Με το δάνειο του χρόνου

Με το δάνειο του χρόνου Facebook Twitter
Εικονογράφηση: Ατελιέ/ LIFO
0

1.

Πολύτιμη περιπέτεια. Οι μεταφραστές είναι οι χαλκέντεροι ταπεινοί ήρωες των γραμμάτων. Η περιπέτεια της μετάφρασης είναι πολύτιμη και οφείλουμε ευγνωμοσύνη σ' εκείνους τους ρομαντικούς σταχανοβίτες δουλευτές που μεταφέρουν, σαν γεροδεμένοι αγόγγυστοι βαστάζοι των λέξεων, σαν αχθοφόροι των νοημάτων, βιβλία βαριά κι ασήκωτα, από τα γερμανικά, τα γαλλικά, τα ιταλικά, τα ισπανικά, τα ολλανδικά, τα γιαπωνέζικα, τα κινέζικα, τα ρωσικά και πάει λέγοντας, στα ελληνικά, επιτρέποντάς μας έτσι την πρόσβαση στο θησαυροφυλάκιο που είναι η παγκόσμια λογοτεχνία. Κλέβω, δανείζομαι μάλλον, τον τίτλο Με το δάνειο του χρόνου από τον ποιητή Κώστα Μαυρουδή που, μέσα από τις σελίδες του περιοδικού «Το Δέντρο», μας κέρασε πολύτιμα μεταφράσματα. Με το δάνειο του χρόνου, λοιπόν, αναμετριούνται οι μεταφραστές με το εκάστοτε πρωτότυπο, καθώς δανείζονται ώρες και μέρες και βδομάδες και μήνες και χρόνια, αφήνοντας στην άκρη τη δική τους εργασία για να καταπιαστούν με την εργασία άλλων, ζώντων και τεθνεώτων, και να μας την προσφέρουν, με αληθινά απροσμέτρητη ανιδιοτέλεια. Ο Ζήσιμος Λορεντζάτος (1915-2004) και ο Χάρης Βλαβιανός (1957) αναμετρήθηκαν με την παλλόμενη ποιητική σύνθεση The marriage of heaven and hell του William Blake (1757-1827) και μας δώρισαν το έργο Οι γάμοι του ουρανού και της κόλασης, το 1953 ο πρώτος, το 1997 (νέα έκδοση 2014) ο δεύτερος.


2.

Λορεντζάτος. «Τον καιρό της σποράς μάθαινε, το θέρο δίδασκε, το χειμώνα ευφραίνου. Οδήγα το κάρο και το αλέτρι σου πάνω από τα κόκαλα των αποθαμένων./ Ο δρόμος της υπερβολής φέρνει στα παλάτια της σοφίας. Η Σύνεση είναι μια πλούσια ασχημομούρα γεροντοκόρη που τη νοστιμεύεται η Ανικανότη./ Όποιος θρέφει άνεργες επιθυμίες φέρνει την πανούκλα./ Το κομμένο σκουλήκι δίνει συχώρεση στο αλέτρι./ Όποιος αγαπάει το νερό να τόνε βουτάς στο ποτάμι./ Ένας παλαβός δε βλέπει το ίδιο δέντρο που βλέπει ένας γνωστικός».


3.

Βλαβιανός. «Τον καιρό της σποράς μάθαινε, τον καιρό του θερισμού δίδασκε, τον χειμώνα απολάμβανε./ Οδήγησε το κάρο και το αλέτρι σου πάνω από τα κόκαλα των νεκρών./ Ο δρόμος της υπερβολής καταλήγει στο παλάτι της σοφίας./ Η Σύνεση είναι μια πλούσια άσχημη γεροντοκόρη, που τη φλερτάρει η Ανικανότητα./ Αυτός που επιθυμεί αλλά δεν πράττει, γεννάει την πανούκλα./ Το κομμένο σκουλήκι δίνει άφεση στο αλέτρι./ Βούτηξε στο ποτάμι εκείνον που αγαπάει το νερό./ Ο ηλίθιος δεν βλέπει το ίδιο δέντρο που βλέπει ο σοφός».


4.

Γρέζια & σμίλη. Η μετάφραση του Λορεντζάτου έχει γρέζια, είναι σαγρέ, κλοτσάει ενίοτε, και φταίει ο χρόνος γι' αυτό, ο χρόνος που κάνει τις λέξεις πιο τραχιές, πιο αγκωνάρια όσο μένουν απαράλλαχτες. Αλλά ο χρόνος είναι και η σμίλη της γλώσσας, ο χρόνος δουλεύει υπέρ της στιλπνότητας, στιλβώνει ο χρόνος τις λέξεις, και ο Βλαβιανός δουλεύει με τις λείες λέξεις. Κερδισμένοι, και στις δύο περιπτώσεις/εκδοχές/αποδόσεις, εμείς οι αναγνώστες.


5.

William Blake & Jim Morrison. Γράφει ο Blake: «If the doors of perception were cleansed, every thing would appear to man as it is: Infinite». Λορεντζάτος: «Αν οι πύλες της αντίληψής μας καθαρίζανε από τη λοιμική τους, το καθετί θα φανερωνότανε στον άνθρωπο όπως είναι, απέραντο». Βλαβιανός: «Αν οι πύλες της αντίληψής μας αποκαθαίρονταν, το καθετί θα φανερωνόταν στον άνθρωπο όπως είναι, Άπειρο». Ο πολυμαθέστατος (διάβαζε κοντά 1.000 σελίδες το εικοσιτετράωρο ωσότου τυφλώθηκε!) Aldous Huxley (1894-1963) έγραψε, επηρεασμένος από τον Blake, το θρυλικό δοκίμιο The doors of perception (1954) όπου καταπιάνεται με τη μεσκαλίνη. Ο νέος Διόνυσος, ο Jim Morrison (1943-1971), όταν παρέα με τον Ray Manzarek, τον Robby Krieger και τον John Densmore, έφτιαξε την μπάντα που έμελλε να αναστατώσει την υφήλιο, καθώς συνέδεσε για πάντα το ροκ με την ποίηση, εμπνεύστηκε από τον Huxley που είχε εμπνευστεί από τον Blake, κι έδωσε στο συγκρότημά του το όνομα The Doors.


6.

Λορεντζάτος & Βλαβιανός. «Μέσα στην ιστορία του αγγλικού πολιτισμού ο Γουλιέλμος Μπλέηκ είναι μόνος του, σαν τον Προμηθέα στον βράχο» (Ζ.Λ.). «Ο William Blake (1757-1827), ο οραματιστής ποιητής που κάποτε χλευάστηκε ως παράφρων και σήμερα τιμάται ως μεγαλοφυΐα, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μείζονες ποιητές της αγγλικής λογοτεχνίας» (Χ.Β.).

Τα βιβλία της εικόνας:

1. Ζήσιμος Λορεντζάτος, Μεταφράσεις, Εκδόσεις Ίκαρος, Σελίδες: 205

2. William Blake, Οι γάμοι του ουρανού και της κόλασης, Μτφρ.: Χάρης Βλαβιανός, Εκδόσεις Νεφέλη, Σελίδες: 115

 

radiobookspotting.blogspot.gr/

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ