Σιωπή (Silence)

0

Τον 17ο αιώνα, δύο Ιησουίτες ιερείς αντιμετωπίζουν βίαιες διώξεις όταν ταξιδεύουν στην Ιαπωνία για να εντοπίσουν τον χαμένο τους μέντορα και να διαδώσουν τον χριστιανισμό.

Αφήνοντας για λίγο πίσω τη νευρώδη κίνηση της κάμερας, την ανεξάντλητη λίστα τραγουδιών, όχι όμως και την αγαπημένη του κινηματογραφική έννοια (και έγνοια), την ενοχή, ο Μάρτιν Σκορσέζε βαθαίνει την πνευματική αμφιβολία στη «Σιωπή», ένα αναπάντεχα ταπεινό έργο σε σχέση με ό,τι έχει δείξει μέχρι σήμερα. Μπρεσονικό στην αίσθηση και εν μέρει στην ουσία, ένας φόρος τιμής στους Ιάπωνες μετρ του σινεμά, το φιλμ είναι προσωπική υπόθεση και το επεξεργάζεται εκ των ένδον. Στην άλλη μεγάλη του ταινία επί της πίστης, τον «Τελευταίο Πειρασμό», φαινόταν να χρησιμοποιεί τον Νίκο Καζαντζάκη για να στήσει ένα κινηματογραφικό «όραμα» και ταυτόχρονα μια λυτρωτική δικαιολογία του αδύναμου ανθρώπου επί της διπλής φύσης: ο Ιησούς τού ήταν χρήσιμος ως υποδειγματικό θύμα που παλεύει με τον Θεό του, περίπου όπως ένας αμαρτωλός με την καθολική του ανατροφή. Κοίταξε το θέμα του εντυπωσιακά, εξαντλητικά, αν και δεν μπήκε ποτέ στην καρδιά του. Η «Σιωπή», του Θεού βεβαίως (η διφορούμενη απραξία μπροστά στο κάλεσμα του πιστού στα δύσκολα), εξιστορεί το μακρύ ταξίδι της ακλόνητης βεβαιότητας στην πικρή ήττα της προδοσίας μέσα από την οδύσσεια δύο Πορτογάλων Ιησουιτών ιερέων στην Ιαπωνία του 17ου αιώνα.

Ο Ροντρίγκεζ (Άντριου Γκάρφιλντ) και ο Γκαρούπε (Άνταμ Ντράιβερ) ζητούν επίμονα να μεταβούν στην ξένη χώρα, αναζητώντας τον μέντορά τους, τον πατέρα Περέρα (Λίαμ Νίσον), όταν μαθαίνουν, έκπληκτοι, πως αποστάτησε. Ο βασανισμός και ο διωγμός τους, μετά από μια μεγάλη περιήγηση στον τόπο των Σογκούν, όπου οι λιγοστοί προσηλυτισμένοι χριστιανοί ζουν λαθραία και υφίστανται ταπεινωτικό εξαναγκασμό απάρνησης ποδοπατώντας και φτύνοντας εικόνες, παρουσιάζεται ως μαρτύριο πολύ πιο ρεαλιστικό και χθόνιο από τις περιγραφές της Καινής Διαθήκης − και σίγουρα πιο ρευστό στο ηθικό του πλαίσιο: ο Σκορσέζε προσπαθούσε για πάνω από 20 χρόνια να διασκευάσει το μυθιστόρημα του Σουζάο Έντο, έχοντας τον Ντάνιελ Ντέι Λιούις και τον Μπενίσιο ντελ Τόρο στα αρχικά του πλάνα, αλλά τώρα φαίνεται πόσο επείγον και επίκαιρο είναι, με δεδομένη τη διαβρωτική, θανάσιμη μισαλλοδοξία των καιρών μας. Οι ιερείς δεν έχουν επίγνωση της επιθετικής φύσης της «δουλειάς» τους, υπεροπτικά θεωρώντας φυσική την αλλαγή πίστης σε μια χώρα που ανέκαθεν φημιζόταν για τις ισχυρές της ρίζες, την αμετακίνητη παράδοση και τη βίαιη εξάρθρωση των εχθρών της. Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο Ιησουιτών με τους Ιάπωνες «εξολοθρευτές» είναι το κλειδί της ταινίας, ένας ήπιος αναχρονισμός στην εκφορά του, που θέτει διαχρονικά ερωτήματα μεταξύ γκανγκστερισμού και διπλωματίας, εκβιασμού και ευγενικής ανταλλαγής επιχειρημάτων.

Με μεγάλες σκηνές, αν και όχι με τις χαρακτηριστικές plans-séquences, που ναι μεν θαυμάζει, αλλά δεν ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία του, ο Σκορσέζε σκύβει διακριτικά σε μια κουλτούρα που θαυμάζει, παίρνοντας τη θέση του εισβολέα που δεν διαθέτει το πλεονέκτημα της έδρας και συνεπώς οφείλει να ακούσει προσεκτικά − τον ρόλο του εξεταστή ενσαρκώνει με χιούμορ και απειλή, καταπληκτικά, ο Ίσεϊ Ογκάτα, τον οποίο είχαμε δει στην «Ήλιο» του Αλεξάντερ Σοκούροφ ως αυτοκράτορα Χιροχίτο. Με δύο ζουμ όλα κι όλα, ένα out όταν η ελπίδα του Ροντρίγκεζ τον εγκαταλείπει κι ένα in την κρίσιμη στιγμή, ο Σκορσέζε καταθέτει τη σκέψη του με λιτότητα και δέος, χωρίς κινηματογραφικούς εκβιασμούς και άσχετα με το θέμα διλήμματα. Η «Σιωπή» είναι ένα επικίνδυνο ταξίδι στην καρδιά του σκότους σε μια ειδυλλιακή Αποκάλυψη, μέχρι να βρεθεί ο εξαφανισμένος αρχηγός, που, όπως ο Κουρτζ, λειτουργεί σαν φάντασμα καλά κρυμμένο στις αντικρουόμενες φήμες γύρω από την ψυχική κατάσταση στην οποία βρίσκεται, και σαν τον Μάρλον Μπράντο στο αριστούργημα του Κόπολα μετατρέπεται σε πυξίδα που μπερδεύει τη λογική, πολύ πριν εμφανιστεί στην οθόνη.

Oscars Critics
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το μέλλον που προφήτευσε το «Ghost in the shell» είναι εδώ

Μουσική / Το μέλλον που προφήτευσε το «Ghost in the shell» είναι εδώ

Το 1995, όταν βγήκε στους κινηματογράφους το διάσημο άνιμε του Mamoru Oshii, οι αναφορές του στην ΑΙ ακούγονταν εξωγήινες. Σήμερα, μοιάζει πιο επίκαιρο και σύγχρονο από ποτέ. Το ίδιο και το σάουντρακ του Kenji Kawai. Σε λίγες μέρες προβάλλεται ξανά στην Αθήνα.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Βιμ Βέντερς: «Είμαι αισιόδοξος για το σινεμά, ο κόσμος σιχάθηκε το streaming»

Οθόνες / Βιμ Βέντερς στη LifO: «O κόσμος σιχάθηκε το streaming»

Με αφορμή το αφιέρωμα στο έργο του που είδαμε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, ο Γερμανός σκηνοθέτης μάς μίλησε για την εκλεκτική συγγένεια που νιώθει με την Ιαπωνία και για τον τρόπο που του αρέσει να κάνει ταινίες, ενώ εξέφρασε την αισιοδοξία του για την επιστροφή του κοινού στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Γιάννης Φάγκρας: «Το μικρόβιο της απληστίας μπορεί να μας κάνει όλους κανίβαλους»

Οθόνες / Γιάννης Φάγκρας: «Η απληστία μπορεί να μας κάνει όλους κανίβαλους»

Την ανθρώπινη απληστία με φόντο το προσφυγικό διαπραγματεύεται η ταινία «Μικρός Ανθρωποφάγος», μια «πανκ περιπέτεια», σύμφωνα με τον σκηνοθέτη της, που συμμετέχει στο φετινό 66ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ντάνιελ Ντέι Λιούις ήθελε να γίνει στρατιώτης αλλά τελικά έμαθε να κατασκευάζει βιολιά

Pulp Fiction / Ντάνιελ Ντέι Λιούις, μας έλειψες

Ο διάσημος ηθοποιός ήρθε στην Αθήνα και μας μίλησε αποκλειστικά για την επεισοδιακή πρώτη του επίσκεψη στην Ελλάδα, όταν ακόμη ήταν μακρυμάλλης έφηβος στα χρόνια της χούντας, και για την επάνοδό του στα πλατό μαζί με τον γιο του, Ρόναν, μαζί με τον οποίο έγραψε για πρώτη φορά σενάριο για την ταινία «Ανεμώνη».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντέπυ Γοργογιάννη: «Ο intimacy coordinator θα ενταχθεί και στη δική μας κουλτούρα»

Θέατρο / Πώς γυρίζουμε σήμερα μια σκηνή βιασμού;

Το θέατρο και ο κινηματογράφος διεθνώς επανεξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο στήνονται οι ερωτικές και βίαιες σκηνές: μέχρι ποιο σημείο μπορεί να εκτεθεί ένα σώμα; Η Ντέπυ Γοργογιάννη εξηγεί τον ρόλο του intimacy coordinator και τον τρόπο που τίθενται τα όρια.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Πριν από το break, ο Γιώργος Λάνθιμος τα λέει όλα

Οθόνες / Γιώργος Λάνθιμος: «Το θέμα είναι πώς ξαναβρίσκεις τη χαρά»

Παραδέχεται πως η δημιουργία ενός έργου τέχνης δεν είναι μια ανώδυνη διαδικασία. Και πως χρειάζεται ένα διάλειμμα. Πήρε στάση απέναντι σε όσα συμβαίνουν στη Γάζα γιατί «Αν είσαι άνθρωπος με οποιαδήποτε ενσυναίσθηση, δεν μπορείς να μη μιλήσεις». Λίγο πρίν την κυκλοφορία της ταινίας Βουγονία που σκηνοθετεί, ο Γιώργος Λάνθιμος μίλησε στη LifO.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ