Γνωριστήκαμε στη συνέντευξη Tύπου της Art Athina στο Ζάππειο. Μου έκανε εντύπωση πόσο καλοντυμένος ήταν αλλά και οι βαριές, ακριβές φωτογραφικές μηχανές που κουβαλούσε. Όπως έμαθα αργότερα, ο Leo είναι ένας σαραντάχρονος επιχειρηματίας που «παγιδεύτηκε» στην Ελλάδα τον καιρό της πανδημίας και σήμερα πια δραστηριοποιείται εδώ μέσω ενός πρακτορείου ειδήσεων που δημιούργησε ο ίδιος, ενώ είναι υπεύθυνος για μερικές από τις πιο εντυπωσιακές μετακλήσεις κινεζικών θεαμάτων στην Αθήνα και για τις αποστολές ελληνικών θεατρικών σχημάτων στην Κίνα. Στη συνέντευξη που μου παραχώρησε μιλάει για όλα όσα κέρδισε ζώντας εδώ αλλά και για το πόσο τον απελπίζει η ελληνική γραφειοκρατία.
— Το πρώτο διάστημα που εγκαταστάθηκες στην Αθήνα, το 2020, βιώσαμε την πανδημία του κορωνοϊού, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια διάχυτη οργή εναντίον της Κίνας και όλων όσα προέρχονταν από εκεί. Θυμάσαι να αντιμετώπισες κάποιες αρνητικές αντιδράσεις ή ακόμη και να κρατάνε κάποιοι απόσταση από εσένα για να μην κολλήσουν;
Για να είμαι ειλικρινής, τα βίωσα και τα δυο, παρόλο που οι άνθρωποι που με γνώριζαν ήξεραν ότι βρισκόμουν εδώ και πριν από την πανδημία, οπότε κανένας δεν είχε λόγο να ανησυχεί μήπως κολλήσει τον ιό. Ωστόσο με ρωτούσαν ευγενικά ποια ήταν η κατάσταση στην Κίνα και πόσο σοβαρά ήταν τα πράγματα. Είχα πρόσβαση σε σχετικές πληροφορίες, καθώς μια πολύ καλή μου φίλη ζούσε στη Γουχάν, την πρώτη πόλη στην οποία ξέσπασε η πανδημία. Λαμβάναμε μηνύματα και ξέραμε πόσο σοβαρά ήταν τα πράγματα και ότι δεν ήταν κάτι που θα ξεπερνιόταν γρήγορα. Ωστόσο στην αρχή κανείς δεν ήξερε με σιγουριά περί τίνος επρόκειτο και πού θα οδηγούσε. Σύντομα όλες οι πτήσεις προς την Κίνα διακόπηκαν και δεν υπήρχε τρόπος να επιστρέψουμε, ενώ η κόρη μου βρισκόταν στο Πεκίνο με τη μητέρα της συζύγου μου. Έπρεπε να βρω έναν τρόπο να τη φέρω εδώ. Υπήρχαν ελάχιστες πτήσεις από Κίνα προς το εξωτερικό. Τελικά, βρέθηκε την τελευταία στιγμή μία θέση μέσω Καΐρου. Ήταν Φεβρουάριος του 2020.
Η φύση του κομμουνισμού με τις κοινοπραξίες και τις κρατικές επεμβάσεις, δηλαδή ο καθαρός κομμουνισμός, μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε ότι, χωρίς οριοθετημένη ιδιωτική ιδιοκτησία, δεν έχεις κίνητρο να εργαστείς σκληρά.
— Ζούσατε τότε στην Ελλάδα με τη σύζυγό σου χωρίς την κόρη σου;
Όχι, βρισκόμασταν εδώ για δουλειές. Αν μπορούσαμε να επιστρέψουμε, θα το είχαμε κάνει. Δεν υπήρχε κανένας τρόπος, δεν πετούσε τίποτα.
— Οπότε, πώς νιώθατε όντες παγιδευμένοι εδώ; Νιώσατε κάποιου είδους προκατάληψη;
Κυρίως την επιμονή κάποιων φίλων να μάθουν τι γνωρίζαμε.
— Γενικά, πιστεύεις ότι η κινεζική ειδησεογραφία και προπαγάνδα επέτρεπε αλήθειες στην περίπτωση εκείνης της κρίσης; Σας πληροφορούσαν σχετικά με τις εξελίξεις, ήταν ενήμερος ο κινεζικός λαός για όλα συνέβαιναν τότε;
Στη συγκεκριμένη περίπτωση της πανδημίας, είμαι βέβαιος ότι η κινεζική κυβέρνηση δεν απέκρυψε την αλήθεια. Απ’ ό,τι μάθαμε, έκλεισαν τη Γουχάν αμέσως μετά τους τριήμερους πειραματικούς ελέγχους των ειδικών που κατέφθασαν εκεί όταν παρατηρήθηκε ότι υπήρχε πρόβλημα. Η κεντρική κυβέρνηση άκουσε τις προτάσεις τους και αποφάσισε αμέσως να επιβάλει lockdown στη Γουχάν, κάτι που δεν ήταν εύκολο σε μια πόλη με πληθυσμό είκοσι εκατομμυρίων, λίγο πριν από την κινεζική Πρωτοχρονιά. Μετά ήταν η σειρά των υπόλοιπων κρατών να αποφασίσουν τι θα έκαναν. Η Κίνα είχε πράξει αυτό που όφειλε ώστε να μη διαδοθεί ο ιός έξω από τη Γουχάν. Επίσης, ενίσχυσε την επιστημονική έρευνα. Δεν πιστεύω στις θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τα εργαστήρια της Γουχάν, αλλά δεν μπορώ να αρνηθώ τα γεγονότα. Ωστόσο, ανάλογα επιστημονικά ατυχήματα θα μπορούσαν να συμβούν και στην Ευρώπη αλλά και στην Αμερική. Μαθαίνοντας βήμα-βήμα τις αντιδράσεις των ιών, μαθαίνουμε περισσότερα και για τον εαυτό μας.
— Στη δική σου περίπτωση, καθόρισε την εγκατάσταση της οικογένειάς σου στην Αθήνα. Υπήρχε εντέλει επιχειρηματικό ενδιαφέρον;
Πράγματι, αποφασίσαμε να μείνουμε εδώ. Ψάχναμε επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα του real estate και είχα ήδη επισκεφθεί με τον συνεργάτη μου όλες τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία και Πορτογαλία.
— Η απόφασή σας συνδεόταν με την Golden Visa;
Δεν ήταν μόνο η Golden Visa, μας ενδιέφερε κάθε είδους επένδυση. Διαχειριζόμασταν με τον συνεργάτη μου ένα mutual fund στις ΗΠΑ και η κύρια απασχόλησή μας ήταν τα ακίνητα. Επικεντρωθήκαμε σε διαμερίσματα, υπαίθριους χώρους και επαγγελματικές στέγες.
— Οπότε η εταιρεία σου σχετίζεται με όλα όσα ακούγονται για τη μαζική πώληση διαμερισμάτων του κέντρου σε Κινέζους επενδυτές;
Σύμφωνα με τα επίσημα νούμερα των στατιστικών, οι αγορές με στόχο την Golden Visa αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό των συναλλαγών, της τάξεως του 10% με 15%. Η πλειονότητα δεν συνδέεται με αυτό.
— Ποιοι άλλοι λόγοι υπάρχουν για να αγοράσει κανείς ακίνητα στην Αθήνα και όχι σε άλλες μεγάλες πρωτεύουσες;
Είναι πολύ απλό. Είχε να κάνει με επενδύσεις μακράς διάρκειας και τη δημιουργία ταμειακών ροών. Όταν ήρθαμε στην Ελλάδα για να διερευνήσουμε τη δυνατότητα επενδύσεων, το 2017, οι αξίες των ακινήτων ήταν σε ιστορικό χαμηλό. Συμπεράναμε ότι μακροπρόθεσμα οι τιμές θα επέστρεφαν σε κανονικά επίπεδα. Έτσι αποφασίσαμε το 2018 να μπούμε στην αγορά ακινήτων. Ιδρύσαμε την εταιρεία μας και προχωρήσαμε σε αγορές και ανακαινίσεις ακινήτων. Δημιουργήσαμε και μια εταιρεία διαχείρισής τους που συμπεριλάμβανε ξενοδοχείο αλλά και διαμερίσματα. Ο λόγος που βρεθήκαμε εδώ το 2020 ήταν γιατί ο ενοικιαστής ενός κτιρίου μας έπαψε να πληρώνει μετά τους τρεις πρώτους μήνες, προβάλλοντας διάφορες γελοίες δικαιολογίες. Και σαν να μην έφτανε αυτό, αρνήθηκε να αλλάξει το όνομα στις υπηρεσίες ηλεκτρικού και ύδρευσης.
— Κι έτσι έπρεπε να πληρώσετε εσείς για τη χρήση του;
Ακριβώς. Οπότε δεν ένιωθα πολύ ασφαλής με την κατάσταση. Ήρθαμε με τη σύζυγό μου για να δω πώς θα τακτοποιήσω το θέμα αλλά συγχρόνως και για να διευρύνουμε τις δραστηριότητές μας στο real estate και να συμπεριλάβουμε προγράμματα Golden Visa. Δεν αρνούμαι ότι συμμετείχαμε κι εμείς σε αυτό, αν και όχι με μεγάλες επενδύσεις. Κάποιοι πελάτες μας ανήκουν σε αυτά τα προγράμματα και τώρα έχουμε αναλάβει τη διαχείριση των ιδιοκτησιών τους.
— Κατανοείς βέβαια ότι όλα αυτά ευθύνονται περισσότερο ή λιγότερο για την αύξηση των τιμών των ακινήτων και του Airbnb, καθιστώντας αδύνατο για πολλούς να ζήσουν στο κέντρο….
Νομίζω ότι ο κύριος λόγος που συμβαίνει αυτό, οι αυξήσεις των ενοικίων και των τιμών, έχει να κάνει με την εκτίναξη του τουρισμού. Οι πάντες στην Αθήνα ανακάλυψαν ότι μπορούσαν να βγάλουν χρήματα χρησιμοποιώντας τις ιδιοκτησίες τους. Σύμφωνα με τη δική μου οπτική, αυτό δεν είναι και πολύ καλά οργανωμένο, γιατί οι περισσότεροι είναι άπειροι στον τομέα της φιλοξενίας. Τώρα η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να ελέγξει τα πράγματα και να τα εντάξει σε επαγγελματικό περιβάλλον.
— Τι γνώριζες για την Ελλάδα όταν εγκαταστάθηκες εδώ;
Όλα όσα μάθαμε στο σχολείο. Μεγάλωσα με ιστορίες της ελληνικής μυθολογίας. Από παιδί ήξερα του θεούς του Ολύμπου.
Η Κίνα, μετά το 1979, προχώρησε σε αλλαγές και σε ένα άνοιγμα, αγκαλιάζοντας την ελεύθερη οικονομία και τον καπιταλισμό. Αυτήν τη στιγμή βιώνουμε ένα παράλληλο σύστημα. Πολιτικά εξακολουθούμε να έχουμε κομμουνισμό, αλλά οικονομικά είμαστε περισσότερο προς το δυτικό οικονομικό μοντέλο. Γι’ αυτό οι σημαντικοί τομείς ανήκουν στο κράτος.
— Και στο γυμνάσιο έμαθες ό,τι είχε να κάνει με τη γέννηση της δημοκρατίας, της φιλοσοφίας και του θεάτρου;
Για το θέατρο μάλλον όχι. Περισσότερα για τη δημοκρατία, τους μύθους και την ομορφιά του Αιγαίου Πελάγους.
— Και όσον αφορά τη σύγχρονη Ελλάδα;
Αν εννοείς μετά το 1821, θα έλεγα ό,τι είχε να κάνει με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Κάθε τέσσερα χρόνια ακούγαμε όλα όσα είχαν να κάνουν με την Ελλάδα. Όταν ήμουν παιδί, η Ελλάδα αντιπροσώπευε την ειρήνη, κι αυτό ήταν μια αναγνώριση για τη χώρα σας από πολύ νωρίς. Καθώς το πρώτο μου πτυχίο στο πανεπιστήμιο ήταν στη γερμανική λογοτεχνία, έμαθα ότι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός έχει αφετηρία την Ελλάδα. Όπως καταλαβαίνεις, δεν μπορείς να την αποφύγεις. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο μαθαίνεις γι’ αυτή, ώστε να κατανοήσεις την ευρωπαϊκή κουλτούρα. Μέσω της πολιτιστικής κληρονομιάς της κατάλαβα βαθύτερα τη σημασία της Ελλάδας στην κοινωνική εξέλιξη. Πέρασα καλά και κατά την πρώτη μου επίσκεψη το 2017, αν και η Αθήνα τότε είχε αρκετά προβλήματα. Πάντως εντόπισα επενδυτικές ευκαιρίες.
— Ήταν τα χρόνια της κρίσης.
Εγώ βρήκα τα πράγματα καλύτερα απ' ό,τι τα φανταζόμουν. Συνάντησα ανθρώπους με μεγάλα προβλήματα αλλά και μια νέα γενιά που προσπαθούσε να επανέλθει από την κρίση. Ήταν θετικοί, αν και μεγάλο ποσοστό έφυγε από τη χώρα.
— Και πολλοί δεν επέστρεψαν. Υπάρχουν Έλληνες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα;
Δεν νομίζω ότι είναι μεγάλο ποσοστό.
— Ακουγόταν πολύ η Κίνα ως νέος προορισμός για επαγγελματικές ευκαιρίες εκείνη την εποχή πάντως.
Ναι, βέβαια. Συναντάμε Έλληνες στην Κίνα· άλλωστε οργανώνουμε επαγγελματικά ταξίδια από την Ελλάδα για νέους επιχειρηματίες. Κάποιοι έχουν εγκατασταθεί εκεί μόνιμα και οι δουλειές τους μεγαλώνουν. Επίσης, κάποιοι εφοπλιστές διατηρούν γραφεία στη Σανγκάη και σε άλλα μεγάλα λιμάνια.
— Όπως γνωρίζεις, ο Πειραιάς ανήκει σε εσάς.
Όχι, δεν είναι αλήθεια αυτό. Απλώς ένας σημαντικός αριθμός μετοχών ανήκει στην COSCO, η οποία συνεργάζεται με τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιά για την ανάπτυξή του. Βέβαια, πρόκειται για κρατική εταιρεία, άρα μπορείς να πεις ότι ανήκει στην κινεζική κυβέρνηση, αν και αυτό πολιτικά αποδεικνύεται προβληματικό πολλές φορές. Λένε ότι δεν πρόκειται για εμπορική αλλά για πολιτική συμφωνία.
— Απόδειξη ότι ο κινεζικός ιμπεριαλισμός αγγίζει και εμάς;
Κάποιοι το αποκαλούν νέα αποικιοκρατία, αλλά είναι αναπόφευκτο, καθώς όλες οι μεγάλες κινεζικές εταιρείες ανήκουν στην κυβέρνηση. Παρόλο που κάποιες έχουν ιδιωτικοποιηθεί, οι κύριες βιομηχανίες, όπως και οτιδήποτε συνδέεται με τη ναυτιλία, παραμένουν κάτω από κυβερνητική διεύθυνση.
— Τελικά, ποιο είναι το μοντέλο διακυβέρνησης της Κίνας σήμερα; Πώς ζουν περιοχές όπως η Σανγκάη έναν ιδιότυπο καπιταλισμό;
Η φύση του κομμουνισμού με τις κοινοπραξίες και τις κρατικές επεμβάσεις, δηλαδή ο καθαρός κομμουνισμός, μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε ότι χωρίς οριοθετημένη ιδιωτική ιδιοκτησία, δεν έχεις κίνητρο να εργαστείς σκληρά.
— Αυτό αποδείχτηκε ένα από τα προβλήματα του κομμουνισμού παντού, εξού και κατέρρευσε το ανατολικό μπλοκ στην Ευρώπη.
Είναι ο λόγος που δεν είναι βιώσιμος ο καθαρός κομμουνισμός. Η Κίνα, μετά το 1979, προχώρησε σε αλλαγές και σε ένα άνοιγμα, αγκαλιάζοντας την ελεύθερη οικονομία και τον καπιταλισμό. Αυτήν τη στιγμή βιώνουμε ένα παράλληλο σύστημα. Πολιτικά εξακολουθούμε να έχουμε κομμουνισμό, αλλά οικονομικά είμαστε περισσότερο προς το δυτικό οικονομικό μοντέλο. Γι’ αυτό οι σημαντικοί τομείς ανήκουν στο κράτος.
— Ο Μάο παραμένει ο θρυλικός τιμονιέρης του λαού; Οι νέες γενιές συνδέονται μαζί του;
Νομίζω ότι ο Μάο παραμένει μια σημαντική προσωπικότητα της γενιάς μου, παρόλο που δεν τον προλάβαμε ζωντανό. Τα επιτεύγματά του είναι αναντικατάστατα για τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Θεωρώ ότι θα παραμείνει επιδραστικός και για τη γενιά της κόρης μου.
— Έχει αποκατασταθεί η μνήμη των θυμάτων της Πολιτιστικής Επανάστασης; Πολλοί άνθρωποι δολοφονήθηκαν…
Κακοποιήθηκαν. Δέκα χρόνια μετά το τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης, η κυβέρνηση πολλές φορές αποκατέστησε τη μνήμη όλων εκείνων που μπήκαν στη φυλακή για λάθος λόγους. Ήταν ένα τεράστιο λάθος της Επανάστασης και σε πολλές περιπτώσεις πολλές οικογένειες πέρασαν τα πάνδεινα. Σταδιακά η κυβέρνηση έκανε προσπάθειες να αποκαταστήσει τα θύματα. Αλλά για εκείνους που εκτελούσαν εντολές, τι να κάνεις; Ήταν παιδιά στα 16 και στα 17 που παρασύρθηκαν από φίλους και καθοδηγητές. Πώς να τους κρίνεις; Η Πολιτιστική Επανάσταση ήταν ενάντια στην ελεύθερη έκφραση. Ο Κόκκινος Στρατός είχε ως ίνδαλμά του τον Μάο και προσπαθούσε να τον προστατεύσει. Δεν άφηνε κανέναν να μιλήσει εναντίον του. Όσοι προσπαθούσαν να μιλήσουν με σύνεση θεωρούνταν αντιεπαναστάτες και δέχτηκαν τρομερή βία από τους φύλακες της Επανάστασης. Κατά τη γνώμη μου, δεν μπορείς να τους δικάσεις με κανονικούς όρους.
— Υπάρχει μια μικρή κινεζική κοινότητα στην Αθήνα, κυρίως στην περιοχή του Μεταξουργείου, έμποροι και ιδιοκτήτες σούπερ μάρκετ. Ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν, χωρίς να γνωρίζουν ελληνικά και χωρίς να συνδέονται με την ελληνική κοινωνία. Γνωρίζεσαι μαζί τους;
Ναι, τους γνωρίζω. Είναι μια κοινότητα επιχειρηματιών που έφτασαν πρώτοι στην Ελλάδα πριν από είκοσι χρόνια και αποτελούν τους πιονιέρους που ήρθαν εδώ να εξερευνήσουν τις δυνατότητες της Ελλάδας. Εμπορεύονται ρούχα, τσάντες, αξεσουάρ, ηλεκτρικές συσκευές, διάφορα. Πολλοί έφτασαν στην Ελλάδα ακολουθώντας δύσκολους και όχι νόμιμους δρόμους, μέσω ευρωπαϊκών και βαλκανικών χωρών.
— Ποιος είναι ο αριθμός των Κινέζων που είναι εγκατεστημένοι στην Ελλάδα;
Περί τους είκοσι χιλιάδες ζουν στην Αθήνα, άλλοι πέντε χιλιάδες στη Θεσσαλονίκη, κι άλλοι δύο χιλιάδες στην Πάτρα, στον Βόλο και διάσπαρτοι στα νησιά. Η πλειονότητα είναι ιδιώτες επιχειρηματίες, μετανάστες από τρεις κυρίως επαρχίες της Κίνας. Όπως και στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Γερμανία, οι περισσότεροι έρχονται από την επαρχία της Φουτσιάν. Ταξιδεύουν παντού σε όλο τον κόσμο, δεν μιλάνε τη γλώσσα του τόπου όπου δουλεύουν, δεν τους νοιάζει τίποτα.
— Ξέρουν πού βρίσκονται;
Ίσως και όχι. Δεν τους ενδιαφέρει.
— Εργάζονται για άλλους Κινέζους;
Δεν τους αφορά αν αυτό που κάνουν είναι νόμιμο ή όχι. Ασχολούνται με τη χονδρική αλλά και με μικροεμπόριο, πουλώντας στον δρόμο ομπρέλες και άλλα αγαθά τα οποία εισάγουν από την Κίνα. Καθώς οι κοινωνίες του Φουτσιάν είναι πολύ της οικογένειας, βλέπεις ότι όλες οι επιχειρήσεις έχουν το ίδιο όνομα. Στηρίζουν ο ένας τον άλλον. Το 2015 επισκέφθηκα στην Καραϊβική, ένα κρατίδιο που αποτελείται από δύο νησιά, το Saint Kitts and Nevis, με πληθυσμό γύρω στους πενήντα χιλιάδες κατοίκους. Ανάμεσά τους υπήρχαν και διακόσιοι τριάντα Κινέζοι από το Φουτσιάν. Πώς βρέθηκαν εκεί δεν ξέρω, ενώ η χώρα δεν είχε καμία διπλωματική σχέση με την Κίνα. Οι Κινέζοι έτρεχαν τα καθαριστήρια, είχαν ένα σούπερ μάρκετ και ένα εστιατόριο. Ήδη βρίσκονται στην τρίτη γενιά.
— Τι σου έχει κάνει την πιο μεγάλη εντύπωση στην Αθήνα;
Στο Μεταξουργείο, δίπλα σε ένα κινεζικό σούπερ μάρκετ, μέσα στη μέρα γίνεται διακίνηση και χρήση ουσιών. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση και ρώτησα την ιδιοκτήτρια πώς το ανέχεται. Μου είπε ότι τόσο η ίδια όσο και ολόκληρη η κινεζική κοινότητα έχουν διαμαρτυρηθεί επανειλημμένως στην αστυνομία και στον δήμο, αλλά δεν έχει υπάρξει καμία πρόοδος.
— Ποια ήταν η μεγαλύτερη έκπληξή σου από τη ζωή στην Ελλάδα;
Η ανοχή των Ελλήνων στη γραφειοκρατία! Μου κάνει τρομερά μεγάλη εντύπωση. Το βρίσκω σουρεαλιστικό. Προτού έρθω είχα πληροφορηθεί ότι η Ελλάδα έχει διαφορετικό γραφειοκρατικό σύστημα από άλλες χώρες. Κάθε χώρα έχει το δικό της, και είχα διαβάσει ότι εδώ δεν είναι υποστηρικτικό, ότι είναι πολύ διαφορετικό από εκείνο της Γερμανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Ήξερα όμως ότι η Ελλάδα είναι ανεπτυγμένο κράτος και περίμενα να ανταποκρίνεται σε κάποια στάνταρ. Αλλά όχι!
Η γυναίκα μου σκέφτηκε να ξεκινήσει ένα φεστιβάλ που θα φέρνει μεγάλες θεατρικές παραγωγές από την Κίνα. Αποφασίσαμε να το κάνουμε παρόλο που δεν υπάρχει οικονομικό όφελος. Θα θέλαμε να έχουμε την ανταπόκριση του ελληνικού κοινού. Αναγνωρίζουμε τη σημασία αυτής της επικοινωνίας και ειλικρινά πιστεύουμε ότι τα δύο έθνη μπορούν να μοιραστούν την ιστορία, τον πολιτισμό, την πνευματικότητα αλλά και τη σύγχρονη πραγματικότητά μας.
— Τι σε ευχαριστεί στη ζωή εδώ;
Η καθημερινή ζωή στην Ελλάδα είναι πολύ όμορφη. Ο καιρός είναι τέλειος και τα έξοδα διαβίωσης ικανοποιητικά. Μου αρέσει και η σημασία που δίνουν οι άνθρωποι στη λεπτομέρεια. Με εκπλήσσει που ο κόσμος ξεκουράζεται με τις ώρες στην παραλία, κάτι που δεν θα δεις στην Κίνα ή στην Αμερική, όπου όλοι τρέχουν να προλάβουν, δουλεύοντας και πιέζοντας υπερβολικά τον εαυτό τους. Νομίζω ότι οι Έλληνες έχουν καλύτερη ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικού χρόνου. Αυτό με έχει κάνει να προβληματιστώ και ο ίδιος σχετικά με το ποιες είναι εν τέλει οι αξίες της ζωής μας. Η γυναίκα μου σκέφτηκε να ξεκινήσει ένα φεστιβάλ που θα φέρνει μεγάλες θεατρικές παραγωγές από την Κίνα. Αποφασίσαμε να το κάνουμε παρόλο που δεν υπάρχει οικονομικό όφελος, βρήκαμε σπόνσορες και αυτοχρηματοδοτηθήκαμε. Θα θέλαμε να έχουμε την ανταπόκριση του ελληνικού κοινού. Αναγνωρίζουμε τη σημασία αυτής της επικοινωνίας και ειλικρινά πιστεύουμε ότι τα δύο έθνη μπορούν να μοιραστούν την ιστορία, τον πολιτισμό, την πνευματικότητα αλλά και τη σύγχρονη πραγματικότητά μας.
— Τι γνωρίζουν οι Έλληνες για τη σύγχρονη Κίνα;
Σύμφωνα με τη δική μου εμπειρία, πολύ λίγα. Συναντηθήκαμε με τον δρα Μαγγίνη, τον διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη, ο οποίος έκανε μια πολύ σωστή παρατήρηση, ότι τα εγχειρίδια Ιστορίας στα ελληνικά σχολεία δεν γράφουν τίποτα για την Κίνα. Το αποτέλεσμα είναι οι νεότερες γενιές να μην έχουν καμία σχετική πηγή γνώσης. Εμείς είχαμε καλύτερη πληροφόρηση σχετικά με την Ελλάδα, και για θεμελιώδη θέματα. Η νέα γενιά Ελλήνων έχει πολύ περιορισμένες πηγές γνώσης. Έχουν βέβαια την περιέργεια να μάθουν, αλλά δεν έχουν αληθινή γνώση της Κίνας.
— Είσαι ο CEO του ιδιωτικού πρακτορείου ειδήσεων Aegean Times, το οποίο εκδίδει το δίγλωσσο έντυπο «The Sino-Hellenic Information Post». Πού το βρίσκει κανείς;
Διανέμεται κυρίως στις πτήσεις των τριών αεροπορικών εταιρειών που συνδέουν την Αθήνα με το Πεκίνο και τη Σανγκάη.
— Όχι στην κινεζική κοινότητα της Αθήνας; Δεν έχεις σχέσεις μαζί τους;
Υπάρχει ένα κενό μεταξύ του τρόπου ζωής αυτών των ανθρώπων και του δικού μου. Εκτιμούμε διαφορετικά πράγματα στη ζωή. Παρόλο που μιλάμε την ίδια γλώσσα, έχουμε διαφορετική οπτική για τη ζωή. Άλλωστε η Κίνα αποτελείται από πολλές διαφορετικές εθνότητες, συνεπώς και από διαφορετικές πολιτιστικές κληρονομιές.
— Ως Aegean Times έχετε καλές σχέσεις με τα κρατικά πρακτορεία ειδήσεων της Κίνας;
Ναι, και τους προσφέρω πολλές πληροφορίες και προσωπικές μου επαφές. Καθώς δεν είμαστε κυβερνητικό πρακτορείο, δεν έχουμε περιορισμούς στο τι θα πούμε.
— Αυτό σημαίνει ότι αυτολογοκρίνεστε;
Προσωπικά δεν νιώθω απολύτως ασφαλής αν αναφερθώ σε κάτι ευαίσθητο.
— Ποια είναι τα σχέδιά σας για το 2026;
Θα επικεντρωθούμε σε δύο τομείς: στο να συνδέσουμε την Aegean Times με τα τοπικά media και στο να οργανώσουμε για τον ερχόμενο Μάη ένα μεγάλο event με τη σύμπραξη των κρατικών κινεζικών μέσων, της πρεσβείας της Κίνας στην Ελλάδα και του δήμου Αθηναίων. Πρόκειται για έναν μήνα γεμάτο εκδηλώσεις που θα περιλαμβάνει και ένα forum με συζητήσεις, εκθέσεις και ένα πρόγραμμα ανταλλαγής πολιτισμού. Ελπίζω ότι θα προσελκύσει και Έλληνες δημοσιογράφους. Στο δικό μας φεστιβάλ θα φέρουμε και το 2026 μια μεγάλη παραγωγή από την Κίνα. Ζώντας εδώ, νιώθω πολύ άνετα με όσα μου παρέχονται και αναγνωρίζω ότι ο ελληνικός λαός είναι πολύ ανοιχτός στην κινεζική κουλτούρα.
— Έχεις συνδεθεί ήδη με αρκετούς Έλληνες καλλιτέχνες που ταξιδεύουν στην Κίνα. Πώς σου φαίνεται ο σύγχρονος ελληνικός πολιτισμός;
Τόσο εγώ όσο και η οικογένειά μου βρίσκουμε την ελληνική κουλτούρα καταπληκτική. Δεν έχει να κάνει μόνο με την ιστορία αλλά και με τον πλούτο που έχει συσσωρευτεί μέσα από χιλιάδες χρόνια. Παγιδευτήκαμε εδώ εξαιτίας της πανδημίας και δώσαμε μάχη να επιβιώσουμε σωματικά και πνευματικά. Όλους εκείνους τους μήνες, βιώσαμε με τη γυναίκα μου πολύ άσχημες ψυχολογικά καταστάσεις. Εν τέλει στηριχτήκαμε πνευματικά στο αρχαίο ελληνικό δράμα. Ανακαλύπτοντας μέσω της γυναίκας μου τον Ευριπίδη, όταν διάβασε τη «Μήδεια», και τον Σοφοκλή, όταν διάβασε τον «Οιδίποδα», καθώς τα μοιράστηκε μαζί μου, συνειδητοποίησα ότι στην ανθρώπινη ιστορία συμβαίνουν πολλές καταστροφές που οι άνθρωποι πρέπει να αντιμετωπίσουν, αλλά πάντα υπάρχει ελπίδα.
— Αυτό ήταν που σας οδήγησε να στηρίξετε το αρχαίο δράμα;
Αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε έναν θεατρικό οργανισμό, το Sino-Hellenic Performing Arts Alliance, αρχικά για ερασιτέχνες θεατρόφιλους από την κινεζική κοινότητα που ζουν εδώ. Ανεβάσαμε δύο παραγωγές το 2021 και το 2023 που είχαν μεγάλη ενθάρρυνση και θετική ανταπόκριση από τους Έλληνες φίλους μας, κάτι που μας παρακίνησε να προχωρήσουμε ακόμα περισσότερο. Πιστεύουμε ότι η δύναμη του θεάτρου μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να ανακτήσουν τη δύναμή τους και την αγάπη τους για τη ζωή. Έτσι, τον Δεκέμβρη του ’23 φέραμε την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου της Κίνας «Ο πρίγκιπας του Λαν Λινγκ» και συνεχίσαμε με άλλες υψηλού επιπέδου παραστάσεις που ήρθαν στην Αθήνα αλλά και στέλνοντας ελληνικές παραγωγές στην Κίνα. Φέτος φέραμε το χορόδραμα «Tiangong Kaiwu» και πραγματικά συγκινήθηκα με την ανταπόκριση του κόσμου. Νομίζω ότι διασκέδασαν και το λάτρεψαν. Ακούγοντας όλα αυτά τα ενθαρρυντικά σχόλια, πιστεύω ότι οι δύο λαοί έρχονται ακόμα πιο κοντά μέσα από το θέατρο. Η σκηνή αποτελεί μια φανταστική δίοδο για την από κοινού κατανόηση και αποδοχή. Θα συνεχίσουμε.
— Κάτι τελευταίο: Ποιο κινεζικό εστιατόριο της Αθήνας έχει την πιο αυθεντική κινεζική κουζίνα;
Υπάρχουν καλά κινεζικά εστιατόρια στην Αθήνα, αλλά είναι εναρμονισμένα με τις τοπικές γεύσεις. Η κινεζική κουζίνα είναι πολύ βαριά για τους Έλληνες και χρειάστηκε να προσαρμοστούν. Αν θα έπρεπε να προτείνω κάποιο, είναι αυτό που βρίσκεται Ξενοφώντος και Νίκης γωνία.
