1.
Άλµπα. Το όνοµα της Σκωτίας. Αλλά και µιας πόλης στο Πιεµόντε της Ιταλίας, όπου διεξήχθη το Πρώτο Παγκόσµιο Συνέδριο Πρωτοποριακών Καλλιτεχνών. Μια αρχικά κρυφή στιγµή στην ιστορία του 20ού αιώνα που έµελλε αργότερα να συζητηθεί ευρέως. Προσηλωµένοι στην αναζήτηση και στην προσπάθεια για ένα µελλοντικό στυλ ζωής, συναντιούνται τον Σεπτέµβριο του 1956 οι λετριστές µε άλλες πρωτοποριακές οµάδες από οκτώ χώρες και θέτουν τις βάσεις µιας ενιαίας επαναστατικής οργάνωσης. Το Συνέδριο έγινε στην Άλµπα µετά από πρόσκληση των Άσγκερ Γιορν και Τζουζέπε Πίνοτ-Γκαλίτσο (από το Διεθνές Κίνηµα για ένα Φαντασιακό Μπαουχάους) και είχε ως αποτέλεσµα, έπειτα από διεργασίες και ανακατατάξεις, τη συγκρότηση, 
έναν περίπου χρόνο αργότερα, της Καταστασιακής Διεθνούς. Και τώρα η Άλµπα (εκδ. Εκάτη) από τον ανήσυχο Θωµά Τσαλαπάτη (Αθήνα, 1984). Μια σύνθεση µε φιλοσοφικά ερείσµατα, αποφθεγµατικό ύφος, µεταλλική ακρίβεια. «Άλµπα» σηµαίνει επίσης λευκή αλλά αποτελεί κι ένα είδος ποίησης για τους εραστές που σµίγουν και χωρίζουν. Ο Τσαλαπάτης µιλάει για όλα αυτά εδώ, για τη συνάντηση και τον χωρισµό, για την πραγµάτωση και την απώλεια. Θυµίζοντας πότε τον Χουάν Ρούλφο και το µαγικό µυθιστόρηµα του χαµού και του πένθους, το Πέδρο Πάραµο (µτφρ. Έφη Γιαννοπούλου, εκδ. Πατάκη) και πότε έναν Βλαδίµηρο Μαγιακόφσκι που έχει διαβάσει τη Μεγάλη Λογική του Εγέλου, ο Τσαλαπάτης περνάει αλώβητος από διακεκαυµένες ζώνες και ναρκοθετηµένες περιοχές. Όσο αλώβητος, δηλαδή, µπορεί να είναι ο κατεξοχήν λαβωµένος άνθρωπος: ο ποιητής. Γράφει, µελωδεί, αποφαίνεται ο Τσαλαπάτης: «Και κράτα όσο µπορείς σιωπηλό το λαθραίο σύννεφο που κρύβεις στις τσέπες σου». Και: «Μην πετάς λοιπόν πέτρες στον ουρανό. Ίσως αργότερα τις δεις να βγαίνουν µε ταχύτητα µέσα απ' τη γη». Και: «Τώρα η σιωπή περπατά µε σιδερένια τακούνια και συ βρίσκεσαι έξω από το νεκροταφείο της πόλης». Τέλος, απηχώντας τη Γιόκο Όνο την εποχή του «Fluxus (draw a map to get lost)», γράφει: «Παραµέρισε πυξίδες και χάρτες. Εδώ θα βρεις τη διαδροµή σου µοναχά σαν κλείσεις τα µάτια».
2.
Άδολο άσπρο. Τρία θαυµάσια άσπρα εξώφυλλα. Λιτό λευκό λάµπει. Λυτρώνει. Μες στον ζόφο των ηµερών και των νυχτών, η σοβαρότητα είναι θάλπος και θέλξη, είναι αντίσταση στην κατρακύλα, είναι οξυγόνο αντιδιαστολής, όπως έλεγε για την ποίηση ο Νίκος Καρούζος. Επιχειρούµε τη διαστολή του χρόνου, το άνοιγµα στο άχρονο, όταν µας στριµώχνουν από παντού. Παίρνουµε βαθιές ανάσες καταβυθιζόµενοι στην πολύτιµη ποιότητα. Πάντα ο Παναγιώτης Κονδύλης (1943-1998) απλόχερα κερνάει σοφία, σε όλη του τη ζωή δεν έκανε τίποτε άλλο, από τις πρώτες του δοκιµές στις τόσο φροντισµένες και πρωτοποριακές εκδόσεις Κάλβος, τότε που µετέφραζε και προλόγιζε, µε ήδη ώριµο τρόπο, Νικολό Μακιαβέλι, έως το τέλος της τόσο γόνιµης παραγωγικής του δραστηριότητας. Στις 640 σελίδες του τόµου Συντηρητισµός – Ιστορικό Περιεχόµενο και Παρακµή (µτφρ. Λευτέρης Αναγνώστου, Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Κρήτης), ο στιβαρός στοχαστής διατρέχει διεξοδικά την τάση και στάση του συντηρητισµού που τον νοεί ως µια συνολική ιδεολογική και κοινωνικοπολιτική αντίδραση των ανώτερων στρωµάτων της προνεωτερικής κοινωνίας ενάντια στη διάλυσή της. Ουσιαστικά, η µελέτη αυτή συνιστά µια συνθετική παρουσίαση των ταραχών και αναστατώσεων, καθώς και της ιδεολογικής τους έκφρασης, που σηµάδεψαν τους νεότερους χρόνους, από την απαρχή τους έως τον 20ό αιώνα. Πολλές παρεξηγήσεις και προκαταλήψεις σκορπίζονται και αναιρούνται από την αδυσώπητα εύστοχη πένα του Κονδύλη. Συµπεραίνει ο στοχαστής, και ιστορικός των ιδεών: «Ο συντηρητισµός, ως συγκεκριµένο ιστορικό φαινόµενο, συνοδευόµενο από µια ιδεολογία µε σαφές περίγραµµα, έχει προ πολλού πεθάνει και ενταφιασθεί. Δεν έχει νόηµα να αποκαλούµε "συντηρητικά" oποιαδήποτε σύγχρονα δυτικά πολιτικά προγράµµατα, κόµµατα ή κυβερνήσεις που έχουν αφοσιωθεί στην τεχνική πρόοδο, στην κοινωνική κινητικότητα και κατά συνέπεια στη σύγχρονη αρχή ότι ο κόσµος είναι κατασκευάσιµος, οπότε, παρ' όλη την παραδοσιακή-ηθικίζουσα ρητορική, προωθούν µια εξέλιξη η οποία δροµολόγησε απρόβλεπτες ακόµη µεταβολές στην ιστορία του ανθρώπου και ίσως δεν θα σεβαστεί ούτε τη βιολογική ουσία του ανθρώπινου είδους».
3.
Λευκή λάµψη. Της ποιήσεως το φέγγος είναι λευκό, µια λάµψη που απλώνεται από τις κατακόµβες στα ουράνια, από τον βυθό του βιώµατος στο βάθος του ουρανού. Με επίµονα άσπρο εξώφυλλο, κοσµηµένο µε τους «Αθλητές» του Καζιµίρ Μάλεβιτς, κυκλοφορεί το 15ο τεύχος της «Ποιητικής» (εκδ. Πατάκη), µε πλούσια και εκλεκτή ύλη, όπως πάντα. Θυµίζω ότι από εξαµηνιαία η «Ποιητική» έγινε τετραµηνιαία και ότι τον επίµονο κηπουρό των λογοτεχνικών λειµώνων, και διευθυντή του εντύπου, Χάρη Βλαβιανό συνοδεύει µια dream team πεπαιδευµένων και ισχυρών ποιητών (Γιάννης Δούκας, Δηµήτρης Ελευθεράκης, Γιώργος Λαµπράκος, Μαρία Τοπάλη, Χρήστος Χρυσόπουλος). Στο παρόν τεύχος µάς συνεπαίρνουν τα ποιήµατα της υπέροχης Ζέφης Δαράκη, του Paul Celan, σε λαμπρή µετάφραση του Νίκου Ερηνάκη, η ενότητα «Γυναίκες» του πολυµήχανου Γιώργου Βέλτσου και ένα συµπαγές αφιέρωµα στις σχέσεις της ποίησης µε τη φιλοσοφία, περίοπτη θέση στο οποίο κατέχει το πόνηµα της Ingeborg Bachmann Το Συγγραφικό Εγώ, µεταφρασµένο δεξιοτεχνικά από τον Βασίλη Τσαλή, τον δεινό µεταφραστή του Thomas Bernhard.
Τα βιβλία της εικόνας:
1. Παναγιώτης Κονδύλης, Συντηρητισµός - Ιστορικό Περιεχόµενο και Παρακµή, Μτφρ.: Λευτέρης Αναγνώστου, Πανεπιστηµιακές, Εκδόσεις Κρήτης, Σελίδες: 640
2. Συλλογικό, Ποιητική, Εκδόσεις Πατάκη, Σελίδες: 296
3. Θωµάς Τσαλαπάτης, Άλµπα, Εκδόσεις Εκάτη, Σελίδες: 46
