Από τους σημαντικότερους Έλληνες φωτογράφους, ο Στράτος Καλαφάτης δημιουργεί ανελλιπώς από τη δεκαετία του '80 μέχρι και σήμερα, πραγματοποιώντας κυρίως μακροχρόνια πρότζεκτς που έχουν παρουσιαστεί με μεγάλη επιτυχία τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Συνεργάζεται με την γκαλερί Bernier/Eliades και έχει εκδώσει τέσσερα βιβλία από τις εκδόσεις Άγρα. Στο Lifo.gr παρουσιάζει φωτογραφίες από τη νέα δουλειά του και μοιράζεται μαζί μας τις σκέψεις του για τη φωτογραφία και την ενασχόλησή του μ' αυτήν.
—Μιλήστε μας για τις εικόνες σας.
Τον τελευταίο χρόνο, φωτογραφίζω τα Τενάγη των Φιλίππων για μια έκδοση που προγραμματίζει ο Δήμος Καβάλας, με την ευκαιρία ένταξης του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCΟ.
Την ίδια στιγμή, ταξιδεύω στο Αιγαίο, σε μια νέα διαπραγμάτευση του Αρχιπελάγους, σχεδιάζοντας ένα βιβλίο με τις εκδόσεις Άγρα και την υποστήριξη του οργανισμού NEON.
Φωτογραφίζω performers, καλλιτέχνες, ταχυδακτυλουργούς, αθλητές, ακροβάτες που χρησιμοποιούν το σώμα τους ως μια δημιουργική χειρονομία, ενώ παράλληλα σχεδιάζω ένα πολυήμερο φωτογραφικό ταξίδι στο Άγιο Όρος, πέντε χρόνια μετά από την τελευταία επίσκεψή μου εκεί και την εμπειρία που έχω αποκομίσει από τις δεκατέσσερις εκθέσεις αυτής της μεγάλης εργασίας.
Αναπόφευκτα οι εικόνες που σας παρουσιάζω σήμερα είναι ένα δείγμα μιας βουλιμικής, φωτογραφικά αναστατωμένης και πολύ δημιουργικής περιόδου της ζωής μου.
— Υπάρχει κάποια φωτογραφική δουλειά σας που για κάποιο λόγο τη θεωρείτε πιο σημαντική από άλλες;
Το «Ημερολόγιο» της Σκοπέλου υπήρξε καθοριστικό για την εξέλιξη του έργου μου. Ολοκλήρωσε τόσο τη φόρμα όσο και τη γλώσσα που χρησιμοποίησαν οι εικόνες μου τα επόμενα χρόνια. Ήταν μια δουλειά που παρουσιάστηκε σε μεγάλες εκθέσεις και φεστιβάλ στο εξωτερικό, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για τις αναθέσεις του «Αρχιπελάγους» και της «Saga» στη Biennale της Βενετίας και στην Ιαπωνία, αντιστοίχως.
— Πάντα μου δίνατε την εντύπωση ότι δεν κάνατε λάθη. Στις εικόνες σας είναι όλα τέλεια. Σωστά κάδρα, καλοζυγισμένες συνθέσεις, άψογη τεχνική. Νιώσατε ποτέ την ανάγκη να πειραματιστείτε με κάτι διαφορετικό;
Έχεις πολύ δίκιο. Υπάρχει πολλή αρμονία στις εικόνες μου που καταλήγει να γίνεται αδυναμία. Πρέπει όμως να ομολογήσω ότι συχνά προσπαθώ να κινούμαι στην αντίθετη κατεύθυνση, πειραματίζομαι, φλερτάρω με το λάθος και την αποτυχία, απορρίπτω μεγάλα μέρη της δουλειάς μου, προσπαθώ να φανταστώ τις επόμενες εικόνες, να σπρώξω τα πράγματα μπροστά και καμιά φορά και προς τα πίσω.
Οι πειραματισμοί όμως είναι για το εργαστήριο και το στούντιο μας. Ό,τι βγαίνει προς τα έξω πρέπει να αρθρώνει έναν καθαρό λόγο, μία πρόταση, μία θέση στα πράγματα. Σε κάθε άλλη περίπτωση η πρόφαση και το άλλοθι του πειραματισμού οδηγεί, τις περισσότερες φορές, σε ασύλληπτα βαρετά και ανόητα έργα.
— Μετά από τόσα χρόνια αντιλαμβάνεστε να αλλάζετε ως φωτογράφος; Πιστεύετε ότι είναι δεδομένος ο τρόπος, με τον οποίο ένας φωτογράφος βλέπει τον κόσμο; Πρέπει να προσπαθεί να αλλάζει την οπτική του;
Σήμερα ανεβαίνουν κάθε λεπτό 500.000 φωτογραφίες στο διαδίκτυο. Ένα από τα πράγματα που διαχωρίζει τον φωτογράφο και το έργο του από όλες αυτές τις εικόνες, είναι ο δεδομένος τρόπος που βλέπει τον κόσμο. Ένας τρόπος, μια προσωπική γλώσσα που συνήθως χρειάζονται δυο τρεις δεκαετίες συστηματικής δουλειάς για να μπορέσουν αβίαστα να υπάρξουν.
Παρ' όλα αυτά, όλοι και όλα αλλάζουν μέρα με τη μέρα. Σκεφτείτε πως όταν ξεκίνησα την εργασία στο Άγιον Όρος ήμουν μόλις σαράντα και σήμερα έχω περάσει τα πενήντα. Δέκα χρόνια πολύ σημαντικά για τη ζωή μου, την οικογένειά μου, τις κοινωνικές-οικονομικές-πολιτικές εξελίξεις, ακόμη και για τις μικρές χειρονομίες της καθημερινότητας. Έχει αλλάξει η τεχνολογία, η ταχύτητα των πραγμάτων, η ίδια η φωτογραφία. Είναι ο λόγος που θέλω να ξανακάνω αυτό το ταξίδι, φωτογραφίζοντας τον ίδιο τόπο, αναζητώντας αυτό που έχει αλλάξει εκεί αλλά και σε εμένα.
— Συνεργαστήκατε χρόνια με τη γκαλερί Καλφαγιάν, ωστόσο η τελευταία έκθεσή σας έγινε από τη γκαλερί Bernier/Eliades. Συνδέεται αυτό με μία αλλαγή στη δουλειά σας;
Νιώθω προνομιούχος γιατί έχω συνεργαστεί με δύο από τις πιο σημαντικές γκαλερί της Ελλάδας. Με τη γκαλερί Καλφαγιάν και τους αδερφούς Αρσέν και Ρουπέν υπήρξε μια δημιουργική σχέση δέκα ετών, μέσα στην οποία παρουσιάσαμε σημαντικές φωτογραφικές εργασίες, όπως το Ημερολόγιο της Σκοπέλου, τη Saga της Ιαπωνίας και το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου. Μια νέα συνεργασία όπως αυτή με την γκαλερί Bernier/Eliades είναι μεγάλη τιμή, αλλά και μια πρόκληση μιας και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για αλλαγή τόσο στο κομμάτι της παραγωγής όσο και της διαχείρισης της δουλειάς μου.
— Τι θαυμάζετε σε έναν καλό φωτογράφο και σε μία καλή φωτογραφία;
Την ειλικρίνεια των προθέσεων, τη σεμνότητα, την ευφυΐα που απορρέει από το μεγαλείο του έργου του.
— Η σύντροφός σας, Λία Ναλμπαντίδου είναι μία επίσης εξαιρετική φωτογράφος. Αντιλαμβάνεστε κάποια διαφορά στον τρόπο που προσεγγίζετε φωτογραφικά τα πράγματα; Υπάρχει θηλυκή και αρσενική φωτογραφική προσέγγιση;
Με τη Λία μοιραζόμαστε τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια, την προσωπική και φωτογραφική μας ζωή. Αναπόφευκτα πολλές φορές δεν ξεχωρίζουν οι ιδιότητες του συντρόφου, του συνεργάτη, του γονιού, του φωτογράφου. Είναι λογικό συνειδητά ή ασυνείδητα να έχουν προκύψει πολλά κοινά στοιχεία στις εικόνες και το έργο μας.
Οι περισσότερες αντιθέσεις στην οργάνωση και υλοποίηση της δουλειάς μας οφείλονται κυρίως στους διαφορετικούς μας χαρακτήρες και λιγότερο στην αρσενική και θηλυκή μας ιδιότητα.
— Πώς θα ορίζατε το φωτογραφικό στυλ σας;
Δεν είμαι σίγουρος πώς ορίζεται το φωτογραφικό στυλ. Ποτέ άλλωστε δε με απασχόλησε και δεν ήταν αυτοσκοπός. Ό,τι προέκυψε οφείλεται κυρίως σε αδυναμίες και σε ό,τι δεν μπορούσα να κάνω ως φωτογράφος. Όλα τα άλλα ήρθαν να με βρουν από μόνα τους.
— Τα τελευταία χρόνια όλοι βγάζουν και δείχνουν τις φωτογραφίες τους. Και μάλιστα αρκετοί καταξιωμένοι φωτογράφοι πια έχουν αφήσει τις μηχανές τους στην άκρη και φωτογραφίζουν με τα κινητά τους. Πώς σας φαίνεται αυτό; Σας επηρεάζει δημιουργικά;
Η φωτογραφία είναι σήμερα το πιο δημοκρατικό μέσο. Όλοι φτιάχνουν και διαχειρίζονται εικόνες και το θεωρώ εξαιρετικό. Καθένας κάνει τη δουλειά του. Δεν υπάρχουν μυστικά και παρερμηνείες, τώρα όλοι γνωρίζουμε τι δεν πρέπει να κάνουμε.
— Ένα πρότζεκτ που θα θέλατε πολύ να υλοποιήσετε;
Έχω αρκετές δουλειές σε εξέλιξη και μου δίνουν χαρά.
Η μεγάλη πρόκληση όμως, όπως προανέφερα, είναι η επιστροφή μου στο Άγιο Όρος. Υπάρχει περιέργεια και ανυπομονησία να δω τι έχει αλλάξει. Οι νέες εικόνες που θα προκύψουν μαζί με τις παλιές θα παρουσιαστούν σε μια μεγάλη έκθεση στη Νικήτη Χαλκιδικής το καλοκαίρι του 2017. Μια επαναδιαπραγμάτευση της πίστης- τόσο στο περιεχόμενο όσο και στην παρουσίασή της.
Όλες οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από τον Στράτο Καλαφάτη για αποκλειστική χρήση από τη LIFO.gr. Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευσή τους χωρίς την άδεια της.
σχόλια