«Οι γυναίκες στο Αφγανιστάν είναι φυλακισμένες σε ένα σιδερένιο κλουβί. Κάνω έκκληση στη διεθνή κοινότητα να τις προστατεύσει», μας είπε η Χάλιντα, πρόσφυγας από το Αφγανιστάν που βρίσκεται στην Ελλάδα εδώ και έναν χρόνο.
Η Χάλιντα δεν κρύβει την απογοήτευσή της από τον ΟΗΕ και τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που δεν κάνουν όσα πρέπει για τις γυναίκες που κινδυνεύουν στη χώρα της. «Γίνετε η φωνή των γυναικών μας που δεν μπορούν να ακουστούν» είναι η κραυγή της, εξηγώντας γιατί ειδικά οι πολιτικά ενεργές γυναίκες κινδυνεύουν άμεσα στο Αφγανιστάν.
Η 35χρονη Χάλιντα, γιατρός και μητέρα δύο αγοριών, είναι από τις τυχερές Αφγανές, που κατάφερε, όπως και η οικογένειά της, να φύγει με ασφάλεια από το Αφγανιστάν, χάρη σε μία από τις επιχειρήσεις εκκένωσης που οργανώθηκαν πέρσι, με πτήση από την Καμπούλ στη Θεσσαλονίκη.
Όλο αυτό το διάστημα φιλοξενείται από την οργάνωση «Elpida Home» που ίδρυσε ο Amed Khan, εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και επικεφαλής της είναι ο Βαγγέλης Ξαφίνης. Η Χάλιντα έχει κάνει τα χαρτιά της για τις ΗΠΑ, όπου έγινε δεκτή, αλλά σκέφτεται διαρκώς τις γυναίκες που άφησε πίσω και βρίσκονται σε κίνδυνο. Θέλει να αγωνιστεί γι' αυτές, να γίνει η φωνή τους και το ίδιο ζητάει από εμάς.
Όταν δεν έχω τα βασικά δικαιώματα, ατομικά και κοινωνικά, ούτε καν το δικαίωμα στην εργασία, αυτό σημαίνει ότι είμαι ένα νεκρό άτομο.
— Πόσο καιρό είσαι στην Ελλάδα Χάλιντα, πώς ήρθες εδώ;
Έφτασα στην Ελλάδα με απευθείας πτήση από την Καμπούλ στη Θεσσαλονίκη στις 22 Νοεμβρίου του 2021, μέσω της οργάνωσης του Amed Khan.
— Ποια είναι τα σχέδιά σου;
Πρώτα ο Θεός, θέλω να πάω στην Αμερική, έχω κάνει αίτηση.
— Είχες προβλήματα όλους αυτούς τους μήνες που μένεις εδώ στην Ελλάδα;
Δεν αντιμετώπισα προβλήματα, ειδικά στην Ελλάδα. Το πρόβλημά μου είναι ότι έφυγα από τη χώρα μου, έχασα τη δουλειά μου, τη ζωή μου, και αυτό μου προκαλεί κατά κάποιον τρόπο κατάθλιψη.
— Γιατί προτιμάς να πας στην Αμερική και δεν θέλεις να μείνεις εδώ στην Ελλάδα;
Επειδή είμαι ένας μορφωμένος άνθρωπος, έχω σπουδάσει, είμαι γιατρός και θέλω να πάω σε μια χώρα όπου θα έχω τη δυνατότητα να εξελιχθώ και να πετύχω τους στόχους μου, επιστημονικά και οικονομικά.
Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι στην Αμερική μιλάνε αγγλικά, κάτι που κάνει πολύ πιο εύκολο για μένα το να ξεκινήσω απευθείας την καριέρα μου με το που θα φτάσω εκεί – θέλω να συνεχίσω αυτό που σπούδασα. Ο τρίτος λόγος είναι ότι οι συγγενείς μου βρίσκονται στην Αμερική.
— Η οικογένειά σου είναι ήδη στις ΗΠΑ; Όχι στο Αφγανιστάν;
Η οικογένειά μου είναι στον Καναδά και στις ΗΠΑ.
— Μόνο εσύ είχες μείνει στο Αφγανιστάν;
Όχι ακριβώς. Όσο εξελίσσονταν τα τελευταία γεγονότα στο Αφγανιστάν, με την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία, η οικογένειά μου κατάφερε να φύγει, η αδελφή μου, η μητέρα μου... Όλοι πήγαν στις ΗΠΑ και στον Καναδά.
— Βρισκόταν η ζωή σου σε κίνδυνο όσο ήσουν εκεί; Πώς πήρες την απόφαση να φύγεις;
Η ζωή μου βρισκόταν διαρκώς σε κίνδυνο από τη στιγμή που πριν από τους Ταλιμπάν δραστηριοποιούμουν σε διάφορα πεδία, όπως το επιστημονικό, το ακαδημαϊκό, το κοινωνικό. Για μια ενεργή γυναίκα σαν εμένα δεν υπάρχει θέση πλέον στο Αφγανιστάν. Όταν δεν έχω τα βασικά δικαιώματα, όπως ατομικά και κοινωνικά, ούτε καν το δικαίωμα στην εργασία, αυτό σημαίνει ότι είμαι ένα νεκρό άτομο.
— Υπάρχουν παγιδευμένες γυναίκες στο Αφγανιστάν σήμερα;
Ναι, υπάρχουν πολλές γυναίκες ακόμα που βρίσκονται παγιδευμένες στο Αφγανιστάν, π.χ. εκείνες που ήταν μέλη της Βουλής. Γυναίκες που είχαν πολιτική δραστηριότητα πριν έρθουν οι Ταλιμπάν και τώρα δεν τους επιτρέπουν να φύγουν από τη χώρα.
— Τι θα γίνει με αυτές τις γυναίκες;
Αν διαμαρτυρηθούν ή υψώσουν τη φωνή τους, θα συλληφθούν από τους Ταλιμπάν, ένα σύνολο αγρίων που δεν τους νοιάζει τίποτα. Θα τις βασανίσουν και θα τις σκοτώσουν. Εκτός αν σιωπήσουν, αλλά τότε θα είναι σαν να μπαίνουν στο κλουβί, κάτι που θα μοιάζει με αργό θάνατο. Υπάρχει πολύς ψυχολογικός και σωματικός πόνος γι' αυτές τις γυναίκες.
Είναι πρόβλημα το ότι κανείς στον κόσμο δεν μας υποστηρίζει, κανείς δεν μιλάει για μας, ούτε ο ΟΗΕ, ούτε οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κανένας δεν μας υποστηρίζει σε αυτό το ζήτημα.
— Σου λείπει η χώρα σου; Θα ήθελες να γυρίσεις κάποτε;
Εννοείται, σε όλους λείπει η πατρίδα τους, αλλά εάν η κατάσταση παραμείνει όπως είναι τώρα, δεν θα μπορούσα να την ανεχτώ. Θα διαμαρτυρόμουν και θα με σκότωναν.
— Είναι τόσο επικίνδυνη η κατάσταση;
Ναι, ειδικά για τις γυναίκες και τα νέα κορίτσια. Από την άλλη πλευρά, πολλοί μορφωμένοι άνθρωποι, με εξειδίκευση αλλά και επενδυτές, έχουν εγκαταλείψει τη χώρα. Αυτό τη φτωχαίνει σε επίπεδο παιδείας και οικονομίας και θα δημιουργήσει προβλήματα και στον τομέα της υγείας.
— Νομίζω οτι οι μόνες γυναίκες που μπορούν να δουλέψουν στο Αφγανιστάν είναι οι γιατροί, σωστά;
Ναι, οι γυναίκες γιατροί μπορούν να δουλέψουν, αλλά έχουν πολλούς περιορισμούς. Για παράδειγμα, μπορούν να εξετάζουν γυναίκες ασθενείς, αλλά μόνο αν αυτές συνοδεύονται από σύζυγο, πατέρα ή έναν μεγαλύτερο αδελφό. Οι γυναίκες γιατροί στο Αφγανιστάν ζουν κι αυτές με μεγάλο φόβο. Μπορώ να σας πω ότι οι περισσότερες συνάδελφοί παραιτήθηκαν από τα καθήκοντά τους.
— Πώς είναι η ζωή στο Αφγανιστάν για τις γυναίκες τώρα;
Οι Ταλιμπάν κρατούν τις γυναίκες σε ένα σιδερένιο κλουβί. Το μόνο πράγμα που τους επιτρέπεται είναι να φροντίζουν τους συζύγους και τα παιδιά τους. Δεν είναι ελεύθερες. Δεν έχουν το δικαίωμα να σπουδάσουν. Δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι, δεν μπορούν να μετακινηθούν μόνες τους. Δεν τις σέβονται και τους φέρονται με βία. Δεν έχουν δικαίωμα να εργαστούν. Αυτά τα προβλήματα οδηγούν σε ένα σκοτεινό μέλλον, χωρίς καθόλου φως.
— Τα μεταναστευτικά κύματα από το Αφγανιστάν, όμως, υπήρχαν και πριν από την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία. Τα τελευταία χρόνια έρχονται διαρκώς πρόσφυγες από το Αφγανιστάν και όχι με ασφαλή τρόπο. Συνήθως φτάνουν ως την Τουρκία και εκεί οι διακινητές τούς παίρνουν πολλά χρήματα για να τους στοιβάξουν σε ακατάλληλες βάρκες, τις οποίες κάποιες φορές βουλιάζουν για να προκαλέσουν τη διάσωση.
Όπως ξέρετε, το Αφγανιστάν βρίσκεται σε διαφορετικού είδους πολέμους εδώ και πολλά χρόνια και δεν υπήρχε σταθερή ή μόνιμη ειρήνη. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν ένα εγγυημένο μέλλον και προκειμένου να αποκτήσουν ένα καλύτερο, εκτίθενται σε όλους αυτούς τους κινδύνους.
— Τι πρέπει να γίνει όμως για να μην κινδυνεύουν και να μη γίνονται θύματα εκμετάλλευσης αυτοί οι άνθρωποι;
Βασικά, αυτό που χρειάζεται είναι κάποιοι να εργαστούν για να φέρουν ειρήνη και σταθερότητα σε αυτήν τη χώρα. Πρέπει να αναπτυχθεί η οικονομία. Αν είχαμε πρόοδο στην οικονομία, ειρήνη και σταθερότητα, κανείς δεν θα έφευγε. Αλλά η κυβέρνηση του Αφγανιστάν δεν ενδιαφέρεται για τους ανθρώπους που μεταναστεύουν.
Επίσης, δεν υπάρχει ασφαλής τρόπος για να φύγεις. Οι Αφγανοί που φεύγουν από τη χώρα τους τα τελευταία χρόνια πηγαίνουν στο Πακιστάν και στο Ιράν. Υπάρχουν πολλοί μετανάστες σε αυτές τις χώρες και έρχονται αντιμέτωποι με πολλά προβλήματα. Το θέμα είναι ότι και αυτές οι χώρες, όπως και άλλες, δεν μπορούν να δεχτούν πολλούς μετανάστες από το Αφγανιστάν, γιατί είναι πολλοί και διαρκώς πληθαίνουν λόγω των προβλημάτων.
— Δεν θα έπρεπε να υπάρχει ασφαλής τρόπος;
Θα μπορούσαν χώρες όπως η Ελλάδα να δίνουν τη δυνατότητα στους ανθρώπους αυτούς να κάνουν αίτηση για νόμιμη είσοδο, πριν φύγουν. Καμία χώρα όμως δεν τους την προσφέρει, ώστε να είναι ασφαλείς. Έτσι δεν έχουν άλλη επιλογή εκτός από αυτόν τον παράνομο τρόπο, πληρώνοντας τους διακινητές.
— Τι πρέπει να γίνει τώρα, κατά τη γνώμη σου;
Πρώτα απ' όλα πρέπει να βρεθεί τρόπος να βγουν από τη χώρα όλες οι γυναίκες που είχαν πολιτική δράση γιατί κινδυνεύουν. Δεύτερον, ως ενεργός πολίτης και μορφωμένος άνθρωπος ζητώ απ' όλον τον κόσμο, τον ΟΗΕ, τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων να γίνουν η φωνή των γυναικών μας, γιατί αυτές δεν μπορούν να ακουστούν, και να προσπαθήσουν να φέρουν σταθερότητα και ειρήνη στη χώρα μου. Γιατί δεν γίνεται ούτε οι άλλες χώρες να δεχτούν όλους τους Αφγανούς ούτε όλοι οι Αφγανοί να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Όμως πρέπει οπωσδήποτε να σωθούν από τους Ταλιμπάν οι γυναίκες που εργάζονταν πριν στον κυβερνητικό τομέα. Ίσως ακούσατε ότι πρόσφατα μια γυναίκα που ήταν βουλευτής πριν έρθουν οι Ταλιμπάν σκοτώθηκε με τρομακτικό τρόπο. Εκατοντάδες γυναίκες σκοτώνονται όπως αυτή.
— Υπάρχουν κι άλλοι τέτοιοι θάνατοι γυναικών;
Φυσικά. Συχνά αγνοούνται γυναίκες για καιρό και αργότερα ανακαλύπτουμε ότι έχουν σκοτωθεί. Αν μια γυναίκα δοκιμάσει να υψώσει τη φωνή της για να διαμαρτυρηθεί ή να υποστηρίξει την άποψή της, η οικογένειά της τίθεται σε ομηρία και είτε θα τη συλλάβουν είτε θα τη σκοτώσουν.
— Σε ευχαριστούμε πολύ, Χαλίντα, και ας ευχηθούμε για εσένα και τη χώρα σου τα καλύτερα.
Σας ευχαριστώ που ενδιαφέρεστε να καταλάβετε εμένα και τον λαό μου στο Αφγανιστάν.
