Ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε στο Economist: The Fifth Thessaloniki Metropolitan Summit ένα πλαίσιο πενταετούς «Εθνικού Σχεδίου Ανάταξης», με στόχο την αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος, την ενίσχυση θεσμών και την κατεύθυνση πόρων σε παιδεία, έρευνα και νεανική στέγη.
Μίλησε για «ανάγκη αναπτυξιακού σοκ έως το 2030», περιγράφοντας εννέα άξονες πολιτικής και δύο νέα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Τα δύο νέα εργαλεία χρηματοδότησης
- Εθνικό Ταμείο Σύγκλισης: θα αντλεί πόρους από το εθνικό ΠΔΕ, το Υπερταμείο και την Αναπτυξιακή Τράπεζα, με στόχο τη χρηματοδότηση επενδύσεων «στρατηγικής προτεραιότητας» (βιομηχανία, υποδομές, ψηφιακή/πράσινη οικονομία), μέσω ΣΔΙΤ και μόχλευσης ιδιωτικών κεφαλαίων.
- Ταμείο Στήριξης Νέων Γενεών: θα τροφοδοτείται από «Πατριωτική Εισφορά» στα πολύ υψηλά εισοδήματα και θα κατευθύνεται σε παιδεία, έρευνα–καινοτομία και νεανική στέγη.
Οι 9 άξονες του σχεδίου
- Ισχυρό και δίκαιο κράτος: θεσμική θωράκιση, αξιοκρατία/διαφάνεια, ταχύτερη δικαιοσύνη, πλήρης ψηφιοποίηση διαδικασιών.
- Αλλαγή παραγωγικού μοντέλου: ενίσχυση πρωτογενούς τομέα (έξυπνη/πράσινη γεωργία), μεταποίηση και βιομηχανική πολιτική (φαρμακοβιομηχανία, άμυνα, ενέργεια, ναυπηγεία), logistics και clusters γύρω από ΑΕΙ/ερευνητικά κέντρα.
- Στήριξη εργασίας: επαναφορά συλλογικών διαπραγματεύσεων, αυξήσεις μισθών, στόχος 35ωρου με καλύτερες αποδοχές, μείωση φορολογίας μισθωτής εργασίας.
- Ενέργεια–ανθεκτικότητα: από-χρηματιστηριακή τιμολόγηση μέσω διμερών συμβολαίων, ενίσχυση δικτύων/αποθήκευσης (μπαταρίες σε ΑΠΕ), διασυνδέσεις με Κεντρική Ευρώπη, ενεργειακές κοινότητες/αυτοπαραγωγή.
- Δημογραφικό: στεγαστική πολιτική για νέους, υποδομές φροντίδας (βρεφονηπιακοί, υγεία, παιδεία), κίνητρα τεκνοποίησης, στοχευμένη ένταξη εργαζομένων μεταναστών σε κλάδους με ελλείψεις.
- Ιδιωτικό χρέος: μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις με χαμηλά επιτόκια και δικαίωμα επαναγοράς δανείων από οφειλέτες κοντά στην τιμή πώλησης στα funds.
- Τεχνολογική αναβάθμιση: αύξηση δαπανών R&D, κόμβοι τεχνολογίας γύρω από πανεπιστήμια, δημόσιες επενδύσεις σε ΑΙ/κυβερνοασφάλεια, δίκτυο Ελλήνων επιστημόνων της διασποράς.
- Αναδιανομή–χρηματοδότηση: επαναστόχευση δημοσιονομικού χώρου προς μισθωτούς/συνταξιούχους, μείωση ασφαλιστικών εισφορών, ενίσχυση κοινωνικού κράτους και ΕΠΔΕ για υγεία–παιδεία–κλιματική ανθεκτικότητα.
- Εθνική ασφάλεια: ανασύσταση εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, ενεργητική/πολυδιάστατη διπλωματία, ρόλος κόμβου σε εμπόριο και ενέργεια στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια.
Ο ομιλητής περιέγραψε μια «πορεία απόκλισης» από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, εστιάζοντας σε μισθούς/αγοραστική δύναμη, ανισότητες, παραγωγικότητα, εμπορικό ισοζύγιο και στεγαστικό. Κατά την ανάλυσή του, η υπέρβαση πρωτογενούς πλεονάσματος οφείλεται κυρίως σε έμμεσους φόρους/φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων, ενώ η αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης κρίνεται κρίσιμη αλλά «πεπερασμένη», άρα απαιτούνται εθνικοί πόροι και νέα εργαλεία.
Τι αλλάζει πρακτικά
- Επενδυτικός προσανατολισμός: μετατόπιση από κατανάλωση/ακίνητα–τουρισμό προς μεταποίηση, τεχνολογία, εξωστρέφεια.
- Αγορά εργασίας: θεσμική ενίσχυση συλλογικών συμβάσεων, φορολογικές ελαφρύνσεις μισθωτών.
- Ενέργεια: άμβλυνση ρυθμιστικών στρεβλώσεων, έμφαση σε αποθήκευση και αυτοπαραγωγή για σταθερότητα τιμών.
- Χρηματοδότηση: θεσμοθέτηση Ταμείου Σύγκλισης και ειδικού Ταμείου για νέους, με στοχευμένους πόρους.
- Ανοιχτά ερωτήματα
Βολές κατά ΝΔ
Ο κ. Τσίπρας κατηγόρησε την κυβέρνηση της ΝΔ έχει όλη την ευθύνη γιατί δεν έκανε τίποτε από αυτά που η οικονομία χρειάζεται και η κοινωνία έχει ανάγκη και έτσι σήμερα, η πατρίδα μας πορεύεται για μια ακόμη φορά με πυξίδα τις παλιές χρεοκοπημένες συνταγές. Χαρακτήρισε δείκτες ντροπής όλους τους δείκτες που δείχνουν την προϊούσα κοινωνική και οικονομική αποσάθρωση.
«Χρόνο με το χρόνο, απομακρυνόμαστε από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πριν από την κρίση, το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα ήταν κοντά στο 80%, του μέσου όρου της ΕΕ. Σήμερα είναι κοντά στο 60%» υπογράμμισε και τόνισε ότι θα πρέπει να υπάρξουν άμεσα αποφάσεις, τώρα, που θα αλλάξουν τη ρότα του σκάφους, γιατί οδηγούμαστε στα βράχια. «Είναι κενό γράμμα ό,τι κι αν λέμε για καλύτερη Ελλάδα το 2030, αν δεν αποκαταστήσουμε την δυνατότητα του κράτους να υπάρχει και να λειτουργεί με δικαιοσύνη» ανέφερε.
Αναφερόμενες στις αλλεπάλληλες αποκαλύψεις σκανδάλων και συνολικά για τα έργα και τις ημέρες της κυβέρνηση σημείωσε ότι υπάρχει ένα τεράστιο ηθικό ζήτημα «που στις μέρες μας έχει γίνει κυρίαρχο πολιτικό, κοινωνικό, αλλά και οικονομικό ζητούμενο. Την εντιμότητα. Γιατί η διαφθορά που ξεκινάει από θύλακες της κυβέρνησης διαβρώνει το κράτος. Γιατί η αναξιοκρατία, που ξεκινάει από το Μαξίμου διαβρώνει την εμπιστοσύνη στο κράτος. Γιατί η μεροληψία, η εύνοια για τους «δικούς μας», για τους έχοντες, για συγγενείς και φίλους, για κομματικούς παράγοντες, που ξεκινάει από την εκτελεστική εξουσία, απλώνεται στη Δικαιοσύνη, και απαξιώνει το κράτος».
Τέλος μίλησε χαρακτηριστικά για ένα νέο όραμα συνεισφοράς για να κάνουμε καλύτερη την πατρίδα μας. «Ακούω, συχνά, όλοι πιστεύω το ακούμε, το στερεότυπο της απογοήτευσης:
Αυτή είναι η Ελλάδα…
Ιδίως όταν βλέπουμε την κρατική αναποτελεσματικότητα αλλά και την αδικία, την αναξιοκρατία, τη διαφθορά. Όταν βλέπουμε τα επιδοτούμενα κομματικά στελέχη να κυκλοφορούν με τις Πόρσε.
Από την άλλη όμως υπάρχει και μια άλλη Ελλάδα, που πρέπει να αναδείξουμε. Της δημιουργίας, της αλληλεγγύης και του φιλότιμου. Του γνήσιου πατριωτισμού.
Η Ελλάδα της αξέχαστης Αθηνάς Παπαχρήστου, που δώρισε το υστέρημά της για την αγορά ενός ασθενοφόρου. Αυτή είναι η Ελλάδα!» τόνισε.
«Έχουμε υποχρέωση να συμβάλουμε όλοι, ώστε αυτή η φράση να γίνει από μοιρολατρία περηφάνεια» τόνισε.
Η παρέμβαση εντάσσεται στο προοίμιο της φετινής ΔΕΘ, όπου παραδοσιακά παρουσιάζονται οικονομικές εξαγγελίες. Η συζήτηση μετατοπίζεται πλέον στη βιωσιμότητα χρηματοδότησης, τις θεσμικές εγγυήσεις εφαρμογής και την ιεράρχηση παρεμβάσεων που θα μπορούσαν να μετρηθούν ως προς την παραγωγικότητα, την αγοραστική δύναμη και τη σύγκλιση με την Ε.Ε. μέχρι το 2030.
