H πρόσφατη ασυνήθιστη συμπεριφορά του παλλόμενου υπεργίγαντα Μπετελγκέζ ίσως επιτέλους βρήκε εξήγηση, σύμφωνα με τους αστρονόμους.
Τους τελευταίους μήνες η φωτεινότητα του άστρου μειωνόταν περίεργα, με τους επιστήμονες να εκτιμούν είτε πως ήταν έτοιμο να εκραγεί σε σουπερνόβα ή υπόκειτο σε μια άγνωστη στην επιστήμη διαδικασία.
Τώρα, μια νέα έρευνα δείχνει πως η πιο πιθανή εξήγηση για το φαινόμενο είναι οι μεγάλες κηλίδες πάνω στην επιφάνεια του άστρου που το κάνουν να αχνοφαίνεται.
Το Μπετελγκέζ θεωρείται ένα από τα λαμπρότερα αστέρια στον νυχτερινό ουράνιο θόλο, που εύκολα διακρίνεται και με γυμνό μάτι. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες, οι αστρονόμοι παρατήρησαν πως εμφανιζόταν πολύ πιο αχνό, κάτι μάλιστα που συνέβη γρήγορα, χάνοντας περίπου το 40% της συνηθισμένης φωτεινότητάς του την περίοδο μεταξύ Οκτωβρίου 2019 και Απριλίου 2020.
Αρχικά, κάποιοι επιστήμονες είκασαν πως το άστρο γινόταν πιο θαμπό καθώς ετοιμαζόταν να εκραγεί, εικασία που είχε προκαλέσει μεγάλο ενθουσιασμό για μια διαδικασία που θα μπορούσε να είναι ορατή κι από τη γη. Άλλοι πάλι υποστήριζαν πως ίσως επρόκειτο για μεταφορά αστρικής σκόνης μπροστά από τον πλανήτη που μπλόκαρε τη θέα του από τη γη.
Τώρα, ωστόσο, οι επιστήμονες συγκλίνουν στο συμπέρασμα πως πελώριες ψυχρές κυλίδες πάνω στο άστρο, που προκαλούνται από τις μεταβολές στη θερμοκρασία, καλύπτουν περίπου το 70% της επιφάνειάς του - που στην αστρονομική παρατήρηση το κάνουν μειωμένης φωτεινότητας.
Το Μπετελγκέζ, ένα σχετικά ώριμο άστρο που απέχει περίπου 650 έτη φωτός από τη Γη, είναι ένας ερυθρός γίγαντας στον αστερισμό του Ωρίωνα. Έχει τουλάχιστον δεκαπλάσια μάζα και 1.000 φορές το μέγεθος του Ήλιου. Και αν βρισκόταν στο κέντρο του δικού μας ηλιακού συστήματος, η εξωτερική επιφάνεια του θα έφθανε πολύ πέρα από την τροχιά του Άρη.
«Στο τέλος της ζωής τους τα αστέρια γίνονται ερυθροί γίναντες. Όσο τα "καύσιμά" τους τελειώνουν, οι διαδικασίες αλλάζουν και τα αστέρια απελευθερώνουν ενέργεια. Ως αποτέλεσμα, φουσκώνουν, γίνονται ασταθή και πάλλονται σε περιόδους εκατοντάδων ή ακόμη και χιλιάδων ημερών, το οποίο εμείς βλέπουμε ως αυξομείωση της φωτεινότητάς τους» εξηγεί η Thavisha Dharmawardena από το Ινστιτούτο Max Planck, επικεφαλής της έρευνας, για την αρχική τους εκτίμηση.
Δεδομένης της μείωσης αυτής φωτεινότητας, λοιπόν, οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως η συμπεριφορά του άστρου είναι πιο συμβατή με την αλλαγή θερμοκρασίας στην επιφάνειά του.
Οι κηλίδες είναι σχετικά κοινές στα τεράστια αστέρια, αν και συνήθως δεν είναι ορατές σε τόσο μεγάλη κλίμακα. Παρόλα αυτά, οι αστρονόμοι λένε πως η δραματική φύση στις κηλίδες του Μπετελγέζ συμβαδίζουν με τα θεωρητικά μοντέλα συμπεριφοράς του αστέρα.
Με πληροφορίες από Independent
