Ένας διανοούμενος του σινεμά που εξελίχθηκε σε ιδιαίτερο αφηγητή, με μεγάλη ποικιλία σε επικά πορτρέτα εποχής(Κάρλος) και απαιτητικές πολυπρόσωπες τοιχογραφίες εποχής (Μετά το Μάη), ο Ολιβιέ Ασαγιάς επιστρέφει με ένα πόνημα για το πέρασμα του χρόνου και τη στόφα των ηθοποιών, στα Σύννεφα του Σιλς Μαρία, με σπουδαίες ερμηνείες από τη Ζυλιέτ Μπινός και την Κρίστεν Στιούαρτ. Ο Γάλλος σκηνοθέτης μιλάει για την μούσα της ταινίας, τη Ζυλιέτ Μπινός και τους λόγους που δεν μπορεί να απαρνηθεί το σελουλόϊντ, σε μια συνάντηση που είχαμε τον περασμένο Ιανουάριο, στο Παρίσι.
Έχετε δηλώσει πως το φιλμ Σύννεφα του Σιλς Μαρία δεν είναι απλώς μια ταινία με την Ζυλιέτ Μπινός, αλλά μια ταινία για εκείνην. Πόσο σίγουρος μπορείτε να είστε για την ψυχολογική ευστοχία του πορτρέτου που επιχειρείτε, δεδομένου πως είναι εξαιρετικά δύσκολο να συλλάβετε τον εσωτερικό κόσμο ενός ηθοποιού;
Πρόκειται για ένα πορτρέτο της Ζυλιέτ Μπινός που εγώ γνωρίζω, την εικόνα που προσωπικά εκλαμβάνω, και όχι απολύτως αντικειμενικό. Βασικά, γνωρίζω ότι εκείνη μου επιτρέπει να γνωρίσω. Μου δείχνει ορισμένες πτυχές του εαυτού της αλλά τα Σύννεφα του Σιλς Μαρία πραγματεύεται επίσης την φαντασίωση που έχω για την Μπινός, όπως και το πώς φαντασιώνομαι την Κρίστεν Στιούαρτ ή την Κλόϊ Γκρέϊς Μορέτζ. Δε σημαίνει, δηλαδή, πως εξερευνώ την Μπινός και θα σας παραδώσω το τελικό πόρισμα των διαπιστώσεων μου, αλλά κάνω μια ταινία που με ενέπνευσε να κάνω, σε έναν ρόλο που έγραψα για εκείνην, με υλικό κυρίως βγαλμένο από την διαδικασία της δικής της προετοιμασίας για τον χαρακτήρα της Μαρία Έντερς, με όποια βιώματα επέλεξε να ενσωματώσει στο όριο μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Συχνά, χρησιμοποιούσε δικές της εμπειρίες και παρατηρήσεις από μέσα της. Άλλοτε, υποδυόταν μια ηθοποιό που ενδεχομένως να είχε γίνει αλλά δεν έγινε ποτέ ακριβώς έτσι.
Η Ζυλιέτ έχει απόλυτη ανάγκη τον πειραματισμό, ξεφεύγει συχνά σε τρελές κατευθύνσεις, τολμά. Θα ξεκινήσει, για παράδειγμα με υπερβολικές λύσεις και μετά από μερικές λήψεις, θα κατεβάσει τους τόνους.
Η διαύγεια των συναισθημάτων της, είτε πρόκειται να επιτεθεί, ή να κλάψει και να λυγίσει, ή να υπερασπιστεί τον εαυτό της, είναι απαράμιλλη. Η Ζυλιέτ Μπινός παραμένει ένα μοναδικό εργαλείο...
Ναι, είναι ένα απίθανο εργαλείο, αλλά όπως όλες οι μεγάλες ηθοποιοί, εξαρτά πολλά στο σκηνοθέτη, στη γωνία λήψης, στον παρτενέρ, στο μοντάζ, φυσικά στο περιεχόμενο. Η Ζυλιέτ έχει απόλυτη ανάγκη τον πειραματισμό, ξεφεύγει συχνά σε τρελές κατευθύνσεις, τολμά. Θα ξεκινήσει, για παράδειγμα με υπερβολικές λύσεις και μετά από μερικές λήψεις, θα κατεβάσει τους τόνους. Στο μοντάζ έχεις όλες τις εκδοχές, αλλά και το βάρος της επιλογής και της εμπιστοσύνης που σου έχει δείξει. Πρέπει να τιμήσεις την γενναιοδωρία της, ως σκηνοθέτης, και να διαλέξεις την καλύτερη. Αλλά, ποιά είναι η καλύτερη; Δεν είναι πάντα εύκολο να απαντήσεις.
Από την άλλη, η Κρίστεν Στιούαρτ προέρχεται από μια διαφορετική σχολή σινεμά, την αμερικανική, και αναρωτιέμαι αν έφερε στην ταινία κάτι, ας πούμε, αμερικανικό στον τρόπο προσέγγισης του ρόλου, και την ευαισθησία που αυτό συνεπάγεται.
Αν και είναι δύσκολο να συζητήσω πάνω σε ένα πλαίσιο που δεν είναι εύκολα διακριτό, η Κρίστεν είναι πολύ Αμερικανίδα! Αποτελεί προϊόν του Χόλιγουντ, μεγάλωσε στο Λος Άντζελες, μπροστά στις κάμερες, ως παιδί που έπαιζε σε ταινίες μέχρι να γίνει αυτή που γνωρίζουμε. Έχει φτάσει πλέον στο σημείο που συνειδητοποίησε πως χρειάζεται να δοκιμάσει νέα πράγματα, να βρει έναν χώρο που το Χόλιγουντ δεν γίνεται να της παραχωρήσει. Μπορεί να είναι η Μπέλα ή η Χιονάτη, αλλά το Χόλιγουντ δεν είναι σε θέση αν της δώσει τους μεγάλους ρόλους που αξίζει. Απέναντι στην Ζυλιέτ, μια ηθοποιό που μπορεί να λειτουργήσει μόνο μέσα από ευρωπαϊκούς ρόλους, να πλάσει ή και να παραμορφώσει ένα ρόλο, η Κρίστεν κατάλαβε πως μόνο θετική είναι μια τέτοια εμπειρία. Ηθοποιοί όπως η Μπινός βοηθάνε σταρ όπως η Στιούαρτ.
Και όντως, της προσφέρατε τον καλύτερο ρόλο της καριέρας της, με διαφορά. Γυρίσατε τα Σύννεφα του Σιλς Μαρία σε φιλμ, σωστά;
Ω ναι!
Με την πρόοδο του ψηφιακού φορμάτ, βρίσκετε ακόμη μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα δύο;
Ω ναι!
Παρά το κόστος, επιμένετε από καθαρά καλλιτεχνική επιλογή, ή από μια ρετρό εμμονή, δεδομένου πως αγαπάτε ιδιαίτερα το σινεμά, έχοντας χρηματίσει κριτικός κινηματογράφου στο παρελθόν;
Μπορώ να σας πω, πως τώρα βλέπω την τεράστια διαφορά περισσότερο από ότι στο παρελθόν. Κοιτάξτε, ανέκαθεν γύριζα σε φιλμ, μόνταρα σε AVID, έκανα post σε ψηφιακά μηχανήματα προφανώς, και προέβαλλα τις ταινίες μου σε κόπια, ή σε DCP, όταν η κόπια άρχισε να εκλείπει. Δεν είμαι φετιχιστής του φιλμ, δεν το κάνω από εμμονικούς λόγους. Απλώς, το film stock που έχουμε τώρα στη διάθεση μας είναι πιό ευαίσθητο, πολύ πιο πλούσιο σε υφή σε σύγκριση με το διαθέσιμο 10 χρόνια πριν. Δεν υπάρχει αμφιβολία γι' αυτό.
Φανταστείτε πως οτιδήποτε προέρχεται από φιλμ και δουλεύεται σε ψηφιακό, επιτρέπει δεκαπλάσιο χώρο για γλυπτική πάνω στην εικόνα, έχεις μεγαλύτερο καμβά να δουλέψεις. Δεν είχα κανένα πρόβλημα με τις τελευταίες μου ταινίες, όταν τις προέβαλλα σε DCP. Ήμουν ευχαριστημένος με την απόδοση ώσπου χρειάστηκε να κάνω μερικές κόπιες σε φιλμ για τα Σύννεφα του Σιλς Μαρία, αμέσως μετά την πρεμιέρα στο φεστιβάλ Καννών, για χώρες που χρειάζονταν ακόμη φιλμ. Τι είδα σε φιλμ και σοκαρίστηκα με το πόσο σπουδαία ήταν η εικόνα.
Εκεί κατάλαβα γιατί μου κακοφαίνονταν μερικές σκηνές αφού τις είχα επεξεργαστεί όσο μπορούσα στο μοντάζ και μετά. Μου είναι τεχνικά αδύνατον να σας εξηγήσω το γιατί, αλλά με την μεστή υφή που παρατηρώ στα μαύρα και σε μερικές ακόμη λεπτομέρειες, διαπιστώνω πως η οργανική λογική μετά το γύρισμα σε φιλμ και την ψηφιακή επεξεργασία, είναι απαραιτήτως η προβολή σε φιλμ. Εκεί έχω καταλήξει με βεβαιότητα. Τουλάχιστον σε φεστιβάλ, όσο υπάρχει ακόμη η δυνατότητα, θα παρακαλώ για φιλμικές συνθήκες!
