***

Ακούστε το podcast στην κορυφή της σελίδας, ή και στο Spotify (εδώ)

***

Ο Κώστας Ταχτσής θεωρείται διακεκριμένος Έλληνας λογοτέχνης της μεταπολεμικής γενιάς και, κατά πολλούς, είναι ένας από τους σπουδαιότερους, παρότι έχει γράψει μόνο ένα μυθιστόρημα: το πασίγνωστο και ανατρεπτικό «Τρίτο Στεφάνι». Στο λοιπό λογοτεχνικό έργο του συγκαταλέγονται πέντε ποιητικές συλλογές, ένα διήγημα και μια συλλογή αυτοβιογραφικών κειμένων. Μετά τον θάνατό του κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία του, την οποία φέρεται να έγραφε το διάστημα προτού πεθάνει όπως και τέσσερα ακόμη βιβλία, αν κρίνουμε από το υλικό που εντοπίστηκε στα αρχεία του. Αυτή η πραγματικότητα δεν αναφέρεται σχεδόν ποτέ με σαφήνεια. Κρύβεται κάτω από τον γενικό τίτλο του μεγάλου συγγραφέα και επικαλύπτεται από τη σπουδαιότητα του ταλέντου του όπως έχει αναγνωριστεί από φίλους και εχθρούς. 

 

Έχει όμως σημασία να λεχθεί όταν προσπαθήσει κανείς να κατανοήσει το «φαινόμενο Ταχτσής» και να ερμηνεύσει εάν η δημοφιλία του οφείλεται στο ότι το μοναδικό του μυθιστόρημα ήταν και είναι σοκαριστικό για πολλούς, καθώς και στη σοκαριστική –σχεδόν για όλους– ζωή του. Και έχει σημασία, διότι ο ίδιος διατράνωνε την εμμονή του με την αλήθεια και την απέχθειά του απέναντι στην υποκρισία. 

 

Πώς όμως έγινε τόσο γνωστός με αυτή την ελάχιστη εργογραφία; Πόσο συνταρακτικό υπήρξε το «Τρίτο Στεφάνι» για την ελληνική κοινωνία; Ποια ήταν η επιδραστικότητα του Κώστα Ταχτσή στους πνευματικούς κύκλους; Τον αποδέχονταν αλλά τον πολεμούσαν ταυτόχρονα, πολλοί τον θαύμαζαν και πολλοί τον απέφευγαν. Η συγκρουσιακή πλευρά του χαρακτήρα του απωθούσε αλλά η αναγνωρισιμότητά του μαγνήτιζε και η εκκεντρικότητά του ερέθιζε. 

 

Ο θάνατός του, που θεωρήθηκε εγκληματική ενέργεια, και η αποτυχία εξιχνίασής του έλαβαν μια ευρύτερη δημοσιότητα, ίσως μεγαλύτερη από αυτήν που απέκτησε ο ίδιος ο Ταχτσής με την καλλιτεχνική του ιδιότητα. Διάσημος λοιπόν ο Ταχτσής για το «Τρίτο Στεφάνι» αλλά και για τη δολοφονία του (κατά την αστυνομία). Πολλά έχουν γραφτεί, ερευνηθεί, ειπωθεί.

 

Ο Άρης Δημοκίδης στο σημερινό ηχητικό ντοκιμαντέρ δεν θα προσθέσει κάτι σε αυτά. Αναζητά, φωτίζει, ερευνά το στοιχείο που διαχρονικά κατέστησε τον Ταχτσή «one of the kind». Τις διαφορετικές, αντιφατικές ή και αντιθετικές όψεις ενός ανθρώπου που αποτελεί την επιτομή της έκφρασης «βίος και πολιτεία». Από τα 27 του και για περίπου δέκα χρόνια έζησε στη Βρετανία, την Αυστραλία, την Αμερική και ταξίδεψε πολύ στην Ευρώπη κάνοντας διάφορες και διαφορετικές δουλειές. Εξέδωσε το «Τρίτο Στεφάνι» σε ηλικία 35 ετών με δικά του έξοδα. Τότε απέκτησε ίσως για πρώτη φορά μια συγκεκριμένη ταυτότητα (λογοτέχνης) και αργότερα και αναγνώριση. Όμως αυτά ήρθαν μετά από περιπλανήσεις σε όλους τους τομείς στην ενήλικη ζωή του και προστέθηκαν στη βιαιότητα και τη σκοτεινιά των παιδικών του χρόνων, μια περίοδος που τον σημάδεψε βαθιά και ίσως δεν κατάφερε ποτέ να ξεφύγει από αυτήν. Στο podcast ακούμε φίλους του, ερευνητές, συγγραφείς και δημοσιογράφους να φωτίζουν σημεία, να συνθέτουν μια εικόνα αληθινή και μυθική συνάμα. Τη διπλή ζωή του και τα μονοπάτια της. Όπως όταν και με τα δυο του πρόσωπα από ένα σημείο και μετά μπλέχτηκε σε διαμάχες (ιδεολογικές και σωματικές) με άτομα από τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, ενώ θεωρητικά προέρχονταν από την ίδια πλευρά. Διπλή ζωή βέβαια, κατά τους όρους μιας κοινωνικής κανονικότητας όπως οριζόταν τα χρόνια που έζησε αλλά και σήμερα. Εκείνος έδειχνε να διάγει τον βίο που είχε διαλέξει, μπαινοβγαίνοντας με φυσικότητα στους ρόλους του, τηρώντας τα όρια που ο ίδιος είχε θέσει. Δύσκολα μπορεί να κατανοήσει κανείς θετικά τον τρόπο που είχε επιλέξει να ζει ο Ταχτσής: σαν σοβαρός άνδρας των γραμμάτων την ημέρα, και σαν σοβαρή γυναίκα που εκδιδόταν τη νύχτα. Δηλαδή, να κατανοήσει αυτόν τον τρόπο ζωής ως αναγκαίο για την προσωπική του ευημερία κατά τη δική του εκδοχή, και τις διαφορετικές υποστάσεις του ως συμπληρωματικές και όχι αντιφατικές. Ήταν πράγματι έτσι; 

 

Μιλούν:

Θοδωρής Αντωνόπουλος, δημοσιογράφος LIFO
Κατερίνα Μπακογιάννη, δημοσιογράφος και δημιουργός podcast
Άννα Κουρουπού, διευθύντρια του Red Umbrella Athens, συγγραφέας
Πάολα, εκδότρια, φωτογράφος, ακτιβίστρια
Δημήτρης Παπανικολάου, Καθηγητής Νεοελληνικών και Πολιτισμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

Πέτρος Τατσόπουλος, συγγραφέας
Γιώργος Χρονάς, ποιητής και εκδότης

 

*Συνεργάτις περιεχομένου: Ελένη Καλέση 

**Μουσική επένδυση: Nalyssa Green / Pan Pan / New*Deal / Teo x3 / Petros Satrazanis / Epidemic Sound

***Τα αποσπάσματα απ’ την ΕΡΤ προέρχονται απ’ το Αρχείο της ΕΡΤ, το οποίο ευχαριστούμε θερμά για την άδεια χρήσης.