«Τρυφερή είναι η νύχτα»: Τι απήχηση έχει το μυθιστόρημα του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ στη νέα γενιά;

Σκοτ Φιτζέραλντ «Τρυφερή είναι η νύχτα» Facebook Twitter
Πίσω από τις τρυφερές μας νύχτες μπορεί να κρύβεται μεγάλος πόνος, άλλο αν κανείς δεν θέλει να το παραδεχτεί ανοιχτά.
0

«ENAΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ», έλεγε ο Φιτζέραλντ, «πρέπει να γράφει για τους νέους της δικής του γενιάς, τους κριτικούς της επόμενης και τους ακαδημαϊκούς δασκάλους του μέλλοντος».

Ογδόντα και κάτι χρόνια από το θάνατό του, τι απήχηση μπορεί να έχει άραγε το μυθιστόρημά του «Τρυφερή είναι η νύχτα» (1937) σε κάποιον νέο, ή λιγότερο νέο, που το διαβάζει για πρώτη φορά; Πιθανότατα η ματιά του να μην είναι απολύτως παρθένα. Κριτικοί και ακαδημαϊκοί έχουν από καιρό αποφανθεί πως ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους Αμερικανούς συγγραφείς του περασμένου αιώνα, ενώ η ζωή και το έργο του σπάνια εξετάζονται χωριστά.

Ας υποθέσουμε, εν τούτοις, ότι ο σημερινός αναγνώστης ξεχνάει ό,τι έχει ακούσει ή διαβάσει για το μυθικό ζεύγος Φράνσις και Ζέλντα. Ότι δεν αναζητάει τις αυτοβιογραφικές καταβολές του βιβλίου κι αδιαφορεί για το ποιοι ήταν οι πραγματικοί παραθεριστές της Γαλλικής Ριβιέρας που ενσάρκωσαν τη «χαμένη γενιά» της ευημερίας, στα χρόνια του μεσοπολέμου. Ας υποθέσουμε ότι αρκείται στην ιστορία που αφηγείται ο Φιτζέραλντ, πρόθυμος ν’ ανακαλύψει τι εξερεύνησε εκείνος λογοτεχνικά.

Θα βρεθεί λοιπόν μπροστά στο σπαραξικάρδιο χρονικό ενός γάμου, μέσα από την εξιστόρηση της θεραπείας μιας ψυχασθενούς και, ταυτόχρονα, μπροστά στο χρονικό της αυτοκαταστροφικής πορείας ενός πολλά υποσχόμενου κάποτε επιστήμονα, μέσα από την απομυθοποίηση του αστραφτερού, ματαιόδοξου και τόσο δυστυχισμένου τελικά κόσμου των πλουσίων.

Σε μια εποχή όπου -αλίμονο- οτιδήποτε ανάλαφρο εξακολουθεί να εκθειάζεται κι όπου το χρήμα, ως αξία, εξακολουθεί να κρατάει τα σκήπτρα, το υπόγειο βάσανο, ο σαρκασμός και η ειρωνεία που απλώνονται στο μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ λειτουργούν παραδόξως ανακουφιστικά.

Στο «Τρυφερή είναι η νύχτα» (μετ. Μ. Μακρόπουλος, Μεταίχμιο) ο Φιτζέραλντ καταγράφει εμμέσως, μέσα από τα βλέμματα τρίτων, τη σταδιακή φθορά της σχέσης του ψυχίατρου Ντικ Ντάιβερ και της χαρισματικής σχιζοφρενούς συζύγου του Νικόλ, χωρίς να τηρεί χρονολογικές συμβάσεις. Ξεκινάει τη μυθιστορηματική του σύνθεση μέσα σ’ ένα κλίμα ευφορίας και ανεμελιάς, συνεχίζει μ’ ένα τεράστιο φλας μπακ και επιστρέφει στο παρόν με ισχυρές δόσεις απελπισίας.

ποκετ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Φ.Σ. Φιτζέραλντ, Τρυφερή είναι η νύχτα, Μτφρ.: Μιχάλης Μακρόπουλος, σελ. 480, εκδόσεις Μεταίχμιο

Όμορφοι, ευκατάστατοι και ευφυείς, οι Ντάιβερ και τα δυο τους παιδιά, ξεκαλοκαιριάζουν μεταξύ ιταλικών συνόρων και Μασσαλίας. Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει, τα γαλλικά παράλια είναι της μόδας και ένας συρφετός από αργόσχολους κοσμικούς συναγωνίζονται μεταξύ τους στην επίδειξη υλικής ευδαιμονίας.

Ωστόσο, μια υποψία πλανιέται στον αέρα: πίσω από την ειδυλλιακή εικόνα των Ντάιβερ κρύβεται κάποιο μυστικό. Και παράλληλα, ανθίζει ένα φλερτ: ο Ντικ είναι έτοιμος να παραδοθεί στην αγκαλιά μιας άλλης γυναίκας, μιας νεαρής ηθοποιού που έχει μόλις ξεκινήσει την καριέρα της στο Χόλιγουντ.

Κατά την αποκαλυπτική αναδρομή στο παρελθόν, ο αναγνώστης μαθαίνει όλα όσα έχουν προηγηθεί: για την αιμομικτική σχέση της Νικόλ με τον πατέρα της που την έχει οδηγήσει σε ελβετική κλινική, για το πώς ο γάμος της με τον Ντάιβερ έγινε δεκτός με ανακούφιση από την οικογένειά της –αν δεν υπήρχε ο Ντικ κάποιος άλλος γιατρός θα έπρεπε ν' «αγοραστεί»–, για το πέρασμα του ζευγαριού από την συνωμοτική ευτυχία στην αποξένωση, τη μοναξιά και την προδοσία.

Εκπρόσωπος ενός απερχόμενου κόσμου γεμάτου ιδανικά, ο Ντικ Ντάιβερ απομυθοποιεί σταδιακά τον απαστράπτοντα εσμό που τον περιβάλλει. Και καθώς η Νικόλ είναι έτοιμη ν’ απαγκιστρωθεί από αυτόν, επειδή ουσιαστικά δεν τον έχει ανάγκη πια, ο ίδιος βυθίζεται όλο και περισσότερο στο αλκοόλ.

Αυτός που κάποια στιγμή, παρασυρμένος από τον ίλιγγο, ονειρευόταν «πάρτι με καβγάδες και ξελογιάσματα», πάρτι «με ανθρώπους που θα γυρίσουν σπίτι τους με πληγωμένα αισθήματα», εγκαταλείπει ηττημένος τη γιορτή. Επιστρέφει από την Ευρώπη στην Αμερική αλλά είναι ανήμπορος να ολοκληρώσει τη φοβερή πραγματεία που ονειρευόταν από νέος. Η μεγαλύτερή του ιατρική επιτυχία, η γιατρειά της Νικόλ, ήταν μοιραίο να προκαλέσει και το δικό του τέλος…

Σε μια εποχή όπου –αλίμονο– οτιδήποτε ανάλαφρο εξακολουθεί να εκθειάζεται κι όπου το χρήμα, ως αξία, εξακολουθεί να κρατάει τα σκήπτρα, το υπόγειο βάσανο, ο σαρκασμός και η ειρωνεία που απλώνονται στο μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ λειτουργούν παραδόξως ανακουφιστικά. Πίσω από τις τρυφερές μας νύχτες μπορεί να κρύβεται μεγάλος πόνος, άλλο αν κανείς δεν θέλει να το παραδεχτεί ανοιχτά.

Η λογοτεχνία, όμως, και η ουσία της ζωής πάνε πάντοτε μαζί.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Βιβλίο / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM