Mοναδικός κίνδυνος της «Αντιγόνης» το αυτογκόλ

Mοναδικός κίνδυνος της «Αντιγόνης» το αυτογκόλ Facebook Twitter
0

Ένας κύκλος λευκός, γεωμετρημένος. Ο Κρέων στο κέντρο του κύκλου. Οι λλοι ήρωες στην περιφέρεια, περιστρέφονται γύρω από τον Κρέοντα. Ο Χορός φτιάχνει ημικύκλια, γεμίζει τον κύκλο, αποσύρεται, εξαφανίζεται, περιστρέφεται. Δεν υπάρχει αναπαράσταση της υπόθεσης. Δεν εικονογραφείται η τραγωδία. Η μουσική προκύπτει από την προσωδία που δημιουργείται από τους βυζαντινούς δρόμους. Υπάρχουν αλχημείες και δάνεια, όχι κλειστά αισθητικά συστήματα, σημαδούρες, φόρμες. Αυτό που βλέπουμε έχει την απλότητα, την ατέλεια και τον κρυμμένο παγανισμό μιας μοναστηριακής τελετής. Είναι ψυχρό και καυτό. Ένα είδος εγκεφαλικής βακχείας. Είναι Τρίτη 3 Φεβρουαρίου στο Theatre Comedie Claude Volter των Βρυξελλών. Βρισκόμαστε στην καρδιά της Ευρώπης, στα λημέρια του Έρασμου. Ακούμε το κείμενο στα αρχαία ελληνικά, όχι όμως με ερασμιακή εκφορά. Πρόκληση και ανακούφιση. Το αρχαίο κείμενο επανέρχεται στη ζωή με την ηχορυθμική εφαρμογή του μετρικού συστήματος. Κάτι σαν ομηρικό λογότυπο, ακουστικό μήνυμα, οπτικό ring tone. Είναι η Αντιγόνητου Σπύρου Βραχωρίτη.

Είκοσι δύο χρόνια πριν, το πρώτο ανέβασμα τηςΑντιγόνης του Σοφοκλή στο πρωτότυπο από τη Θεατρική Λέσχη στην Παλαιά Ηλεκτρική του Βόλου. Πρωτοποριακή παράσταση που συνεχίστηκε. Μακρύ ταξίδι με μεγάλη αναγνώριση. Περιοδεία σε όλη την Ινδία, παραστάσεις στο βομβαρδισμένο εργοστάσιο της Ζίμενς στο πρώην Ανατολικό Βερολίνο, σε εκκλησία του Εδιμβούργου, σε θέατρο της Οξφόρδης, στην expo της Σεβίλλης, στην Κωνσταντινούπολη, στη Βουλγαρία, στη Ρουμανία, στη Ρώμη, στο Ροβερέτο και αλλού. Πάντα στο πρωτότυπο και παντού αποδεκτή με θέρμη και συγκίνηση. Σήμερα, για πρώτη φορά, η βραβευμένη το 1992 με το Α' Βραβείο της UNESCOΑντιγόνη του Βραχωρίτη εντάχθηκε σε ρεπερτόριο ξένου θεάτρου. Γεγονός σπάνιο και εξαιρετικό για τα ελληνικά δεδομένα. «Ο δικός μας φόβος για τη δυσκολία του αρχαίου κειμένου είναι ο μεγαλύτερος ενθουσιασμός για τους ξένους. Το ζητούμενό τους είναι μια τραγωδία στο πρωτότυπο» μας λέει ο σκηνοθέτης.

Η Αντιγόνηείναι ένα έργο σε εξέλιξη. Ποια η διαφορά της σημερινής παράστασης από άλλες του παρελθόντος;

Η παντοδυναμία του Χορού. Από αυτόν ξεκινούν και τελειώνουν όλα. Όλοι οι ήρωες προκύπτουν από αυτόν και σε αυτόν επιστρέφουν. Δεν ξέρω αν ολοκληρωθεί αυτή η προσέγγιση ρυθμικά, αισθητικά και σε όλα τα επίπεδα, αλλά αυτός είναι ο δρόμος και δεν έχει επιστροφή.

Γιατί δίνετε τόση έμφαση στο Χορό;

Διότι αποτελεί μια πολύ ειδική αισθητική κατηγορία μέσα στην αρχιτεκτονική της αρχαίας τραγωδίας που μας είναι ξένη σήμερα. Το να παραδώσει ο σκηνοθέτης το Χορό σε ένα κινησιολόγο και σε ένα μουσικό σημαίνει παραίτηση από την πρόκληση. Ο σκηνοθέτης πρέπει να πάρει την ευθύνη.

Εμμένετε πάντα στο πρωτότυπο. Γιατί;

Ακόμα και η καλύτερη μετάφραση είναι διασκευή, διότι διασαλεύεται το σώμα της λέξης. Το νόημα της λέξης χωρίς το σώμα της είναι κενός τόπος. Γι' αυτό στις μεταφράσεις πρέπει να προηγείται το όνομα του μεταφραστή από αυτό του συγγραφέα. Όσο για τον πανικό του νοήματος, νομίζω σήμερα έχει εκλείψει χάρη στην τεχνολογία με τους υπέρτιτλους και τις περιλήψεις σε οθόνες.

Μου έκανε εντύπωση ότι στη δική σας σκηνοθετική προσέγγιση της Αντιγόνης ο Κρέων είναι το επίκεντρο του έργου.

Κατά τη γνώμη μου η τραγωδία έπρεπε να ονομάζεται «Κρέων». Η Αντιγόνη είναι η τομή του έργου, ο καταλύτης, αλλά ο Κρέων είναι ένας ρόλος διαμπερής σε όλο το έργο, παρών, στο κέντρο του. Νομίζω ότι οι προσλαμβάνουσες της Δύσης είναι πολύ στενές σε σχέση με τον Κρέοντα, σε σημείο παρεξήγησης. Δεν υπάρχει άλλος ήρωας στην αρχαία δραματουργία, ο οποίος να έχει διαπράξει ύβρι, να έχει τιμωρηθεί και να έχει προλάβει να μεταμεληθεί. Αναγνωρίζει το λάθος του και σπεύδει να επανορθώσει αλλά, δυστυχώς, τα γεγονότα τον ξεπερνούν. Αυτή είναι η τραγικότητά του. Πιστεύω ότι οι Αθηναίοι πολίτες έβλεπαν τον Κρέοντα σαν κάτι ανάλογο του Περικλή και όχι, βεβαίως, σαν ένα δικτατορίσκο λατινοαμερικάνικου τύπου.

Τραγικό δεν είναι και ότι όλοι οι ήρωες έχουν εν μέρει δίκιο;

Βεβαίως. Το οικογενειακό τρίο Αντιγόνη-Κρέων-Ισμήνη βρίσκεται στα όρια της παρωδίας. Όλοι στην υπερβολή. Όλοι εκτός μέτρου, εκτροχιασμένοι, αφηνιασμένοι. Το έργο είναι μια βακχεία από την αρχή μέχρι το τέλος. Στον κομμό του Κρέοντα η ψυχική ασθμαίνουσα κατάσταση του πενθούντος και ολοφυρόμενου ήρωα φτάνει μέχρι τον πυρρίχιο. Επίσης, αυτό που επανέρχεται συνέχεια δεν είναι μόνο ο κύκλος του αίματος αλλά ο αιμομικτικός κύκλος. Είναι η τρομερή δήλωση της Αντιγόνης ότι άλλον άνδρα μπορεί να ξαναβρεί, παιδιά μπορεί να κάνει με οποιονδήποτε, αλλά αδελφό δεν θα ξαναβρεί ποτέ και γι' αυτό είναι απαρηγόρητη. Πρόκειται, κατά τη γνώμη μου, για μια δήλωση καθαρά ερωτική. Γι' αυτό υποχρεώθηκε ο Γκαίτε, σκανδαλισμένος, να δηλώσει ότι αυτοί οι στίχοι του Σοφοκλή είναι εμβόλιμοι και εξοβελιστέοι. Δεν τους δέχτηκε ποτέ.

Πότε θα θεωρήσετε ότι πετύχατε στη σημερινή σας προσέγγιση;

Όταν επιτευχθεί η πλήρης νοηματοδότηση του έργου σαν να μιλάμε σύγχρονη γλώσσα, χωρίς τα τερτίπια του σύγχρονου θεάματος. Το ντέρμπι της Αντιγόνης είναι με τον εαυτό της, με μοναδικό κίνδυνο το αυτογκόλ!

Μετά τηνΑντιγόνη ποια είναι τα σχέδιά σας;

Η Αντιγόνηθα παιχτεί και στην Αθήνα μετά τις Βρυξέλλες. Επίσης, έχουμε αρχίσει την προετοιμασία του Αίαντατου Σοφοκλή και του Τίμωνα του Αθηναίου του Σαίξπηρ. Προς το τέλος της άνοιξης θα επιχειρήσω την πρώτη παρουσίαση του ανέκδοτου θεατρικού κειμένου που ο Γιώργος Χειμωνάς έγραψε πάνω στη Φαίδρατου Ρακίνα. Για το τόσο σημαντικό αυτό γεγονός, θα μου επιτρέψετε να επανέλθω αργότερα.

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Χρήστος Παπαδόπουλος: «Κάθε μορφή τέχνης χρειάζεται το εσωτερικό βάθος»

Θέατρο / Χρήστος Παπαδόπουλος: «Mε αφορά πολύ το "μαζί"»

Το «τρομερό παιδί» από τη Νεμέα που συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια στη χορογραφία ανοίγει το φετινό 31ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας με τους Dance On Ensemble και το «Mellowing», μια παράσταση για τη χάρη και το σθένος της ωριμότητας.  
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κάνεις χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη σου ανάγκη

Χορός / «Κάνουμε χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη μας ανάγκη»

Με αφορμή την παράσταση EPILOGUE, ο διευθυντής σπουδών της σχολής της Λυρικής Σκηνής Γιώργος Μάτσκαρης και έξι χορευτές/χορεύτριες μιλούν για το δύσκολο στοίχημα τού να ασχολείται κανείς με τον χορό στην Ελλάδα σήμερα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μαρία Κωνσταντάρου: «Ερωτεύτηκα αληθινά στα 58»

Οι Αθηναίοι / Μαρία Κωνσταντάρου: «Δεν παίζω πια γιατί δεν υπάρχουν ρόλοι για την ηλικία μου»

Μεγάλωσε χωρίς τη μάνα της, φώναζε «μαμά» μια θεία της, θυμάται ακόμα τις παιδικές της βόλτες στον βασιλικό κήπο. Όταν είπε πως θέλει να γίνει ηθοποιός, ο πατέρας της είπε «θα σε σφάξω». Η αγαπημένη ηθοποιός που έπαιξε σε μερικές από τις σημαντικότερες θεατρικές παραστάσεις αλλά και ταινίες της εποχής της είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Γιάννος Περλέγκας ανεβάζει τον «Κατσούρμπο» του Χορτάτση

Θέατρο / Γιάννος Περλέγκας: «Ο Κατσούρμπος μας είναι μια απόπειρα να γίνουμε πιο αθώοι»

Ο Γιάννος Περλέγκας σκηνοθετεί το έργο του Χορτάτση στο πλαίσιο του στο πλαίσιο του Κύκλου Ρίζες του Φεστιβάλ Αθηνών. Τον συναντήσαμε στις πρόβες όπου μας μίλησε για την αξία του Κρητικού συγγραφέα και του έργου του και την ανάγκη για περισσότερη λαϊκότητα στο θέατρο. Κάτι που φιλοδοξεί να μας δώσει με αυτό το ανέβασμα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βασίλης Παπαβασιλείου

Απώλειες / Βασίλης Παπαβασιλείου (1949-2025): Ένας σπουδαίος διανοητής του ελληνικού θεάτρου

«Αυτό, λοιπόν, το οφείλω στο θέατρο: τη σωτηρία από την κακομοιριά μου»: Ο σκηνοθέτης, μεταφραστής, ηθοποιός και δάσκαλος Βασίλης Παπαβασιλείου πέθανε σε ηλικία 76 ετών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΚΟΤΣΟΠΟΥΛΟΣ

Θέατρο / Δημήτρης Γκοτσόπουλος: «Ήμουν ένα αγρίμι που είχε κατέβει από τα βουνά»

Ο ταλαντούχος ηθοποιός φέτος ερμηνεύει τον Νεοπτόλεμο στον «Φιλοκτήτη» του Σοφοκλή. Πώς κατάφερε από ένα αγροτικό περιβάλλον να πρωταγωνιστήσει σε μεγάλες τηλεοπτικές επιτυχίες και γιατί πέρασε ένα ολόκληρο καλοκαίρι στην Πολύαιγο, διαβάζοντας «Βάκχες»;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιάννης Χουβαρδάς: «Το κοινό που έρχεται να σε δει είναι ο καθρέφτης σου»

Θέατρο / Γιάννης Χουβαρδάς: «Το κοινό που έρχεται να σε δει είναι ο καθρέφτης σου»

Ο κορυφαίος Έλληνας σκηνοθέτης διασκευάζει φέτος τις τραγωδίες του Οιδίποδα σε ένα ενιαίο έργο και μιλά στη LiFO, για το πώς η μοίρα είναι μια παρεξηγημένη έννοια, ενώ σχολιάζει το αφήγημα περί «καθαρότητας» της Επιδαύρου, καθώς και τις ακραίες αντιδράσεις που έχει δεχθεί από το κοινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΓΙΑ 28 ΜΑΙΟΥ Elena Souliotis: Η Ελληνίδα που θα γινόταν η επόμενη Κάλλας 

Θέατρο / Elena Souliotis: Η Ελληνίδα που θα γινόταν η επόμενη Κάλλας 

Σαν σήμερα, το 1943, γεννήθηκε η Ελληνίδα σοπράνο που διέπρεψε για μια ολόκληρη δεκαετία στην Ευρώπη και την Αμερική, αλλά κάηκε εξαιτίας μιας σειράς ιδιαίτερα απαιτητικών ρόλων, τους οποίους ερμήνευσε πολύ νωρίς. Ο κόντρα τενόρος Άρης Χριστοφέλλης, ένας από τους λίγους στην Ελλάδα που γνωρίζουν σε βάθος την πορεία της, περιγράφει την άνοδο και την πτώση της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Δημήτρης Καπουράνης: «Το αόρατο νήμα που ενώνει τα παιδιά μεταναστών είναι το πένθος»

Θέατρο / Δημήτρης Καπουράνης: «Το αόρατο νήμα που ενώνει τα παιδιά μεταναστών είναι το πένθος»

Από τους Αγίους Σαράντα της Αλβανίας μέχρι τη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, η ζωή του βραβευμένου ηθοποιού, τραγουδιστή και σεναριογράφου είναι μια διαρκής προσπάθεια συμφιλίωσης με την απώλεια. Η παράσταση «Μια άλλη Θήβα» τον καθόρισε, ενώ ο ρόλος του στο «Brokeback Mountain» τού έσβησε κάθε ομοφοβικό κατάλοιπο. Δηλώνει πως αυτό που τον ενοχλεί βαθιά είναι η αδράνεια απέναντι σε όσα συμβαίνουν γύρω μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μιχαήλ Μαρμαρινός: Το έπος μάς έμαθε να αναπνέουμε ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΑΡΚΕΤΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ

Θέατρο / Μιχαήλ Μαρμαρινός: «Από μια κοινωνία της αιδούς, γίναμε μια κοινωνία της ξεδιαντροπιάς»

Με τη νέα του παράσταση, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός επιστρέφει στην Οδύσσεια και στον Όμηρο και διερευνά την έννοια της φιλοξενίας. Αναλογίζεται το «απύθμενο θράσος» της εποχής μας, εξηγεί τη στενή σχέση του έπους με το βίωμα και το θαύμα που χάσαμε και παραμένει σχεδόν σιωπηλός για τη νέα του θέση ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Θέατρο / 13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Τέχνη με φαντασία, αστείρευτη δημιουργία, πρωτοποριακές προσεγγίσεις: ένα επετειακό, εορταστικό, πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα για τα 70 χρόνια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μέσα από 83 επιλογές από το θέατρο, τη μουσική και τον χορό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κυνηγώντας τον χαμένο χρόνο σε ένα έργο για την εξουσία

Θέατρο / «Δελφίνοι ή Καζιμίρ και Φιλιντόρ»: Ένα έργο για τη μόνιμη ήττα μας από τον χρόνο

Ο Θωμάς Μοσχόπουλος σκηνοθετεί και γράφει ένα έργο-παιχνίδι, εξετάζοντας τις σχέσεις εξουσίας, τον δημιουργικό αντίλογο και τη μάταιη προσπάθεια να ασκήσουμε έλεγχο στη ζωή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ ΧΛΟΗ ΟΜΠΟΛΕΝΣΚΙ: Σκηνογράφος-ενδυματολόγος του θεάτρου και της όπερας

Οι Αθηναίοι / Χλόη Ομπολένσκι: «Τι είναι ένα θεατρικό έργο; Οι δυνατότητες που δίνει στους ηθοποιούς»

Ξεκίνησε την καριέρα της ως βοηθός της Λίλα ντε Νόμπιλι, υπήρξε φίλη του Γιάννη Τσαρούχη, συνεργάστηκε με τον Κάρολο Κουν και τον Λευτέρη Βογιατζή, δούλεψε με τον Φράνκο Τζεφιρέλι και, για περισσότερο από 20 χρόνια, με τον Πίτερ Μπρουκ. Η διεθνούς φήμης σκηνογράφος και ενδυματολόγος Χλόη Ομπολένσκι υπογράφει τα σκηνικά και τα κοστούμια στην «Τουραντότ» του Πουτσίνι και αφηγείται τη ζωή της στη LiFO.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Φάουστ» του Άρη Μπινιάρη, ένα μιούζικαλ από την Κόλαση

Θέατρο / Φάουστ: Ένα μιούζικαλ από την κόλαση

«Ζήσε! Μας λέει ο θάνατος, ζήσε!», είναι το ρεφρέν του τραγουδιού που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά, εν μέσω ομαδικών βακχικών περιπτύξεων – Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση «Φάουστ» του Γκαίτε σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη στο Εθνικό Θέατρο.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Αριάν Μνουσκίν τα βάζει με τους δράκους της Ιστορίας

Θέατρο / Η Αριάν Μνουσκίν τα βάζει με τους δράκους της Ιστορίας

Η μεγάλη προσωπικότητα του ευρωπαϊκού θεάτρου Αριάν Μνουσκίν επιστρέφει στο Φεστιβάλ Αθηνών με το Θέατρο του Ήλιου για να μιλήσουν για τα τέρατα της Ιστορίας που παραμονεύουν πάντα και απειλούν τον ελεύθερο κόσμο. Με αφορμή την παράσταση που αποθεώνει τη σημασία του λαϊκού θεάτρου στην εποχή μας μοιραζόμαστε την ιστορία της ζωής και της τέχνης της, έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες, που υπηρετούν με πάθος την πρωτοπορία, την εγγύτητα που δημιουργεί η τέχνη και τη μεγαλειώδη ουτοπία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ