«Μπροστά στην κάμερα»: Όταν ο Μάικλ Κέιν μοιράστηκε τα μυστικά της υποκριτικής

Μάικλ Κέιν: «Μπροστά στην κάμερα» Facebook Twitter
Το να είσαι ηθοποιός δεν είναι απλώς μια μερική απασχόληση, δεν είναι καν μια μόνιμη εργασία. Είναι κάτι παραπάνω. Είναι ένα μόνιμο πάθος. Μια μονομανία. Φωτ.: Stephan C Archetti/Keystone Features/Hulton Archive/Getty Images
0

Όταν ο Μάικλ Κέιν, γιος ενός μεταφορέα ψαριών και μιας καθαρίστριας, είπε στους φίλους του ότι θα γίνει ηθοποιός, απ’ όλους άκουσε τα ίδια …ενθαρρυντικά λόγια: «Τι θα κάνεις, θα σκουπίζεις τη σκηνή;». Κανείς τους δεν ήξερε κάποιον που να έχει πάει σε δραματική σχολή, κι ούτε βέβαια γνώριζαν κάποιον που να έχει πετύχει στην οθόνη.

Πριν πάρει τον πρώτο του ρόλο, ο Μάικλ Κέιν υπήρξε εργάτης σε εργοστάσιο τσαγιού και νυχτοφύλακας σε ξενοδοχείο. Έπλυνε τόνους πιάτων στα καλύτερα εστιατόρια και για ένα φεγγάρι έφτιαχνε κοσμηματοθήκες. «Είναι δύσκολο να καταλάβουν οι άνθρωποι ότι, όταν λέω πως στα 29 μου ήμουν άφραγκος, εννοώ ότι κυριολεκτικά δεν είχα να πληρώσω ένα πιάτο φαΐ στο εστιατόριο της γειτονιάς. Νομίζουν ότι να είσαι άφραγκος σημαίνει ότι έχεις τα τελευταία σου χιλιάρικα στην τράπεζα. Για τράπεζα είχα την τσέπη μου, κι αυτή ήταν άδεια»…

Υποκριτική σπούδαζε τα βράδια. Δεν ερευνούσε ρόλους, δεν έμπαινε στο μυαλό των ηρώων του, δεν προσπαθούσε να καταλάβει τον πόνο τους. Κανείς δεν τον κάλεσε να μπει στο Actor’s Studo. Απλώς πλήρωνε το νοίκι του. Παράλληλα, όμως, ήταν φανατικός αναγνώστης και μέσα από τις σελίδες των βιβλίων ανακάλυψε πώς ήταν οι ζωές των άλλων. «Δεν ήταν καθόλου σαν τη δικιά μου. Και αποφάσισα ν’ αλλάξω τη ζωή μου. Δεν το σκεφτόμουν απλώς, ήμουν αποφασισμένος».

Δούλευε, δούλευε, μην περιμένεις. Μερικοί πολύ καλοί ηθοποιοί κάθονται σ’ όλη τους τη ζωή περιμένοντας το ρόλο που τους ταιριάζει. Κάνε κάθε ρόλο που παίζεις σαν να είναι αυτός που περιμένεις. Μάθε την εμπιστοσύνη που κερδίζεις μόνο στη γραμμή του πυρός.

Στα τέλη της δεκαετίας του ΄80, έπειτα από δύο υποψηφιότητες για Όσκαρ, ένα Όσκαρ β' αντρικού ρόλου για το «Η Χάνα και οι αδελφές της» και δύο Χρυσές Σφαίρες, έπειτα από μια σαραντάχρονη ήδη καριέρα και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού με σκηνοθέτες όπως ο Ότο Πρέμιγκερ, ο Βιτόριο ντε Σίκα, ο Μπράιαν ντε Πάλμα, ο Σίντνεϊ Λιούμετ, ο Όλιβερ Στόουν και ο Γούντι Άλεν, ο Μάικλ Κέιν αποφάσισε να μοιραστεί τα μυστικά της τέχνης του με όλους τους επίδοξους ηθοποιούς.

ΚΕΙΝ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ. Μάικλ Κέιν, Μπροστά στην κάμερα, Εκδόσεις: Καστανιώτης
Μετάφραση: Θέμις Μπαζάκα, Μιράντα Βερούλη
Σελίδες: 152

«Εάν πραγματικά θέλεις να γίνεις ηθοποιός», θα τους έλεγε, «αλλά υπό τον όρο ότι αυτό δεν εμποδίζει το καθιερωμένο σου παιχνίδι του γκολφ, τις πολιτικές σου φιλοδοξίες ή τη σεξουαλική σου ζωή, τότε δεν θέλεις πραγματικά να γίνεις ηθοποιός. Το να είσαι ηθοποιός δεν είναι απλώς μια μερική απασχόληση, δεν είναι καν μια μόνιμη εργασία. Είναι κάτι παραπάνω. Είναι ένα μόνιμο πάθος. Μια μονομανία».

Οι οδηγίες του Βρετανού ηθοποιού προς τους ναυτιλλομένους στα πελάγη όχι μόνο της υποκριτικής αλλά και της κινηματογραφικής βιομηχανίας εκδόθηκαν το 1990 στον τόμο «Acting in film» που δέκα χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε και στα ελληνικά με  τίτλο «Μπροστά στην κάμερα», σε μετάφραση Θέμιδας Μπαζάκα και Μιράντας Βερούλη (εκδ. Καστανιώτη). Δυσεύρετο πια, σκέφτηκα να το ανασύρω από «το πίσω ράφι», μόλις διάβασα πως ο 90χρονος σήμερα Μάικλ Κέιν μόλις δημοσίευσε ένα βιβλίο ακόμη, ένα θρίλερ.

Ιδού λοιπόν μερικά αποσπάσματα από το «Μπροστά στην κάμερα» και συγκεκριμένα από το κεφάλαιο «Σχετικά με την ιδιότητα του σταρ» που, πέρα από τους εν δυνάμει αστέρες, μπορεί να ενδιαφέρουν και τους κοινούς θνητούς. Αυτούς που ίσως ονειρεύτηκαν να γίνουν πρωταγωνιστές, αλλά δεν προσβλήθηκαν από το μικρόβιο της μονομανίας.

***

«Για να είσαι σταρ του κινηματογράφου, πρέπει να εφεύρεις τον εαυτό σου. Ήμουν ένας Cockney και προφανώς δεν ταίριαζα με κανενός την ιδέα του τι υποτίθεται ότι είναι ένας ηθοποιός, έτσι αποφάσισα να βάλω διάφορα στοιχεία μαζί, τα οποία συνέθεταν ένα αξιομνημόνευτο πακέτο. Φρόντισα να με βλέπουν στα πιο in μέρη, φορώντας γυαλιά και καπνίζοντας πούρο. Έγινα γνωστός ως "ο τύπος που φοράει γυαλιά και καπνίζει πούρο". Μετά ο κόσμος άρχισε να λέει: "Παίζει ρόλους της εργατικής τάξης, φοράει γυαλιά και καπνίζει πούρο". Ήταν η αλήθεια, αλλά είχα συνειδητά συνθέσει αυτήν την αλήθεια ώστε να μην ξεφύγει από κανέναν. Έκανα για τον εαυτό μου αυτό που έκαναν τα μεγάλα στούντιο για τους ηθοποιούς τους. Δημιούργησα ένα ίματζ. Το ίματζ μπορεί να είναι αληθινό, ψεύτικο ή μεταξύ των δυο, αλλά ώσπου ν’ αποκτήσεις ένα, για τον κόσμο του κινηματογράφου δεν υπάρχεις.

»Στην πραγματικότητα προσπάθησα να κατευθύνω ολόκληρη την καριέρα μου με τον τρόπο που τα μεγάλα στούντιο συνήθιζαν να μεταχειρίζονται τους ηθοποιούς τους. Έκανα όσο πιο πολλές ταινίες τον χρόνο μπορούσα για ν’ αποκτήσω την εμπειρία. Εάν κάθεσαι περιμένοντας τον "μεγάλο ρόλο", όταν τελικά η ευκαιρία εμφανιστεί δεν θα είσαι έτοιμος. Δεν θα έχεις τις πολλές μικρές εμπειρίες που οδηγούν στην πολύ μεγάλη ικανότητα. Την επιτυχία, κι αυτό μπορεί να ξαφνιάσει μερικούς, την αποκτάς δουλεύοντας κι όχι μετρώντας τις φράσεις του ρόλου σου ούτε παζαρεύοντας πού θα μπει τ’ όνομά σου. Δούλευε, δούλευε, μην περιμένεις. Μερικοί πολύ καλοί ηθοποιοί κάθονται σ’ όλη τους τη ζωή περιμένοντας το ρόλο που τους ταιριάζει. Κάνε κάθε ρόλο που παίζεις σαν να είναι αυτός που περιμένεις. Μάθε την εμπιστοσύνη που κερδίζεις μόνο στη γραμμή του πυρός. Η εμπιστοσύνη φέρνει τη χαλάρωση. Η χαλάρωση ελευθερώνει όλες σου τις δυνατότητες για τις απαιτήσεις του ρόλου σου. Κι όταν έρθει ο μεγάλος ρόλος, θα χρειαστείς το εκατό τοις εκατό από αυτό που έχεις να δώσεις. Μη στερηθείς το εικοσιπέντε τοις εκατό. Μη στερηθείς ούτε το ένα τοις εκατό. Να είσαι εντελώς διαθέσιμος σε οποιαδήποτε πρόκληση βρεθεί στον δρόμο σου, έχοντας πλήρη έλεγχο της τέχνης σου, του υλικού σου, του εαυτού σου.

Μάικλ Κέιν: «Μπροστά στην κάμερα» Facebook Twitter
Είναι πολύ πιο δύσκολο να παίξεις σε μια κακή ταινία απ’ ό,τι σε μια καλή. Ένα κακό σενάριο κάνει την υποκριτική πολύ δύσκολη.

»Η μισή από την ενέργειά μου ως πρωταγωνιστής σε μια ταινία πηγαίνει στο να κρατάω τις εντάσεις χαμηλά. Εσύ δίνεις τον τόνο στο πλατό. Κι όταν είσαι ο πρωταγωνιστής, είσαι αυτός που στέλνουν πάντα να βγάλει την πρωταγωνίστρια από το καμαρίνι όταν αυτή δεν θέλει να έρθει. Όλοι λένε "Δεν μπορώ να την βγάλω Μάικλ, πήγαινε εσύ και βγάλ’ τη". Πιθανώς είναι ακόμα εκεί μέσα γιατί τα μαλλιά της δεν είναι καλά ή δεν συμπαθεί πολύ τον σκηνοθέτη. Πολύ λίγες πρωταγωνίστριες πρέπει να βγάλουν από το καμαρίνι τον πρωταγωνιστή. Προσπαθώ πάντα να έχω καλή σχέση με την συμπρωταγωνίστριά μου. Αλλά αυτό είναι όλο κι όλο. Δεν πρέπει ποτέ να μπλέκεσαι συναισθηματικά μαζί της. Σε αποδυναμώνει κι αποδυναμώνει και την ταινία. Αν πρόκειται να γίνεις κινηματογραφικός σταρ, πρέπει να είσαι φτιαγμένος από σίδερο.

»Είναι πολύ πιο δύσκολο να παίξεις σε μια κακή ταινία απ’ ό,τι σε μια καλή. Ένα κακό σενάριο κάνει την υποκριτική πολύ δύσκολη. Μπορείς παρ’ όλα αυτά να κερδίσεις ένα Όσκαρ για το ευκολότερο παίξιμο της καριέρας σου χάρη σ’ ένα έξοχο σενάριο. Θα έπρεπε να υπάρχει ένα βραβείο για τον θρίαμβο επί των δυσκολιών. Αλλά τίποτα δεν είναι απόλυτα σίγουρο, πάντα παίρνεις ένα ρίσκο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το “Sleuth” (ήδη μεγάλη θεατρική επιτυχία) με πρωταγωνιστές τον Λόρενς Ολίβιε κι εμένα. Φαινόταν πολλά υποσχόμενο, αλλά ήταν μια ταινία για δύο και καμία ποτέ ταινία με δύο μόνο ηθοποιούς δεν έβγαλε λεφτά – εννοώ ώσπου βγήκε το “Sleuth”.

»Δεν είμαι ανταγωνιστικός. Δεν βλέπω το σταριλίκι ή την υποκριτική ως ένα είδος ανταγωνισμού. Ο Μοντγκόμερι Κλιφτ είπε κάποτε ότι η ζήλια ενός άλλου ηθοποιού ήταν η μεγαλύτερη φιλοφρόνηση που θα μπορούσε να λάβει. Ο Κλιφτ νόμιζε πως ήταν υγιές ν’ απεχθάνεσαι έναν άλλο ηθοποιό για την ερμηνεία του, γιατί ήταν σαν να λες: "Εύχομαι να το είχα κάνει αυτό". Δεν συμβουλεύω τους ηθοποιούς να βλέπουν τα πράγματα μ’ αυτόν τον τρόπο. Είναι αυτοκαταστροφικό. Αν είσαι ανταγωνιστικός και δεν είσαι πάντα σε μια νικηφόρο πορεία, θα γίνεις πικρόχολος. Για να πω την αλήθεια, είμαι αρκετά υπερόπτης σε σχέση με το όλο πρόβλημα, γιατί θεωρώ ότι δεν υπάρχει ανταγωνισμός – είμαι αυτός που ή δεν τους κάνω ούτως ή άλλως».

Αγοράστε το βιβλίο εδώ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ