Ένα απόσπασμα από το «Βάλε ένα φύλακα» και λίγα λόγια για την συγγραφέα του Χάρπερ Λι που πέθανε σήμερα

Ένα απόσπασμα από το “Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια” και λίγα λόγια για την συγγραφέα του Χάρπερ Λι που πέθανε σήμερα Facebook Twitter
Τη μετάφραση του «Βάλε ένα Φύλακα» υπογράφει η Σώτη Τριανταφύλλου και ουσιαστικά παρακολουθούμε την επιστροφή της Σκάουτ από τη Νέα Υόρκη στο Μέικομπ.
3



Η ΧΑΡΠΕΡ ΛΙ
ήταν αυτή που συνόδευσε τον Τρούμαν Καπότε στα θρυλικά του ταξίδια στο Κάνσας για την υπόθεση που αποτέλεσε και το κεντρικό ιστό του βιβλίου «Εν Ψυχρώ», που στάθηκε στο πλευρό του και μοιράστηκε τις αγωνίες και τους εφιάλτες του. Φίλη του στενή και συνοδοιπόρος δεν μπόρεσε να μην τον χρησιμοποιήσει εμπνεόμενη από εκείνον τον χαρακτήρα του νεαρού Ντιλ στο περίφημο «Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια» (εκδόσεις Bell, μετ. Βικτώρια Τράπαλη), το βιβλίο που άλλαξε τα δεδομένα του αμερικανικού bildungsroman και πλέον θεωρείται κλασικό.

Μεταφέροντας και οι δυο στα βιβλία τους, με διαφορετικό τρόπο, τους συμβολισμούς του αμερικανικού Νότου η Χάρπερ Λι και ο Τρούμαν Καπότε αποδείχθηκαν γνήσιοι εκπρόσωποι της δεξιοτεχνικής αφήγησης της περιοχής που ενέπλεκε τοπικούς θρύλους, ατμόσφαιρες, εσωτερικευμένα αδιέξοδα και πάθη. Ειδικά το «Όταν Σκοτώνουν τα κοτσύφια» δεν αναδεικνύει μόνο την ατμόσφαιρα της περιοχής αλλά μεταφέρει και ένα δικό του αντιρατσιστικό μήνυμα, όπως καταγράφεται μέσα από τα μάτια της νεαρής πρωταγωνίστριας Σκάουτ αλλά και του Τζεμ Φίντς οι οποίοι ζουν στο Μέικομπ της Αλαμπάμα τη δεκαετία του 30.

Μέσα σε λίγο μόλις χρονικό διάστημα το «Βάλε ένα φύλακα» έσπασε όλα τα ρεκόρ πωλήσεων και έγινε το δημοφιλέστερο βιβλίο όλων των εποχών ξεπερνώντας σε πωλήσεις ακόμα και τον «Κώδικα Ντα Βίντσι» του Νταν Μπράουν.

Ο πατέρας τους, Άττικους Φίντς δικηγόρος της εποχής αποφασίζει να υπερασπιστεί έναν νεαρό νέγρο ο οποίος κατηγορείται για τον βιασμό μιας λευκής. Ανάμεσα στα άλλα εμπόδια ο Φιντς πρέπει να αντιμετωπίσει τους συμπολίτες του αλλά και να εξηγήσει στα παιδιά του πόσο σημαντική είναι για αυτόν αλλά και για το μέλλον αυτού του αδυσώπητου τόπου το να κερδίσει αυτή την υπόθεση.

Το χαμένο χειρόγραφο

Μέχρι σήμερα τα βραβευμένα με Πούλιντζερ «Κοτσύφια» έχουν πλέον μεταφραστεί σε όλες σχεδόν τις γλώσσες, έχουν γίνει οσκαρική ταινία με πρωταγωνιστή τον Γκρέγκορι Πεκ-το 1962-και θεωρούνται αντικείμενο μελέτης για τα Πανεπιστήμια. Το παράδοξο είναι ότι το «Βάλε ένα φύλακα» που είναι η νοερή συνέχεια από το «Όταν Σκοτώνουν τα Κοτσύφια» είχε γραφτεί από την Χάρπερ Λι κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 50 και θεωρούταν χαμένο. Ο λόγος που ουσιαστικά συνιστά τη συνέχεια ενώ έχει γραφεί πρωτύτερα είναι ότι ο εκδότης είχε ζητήσει από τη συγγραφέα να συγγράψει ένα δεύτερο βιβλίο με βάση τον κεντρικό χαρακτήρα ως παιδί κι αυτό αποφάσισε τελικά να εκδώσει. Έτσι το «Βάλε ένα Φύλακα» ξεχάστηκε κάπου στα κιτάπια του εκδότη για να αποκαλυφθεί μόλις πρόσφατα σε έναν φάκελο ανάμεσα σε άλλα έγγραφα από τον δικηγόρο της 90χρονης συγγραφέως. Η Χάρπερ Λι αποφάσισε να το εκδώσει χωρίς μάλιστα επεμβάσεις και αλλαγές και είναι λογικό η ανακάλυψη του χαμένου χειρόγραφου να προκαλέσει ανάλογο πανικό γύρω από την επικείμενη έκδοση του βιβλίου. Αποτέλεσμα; Μέσα σε λίγο μόλις χρονικό διάστημα το «Βάλε ένα Φύλακα» έσπασε όλα τα ρεκόρ πωλήσεων και έγινε το δημοφιλέστερο βιβλίο όλων των εποχών ξεπερνώντας σε πωλήσεις ακόμα και τον «Κώδικα Ντα Βίντσι» του Νταν Μπράουν. Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρόσφατα και στη χώρα μας από τις εκδόσεις Bell που είχαν εκδώσει και το «Όταν Σκοτώνουν τα Κοτσύφια». Τη μετάφραση του «Βάλε ένα Φύλακα» υπογράφει η Σώτη Τριανταφύλλου και ουσιαστικά παρακολουθούμε την επιστροφή της Σκάουτ από τη Νέα Υόρκη στο Μέικομπ.

Ένα απόσπασμα από το “Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια” και λίγα λόγια για την συγγραφέα του Χάρπερ Λι που πέθανε σήμερα Facebook Twitter
Η Χάρπερ Λι στο σπίτι της στην Αλαμπάμα, Μάιος 1961

Κι ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο:

Η Νέα Υόρκη. Η νέα Υόρκη; Θα σας πω: Η Νέα Υόρκη έχει όλες τις απαντήσεις. Υπάρχουν ενώσεις Εβραίων και Αγγλοφώνων, υπάρχει το Κάρνεγκι Χολ, υπάρχουν σχολές και ερευνητικά κέντρα: εκεί μαθαίνεις τις απαντήσεις. Η πόλη ζει με συνθήματα, -ισμούς και γρήγορες, σίγουρες απαντήσεις. Αυτή τη στιγμή η Νέα Υόρκη μου λέει: Τζιν Λουίζ, δεν αντιδράς σύμφωνα με τις αρχές της φυλής σου, αρά δεν υπάρχεις. Τα καλύτερα μυαλά αυτής της χώρας μάς λένε ποια είσαι: μια κοπέλα από τον Νότο. Δεν  μπορείς να ξεφύγεις από αυτό που είσαι-δεν σε κατηγορούμε για τίποτα, αλλά η συμπεριφορά σου προκύπτει από τους κανόνες και τα δόγματα του Νότου. Μην προσπαθείς να γίνεις κάτι που δεν είσαι.

ΦΥΛΑΚΑΑπάντησε νοερά: Όσα συμβαίνουν τελευταία στην οικογένειά μου είναι μια παρεξήγηση. Από αυτή την οικογένεια έμαθα όσα έμαθα για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Από τη Νέα Υόρκη, το μόνο που έμαθα είναι η καχυποψία. Δεν ήξερα τι σημαίνει μίσος προτού βρεθώ στη Νέα Υόρκη, όπου είδα τον ένα να μισεί τον άλλον. Χρειάστηκαν νόμοι για να εμποδίσουν το μίσος. Περιφρονώ τις γρήγορες απαντήσεις, τα συνθήματα στον υπόγειο σιδηρόδρομο: προπάντων περιφρονώ τους κακούς τρόπους, την αγένεια της Νέας Υόρκης, που ποτέ δεν πρόκειται να αποβάλει.

Ένας άνθρωπος που ήταν ευγενής, ακόμα και στους σκίουρους καθόταν στο δικαστήριο και εξωθούσε σε δράση τα πιο στενοκέφαλα ανθρωπάρια. Κι όμως, η Τζιν Λουίζ τον είχε δει ξανά και ξανά στο παντοπωλείο να περιμένει στην ουρά πίσω από τους Νέγρους. Είχε δει τον κύριο Φρεντ να σηκώνει με απορία τα φρύδια και τον πατέρα της να κουνάει καθησυχαστικά το κεφάλι. Ήταν το είδος του ανθρώπου  που περίμενε ενστικτωδώς, τη σειρά του: είχε καλούς τρόπους.

Άκου, αδελφούλα, τα ξέρουμε τα γεγονότα: πέρασες είκοσι ένα χρόνια από τη ζωή σου στη χώρα του λιντσαρίσματος, σε μια κομητεία όπου τα δυο τρία του πληθυσμού είναι Νέγροι αγρότες. Σταμάτα το θέατρο.

Ένα απόσπασμα από το “Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια” και λίγα λόγια για την συγγραφέα του Χάρπερ Λι που πέθανε σήμερα Facebook Twitter
Με την Mary Badham που υποδύθηκε την Σκάουτ στην κινηματογραφική μεταφορά του "To Kill a Mockingbird"

Δεν θα με πιστέψετε, αλλά θα σας το πω: μέχρι τώρα κανείς στην οικογένεια μου δεν είχε προφέρει τη λέξη “αράπης”. Ποτέ δεν έμαθα να σκέφτομαι με όρους “αράπηδων”. Μεγάλωσα μαζί με μαύρους: στην Καλπούρνιά, τον Ζίμπο που δούλευε στο απορριματοφόρο, τον Τομ που ήταν κηπουρός και άλλους που δεν θυμάμαι τα ονόματά τους. Γύρω μου υπήρχαν εκατοντάδες Νέγροι που δούλευαν στα χωράφια, που μάζευαν το μπαμπάκι, που δούλευαν στην οδοποιία, που πριόνιζαν ξύλα και έφτιαχναν σπίτια. Ήταν μπατίρηδες, μερικοί ήταν άρρωστοι, βρόμικοι, οκνηροί και χαραμοφάηδες, αλλά ποτέ δεν μου πέρασε από το μυαλό να τους περιφρονήσω, να τους φοβηθώ, να τους φερθώ με αγένεια ή να τους κακομεταχειριστώ χωρίς να τιμωρηθώ γι'αυτό. Πράγματι ζούσαν στο δικό τους κόσμο και εγω ζούσα στον δικό μου. Όταν πηγαίναμε για κυνήγι, δεν καταπατούσαμε τη γη τους, όχι επειδή ήταν νέγρικη, αλλά επειδή δεν καταπατούσαμε ξένη γη. Έμαθα να μην εκμεταλλεύομαι κανέναν που είναι λιγότερο τυχερός από μένα, είτε στο μυαλό είτε στα πλούτη, είτε στην κοινωνική θέση-κανέναν, είτε είναι Νέγρος είτε είναι οτιδήποτε άλλο. Έμαθα ότι η εκμετάλλευση είναι απαράδεκτη. Έτσι με μεγάλωσαν μια μαύρη γυναίκα και ένας λευκός άντρας. 

Βιβλίο
3

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ