ΟΠΩΣ ΕΓΙΝΕ ΓΝΩΣΤΟ εκ των υστέρων –εκτός αν ανήκε κανείς σε όσους παρακολούθησαν ζωντανά από το κανάλι της Βουλής την επτάωρη συζήτηση– κατά την ενημέρωση του κοινοβουλευτικού σώματος σχετικά με την πολιτική της κυβέρνησης στο ζήτημα της πανδημίας, ο πρωθυπουργός έκλεισε το βράδυ της περασμένης Πέμπτης την τελική ομιλία του με μια γλαφυρή αναφορά σε «εμβληματικό» στίχο του Λέοναρντ Κοέν:
«Κλείνω – θυμήθηκα ειδικά, γιατί μερικές φορές καλό είναι να εμπνεόμαστε από την τέχνη και από τη μουσική, έναν ωραίο στίχο, δεν είναι του Σεφέρη, θα πάω λίγο πιο μακριά. Του Λέοναρντ Κόεν από το Άνθεμ "υπάρχει μια ρωγμή, μια ρωγμή στα πάντα, έτσι μπαίνει το φως μέσα". Έτσι θα μπει και το φως μέσα και θα κερδίσουμε και αυτή τη μάχη, αρκεί να το κάνουμε όλοι ενωμένοι, όλοι συστρατευμένοι, με ευθύνη και με αλληλεγγύη» σημείωσε από το βήμα της Βουλής ο πρωθυπουργός.
Πώς πήγε και το ταίριαξε όμως, ε; (ή κάποιος μερακλής λογογράφος του τέλος πάντων). Ήταν κομματάκι αυθαίρετο και απότομο βέβαια το άλμα από τη ρωγμή στη συστράτευση, το φως όμως το καλύπτει όλα τελικά, αν του επιτρέψουμε να μπει, με ατομική ευθύνη και κοινωνική αλληλεγγύη. Αυτό ήταν το νόημα.
Η αλήθεια είναι ότι τον συγκεκριμένο στίχο, εξαιτίας κυρίως μιας ζεν υπερκόσμιας γλυκύτητας που αναδύει, τον έχουν μεταχειριστεί κατά καιρούς τόσοι πολλοί και σε τόσο διαφορετικά συγκείμενα και επίπεδα –από ευχετήριες κάρτες μέχρι επικήδειους λόγους– που κοντεύει να χάσει την ισχύ που είχε μέσα στο πλαίσιο του έργου και της κοσμοθεωρίας του αείμνηστου, οικουμενικού Καναδού.
Αν έπρεπε να επιλέξω εγώ το πιο καίριο κομμάτι του Κοέν για την κρίση (τις κρίσεις μάλλον) που διέρχεται η χώρα αλλά και ο πλανήτης στους καιρούς μας, μετά από πολλή σκέψη θα κατέληγα, προβλέψιμα ίσως, και τώρα και πάντα, στο "Everybody Knows". Και όχι μόνο για τον στίχο «το ξέρουν όλοι ότι η Επιδημία έρχεται, το ξέρουν όλοι ότι καταφτάνει γοργά»
Θα τολμούσαμε δηλαδή να πούμε, με κίνδυνο να χαρακτηριστούμε ψώνια, ότι κοντεύει να καταντήσει λίγο «Κοέλιο» αυτός ο στίχος, αν και στην πραγματικότητα πιστεύω ότι είναι άδικη για τον Βραζιλιάνο συγγραφέα η καρικατούρα μιας στατικής και κενόδοξης θετικής σκέψης με την οποία έχει περιβληθεί η πιο διάσημη ατάκα του, αυτή με το σύμπαν που εν τέλει συνωμοτεί υπέρ σου αν θέλεις πολύ κάτι.
ΤΙ ΕΙΠΕ ΔΗΛΑΔΗ ο άνθρωπος κι έχει δεχτεί τόση χλεύη; Είπε απλά ότι η πρόθεση και η επιθυμία μπορεί να λειτουργούν και ως αυτοσκοπός όταν υπάρχει ως υποστήριξη η ανάλογη συνέπεια και προσήλωση. Τι; Ψέματα; Και να μη συμβεί αυτό ακριβώς που ήθελες πολύ, η διαδικασία που συνέβη είναι εξίσου. αν όχι πιο σημαντική.
Έτσι είναι όμως τα αποσπασματικά τσιτάτα, αφαιρετικά και παραπλανητικά κάποιες φορές, αποκομμένα καθώς είναι από το συνολικό εφέ. Στο συγκεκριμένο τραγούδι του Κοέν, φερ' ειπείν, υπάρχει προηγουμένως και ένας πολύ λιγότερο γνωστός στίχος που μιλάει για την νομοτελειακή «χηρεία κάθε κυβέρνησης» και φυσικά δεν θα μπορούσε εύκολα να χρησιμοποιηθεί ως γλαφυρός αντιπερισπασμός σε βαρυσήμαντη πρωθυπουργική ομιλία.
Αν έπρεπε να επιλέξω εγώ το πιο καίριο κομμάτι του Κοέν για την κρίση (τις κρίσεις μάλλον) που διέρχεται η χώρα αλλά και ο πλανήτης στους καιρούς μας, μετά από πολλή σκέψη θα κατέληγα, προβλέψιμα ίσως, και τώρα και πάντα, στο "Everybody Knows". Και όχι μόνο για τον στίχο «το ξέρουν όλοι ότι η Επιδημία έρχεται, το ξέρουν όλοι ότι καταφτάνει γοργά», αλλά και για όλους σχεδόν τους υπόλοιπους.
Ποιος δεν το ξέρει ότι τα ζάρια είναι πειραγμένα, ότι ο πόλεμος τέλειωσε και ότι οι καλοί χάσανε, ότι ο αγώνας ήταν στημένος, ότι η βάρκα μπάζει νερά, ότι ο καπετάνιος μας είπε ψέματα, ότι είναι ή τώρα ή ποτέ, ότι είναι ή εγώ ή εσύ, ότι νομίζεις ότι θα ζήσεις για πάντα μόλις κάνεις καναδυό γραμμές, ότι η συμφωνία είναι σκάρτη και ότι ο μαύρος γερο-Τζο ακόμα μαζεύει βαμβάκι στις φυτείες για τις κορδέλες και τους φιόγκους σου; Το ξέρουν όλοι.
