Άρνε Νταλ: «Ο νεοφιλελευθερισμός λειτουργεί σήμερα με όρους μαφίας»

Άρνε Νταλ: «Ο νεοφιλελευθερισμός λειτουργεί σήμερα με όρους μαφίας» Facebook Twitter
0

Ανάμεσα στις ερωτήσεις παρατίθενται αποσπάσματα από το βιβλίο του Άρνε Νταλ «Τα μπλουζ της Ευρώπης», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση του Γρηγόρη Κονδύλη.

 

Στην Ευρώπη ταιριάζει το μπλουζ;

Ο τίτλος είναι επηρεασμένος από το «Kind of blue» του Miles Davis. Το επέλεξα εξαιτίας της αίσθησης της μελαγχολίας που σου αφήνει.

 

Μιλάτε για μελαγχολικές, ευρωπαϊκές δημοκρατίες;

 

Ναι, ακριβώς! Στις αρχές του 20ου αιώνα, υπήρχε μια έντονη αισιοδοξία στην Ευρώπη. Πιστεύαμε ότι είχαμε ανακαλύψει ξανά, έπειτα από πολύ καιρό, τη δημοκρατία. Ήταν ένας πολλά υποσχόμενος αιώνας κι όμως, όλα πήγαν στραβά. Δε μιλώ μονάχα για την σημερινή κρίση αλλά για την διαρκή κρίση που βιώνει η Ευρώπη. Δυστυχώς, δεν υπάρχει ποτέ ηρεμία και γαλήνη στην Ευρώπη.

 

_______________

«Η νέα εποχή τα παρασέρνει όλα και τα τυλίγει στα χρυσά ελάσματα της λήθης».

_______________

 

Οι λαοί έχουν την τάση να ξεχνούν εύκολα;

 

Η Ιστορία κάνει κύκλους. Ξεχνάμε τα λάθη μας και τα επαναλαμβάνουμε ξανά και ξανά. Δυστυχώς, κάποια στιγμή πιστέψαμε ότι τελειώσαμε με τους Ναζί, εξαιτίας της απίστευτης αγριότητάς τους. Να όμως που τα πράγματα έγιναν αλλιώς. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τα ναζιστικά κόμματα στην Ελλάδα, τη Σουηδία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτήν τη φορά οφείλουμε να είμαστε σε θέση να θυμηθούμε τι συνέβη τότε. Να μην ξεχάσουμε την Ιστορία. Να μην αφήσουμε τη μνήμη να ξεθωριάσει και κάνουμε ξανά το ίδιο λάθος. Όταν δημιουργείται μια κρίση, το πρώτο πράγμα που κάνεις είναι να κατασκευάσεις έναν εχθρό. Να κατηγορήσεις κάποιον άλλο. Κάπως έτσι έρχεται η λήθη. Μπορεί κάποιος να πει πως όλα αυτά δεν έχουν καμία σχέση με το Ολοκαύτωμα και τους Ναζί. Δυστυχώς όμως έχουν. Πρόκειται για την ίδια ακριβώς στάση απέναντι στην ανθρώπινη ζωή. Για τα ίδια κίνητρα. Οι άνθρωποι μετατρέπονται σε αντικείμενα.

 

_______________

«...η επιθυμία για εξουσία στην καθαρότερη μορφή της. Ο καθένας ήθελε να έχει δίκιο, ήθελε να νικήσει, και δεν είχε καμία σημασία ούτε η ασημαντότητα του θέματος, ούτε η έλλειψη επιχειρημάτων».

_______________

 

Ζούμε στην εποχή που η εξουσία ασκείται στην καθαρότερη και σκληρότερη μορφή της;

 

Διανύσαμε μερικές δεκαετίες, κατά τη διάρκεια των οποίων, ο καπιταλισμός λειτουργούσε στην πιο ωμή μορφή του. Όλα ήταν προς πώληση. Όλες οι αξίες είχαν οικονομική βάση. Μάθαμε να ζούμε με την ιδέα ότι ο ισχυρότερος κερδίζει και εκτοπίζει όλους τους άλλους. Σκεφτείτε το νεοφιλελευθερισμό που εφαρμόζεται σήμερα στην Ελλάδα. Αυτόν που λειτουργεί χωρίς κανέναν απολύτως κανόνα. Που δε γνωρίζει καμία απολύτως ευθύνη. Η μόνη ευθύνη που έχει το άτομο είναι το να κερδίζει. Ο καπιταλισμός έχει γίνει μια πολύ επικίνδυνη ιδεολογία. Δε λέω ότι επιλέγω να ζήσω χωρίς αυτόν αλλά πρέπει να μπει σε άλλη βάση. Πρέπει να εξετάσουμε το ζήτημα των συλλογικοτήτων, της αλληλεγγύης, του ρατσισμού, της ισότητας των φύλων.

 

Οι ελίτ επαναστάτησαν και θέλουν ακόμη περισσότερα;

 

Ναι. Θέλουν κι άλλα χρήματα. Όσο περισσότερα γίνεται. Αναρωτιέμαι γιατί να θέλει κανείς τόσα χρήματα. Πώς μπορεί να τα ξοδέψει σε μια ζωή; Πιστεύω όντως ότι πρόκειται για μια επανάσταση μέσα στο ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα. Ο καπιταλισμός δε γνωρίζει από ανθρωπισμό, δεν ενδιαφέρεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Γι' αυτό χρειαζόμαστε συλλογικότητες ώστε να κρατηθούμε από αυτές. Για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε από τον καθαρό καπιταλισμό που θέλει τον καθένα να επιβιώνει, στηριζόμενος στις δικές του δυνάμεις.

 

_______________

«Αυτά ήταν, λοπόν, όσα σκεφτόταν ο επιθεωρητής εκείνο το σωτήριο έτος, όταν το έθνος των Σουηδών καταγγελόταν από τη Διεθνή Αμνηστία για σοβαρή αύξηση της αστυνομικής βίας, κατά τη διάρκεια της οποίας αστυνομικοί κρατούσαν ανάποδα τα κλομπ τους για να χτυπούν με τη σκληρή άκρη...».

_______________

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της αστυνομικής βίας στην Ελλάδα…

 

Στη Σουηδία τα πράγματα είναι κάπως καλύτερα, επειδή δε βιώνουμε μια κρίση αντίστοιχη με την ελληνική. Μαθαίνω όμως ότι εδώ γίνονται αρκετές διαδηλώσεις και ότι οι αστυνομικοί γίνονται επιθετικοί απέναντι στους πολίτες. Πρόκειται για ένα μικρό πόλεμο μέσα στην κοινωνία.

 

Ξέρετε, έχει ανοίξει μια δημόσια συζήτηση σχετικά με το τι είναι βία...

 

Στις δημοκρατίες οι πολιτικοί πρέπει να δέχονται ότι οι πολίτες μπορούν να εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους. Η αποδοκιμασία δεν είναι βία. Ο πολιτικός πρέπει να είναι σε θέση να το διαχειριστεί. Μαθαίνω ότι στην Ελλάδα ορισμένοι πολίτες δεν εμπιστεύονται την αστυνομία και ζητούν από ακροδεξιούς να αναλάβουν εκείνοι το ρόλο του αστυνομικού. Αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Στη Σουηδία υπάρχει ένας βαθμός εμπιστοσύνης στους πολιτικούς και την αστυνομία. Ότι δηλαδή θα κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Ότι θα εντοπίσουν και θα τιμωρήσουν τους ενόχους. Φανταστείτε την αστυνομική λογοτεχνία χωρίς έναν ελάχιστο βαθμό εμπιστοσύνης στους αστυνομικούς. Δεν θα υπήρχε καν αστυνομική λογοτεχνία. Σίγουρα, αυτήν την στιγμή, στην Ελλάδα οι αστυνομικοί δε μπορούν να αποτελέσουν τους ήρωες –με την έννοια του σωτήρα- ενός αστυνομικού μυθιστορήματος.

 

_______________

«Οι γυναίκες αυτές φαινόταν φοβισμένες. Το βλέμμα τους σβηστό. Δεν είχαν καμία ζωντάνια μέσα τους. [...] Η ζωή τις είχε παιδέψει σκληρά-φαινόταν. Προφανώς ήταν πόρνες από την εφηβεία τους, όπως και οι υπόλοιπες πόρνες που πλημμύριζαν τη Σουηδία και την υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη. Μια τρομακτική πλημμυρίδα εξευτελισμού των γυναικών σάρωνε την Ευρώπη, και ο δυτικός κόσμος συμμετείχε ενεργά στη δραστηριότητα αυτή».

_______________

 

Πριν από μερικούς μήνες ζήσαμε την άγρια διαπόμπευση οροθετικών γυναικών κι έπειτα, δε μάθαμε τίποτε για εκείνες. Για το πού βρίσκονται σήμερα, σε τι κατάσταση είναι.

 

Ακριβώς επειδή δεν τις αντιμετωπίζουν ως ανθρώπους αλλά ως έναν δημόσιο κίνδυνο. Έχω διαβάσει πάρα πολλά άρθρα για το trafficking και συνειδητοποίησα νωρίς ότι πρόκειται για ένα εμπόριο σύγχρονων σκλάβων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αγοράζεις ανθρώπους και τους χρησιμοποιείς μέχρι να πεθάνουν. Έπειτα, αγοράζεις νέους. Στο βιβλίο μου τις βάζω να παίρνουν εκδίκηση. Αυτή είναι και η όλη ιδέα. Ότι κάποια μέρα οι αδύναμοι γίνονται δυνατοί και εκδικούνται.

 

_______________

«Η Βαϊμάρη ήταν η περυσινή πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης... Το 1919 συστάθηκε στη Βαϊμάρη η πρώτη γερμανική δημοκρατία, η Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Το 1926 ιδρύθηκε στη Βαϊμάρη η χιτλερική νεολαία. [...] Ο τόπος του ευρωπαϊκού παράδοξου».

_______________

 

Αρκετοί κάνουν λόγο για σημερινές αναβιώσεις της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Συμμερίζεστε την άποψη αυτή ή τη θεωρείτε υπερβολική , ανιστόρητη;

 

Σε κάθε περίπτωση, νομίζω ότι πρέπει οι Έλληνες ψηφοφόροι να φροντίσουν να μην ενισχύουν τα κόμματα που μπορεί να οδηγήσουν στο παράδειγμα της Βαϊμάρης.

 

_______________

«Η βαρβαρότητα καθυποτάσσεται και ο πολιτισμός βγαίνει νικητής. Και οι Ερινύες δαμάζονται. Ενσωματώνονται στην πολιτισμένη κοινωνία και αποκτούν ένα ήρεμο και ήσυχο καταφύγιο».

_______________

 

Καθυποτάσσεται η βαρβαρότητα;

 

Ναι. Αν οι βάρβαροι δεν εκπολιτιστούν, δεν υπάρχει κοινωνία.

 

Ποιοι είναι σήμερα οι βάρβαροι;

 

Ο νεοφιλελευθερισμός που λειτουργεί σήμερα με όρους μαφίας. Οι νεοφιλελεύθεροι που λειτουργούν όπως οι οικογένειες μαφιόζων. Μιλώ για τη βαρβαρότητα του να πατάς επάνω σε πτώματα. Να σκαρφαλώνεις επάνω στα πτώματα για να φτάσεις όσο ψηλότερα γίνεται.

 

Θέλουμε όμως σίγουρα να τους καθυποτάξουμε; Ο ποιητής αναρωτιέται: «Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους. Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις». Μήπως φοβόμαστε να πάψουμε να είμαστε ανελεύθεροι; Ή καλύτερα, εθελόδουλοι;

 

Υπάρχει μια βαθιά αντίφαση μέσα στην ανθρώπινη φύση. Είναι όντως πολύ δύσκολο να διαχειριστείς την ελευθερία σου.

 

 Τα βιβλία του Άρνε Νταλ κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

 

*Απόσπασμα από τα «Μπλουζ της Ευρώπης»

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ