LIVE!

Πώς να δημιουργήσετε «βλαχικό ζήτημα» εκ του μη όντος

Πώς να δημιουργείτε «βλαχικό ζήτημα» εκ του μη όντος; Facebook Twitter
Βλάχικος γάμος στις Σέρρες το 1925.
0

ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ ΕΝ ΕΤΕΙ 2021, να ηγεμονεύουν απόψεις που θεωρούν ότι στην Ελλάδα υπάρχει ρουμάνικη ή έστω ρουμανίζουσα βλάχικη μειονότητα; Αν κρίνει κανείς από τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, την υπόθεση μικρής χορηγίας στην Επιστημονική Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων, όχι μόνο υπάρχουν, αλλά φαίνεται πως και η ίδια η υπουργός εκ των πραγμάτων τις ενστερνίζεται.

Η κυρία Μενδώνη, αφού πρώτα ενέκρινε μετ’ επαίνων την πρόταση της Επιστημονικής Εταιρίας Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων, της μόνης επιστημονικής ομάδας που ασχολείται με τη βλάχικη γλώσσα στην Ελλάδα, με πρόεδρο τον καθηγητή Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Βασίλη Νιτσιάκο, που ζήτησε επιχορήγηση για τη δημιουργία μιας ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων, στη συνέχεια ανακάλεσε την απόφασή της με προσχηματικούς ισχυρισμούς πως τάχα η Εταιρία δεν εκφράζει το σύνολο των Βλάχων και άλλα συναφή. Αυτά ισχυρίστηκε η υπουργός στη Βουλή κατόπιν. Η τυπική ανάκληση της απόφασης επιχορήγησης ήταν απλώς αναιτιολόγητη. 

Λες και υπάρχει περίπτωση ένα οποιοδήποτε επιστημονικό ή μη σωματείο να εκφράζει το σύνολο των απόψεων της κοινωνίας στην οποία απευθύνεται.

Το επιχείρημα όμως δεν είναι απλώς έωλο. Είναι και βαθιά αντιδημοκρατικό καθώς υπονοεί ότι η επιστημονική έρευνα για να διεξάγεται χρειάζεται και πιστοποιητικά –αν όχι νομιμοφροσύνης, όπως παλιότερα, αλλά– αντιπροσώπευσης. 

Η Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων παλεύει να γράψει τη γλώσσα αυτή αλλά οι ύστεροι χωροφύλακες της εθνικοφροσύνης επειδή, ανάμεσα σε άλλα, φοβούνται ότι θα βγούνε στη φόρα τα άπλυτα των πολιτικών και βιολογικών τους προγόνων, προσπαθούν να λογοκρίνουν κάθε αναφορά στη γλώσσα.

Το χειρότερο όμως είναι ότι με την απόφαση αυτή η υπουργός είναι σαν να παραδέχεται ότι θεωρεί πως μια υποτιθέμενη μειονότητα «ρουμανίζοντων Βλάχων» ζητάει να γίνει γραπτή η γλώσσα της και για τον λόγο αυτό, το υπουργείο τελικώς απορρίπτει την πρόταση με φοβερό επιχείρημα ότι τα βλάχικα δεν είναι γλώσσα, αλλά «διάλεκτος» ή «ιδίωμα». Επομένως, αφού δεν είναι γλώσσα αλλά κάτι υποδεέστερο, τότε δεν χρήζει προστασίας. Αν όμως υποθέσουμε πως τα βλάχικα δεν είναι γλώσσα αλλά διάλεκτος, τίθεται το αμείλικτο ερώτημα τίνος γλώσσας είναι διάλεκτος ή ιδίωμα;

Εδώ, λοιπόν, φαντάζομαι εν τη άγνοια της αυτή τη φορά, η υπουργός ολισθαίνει στο επιχείρημα που θα σκορπίζει χαμόγελα σε ρουμάνικους εθνικιστικούς κύκλους πως τάχα τα βλάχικα δεν είναι γλώσσα διότι είναι ρουμάνικα. Διότι, ελληνική διάλεκτος τα βλάχικα δεν είναι με κανένα θεό. Με κανέναν απολύτως! 

Η θέση της υπουργού λοιπόν δεν δείχνει απλώς άγνοια αλλά γεννά και προβλήματα συνάμα. Αυτά τα οποία κόπτεται να προλάβει! Οι Βλάχοι σε όλα τα Βαλκάνια έχουν μια πολύ ιδιαίτερη και όχι ομοιογενή συνείδηση για το πώς καθορίζουν την ταυτότητά τους. Στη χώρα μας υπάρχουν Έλληνες Βλάχοι με βούληση να κρατήσουν τη γλώσσα τους για την οποία είναι περήφανοι.

Οι Βλάχοι ωστόσο παντού στα Βαλκάνια έχουν μια συνείδηση γλωσσικής ετερότητας που συγκροτεί μια ταυτότητα που δεν έχει καμία σχέση με εθνικά ή εθνικιστικά χαρακτηριστικά: οι Βλάχοι δεν διεκδίκησαν έδαφος. Σχεδόν πάντα ενσωματώνονταν στις εθνικές κοινότητες του κράτους που ζούνε και μάλιστα με προνομιακό τρόπο, και η ζωή συνεχίζονταν. Αυτό συνέβη και στην Ελλάδα με μικρές εξαιρέσεις ως τη δεκαετία του ’40: 80 ολόκληρα χρόνια πίσω. 

Ακριβώς λοιπόν επειδή το μόνο που διακρίνει τους Βλάχους από τους υπόλοιπους Έλληνες είναι η γλώσσα, σε ένα σημαντικό τμήμα του 20ού αιώνα, η προπαγάνδα του ρουμανικού κράτους προσπαθούσε να προσεταιριστεί την ταυτότητά τους σβήνοντας ή απωθώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η Ρουμανία δηλαδή ήθελε να βλέπει τους Βλάχους ως μια ρουμάνικη εθνότητα ενώ η Ελλάδα έβλεπε στους Χριστιανούς Ορθόδοξους Βλάχους των Βαλκανίων πάντα ένα έρεισμα μιας αυτοτελούς ταυτότητας συγγενώς προσκείμενης στην ελληνική (λόγω ορθοδοξίας), πλην όμως ατελώς λόγω της βλάχικης γλώσσας.

Στην Ελλάδα όμως σήμερα δεν υπάρχουν «Ρουμανόβλαχοι». Υπάρχουν άνθρωποι με την πεποίθηση ότι αξίζει να διατηρήσουν τη γλώσσα τους και για τους οποίους η Ρουμανία είναι όσο ξένο κράτος είναι και για έναν βέρο Αθηναίο ή η Αλβανία για έναν Αρβανίτη των Μεσογείων.

Υπάρχουν, τέλος, και κάποιοι άλλοι που έχουν αυτόκλητα ή με τη συνέργεια κάποιων κρατικών υπηρεσιών χριστεί θεματοφύλακες του ελληνικού πατριωτισμού, όταν θεωρούν πως «ανακινείται» βλάχικο ζήτημα. Έτσι λοιπόν καταφέρνουν οι ίδιοι με τις παραληρηματικές τους αντιδράσεις να το ανακινούν.

Πώς να δημιουργείτε «βλαχικό ζήτημα» εκ του μη όντος; Facebook Twitter
Νέοι Αρμάνοι (Βλάχοι) από τη Βέροια, 1900-1910. Φωτ.: Συλλογή Λαογραφικού Συλλόγου Βλάχων Βέροιας

Έτσι ακριβώς, από τη μανία τους να μην υπάρχει τίποτε που να θυμίζει την ύπαρξη μιας γλώσσας (επειδή αυτό θεωρείται ύποπτο και φέρνει μνήμες ενοχής διότι ένα τμήμα της κοινότητας συνεργάστηκε με τον κατακτητή στην κατοχή), φτάνουν στο σημείο να μην ανέχονται να ακούγεται στη δημόσια σφαίρα της χώρας απόψεις που διαφέρουν με τη δική τους. Και κυρίως, να μην ακούγεται ότι υπάρχει βλαχική γλώσσα!

Οι φορείς αυτού του παροξυσμού –στους οποίους προστέθηκε και η νυν υπουργός Πολιτισμού– για να λύσουν το πρόβλημά τους μας βεβαιώνουν πως οι Βλάχοι δεν έχουν γλώσσα αλλά ένα «σύνολο προφορικών ιδιωμάτων», επομένως τίποτε άξιο λόγου που να χρήζει προστασίας ή προβολής.

Και ξαναρωτάω λοιπόν: τίνος γλώσσας ιδιώματα; Της ελληνικής αποκλείεται, καθώς τα βλάχικα ανήκουν στη νεολατινική οικογένεια γλωσσών της λατινικής. Επομένως, έτοιμο το δωράκι σε όποιους Ρουμάνους εθνικιστές βλέπουν στην Ελλάδα να μιλιούνται ρουμάνικα. Συγχαρητήρια στην κυρία Μενδώνη και τους όποιους υποβολείς της!

Σε όλα τα Βαλκάνια οι περισσότεροι Βλάχοι παλεύουν να γράψουν τη γλώσσα τους και να δώσουν το στίγμα που θα την διακρίνει από τις συγγενικές της. Στην Ελλάδα αυτό θεωρείται εθνικώς επικίνδυνο από τους καθ’ έξιν θεματοφύλακες της νέας εθνικοφροσύνης, διότι τάχα δεν μιλάμε για γλώσσα!

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η υπουργός τελικά ανακάλεσε την αρχική της απόφαση: διότι της μετεφέρθη «αρμοδίως» –αφού προηγουμένως είχε εκτεθεί εγκρίνοντας την πρόταση– ότι ο εγγραμματισμός της γλώσσας είναι «αντεθνική δουλειά» υπόπτων επιστημόνων που είτε αφελώς ανακατεύονται στα νερά των βαλκανικών αλυτρωτισμών είτε συνειδητά δουλεύουν για κείνους. 

Τι είναι όμως που κάνει τη φοβική αντίδραση της υπουργού να διαφέρει από μια ανώδυνη μανία καταδίωξης που παντού βλέπει εχθρούς; Το πρώτο είναι ότι έτσι δίνει όντως πάτημα για αναβίωση ενός ζητήματος που ουσιαστικά εδώ και χρόνια δεν τίθεται σοβαρά από κανέναν. Το δεύτερο κρίσιμο είναι ότι με τον τρόπο αυτό φαλκιδεύεται το συστατικό της δημοκρατίας δικαίωμα η επιστημονική έρευνα να είναι ελεύθερη, με την ανάπτυξη και την προαγωγή της να αποτελεί υποχρέωση του κράτους (Άρθρο 16 Συντάγματος). Το θλιβερό είναι ότι το 2021, ανοίγει πάλι μια πόρτα στιγματισμού «αντεθνικώς δρώντων» Ελλήνων. 

Η Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων παλεύει να γράψει τη γλώσσα αυτή αλλά οι ύστεροι χωροφύλακες της εθνικοφροσύνης επειδή, ανάμεσα σε άλλα, φοβούνται ότι θα βγούνε στη φόρα τα άπλυτα των πολιτικών και βιολογικών τους προγόνων, προσπαθούν να λογοκρίνουν κάθε αναφορά στη γλώσσα.  

Δεν τους το κάνουμε το χατίρι. Θα μιλάμε για όποια γλώσσα θέλουμε και σε όποια γλώσσα θέλουμε. Δεν θα χαριστούμε στους όψιμους εμπόρους της εθνικοφροσύνης, τους ταγούς της λογοκρισίας και του εμπορίου του εθνικού παροξυσμού. Αν μπορεί κάποιος να μιλήσει στα βλάχικα, με γεια του, με χαρά του. Αν θέλει να γράψει τα βλάχικα στα λατινικά, επίσης. Αν θέλει να τα γράψει ελληνικά, το ίδιο. Αν ο άλλος θέλει να μιλάει τη γλώσσα του και να ασχολείται με το να τη διασώσει, δεν θα ακούσει εκείνους που του λένε ότι «κάνεις λάθος, δεν μιλάς γλώσσα αλλά σύνολο προφορικών διαλέκτων». Αυτά είναι ανοησίες.

Αν κάποιοι πάλι θέλουν να ξεχάσουν τη γλώσσα τους, διότι θέλουν να μιλάνε ελληνικά και αγγλικά πιθανώς, κανένα πρόβλημα. Αν κάποιοι επιστήμονες θέλουν να γράψουν τη γλώσσα και να την κωδικοποιήσουν, θα το κάνουν και δεν θα πάρουν την άδεια των τροχονόμων της εθνικοφροσύνης στην Ελλάδα του 2021.

Στις δημοκρατίες οι άνθρωποι είθισται να διαφωνούν, οι απόψεις να διασταυρώνονται στη δημόσια σφαίρα και, κάπως έτσι, η δημόσια σφαίρα να συγκροτείται. Η δημοκρατία με τη σιωπή δεν συμβαδίζει. Η λογοκρισία βλάπτει σοβαρά την υγεία του πολιτεύματός μας.

Βλέπουμε λοιπόν πόσο εύκολα ολισθαίνουμε σε πρακτικές ενός ακροδεξιού λόγου που παντού ψάχνει εχθρούς μέσα στην ίδια την επιστημονική έρευνα. Ενός λόγου που έχει μάθει να αναπνέει στις υπόγειες διαδρομές των μανδαρίνων του κράτους και του βαθέος κράτους που φυσικά δεν έχει το σθένος να διαλεχτεί, διότι ξέρει ότι η δύναμή του είναι η σιωπή μας. Δεν θα τους τη χαρίσουμε. 

Οπτική Γωνία
0

LIVE!

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
ΕΠΕΞ Ιλιρίντα Μουσαράι: «Ο πατέρας μου κατάφερε φέτος για πρώτη φορά να ψηφίσει και να αισθανθεί πολίτης όχι στην Ελλάδα, όπου ζει εδώ και τριάντα χρόνια, αλλά στην Αλβανία»

Πολιτική /  Ιλιρίντα Μουσαράι: «Η Αλβανία δεν είναι η “Κολομβία της Ευρώπης”»

Με αφορμή τις αλβανικές κοινοβουλευτικές εκλογές της 11ης Μαΐου, μία επίκαιρη συζήτηση με την Ιλιρίντα Μουσαράι, την αλβανικής καταγωγής πολιτική επιστήμονα και υποψήφια διδάκτορα στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ