Λάκης Παπαστάθης (1943-2023): «Για να καταλάβουμε την παράδοση, πρέπει να συγκρουστούμε μαζί της»

«Για να καταλάβουμε την παράδοση, πρέπει να συγκρουστούμε μαζί της». Facebook Twitter
Δεν είμαι υπέρ της αναπαραγωγής της παράδοσης, αλλά υπέρ της ζωντανής σχέσης μαζί της, και, όταν χρειαστεί, υπέρ της ρήξης με την παράδοση και της δημιουργίας μιας νέας σχέσης. Φωτ.: Σπύρος Στάβερης
0

— Είναι διάλειμμα από τις ταινίες τα διηγήματα;
Έτσι το νόμιζα. Να σου πω πώς έγινε: όταν γύριζα τον Βιζυηνό στην Τουρκία, το Μόνον της ζωής του ταξείδιον, ήθελα να νιώσω την αγωγή του συγγραφέα. Πώς είναι να γράφεις για την παιδική σου ηλικία, όπως έγραφε ο Βιζυηνός. Δεν είχα σκοπό να τα εκδώσω. Είναι λίγο μεταφυσικό αυτό και ηχεί λίγο γελοίο, και όμως, γύρω από τη Βιζύη, στο Σεράι, στο Καραπουρτζέ και σε διάφορα χωριά, όταν το απόγευμα κλεινόμασταν στο ξενοδοχείο, άρχιζα να γράφω για να δω πώς ένιωθε εκείνος. Έγινε το γύρισμα και στη συνέχεια άρχισα να προβληματίζομαι πάρα πολύ πάνω στον κινηματογράφο και στη λογοτεχνία. Ο κινηματογράφος δεν έχει έννοιες. Δεν μπορείς να πεις τη λέξη «λευκότης», θα δείξεις τη συγκεκριμένη λευκότητα. Είναι δέσμιος του συγκεκριμένου το σινεμά, ενώ η λογοτεχνία έχει έννοιες, μπορείς δηλαδή να περιγράψεις οτιδήποτε. Άρχισα να σκέφτομαι πώς περιγράφεις έναν άνθρωπο στη λογοτεχνία σε σχέση με το πώς τον περιγράφει ένας ηθοποιός στο σινεμά. Στην πρώτη περιγράφεις έναν άνθρωπο όπως θέλεις, υποτίθεται ιδανικά. Στο σινεμά, όμως, έχεις μια άλλη πολυτέλεια. Μπορεί να πει κάτι ο ηθοποιός που να σου γυρίσει το κεφάλι ανάποδα, μπορεί να παίξει κάτι που δεν είχες προβλέψει. Υπάρχει μέσα μου μια αλληλεπίδραση μεταξύ της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου σε τέτοιο βαθμό, που όταν κάνω σινεμά κάπου υπάρχει η λογοτεχνία κι όταν κάνω λογοτεχνία κάπου υπάρχει το σινεμά. Αυτή είναι η πορεία της ζωής μου. Δεν μπορείς να την προ- καθορίσεις. Μελετώντας τις τέσσερις ταινίες και τα τέσσερα βιβλία μου είναι κάπως σαν να μαθαίνω τον εαυτό μου. Όχι όπως θα μου τον μάθει ένας ψυχίατρος. Τον μαθαίνω να χορεύει σε σχέση με τη ζωή. Πώς το ένα και το άλλο με κάνουν να πλησιάζω τη ζωή. Με τα διηγήματα που γράφω είναι σαν να σταματάω σε κάποιο στιγμιότυπο της ζωής.

— Πού μπαίνει, όμως, πιο εύκολα η τελεία; Σ’ ένα διήγημα ή σε μια ταινία;
Και η λογοτεχνία και το σινεμά είναι ανοιχτά κείμενα. Δεν υπάρχει τέλος. Το πιστεύω αυτό, παρόλο που φαίνεται ότι κλείνουν κάπως, την επόμενη στιγμή κάπως ανοίγουν. Είναι αυτό που μου έλεγε ο δάσκαλός μου, ο Δαμιανός: δεν υπάρχει τέλος, απλώς πιάνουμε ένα κομμάτι της ζωής και το στερεώνουμε. Κάτι συνεχίζεται.

Ήμασταν αριστεροί, ήμασταν Λαμπράκηδες και μην ξεχνάς πως οι Λαμπράκηδες ήταν συνδεδεμένοι με το πολιτιστικό κίνημα της Ελλάδας. Όχι γιατί είχαν πρόεδρο τον Θεοδωράκη. Απλώς η Αριστερά εκδικήθηκε τη Δεξιά μέσω της τέχνης.

— Τα διηγήματά σας, λόγω του μικρού μεγέθους τους, μοιάζουν περισσότερο με σημειώσεις, πράγματα που δεν θέλετε να ξεχάσετε.
Θέλω να τα θυμάμαι, αλλά, από την άλλη μεριά, μη νομίζεις πως είναι η αντιγραφή της ζωής. Από τη στιγμή που γράφονται οι δυο πρώτες αράδες, νιώθεις ότι υπάρχει στο φόντο, σαν ταμπούρλο, η ζωή, αλλά υπάρχει και κάτι άλλο. Από το ένα μανίκι σε τραβάει το βίωμα και η ακρίβειά του κι από το άλλο η ανάγκη της λογοτεχνίας. Φαντάζομαι, αν συνεχίσω να γράφω διηγήματα, θα τείνουν σ' ένα όλο και πιο μικρό μέγεθος. Νομίζω, δε, πως τα διηγήματα τείνουν στην πιο κοφτή αφήγηση και την ποίηση. Εξάλλου, η σχέση μου με τη λογοτεχνία άρχισε να δημιουργείται από την επαφή μου με τα θηρία του 19ου αιώνα. Παπαδιαμάντης, Βιζυηνός, Μιχαήλ Μητσάκης, Βικέλας. Βέβαια, δεν μπορείς να γράψεις με τον τρόπο τους, πάντα γράφεις θαυμάζοντάς τους, ενώ είσαι ένας άνθρωπος του παρόντος. Θαυμάζεις τον Βιζυηνό, ζεις στο 2011 και κάνεις μια δική σου σύνθεση. Το ψωμί της Ελλάδας είναι το παρελθόν της.

— Γι’ αυτό λέτε σε μια φράση στο βιβλίο ότι πρέπει να ξαναζωντανέψουμε την παράδοση;
Δεν είμαι υπέρ της αναπαραγωγής της παράδοσης, αλλά υπέρ της ζωντανής σχέσης μαζί της, και, όταν χρειαστεί, υπέρ της ρήξης με την παράδοση και της δημιουργίας μιας νέας σχέσης. Ο Σαββόπουλος έχει γράψει ένα πολύ ωραίο τραγούδι, το «Κανονάκι», που λέει την περίφημη φράση: «Βρίσκει την καινούργια βία και ξανασαρκώνεται». Η σχέση με την παράδοση είναι βίαιη. Ενωνόμαστε μαζί της για να βρούμε καινούργιο νόημα σ' αυτή και τη ζωή μας. Η αναπαραγωγή της παραδόσεως ανήκει στην Ακροδεξιά, στον Ιωάννη Μεταξά και σε διάφορους επιγόνους.

— Με τον Δαμιανό συγκρουστήκατε;
Δεν του συγχωρώ ότι έκανε τόσο λίγο θέατρο και τόσο λίγες ταινίες. Τον ευγνωμονώ που βρέθηκα δίπλα του στην Ευδοκία και, παρόλο που ήμουν ένα παιδάκι είκοσι χρόνων, με αντιμετώπιζε ισότιμα. Άκουγε κι εφάρμοζε πολλές φορές τις απόψεις μου. Ο Δαμιανός είναι το φαινόμενο ενός ανθρώπου που δεν είχε ιδέα από κινηματογράφο. Αυτή η άγνοια ήταν το πιο δημιουργικό του μέρος στο σινεμά και πολλές φορές ήταν στα όρια της αυτοκαταστροφής. Δεν χρειάζεται να ξέρεις και πολλά. Αν είσαι ξερόλας, δεν έχεις αυτό το παρθενικό βλέμμα στα πράγματα. Το νιώθω στη λογοτεχνία, που είμαι πάνω κάτω άσχετος. Κάπου το ψάχνεις και κάτι βρίσκεις. Όπως λέει και ο Ελύτης: «Όσο γερνώ, τόσο λιγότερα καταλαβαίνω. Η πείρα μού ξέμαθε τον κόσμο».

«Για να καταλάβουμε την παράδοση, πρέπει να συγκρουστούμε μαζί της» Facebook Twitter
Φωτογραφία από τα γυρίσματα της ταινίας «Το μόνον της ζωής του ταξίδειον» (2001).

— Ποια στοιχεία έκαναν την «Ευδοκία» την πιο σπουδαία ελληνική ταινία;
Η ρίζα του ενστίκτου και της αυθεντικότητας. Η πίστη στον λαϊκό κόσμο. Η πίστη στον έρωτα. Ότι μπορεί να υπάρξει κεραυνοβόλος έρωτας μεταξύ ενός φαντάρου και μιας πουτάνας κι αυτό να κινήσει τη Γη.

— Οι περισσότεροι ήρωες των διηγημάτων προέρχονται από το σινάφι σας;
Και τα 19 διηγήματα έχουν σχέση με την τέχνη. Ο Χατζιδάκις, ο Σαββόπουλος, το Ελεύθερο Θέατρο. Υπάρχουν κι άλλοι, απλοί άνθρωποι, που προσπαθούν ν’ ακολουθήσουν το μυστήριο της ελεύθερης έκφρασης μέσα από την τέχνη. Αυτό είναι που με συγκινεί. Υπάρχει ένα πρόβλημα στην Ελλάδα: ο απλός κόσμος δεν επικοινωνεί με την τέχνη. Επικοινωνεί μόνο με την τηλεόραση και νομίζει πως το «Νησί» είναι τέχνη. Τον πηγαίνεις μετά να δει ένα αριστούργημα κι αρχίζει να νιώθει άσχημα διότι δεν έχει εθιστεί στο αριστούργημα.

— Στην Ελλάδα, όμως, ούτε η τέχνη δεν προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον απλό άνθρωπο.
Και αυτό σωστό. Αλλά η τέχνη θέλει και κάποια αφαίρεση και αποδοχή των συμβάσεων. Όπως ξέρεις, κάνω επί 34 χρόνια την εκπομπή «Παρασκήνιο». Όταν ξεκινήσαμε, το 1976, μετά τη χούντα, ζεστοί, με αριστερές ιδέες και με αγάπη για τον κόσμο, πιστεύαμε ότι αυτό το είδος του «Παρασκηνίου» θα κυριαρχήσει, θα μάθει στον κόσμο την τέχνη. Έχουν περάσει τόσα χρόνια και όπως τότε ήμασταν σαν τη μύγα μέσ’ στο γάλα, έτσι είμαστε και σήμερα.

— Ναι, αλλά αυτή είναι και η συνήθης απάντηση της Αριστεράς: «Εμείς κάνουμε και λέμε το σωστό κι όλοι οι άλλοι δεν καταλαβαίνουν».
Ήμασταν αριστεροί, ήμασταν Λαμπράκηδες και μην ξεχνάς πως οι Λαμπράκηδες ήταν συνδεδεμένοι με το πολιτιστικό κίνημα της Ελλάδας. Όχι γιατί είχαν πρόεδρο τον Θεοδωράκη. Απλώς η Αριστερά εκδικήθηκε τη Δεξιά μέσω της τέχνης. Μετά την ήττα του Εμφυλίου η νίκη της Αριστεράς ήταν αυτή. Απλώς, μετά από κάποια στιγμή μάς καθόρισε ιδεολογικά με λανθασμένο τρόπο. Παίζαμε το ταξικό και το μαρξιστικό παιχνίδι πολύ άγρια και το καταλάβαμε αργά. Τώρα, στο «Παρασκήνιο», δεν μας ενδιαφέρει αν είσαι Αριστερός ή Δεξιός, αλλά η ποιότητα των ανθρώπων που είναι μέσα στο κάδρο.

«Για να καταλάβουμε την παράδοση, πρέπει να συγκρουστούμε μαζί της» Facebook Twitter
Ο Λάκης Παπαστάθης σε καφενείο της Επάνω Σκάλας Μυτιλήνης (1987).

— Σήμερα, δηλώνετε ακόμα Αριστερός;
Είδα τον Αγγελόπουλο στην τηλεόραση προχθές, που δήλωσε πως είναι Αριστερός εν συγχύσει, κάτι που ερμηνεύει κανείς όπως θέλει. Εγώ έχω απομακρυνθεί εντελώς. Τελευταία, με συγκίνησε κάπως η Δημοκρατική Αριστερά, που είναι φίλοι και τους παρακολουθώ, αλλά είναι δέσμιοι του παρελθόντος.

— Φάνηκε λίγη στην κρίση η Αριστερά;
Ελάχιστη, όχι απλώς λίγη. Με πολύ παλιό και κομματικό λόγο. Δεν μπορώ, δυστυχώς, να τους ακούσω καθόλου. Είμαι μακριά.

— Φοβάστε μην μπερδευτούν οι ιδιότητές σας;
Είναι ήδη μπερδεμένες. Μην ξεχνάς ότι το σινεμά είναι μια κοπιώδης προσπάθεια και τα χρόνια έχουν στοιβαχτεί. Θέλω να κάνω ταινίες, αλλά νομίζω ότι σίγουρα θα γράφω. Έτσι όπως είναι το σινεμά, με την αδυναμία σχέσης με το κοινό και με τους Έλληνες παραγωγούς που είναι «νεάντερταλ», συνιστά μια κατάσταση φρίκης.

— Πάντως, δεν αδικηθήκατε πολύ από τη ζωή;
Δεν νιώθω καθόλου αδικημένος, ούτε από την προσωπική μου ζωή ούτε από την οικονομική μου κατάσταση, κι έχω σημαντικούς φίλους. Αυτό είναι η μεγάλη παιδεία, οι φίλοι. Έχω κάνει πάνω από χίλιες συνεντεύξεις με σημαντικούς ανθρώπους. Και ηλίθιος να ήμουνα, κάτι θα έπαιρνα από αυτούς. Το «Παρασκήνιο» είναι το κύριο πανεπιστήμιό μου.

— Τελικά, μήπως η ομαλότητα και όχι η κρίση παράγει πολιτισμό;
Βέβαια. Δεν πρέπει να φτάσουμε στο αντίθετο σημείο, να πεινάνε οι συγγραφείς για να γράψουν καλά. Έγραψε ένα ωραίο κείμενο ο Βάρναλης τη δεκαετία του ’20, που στηλιτεύει την αστική τάξη, η οποία ήθελε τους καλλιτέχνες φτωχούς και ρακένδυτους. Δεν χρειάζεται να κοιμούνται στα παγκάκια οι καλλιτέχνες. Είναι ανεξάρτητη η φτώχια απ’ τη δημιουργικότητα.

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 1.6.2011

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ