Δε χάνουν όλοι από την κρίση
Η αγορά του έτοιμου φαγητού έχει υποστεί βλάβες από την κρίση παγκοσμίως, κάτι που δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη. Εστιάτορες υψηλής και χαμηλής πελατείας σκαρφίζονται ειδικά μενού, ειδικές ώρες και ημέρες προκειμένου να γίνουν ελκυστικά τα μαγαζιά τους, όμως όπως στις περισσότερες δουλειές, λίγοι θα καταφέρουν να επιβιώσουν. Οι Έλληνες πια κάνουν οικονομία μειώνοντας και τα έξοδα στην ταβερνούλα της γειτονιάς.
Δεν είναι όλοι χτυπημένοι από την κρίση όμως. Αντίθετα, μερικές εταιρίες έχουν αυξήσει τα έσοδά τους. Αύξηση στα κέρδη από το 2009 και μετά παρουσιάζουν εταιρίες που εμπορεύονται φτηνά φαγώσιμα σε μεγάλες ποσότητες, αφυδατωμένες σούπες, μαρμελάδες, τυποποιημένα υλικά για σάντουιτς, καφέ, αλμυρά σνακ, μαργαρίνη και βούτυρο. Τα εστιατόρια και τα βιολογικά προϊόντα έχουν σταθερές απώλειες που δε φαίνεται να αναπληρώνουν σύντομα.
Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος μαζί με την κρίση αρχίζει να τρέφεται και χειρότερα, ενώ δεν είναι απαραίτητο να το κάνει. Τα συσκευασμένα και τυποποιημένα προϊόντα είναι χειρότερης ποιότητας από τα φρέσκα που θέλουν μαγείρεμα και κατά βάση είναι και πιο ακριβά, αλλά ο άνθρωπος ποτέ δεν συμμορφώνεται αν δεν έχει άμεσες συνέπειες. Όλοι κάνουμε την καρδιά μας πέτρα για να μην αργήσουμε στη δουλειά (το αφεντικό θα δείξει την δυσαρέσκειά του την ίδια στιγμή) αλλά δεν προσέχουμε τι τρώμε (γιατί το αποτέλεσμα δεν φαίνεται άμεσα) και καπνίζουμε (γιατί μπορεί και να τη γλιτώσουμε) και δεν γυμναζόμαστε (γιατί είναι κουραστικό) και δανειζόμαστε χωρίς να έχουμε να τα ξεπληρώσουμε (γιατί έχει ο Θεός), ενώ όταν τα αποτελέσματα κάνουν την εμφάνισή τους εκπλησσόμαστε (μα ήμουν καλά μέχρι τώρα/αυτοί φταίνε, που μας δανείζανε).
Η Δαμόκλειος Σπάθη του νεόπτωχου του δυτικού κόσμου δε φαίνεται να είναι η πείνα, αλλά ο διαβήτης και οι ασθένειες σχετιζόμενες με την κακή διατροφή. Δεν πρόκειται για τρομερή πρόβλεψη, αρκεί να δούμε τους κατοίκους των μεσοδυτικών πολιτειών της Αμερικής. Λόγω φτώχειας –και άγνοιας, και έλλειψης παιδείας, και απάθειας- το φαγητό ταυτίζεται με κάτι έντονα χρωματιστό, αλατισμένο και τηγανισμένο και το μαγείρεμα στο σπίτι έχει γίνει όπως η αποστολή χειρόγραφων γραμμάτων ή ο γαλατάς. Οι τάση αυτή έχει προ πολλού περάσει τον Ατλαντικό κι έχει φτάσει ορισμένες χώρες της Ευρώπης, όχι ακόμα την Ελλάδα στον ίδιο βαθμό, αλλά αυτό το έχουμε πει ως τώρα για πολλά φαινόμενα στην Ελλάδα για να μας ορμήξουν ολομέτωπα μερικούς μήνες μετά, οπότε καλύτερα να μη λέω μεγάλα λόγια.
Κανείς δε μπορεί να πει με βεβαιότητα που θα οδηγηθούμε τελικά. Πολλά πράγματα δεν περιμέναμε κι όμως έγιναν. Υπάρχει περίπτωση να γυρίσουμε στην αληθινή πείνα και να προσπεράσουμε το στάδιο του διαβήτη στα γρήγορα; Δεν ξέρω αν υπάρχει κανείς που ισχυρίζεται ότι ξέρει τι πρόκειται να γίνει στην Ελλάδα –και στον κόσμο. Ζούμε σε μία χώρα που κατάφερε σχετικά πρόσφατα να βγει από την εποχή της αληθινής πείνας για να περάσει στην αφθονία, και ξαφνικά, αρχίζουμε να συζητάμε μεταξύ μας τα ξεχασμένα χωραφάκια στο χωριό. Η ιστορία κάνει μεν κύκλους, αλλά τώρα μιλάμε για τρενάκι λούνα παρκ.
Όχι και τόσο παλιά….
Ένας από τους σημαντικούς λόγους που η Αθήνα και τα νησιά υπέφεραν από την πείνα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου ήταν ότι οι Άγγλοι ως αντίπαλοι των Γερμανών και των Ιταλών απαγόρευαν την κυκλοφορία των αντίπαλων πλοίων στη Μεσόγειο και στο Αιγαίο, βομβαρδίζοντας τα πλοία τους. Αυτό σήμανε και το τέλος κάθε είδους θαλάσσιας κυκλοφορίας.
Ο χειμώνας του 1941 ήταν από τους πιο σκληρούς εκείνων των ετών, με πολύ χιόνι και χαμηλές θερμοκρασίες. Το Δεκέμβριο οι δημοσιογράφοι των Συμμάχων προέβλεψαν ότι το αποτέλεσμα του αποκλεισμού θα επηρεάσει την Ελλάδα πολύ γρήγορα. Για την ακρίβεια, έγραφαν ότι η χώρα θα φτάσει στα όρια της απόλυτης πείνας μέσα σε μία εβδομάδα. Πράγματι, μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου το φαγητό είχε τελειώσει. Φυσικά οι πρώτοι που το κατάλαβαν ήταν οι φτωχοί. Έγιναν προσπάθειες από τις Αρχές και από ιδιωτική πρωτοβουλία να διατηρηθούν χαμηλές οι τιμές αλλά η προσπάθεια δεν μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες. Η διακοπή της ναυτιλίας δημιούργησε χιλιάδες άνεργους και όταν τα εργοστάσια έκλεισαν οι δρόμοι γέμισαν με ζητιάνους. Η νοθεία στο αλεύρι προκάλεσε επιδημία δυσεντερίας και δηλητηριάσεων, ειδικά μεταξύ των παιδιών και των ηλικιωμένων. Το ψωμί, το βασικό είδος διατροφής των Ελλήνων, εξαφανίστηκε, και όλες οι κοινωνικές τάξεις στράφηκαν στα χαρούπια. Μία αθηναία της ανώτερης τάξης έγραψε σε φίλο της στο Λονδίνο τον Φεβρουάριο του 1942 : «Αν ήμασταν στην Αγγλία, θα είχαμε καταδικαστεί για σκληρότητα κατά των ζώων. Επειδή δεν υπάρχει αλεύρι, οι μικροσκοπικές μας μερίδες ψωμιού αποτελούνται από βρώμη, και μάλιστα σάπια, που προοριζόταν για τα άλογα. Τώρα τα καημένα δεν έχουν τίποτα να φάνε κι έχουν μετατραπεί σε κτήνη της Αποκάλυψης. Περπατάμε όσο μπορούμε, αφού πλέον δε μπορούν να μας σηκώσουν.»
(συνεχίζεται αύριο με κατοχικές συνταγές…)
σχόλια