Η κακοποίηση των ζώων, οι άμαξες της ντροπής και τα «άλογα-αξιοθέατα»

Η κακοποίηση των ζώων, οι άμαξες της ντροπής και τα «άλογα-αξιοθέατα» Facebook Twitter
Kάθε μέρα σημειώνονται νέα περιστατικά κακοποίησης ζώων στη χώρα μας, που μόνο θλίψη και όνειδος μπορούν να προκαλέσουν. Αυτά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας είναι πολύ λιγότερα απ’ όσα συμβαίνουν συνολικά. Φωτ.: Eurokinissi
0


— Αυτές τις μέρες είδαμε άλλο ένα περιστατικό κακοποίησης ζώου στη χώρα μας, συγκεκριμένα στις τουριστικές περιοχές. Καταρχάς, θα ήθελα ένα δικό σας σχόλιο.
Δυστυχώς, κάθε μέρα σημειώνονται νέα περιστατικά κακοποίησης ζώων στη χώρα μας, που μόνο θλίψη και όνειδος μπορούν να προκαλέσουν. Αυτά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας είναι πολύ λιγότερα απ’ όσα συμβαίνουν συνολικά, βεβαίως. Φαίνεται ότι αρκετά αναδεικνύονται από φιλόζωους τουρίστες στις περιοχές όπου παραθερίζουν, οι οποίοι και πολλές φορές δεν πιστεύουν αυτά που αντικρίζουν. Όμως είναι πολύ διαδεδομένα, σε όλες τις περιοχές, τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στην περιφέρεια, και γίνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η ανάδειξή τους είναι σημαντική, όσο και εάν είναι δυσάρεστη, διότι συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης εναντίον της κακοποίησης των ζώων.

Η κοινωνία αντιλαμβάνεται όλο και περισσότερο, ιδίως οι νεότερες γενιές, ότι τα ζώα που βρίσκονται σε αιχμαλωσία, τα ζώα που καταπονούνται ή αντιμετωπίζονται ως μηχανές παραγωγής (κρέατος, γάλακτος, αυγών κ.λπ.) δεν έχουν καλή ζωή και υποφέρουν. Ότι βασανίζονται και κακοποιούνται, σωματικά και ψυχικά, μέχρι τέλους.

Πέραν της ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης, όμως, κρίσιμο είναι να υπάρχει ένας νομικός μηχανισμός πρόληψης και αποτροπής και, εν τέλει, ένα σύστημα επιβολής κυρώσεων που να λειτουργεί αποτελεσματικά. Στο επίπεδο αυτό υπάρχει σημαντική νομοθεσία στην Ελλάδα, σε πολλά ζητήματα πρωτοποριακή – αναφέρομαι στον πρόσφατο Νόμο 4830/2021 (ΦΕΚ Α’ 169) που αφορά την ευζωία των ζώων συντροφιάς και απαγορεύει και τιμωρεί αυστηρά την κακοποίηση οποιουδήποτε ζώου. Ασφαλώς, η θέσπιση κατάλληλης νομοθεσίας είναι αναγκαία, αλλά μη επαρκής συνθήκη για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού, εδώ της προστασίας των ζώων από την κακοποίηση. Χρειάζεται να είναι αποτελεσματικός και ο διοικητικός μηχανισμός που καλείται να την εφαρμόσει, τόσο σε επίπεδο κεντρικής όσο και τοπικής αυτοδιοίκησης. Εδώ πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη. Η κοινωνία των πολιτών, όπως εκφράζεται κυρίως μέσω των φιλοζωικών οργανώσεων, παίζει κρίσιμο ρόλο στην κινητοποίηση και παρακολούθηση του διοικητικού μηχανισμού ως προς την εφαρμογή του νόμου κατά της κακοποίησης των ζώων, όπως και στην ενεργοποίηση των εισαγγελικών και δικαστικών αρχών.

cover
Κωνσταντίνος Χ. Τοκατλίδης, δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω

— Πώς μπορούμε να δώσουμε ένα τέλος ή να προστατεύσουμε τα «ζώα - αξιοθέατα»;
Η κοινωνία αντιλαμβάνεται όλο και περισσότερο, ιδίως οι νεότερες γενιές, ότι τα ζώα που βρίσκονται σε αιχμαλωσία, τα ζώα που καταπονούνται ή αντιμετωπίζονται ως μηχανές παραγωγής (κρέατος, γάλακτος, αυγών κ.λπ.) δεν έχουν καλή ζωή και υποφέρουν. Ότι βασανίζονται και κακοποιούνται, σωματικά και ψυχικά, μέχρι τέλους. Επομένως, το θέαμά τους ή η χρήση τους όλο και πιο δύσκολα μπορεί να προσφέρει χαρά και να αποτελεί πηγή διασκέδασης. Η ελληνική νομοθεσία ήδη, από το έτος 2012, έχει απαγορεύσει κάποιες μορφές εκμετάλλευσης ζώων, όπως το τσίρκο. Όμως, παραμένουν πάμπολλες οι περιπτώσεις στις οποίες, έστω υπό προϋποθέσεις, επιτρέπεται η χρήση ζώων με τρόπο που δεν προωθεί την ευζωία τους και μπορεί να συνεπάγεται κακοποίησή τους, π.χ. οι μεταφορές, οι επιδείξεις, οι θρησκευτικές τελετές ή τα διάφορα έθιμα. Πιθανόν στο μέλλον να απαγορευτούν κι αυτές οι μορφές εκμετάλλευσης ζώων. Εν τω μεταξύ, πάντως, η ισχύουσα νομοθεσία απαγορεύει και τιμωρεί αυστηρά την κακοποίηση των ζώων, ακόμα και όταν αυτή είναι συνέπεια μιας καταρχάς επιτρεπόμενης από τον νόμο χρήσης τους.

— Υπάρχουν γκρίζες ζώνες στην εφαρμογή της νομοθεσίας;
Η νομοθεσία δεν μπορεί παρά να αντανακλά την κοινωνία και την εποχή της, μεταφέροντας σε επίπεδο κανόνων δικαίου τις αντιφάσεις και τα ηθικά αδιέξοδα που υπάρχουν όσον αφορά την κοινωνική ζωή και τις κρατούσες αντιλήψεις. Σύμφωνα με το άρθρο 24 παρ. 1 Ν. 4830/2021, απαγορεύονται η κακοποίηση, η κακή και η βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, όπως και ο φόνος και ο βασανισμός τους, με την εσκεμμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης, επικίνδυνης για την υγεία τους, κατά τα εκεί ειδικότερα οριζόμενα. Το ερώτημα όμως που τίθεται, τόσο λογικά και ηθικά, όσο και νομικά, είναι πώς συναρτάται αυτή η οριζόντια και απόλυτη απαγόρευση κακοποίησης οποιουδήποτε είδους ζώου με το καθεστώς που επικρατεί όσον αφορά τα λεγόμενα ζώα παραγωγής ή άγρια ζώα: το ίδιο ζώο και η ίδια συμπεριφορά απέναντί του κατηγοριοποιείται και αντιμετωπίζεται εντελώς διαφορετικά αναλόγως της χρήσης που τού επιφυλάσσει ο άνθρωπος. Έτσι, λ.χ., δεν είναι ανεκτή η κακοποίηση ενός κουνελιού που ζει με μια οικογένεια ως ζώο συντροφιάς. Εάν όμως κρατείται σε μια μονάδα παραγωγής κρέατος ως ζώο παραγωγής, οι συνθήκες ζωής του, που συνιστούν ασφαλώς ψυχικό και σωματικό βασανισμό του, μέχρι τη θανάτωσή του, δεν αντιμετωπίζονται ως κακοποίηση. Οπότε θα απαντούσα στο ερώτημά σας ότι δεν πρόκειται απλώς για γκρίζες ζώνες αλλά για γκρίζους ωκεανούς στην ουσία και στην εφαρμογή της νομοθεσίας, που όμως δεν οφείλονται σε νομικά κενά ή αντινομίες αλλά αντανακλούν την κατάσταση της ανθρώπινης θέσης έναντι των ζώων.

Όταν αυτή μεταβληθεί και αποκτήσει ενδεχομένως εσωτερική αρμονία και λογική, τότε θεωρώ ότι και η νομοθεσία θα γίνει ομοιογενής και συνεκτική. Εν τω μεταξύ, επιμέρους νομοτεχνικές βελτιώσεις είναι πάντοτε εφικτές και επιθυμητές.

Η κακοποίηση των ζώων, οι άμαξες της ντροπής και τα «άλογα-αξιοθέατα» Facebook Twitter
Δεν πρόκειται απλώς για γκρίζες ζώνες αλλά για γκρίζους ωκεανούς στην ουσία και στην εφαρμογή της νομοθεσίας, που όμως δεν οφείλονται σε νομικά κενά ή αντινομίες αλλά αντανακλούν την κατάσταση της ανθρώπινης θέσης έναντι των ζώων. Φωτ.: Chloé Chavanon/ Unsplash

— Πολλές φορές δεν γνωρίζουμε πλήρως τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά μας όσον αφορά τις καταγγελίες ή και τα δικαιώματα των ζώων.
Κάθε φιλόζωος και γενικότερα κάθε πολίτης πρέπει να είναι ενεργός και να μεριμνά και ο ίδιος για την ενημέρωσή του, ώστε να γνωρίζει καταρχάς ποιες είναι οι υποχρεώσεις του έναντι των ζώων ‒ειδικά εάν ο ίδιος έχει ζώα στην κατοχή του‒ αλλά και ποια είναι τα δικαιώματα των ζώων, με πρώτιστη την απαγόρευση κακοποίησής τους. Οι πληροφορίες αυτές είναι πολύ εύκολα προσβάσιμες, καταρχάς μέσω του διαδικτύου. Θα πρότεινα, απλά και πρακτικά, κάθε ενδιαφερόμενος να προχωρήσει σε μια έρευνα μέσω διαδικτύου με βάση τις λέξεις «Νόμος 4830/2021». Θα βρει πολύ και σημαντικό υλικό, και μέσω επίσκεψης στους ιστότοπους τόσο των αρμόδιων δημόσιων υπηρεσιών όσο και οργανωμένων φιλοζωικών οργανώσεων. Μέσα από μια τέτοια βασική έρευνα ο ενδιαφερόμενος πολίτης θα διαπιστώσει όχι μόνο το εύρος των υποχρεώσεων και δικαιωμάτων που προβλέπονται αλλά και μια σειρά από σημαντικά εργαλεία που διατίθενται και τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για την προστασία των ζώων συντροφιάς και των ζώων γενικότερα. Τα εργαλεία αυτά δεν περιορίζονται στη δυνατότητα υποβολής καταγγελιών και μηνύσεων για κακοποίηση ή στη δυνατότητα κινητοποίησης των αστυνομικών και εισαγγελικών αρχών για την πρόληψη ή παύση τελούμενης κακοποίησης (βλ. ιδίως άρθρα 24 και 33 Ν. 4830/2021), αλλά επεκτείνονται και στον κρίσιμο ρόλο που μπορούν να έχουν οι φιλόζωοι και οι φιλοζωικές οργανώσεις για την προαγωγή της ευζωίας των ζώων στη Χώρα μας.

— Πιστεύετε ότι τα εξοντωτικά πρόστιμα στους κακοποιητές ζώων λύνουν το πρόβλημα;
Ο νόμος προβλέπει δύο βασικά είδη κυρώσεων εις βάρος των κακοποιητών ζώων: τις διοικητικές κυρώσεις (πρόστιμα), που επιβάλλονται από τη δημόσια διοίκηση, και τις ποινικές κυρώσεις (ποινές στερητικές της ελευθερίας και χρηματικές ποινές), που επιβάλλονται από τα αρμόδια ποινικά δικαστήρια. Τα εξοντωτικά, όπως λέτε, πρόστιμα στους κακοποιητές ζώων αποτελούν διοικητικές κυρώσεις και είναι μέτρο καταστολής. Προληπτικά ή αποτρεπτικά μπορεί να λειτουργήσουν μόνο εάν αποδειχθεί στην πράξη ότι επιβλήθηκαν επιτυχώς επανειλημμένως, σε πολλές περιπτώσεις. Δηλαδή, όταν θα έχει διαμορφωθεί ένα σώμα δικαστικών αποφάσεων αλλά και μια κοινωνική αντίληψη που θα δείχνει ότι υπάρχει η πεποίθηση πως οι εν λόγω κανόνες επιβολής υψηλών διοικητικών κυρώσεων και προστίμων είναι έγκυροι νομικά και αποτελεσματικοί στην πράξη.

Νομικά εγείρεται ένα ζήτημα αναλογικότητας, ενδεχομένως, της επιβαλλόμενης διοικητικής κύρωσης σε σχέση με την καταλογιζόμενη παράνομη πράξη. Αυτό μένει να κριθεί από τα αρμόδια δικαστήρια, καθώς ακόμη δεν έχει σχηματισθεί επαρκής νομολογία. Δεδομένου ότι, όπως είναι γνωστό, υπάρχουν πολλά προβλήματα που αφορούν την απονομή ποινικής δικαιοσύνης στην πράξη (καθυστέρηση στη διαδικασία, παύση ποινικής δίωξης λόγω παραγραφής, επιβολή ποινών που δεν εκτίονται όπως απαγγέλλονται λόγω μειώσεων, συγχωνεύσεων, μετατροπών κ.λπ.), νομίζω ότι τα υψηλά διοικητικά πρόστιμα είναι ίσως αυτήν τη στιγμή ο μόνος άμεσος μηχανισμός επιβολής πραγματικών κυρώσεων στους κακοποιητές. Εν τέλει, ίσως ένας κακοποιητής ζώων φοβηθεί περισσότερο την κατάσχεση περιουσιακών του στοιχείων από το κράτος μετά την επιβολή σε βάρος του ενός βαρύτατου προστίμου που εισπράττεται αναγκαστικά από τον δημόσιο εισπρακτικό μηχανισμό, παρά από τον εγκλεισμό του στη φυλακή, που πιθανό να μη συμβεί ποτέ.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν αλλάζει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
EPEJERGAS HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οπτική Γωνία / HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οι κρίσιμοι σταθμοί μιας δύσκολης πορείας που ξεκίνησε το 1981, οπότε πιστοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα HIV, μέχρι σήμερα, που στόχος πια είναι η πλήρης ύφεση της νόσου, με ορίζοντα την επίτευξη της ίασης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Επιστρατεύοντας το ύστατο μέσο πίεσης, ο Πάνος Ρούτσι ζητά δικαιοσύνη για τα Τέμπη και άδεια για να ξεθάψει το παιδί που έχασε στο μοιραίο τρένο, ώστε να ταυτοποιηθεί και να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τα drones μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Οπτική Γωνία / Από τα drones μέχρι το AI: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Πώς η στρατιωτική άνοδος της Κίνας και η στρατηγική σύμπλευση με τη Ρωσία διαμορφώνουν τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες προκλήσεις για την ασφάλεια; Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν πιο διχασμένες από ποτέ; Και πού οφείλεται η άνοδος της πολιτικής βίας; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αντιδράσεις στην Πάρο για την τουριστική επένδυση στις Κολυμπήθρες ή Συλλογή υπογραφών κατά της στρατηγικής επένδυσης στην Πάρο

Ρεπορτάζ / Στις Κολυμπήθρες της Πάρου θα χτιστεί ένα τεράστιο ξενοδοχείο. Γιατί;

Η τοπική κοινωνία αντιδρά στην κατασκευή μεγάλου τουριστικού συγκροτήματος, προειδοποιώντας για αλλοίωση του τοπίου και επιβάρυνση των ήδη πιεσμένων υποδομών του νησιού.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Βασιλική Σιούτη / Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Στην Ελλάδα η κοινή γνώμη έχει τη χειρότερη άποψη για τα πολιτικά κόμματα της χώρας, αλλά αυτό δεν μοιάζει να πτοεί κανέναν, παρά τον υπαρκτό κίνδυνο απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο…

Ακροβατώντας / Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο και ο κάθε Γιάννης

Σαν αυτόν υπάρχουν χιλιάδες ακόμα άνθρωποι που ζουν στη χώρα μας, πολλές χιλιάδες «καταραμένοι» που για διάφορους λόγους έφτασαν και φτάνουν ως εδώ με κάτι καρυδότσουφλα, σε μια προσπάθεια να επιβιώσουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ρεπορτάζ / Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ενώ τα πορίσματα της Πυροσβεστικής δεν εντοπίζουν στοιχεία εμπρησμού, δύο φοιτητές εξακολουθούν να κρατούνται προσωρινά για τη φωτιά στην περιοχή του Γηροκομείου Πατρών, με την υπόθεση να ξυπνά μνήμες από παλαιότερες δικαστικές πλάνες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η σάγκα της Μονής Σινά

Ρεπορτάζ / Μυστήριο, βία, σκάνδαλα και διαπλοκή: Η σάγκα της Μονής Σινά

Από την έρημο Σινά και την Ιερουσαλήμ μέχρι το Φανάρι, από το Κάιρο και την Αθήνα μέχρι τις Βρυξέλλες, εκτυλίσσεται μια εκκλησιαστική-διπλωματική υπόθεση που θα μπορούσε να γίνει ταινία.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ