«Τρυφερή είναι η νύχτα»: Τι απήχηση έχει το μυθιστόρημα του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ στη νέα γενιά;

Σκοτ Φιτζέραλντ «Τρυφερή είναι η νύχτα» Facebook Twitter
Πίσω από τις τρυφερές μας νύχτες μπορεί να κρύβεται μεγάλος πόνος, άλλο αν κανείς δεν θέλει να το παραδεχτεί ανοιχτά.
0

«ENAΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ», έλεγε ο Φιτζέραλντ, «πρέπει να γράφει για τους νέους της δικής του γενιάς, τους κριτικούς της επόμενης και τους ακαδημαϊκούς δασκάλους του μέλλοντος».

Ογδόντα και κάτι χρόνια από το θάνατό του, τι απήχηση μπορεί να έχει άραγε το μυθιστόρημά του «Τρυφερή είναι η νύχτα» (1937) σε κάποιον νέο, ή λιγότερο νέο, που το διαβάζει για πρώτη φορά; Πιθανότατα η ματιά του να μην είναι απολύτως παρθένα. Κριτικοί και ακαδημαϊκοί έχουν από καιρό αποφανθεί πως ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους Αμερικανούς συγγραφείς του περασμένου αιώνα, ενώ η ζωή και το έργο του σπάνια εξετάζονται χωριστά.

Ας υποθέσουμε, εν τούτοις, ότι ο σημερινός αναγνώστης ξεχνάει ό,τι έχει ακούσει ή διαβάσει για το μυθικό ζεύγος Φράνσις και Ζέλντα. Ότι δεν αναζητάει τις αυτοβιογραφικές καταβολές του βιβλίου κι αδιαφορεί για το ποιοι ήταν οι πραγματικοί παραθεριστές της Γαλλικής Ριβιέρας που ενσάρκωσαν τη «χαμένη γενιά» της ευημερίας, στα χρόνια του μεσοπολέμου. Ας υποθέσουμε ότι αρκείται στην ιστορία που αφηγείται ο Φιτζέραλντ, πρόθυμος ν’ ανακαλύψει τι εξερεύνησε εκείνος λογοτεχνικά.

Θα βρεθεί λοιπόν μπροστά στο σπαραξικάρδιο χρονικό ενός γάμου, μέσα από την εξιστόρηση της θεραπείας μιας ψυχασθενούς και, ταυτόχρονα, μπροστά στο χρονικό της αυτοκαταστροφικής πορείας ενός πολλά υποσχόμενου κάποτε επιστήμονα, μέσα από την απομυθοποίηση του αστραφτερού, ματαιόδοξου και τόσο δυστυχισμένου τελικά κόσμου των πλουσίων.

Σε μια εποχή όπου -αλίμονο- οτιδήποτε ανάλαφρο εξακολουθεί να εκθειάζεται κι όπου το χρήμα, ως αξία, εξακολουθεί να κρατάει τα σκήπτρα, το υπόγειο βάσανο, ο σαρκασμός και η ειρωνεία που απλώνονται στο μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ λειτουργούν παραδόξως ανακουφιστικά.

Στο «Τρυφερή είναι η νύχτα» (μετ. Μ. Μακρόπουλος, Μεταίχμιο) ο Φιτζέραλντ καταγράφει εμμέσως, μέσα από τα βλέμματα τρίτων, τη σταδιακή φθορά της σχέσης του ψυχίατρου Ντικ Ντάιβερ και της χαρισματικής σχιζοφρενούς συζύγου του Νικόλ, χωρίς να τηρεί χρονολογικές συμβάσεις. Ξεκινάει τη μυθιστορηματική του σύνθεση μέσα σ’ ένα κλίμα ευφορίας και ανεμελιάς, συνεχίζει μ’ ένα τεράστιο φλας μπακ και επιστρέφει στο παρόν με ισχυρές δόσεις απελπισίας.

ποκετ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Φ.Σ. Φιτζέραλντ, Τρυφερή είναι η νύχτα, Μτφρ.: Μιχάλης Μακρόπουλος, σελ. 480, εκδόσεις Μεταίχμιο

Όμορφοι, ευκατάστατοι και ευφυείς, οι Ντάιβερ και τα δυο τους παιδιά, ξεκαλοκαιριάζουν μεταξύ ιταλικών συνόρων και Μασσαλίας. Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει, τα γαλλικά παράλια είναι της μόδας και ένας συρφετός από αργόσχολους κοσμικούς συναγωνίζονται μεταξύ τους στην επίδειξη υλικής ευδαιμονίας.

Ωστόσο, μια υποψία πλανιέται στον αέρα: πίσω από την ειδυλλιακή εικόνα των Ντάιβερ κρύβεται κάποιο μυστικό. Και παράλληλα, ανθίζει ένα φλερτ: ο Ντικ είναι έτοιμος να παραδοθεί στην αγκαλιά μιας άλλης γυναίκας, μιας νεαρής ηθοποιού που έχει μόλις ξεκινήσει την καριέρα της στο Χόλιγουντ.

Κατά την αποκαλυπτική αναδρομή στο παρελθόν, ο αναγνώστης μαθαίνει όλα όσα έχουν προηγηθεί: για την αιμομικτική σχέση της Νικόλ με τον πατέρα της που την έχει οδηγήσει σε ελβετική κλινική, για το πώς ο γάμος της με τον Ντάιβερ έγινε δεκτός με ανακούφιση από την οικογένειά της –αν δεν υπήρχε ο Ντικ κάποιος άλλος γιατρός θα έπρεπε ν' «αγοραστεί»–, για το πέρασμα του ζευγαριού από την συνωμοτική ευτυχία στην αποξένωση, τη μοναξιά και την προδοσία.

Εκπρόσωπος ενός απερχόμενου κόσμου γεμάτου ιδανικά, ο Ντικ Ντάιβερ απομυθοποιεί σταδιακά τον απαστράπτοντα εσμό που τον περιβάλλει. Και καθώς η Νικόλ είναι έτοιμη ν’ απαγκιστρωθεί από αυτόν, επειδή ουσιαστικά δεν τον έχει ανάγκη πια, ο ίδιος βυθίζεται όλο και περισσότερο στο αλκοόλ.

Αυτός που κάποια στιγμή, παρασυρμένος από τον ίλιγγο, ονειρευόταν «πάρτι με καβγάδες και ξελογιάσματα», πάρτι «με ανθρώπους που θα γυρίσουν σπίτι τους με πληγωμένα αισθήματα», εγκαταλείπει ηττημένος τη γιορτή. Επιστρέφει από την Ευρώπη στην Αμερική αλλά είναι ανήμπορος να ολοκληρώσει τη φοβερή πραγματεία που ονειρευόταν από νέος. Η μεγαλύτερή του ιατρική επιτυχία, η γιατρειά της Νικόλ, ήταν μοιραίο να προκαλέσει και το δικό του τέλος…

Σε μια εποχή όπου –αλίμονο– οτιδήποτε ανάλαφρο εξακολουθεί να εκθειάζεται κι όπου το χρήμα, ως αξία, εξακολουθεί να κρατάει τα σκήπτρα, το υπόγειο βάσανο, ο σαρκασμός και η ειρωνεία που απλώνονται στο μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ λειτουργούν παραδόξως ανακουφιστικά. Πίσω από τις τρυφερές μας νύχτες μπορεί να κρύβεται μεγάλος πόνος, άλλο αν κανείς δεν θέλει να το παραδεχτεί ανοιχτά.

Η λογοτεχνία, όμως, και η ουσία της ζωής πάνε πάντοτε μαζί.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής και της επιτυχίας της»

Βιβλίο / Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής της»

Από τη Βαβυλώνα ως την Αθήνα, ο διάσημος ιστορικός και συγγραφέας βλέπει τις πόλεις ως ζωντανούς οργανισμούς, όπου η ιστορία γράφεται από τους ανθρώπους και όχι από τα κτίρια – με δημόσιες διεκδικήσεις και αντιστάσεις στο gentrification.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Βιβλίο / 10 βιβλία για 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Δεν είναι λίγα τα βιβλία που ξεδίπλωσαν και ενίοτε αποθέωσαν κρυφές ή φανερές μεριές της Ελλάδας και κατέληξαν να γίνουν συνώνυμα συγκεκριμένων τόπων. Από τις ονειρικές, σχεδόν ψυχεδελικές Σπέτσες στον Μάγο του Φόουλς μέχρι τη Μάνη του Φέρμορ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

Ο Αυτοκράτορας της Χαράς είναι ένα λογοτεχνικό επίτευγμα. Ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ιστορίες απλών ανθρώπων που τις σχέσεις τους ορίζουν η καλοσύνη και η αλληλεγγύη. Με αφορμή την κυκλοφορία του, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του μιλάει για τη λογοτεχνία, τους ήρωές του, την queer ταυτότητα και την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Αμερική του Τραμπ σε μια συνέντευξη-ποταμό.
M. HULOT
Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT