Η πεπατημένη

Facebook Twitter
0

 

Στη ζωή σου μπορεί να θαυμάζεις ακραίες προσωπικότητες, από καλλιτέχνες και φιλοσόφους μέχρι επιστήμονες ή αθλητές.

Ως γονιός όμως κατά βάθος θέλεις, σχεδόν αταβιστικά, το παιδί σου να γίνει μέσος άνθρωπος. Ίσως για να το προφυλάξεις από τις κακοτοπιές που ενστικτωδώς ξέρεις ότι περιμένουν όποιον αφήνεται να διάγει έναν βίο διαφορετικό από εκείνον του μέσου όρου.

* * *

Το πρωτοδιάβασα στον «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφσκι, όπου πρωταγωνιστεί ένας ξεχωριστός μεν άνθρωπος, αλλά και από την αρνητική και από τη θετική πλευρά του. Δηλαδή, η ιδιότητα του τίτλου εξερευνάται όχι μόνο ως ελάττωμα αλλά και ως αρετή (για την ακρίβεια, πρόπλασμα του δημιουργού ήταν ο ίδιος ο Χριστός και στόχος του ένα μυθιστόρημα με ήρωα το Καλό, την ενσάρκωσή του). 

Γράφει λοιπόν ο Φιόντορ κάπου στην αρχή του τρίτου μέρους: «Ποια μάνα, που αγαπάει τρυφερά το παιδί της, δεν θα τρομάξει και δεν θ' αρρωστήσει απ' το φόβο της, αν ο γιος ή η κόρη της παρεκκλίνουν έστω και στο ελάχιστο από την πεπατημένη; "Ας είναι καλύτερα ευτυχισμένος, ας ζήσει τη ζωή του χαρούμενος, και να του λείπουν οι πρωτοτυπίες", σκέφτεται κάθε μάνα νανουρίζοντας το μωρό της». 

Το πρωτοδιάβασα πολλά χρόνια πριν κάνω παιδί, και δεν μου έφυγε από το μυαλό. Πολύ περισσότερο όταν το παιδί μου άρχισε να μεγαλώνει.

* * *

Πήγαινε, θυμάμαι, στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού, και της μόδας ήταν τότε το ντόπιο σίριαλ «Στο παραπέντε». Στον σχολικό της μικρόκοσμο ήταν παραπάνω από απλή μόδα, ένα είδος θρησκείας. Την αφήσαμε να το παρακολουθεί, με μέτρο πάντα, για να μην εμποδίσουμε την κοινωνικοποίησή της. 

Η ιστορία επαναλήφθηκε έκτοτε, συχνά με βιβλία της μόδας, όπως πρόσφατα τα μυθιστορήματα με βρικόλακες της Στέφανι Μέγιερς ή λίγο παλαιότερα με τη σειρά του «Χάρι Πότερ» (η «εκδίκηση της γυφτιάς» ήταν ότι, πιο πολύ κι από το έργο της Τζόαν Ρόουλινγκ, η μικρή λάτρεψε τα βιβλία του «Λέμονι Σνίκετ» με την ανατρεπτική ειρωνεία τους).

* * *

Το θέμα δεν ήταν να μη διαβάζει λογοτεχνία χαμηλού επιπέδου, δεν έχω τέτοιες προκαταλήψεις. Αντιθέτως, θεωρώ το αναγνωστικό μας ένστικτο σοφότερο από τη λογική, και το να φλέγεσαι για ό,τι διαβάζεις σημαντικότερο από το τι είναι αυτό. Αρκεί να το χαλιναγωγείς και να μη φτάνεις σε βαθμό παραλυσίας. Για λόγους ισορροπίας να μην ξεχνάς και την απέναντι όχθη της υψηλής λογοτεχνίας. 

Ζήτησα εν ολίγοις ανταλλάγματα: οι τρεις τόμοι του «Χάρι Πότερ» να εναλλάσσονται με τον «Φύλακα στη σίκαλη», τον «Ζορμπά», τη «Μεταμόρφωση» του Κάφκα.

* * *

Προσπάθησα επίσης να πάρω διδάγματα από την πεπατημένη που ακολουθεί η γενιά της κόρης μου. Κάποιο λόγο έχουν οι μικρότεροι που τρελαίνονται για τη γοτθική παραφιλολογία με μάγους και ξωτικά. 

Δεν αρκεί η εξήγηση ότι οι κυρίαρχοι Αγγλοσάξονες επιβάλλουν την υποκουλτούρα τους σε όλο τον κόσμο. Κάτι αναπληρώνει η διαφυγή των παιδιών σε κόσμους αχαλίνωτης φαντασίας. Ίσως αποτελεί αντιστάθμισμα στην ωμά πραγματιστική, υπερτεχνολογική καθημερινότητά μας. 

Έφτασα στο σημείο να εκτιμώ τη μεταφορά-εύρημα της Μέγιερς, κι ας κακολογούν το άτεχνο ύφος της. Έφηβη σαν τις αναγνώστριές της, η αφηγήτρια-ηρωίδα της ερωτεύεται έναν νεαρό βρικόλακα. Για τα κορίτσια, τα αγόρια ανήκουν σε μια φυλή ξένη, σχεδόν βαμπίρ. Σαν να λέμε: «Σε έλκει, κι ας είναι αυτό που είναι!»

* * *

Το ερώτημα παραμένει. Να εξωθείς ή να αποτρέπεις το παιδί σου από την πεπατημένη σε οποιονδήποτε τομέα; Ιδίως σε μια χώρα-αποθέωση του μέσου όρου, σαν τη μικροαστική Ελλάδα; 

Ως γνωστόν, δεν υπάρχει ούτε Ανωτάτη ούτε Κατωτάτη Σχολή Γονέων. Κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς, με όση υπομονή και αγάπη διαθέτεις, κι ο Θεός βοηθός. 

Όμως, δεν είναι δυνατόν να μη βλέπεις πόσο συντηρητικός γίνεσαι. Και ότι ο ρόλος του γονιού σε αναγκάζει να επιλέγεις και να αποδέχεσαι νόρμες με τις οποίες εσύ ο ίδιος διαφωνείς ή τις αποστρέφεσαι. 

Άνθρωπος σημαίνει αντίφαση.

―――――――――――――――――――――――――――――

[«Η υψηλή τέχνη της αποτυχίας», εκδόσεις Ίκαρος, σελ. 540-542]

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT