Το τραγούδι μιας γκέισας που δημιούργησε ολόκληρη τάση στο γιαπωνέζικο σινεμά των '30s

Το τραγούδι μιας γκέισας που δημιούργησε ολόκληρη τάση στο γιαπωνέζικο σινεμά των '30s Facebook Twitter
Η Katsutaro ερχόταν από τη Yoshicho, μία από τις «συνοικίες αναψυχής» του Τόκιο, όπου εργαζόταν ως γκέισα, τραγουδώντας παραδοσιακά είδη με τη συνοδεία shamisen, την τρίχορδη γιαπωνέζικη κιθάρα.
0

Είναι απίστευτο το πόσο δυτικό είναι το τέμπο στο «Shima no musume», ένα από τα τραγούδια-θρύλους της μουσικής της Ιαπωνίας που σημάδεψαν το πρώτο μισό του προηγούμενου αιώνα. Μετά μπαίνει το φλάουτο και η φωνή της Kouta Katsutaro (που είναι επίσης σαν πνευστό όργανο, ανατριχιαστική) και το τραγούδι βουτάει στο μελόδραμα, γίνεται τόσο λιγωτικό και θλιμμένο που έκανε εκατομμύρια μάτια να «τρέχουν» ασταμάτητα κάθε φορά που ακουγόταν το 1932 που πρωτοβγήκε.

Το «Shima no musume» δεν είναι ένα οποιοδήποτε τραγούδι, όπως και η ταινία που βασίστηκε –ως τίτλος και ως θέμα στο κομμάτι– δεν είναι μια απλή Shochiku ταινία (τα μελοδράματα της εποχής με κεντρικά πρόσωπα χτυπημένα από τη μοίρα).


Το «Shima no musume» είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα του σινεμά της δεκαετίας του '30 που έγινε ολόκληρη τάση για αρκετά χρόνια με το όνομα saundo-ban: τραγούδια πού ήταν μέγα-χιτ, δηλαδή, γίνονταν η αφορμή να γυριστούν ολόκληρες ταινίες και οι στίχοι τους ήταν η βασική υπόθεσή τους. Όπως και άλλες δύο πολύ δημοφιλείς ταινίες της ίδιας περιόδου, το «Tokyo ondo» και το «Sakura ondo», το «Shima no musume» γυρίστηκε βασισμένο σε μια τεράστια επιτυχία της πιο διάσημης τραγουδίστριας της δεκαετίας του '30, της Kouta Katsutaro.

Αυτά τα τραγούδια ήταν αδιανόητες εμπορικές επιτυχίες, αλλά και πολύ σημαντικά από καλλιτεχνική άποψη, γιατί έγραψαν μεγάλο μέρος της ιστορίας της γιαπωνέζικης δημοφιλούς μουσικής.

Η Katsutaro (1904-1947) ερχόταν από τη Yoshicho, μία από τις «συνοικίες αναψυχής» του Τόκιο, όπου εργαζόταν ως γκέισα, τραγουδώντας παραδοσιακά είδη με τη συνοδεία shamisen, της τρίχορδης γιαπωνέζικης κιθάρας, πριν την ανακαλύψει ένα στέλεχος της δισκογραφικής εταιρείας Victor και ξεκινήσει να κάνει επιτυχίες (το πρώτο της μεγάλο χιτ ήρθε το 1931 με το Sado Okesa).


Αυτά τα τραγούδια ήταν αδιανόητες εμπορικές επιτυχίες, αλλά και πολύ σημαντικά από καλλιτεχνική άποψη, γιατί έγραψαν μεγάλο μέρος της ιστορίας της γιαπωνέζικης δημοφιλούς μουσικής. Έδιναν τον τίτλο στην ταινία, το θέμα της, αλλά ακούγονταν και ολόκληρα στο ξεκίνημά της, όσο έπαιζαν τα credit της αρχής.

 


Τα «τραγούδια των τίτλων» ήταν μία ολόκληρη κατηγορία τραγουδιών που συνέδεαν το σινεμά με τη μουσική και ήταν πολύ συνηθισμένα στις πρώιμες βουβές ταινίες kouta eiga (τις «ταινίες της μικρής μπαλάντας») που περιλάμβαναν μια εκτέλεση του κομματιού, ζωντανή ή ηχογραφημένη, με τους στίχους να εμφανίζονται, τις πιο πολλές φορές, με μεγάλα γράμματα στην οθόνη.


Τα τραγούδια αυτά έπαιζαν πολύ σημαντικό ρόλο στην καμπάνια προώθησης της ταινίας, κι η επιτυχία τους ήταν αλληλεξαρτώμενη. Βάσει ενός καλοσχεδιασμένου επιχειρηματικού πλάνου που ήταν αρκετά πρωτοπόρο για την εποχή, όταν κυκλοφορούσε το κομμάτι, είχε ξεκινήσει ήδη και το γύρισμα της ταινίας. Έτσι, το κοινό της ταινίας δεν γνώριζε απλά το κομμάτι πριν πάει στο σινεμά, του είχε γίνει «πλύση» εγκεφάλου επειδή το άκουγε στο ραδιόφωνο, σε δημόσια μέρη ή στο σπίτι, είτε το ήθελε είτε όχι. Όταν έβγαινε στις αίθουσες η ταινία, το κοινό συνέρρεε μαζικά και την έκανε κι αυτή επιτυχία. Και πήγαινε κυρίως να κλάψει (ούτε ένα τραγούδι της Kouta Katsutaro δεν είναι χαρούμενο).


Η περίπτωση του «Shima no musume» (που μεταφράζεται ως «το κορίτσι του νησιού») είναι πολύ ξεχωριστή, γιατί η επιτυχία του κομματιού ήταν ξαφνική και απρόσμενη, δεν υπήρχε, δηλαδή, προγραμματισμός να γυριστεί ταινία. Ο δίσκος όμως πούλησε τόσα πολλά αντίτυπα (πάνω από 350 χιλιάδες σε τρεις μήνες, κάτι πρωτοφανές για την εποχή, και συνολικά πάνω από 600 χιλιάδες), ώστε γυρίστηκαν άρον-άρον τέσσερις ταινίες με τον ίδιο τίτλο και παρόμοιο θέμα – τρεις βουβές και μία saundo-ban.

Το τραγούδι μιας γκέισας που δημιούργησε ολόκληρη τάση στο γιαπωνέζικο σινεμά των '30s Facebook Twitter
Σκηνή από την ταινία «Shima no musume». Φωτο: Shin’ichi Nagai.

Η πιο δημοφιλής και καλύτερη απ' όλες ήταν αυτή που σκηνοθέτησε ο Hotei Nomura, με ηρωίδα την Okinu, ένα φτωχό κορίτσι σε ένα μικρό νησί της Ιαπωνίας που ερωτεύτηκε δύο άντρες, τον ναύτη Ichiro και έναν φοιτητή απ' το Τόκιο, τον Okawa, κάτι που ήταν σκανδαλώδες για τα ήθη της εποχής. Η ταινία, όπως και το κομμάτι που είχε προηγηθεί, εξόργισαν κάποια από τα μέλη του Home Ministry (κάτι αντίστοιχο του Υπουργικού Συμβουλίου που ασχολούνταν με την παρακολούθηση και αστυνόμευση των πολιτών) επειδή περιέγραφαν «αθέμιτες σεξουαλικές σχέσεις». Η αγάπη του κόσμου, ωστόσο, για το τραγούδι και για την ταινία, ήταν τόσο μεγάλη που δεν τόλμησαν να τα λογοκρίνουν.


Ο σκηνοθέτης Hotei Nomura (1880-1934) ασχολήθηκε με το σινεμά από πολύ μικρός, ως βοηθός στον Katsutaro Inahata, που έφερε τον κινηματογράφο των αδελφών Λυμιέρ στην Ιαπωνία. Το έργο του περιλαμβάνει πολλά είδη, από κομεντί και ταινίες εποχής, μέχρι μελοδράματα των θρυλικών στούντιο Shochiku με κεντρικά πρόσωπα γυναίκες χτυπημένες από τη μοίρα, που ήταν και οι μεγαλύτερες επιτυχίες του. Δυστυχώς, πέθανε λίγα χρόνια μετά την δημιουργία του «Shima no musume», τη στιγμή που γνώριζε τεράστια επιτυχία εμπορική και καλλιτεχνική. Ο γιος του, Yoshitaro Nomura (1919-2005), έγινε επίσης πολύ γνωστός σκηνοθέτης θρίλερ και μελοδραμάτων.


Η Kouta Katsutaro ήταν η πιο διάσημη τραγουδίστρια που είχε η Ιαπωνία μέχρι και τη δεκαετία του '60 και μαζί με μία άλλη διάσημη γκέισα τραγουδίστρια, την Ichimaru, χαρακτήρισαν μία ολόκληρη περίοδο, την «περίοδο Katsu-Ichi». Πέθανε το 1974 στα 69 της από καρκίνο του πνεύμονα.


Αυτή είναι άλλη μια τεράστια επιτυχία της που μοιάζει με αμανέ:

 
Μουσική
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Παύλος Παυλίδης: «Δεν ξέρω αν τελικά θα σώσει τον κόσμο η ομορφιά, θέλω όμως να την εμπιστευτώ»

Μουσική / Παύλος Παυλίδης: «Δεν ξέρω αν τελικά θα σώσει τον κόσμο η ομορφιά, θέλω όμως να την εμπιστευτώ»

Με αφορμή την εμφάνισή του στο φετινό Release Athens, ο δημοφιλής τραγουδοποιός μιλά στη LiFΟ για το νέο του άλμπουμ «Μπρανκαλεόνε», για την ποίηση, την τραπ και τον ΛΕΞ, τις ευκαιρίες που δίνει στους ανθρώπους, καθώς και για την ωμή, απρόκλητη βία που τον οδήγησε να γράψει το τραγούδι «Ένα αλλιώτικο παιδάκι» για τον Ζακ Κωστόπουλο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Θέατρο / 13 λόγοι για να πάμε φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Τέχνη με φαντασία, αστείρευτη δημιουργία, πρωτοποριακές προσεγγίσεις: ένα επετειακό, εορταστικό, πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα για τα 70 χρόνια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μέσα από 83 επιλογές από το θέατρο, τη μουσική και τον χορό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Απλώνοντας ρούχα με τη Δανάη στο κέντρο του κόσμου

Μουσική / Απλώνοντας ρούχα με τη Δανάη στο κέντρο του κόσμου

Η Δανάη Δέδε γιορτάζει τα 20 της στην Αθήνα με μια κιθάρα στο χέρι και πολλά λουλούδια γύρω της. Της αρέσει η θάλασσα της πόλης, αλλά προτιμά αυτήν της Ρόδου, όπου και μεγάλωσε. Το κομμάτι της «Αύριο» την έκανε γνωστή, αλλά σίγουρα δεν την τρομάζει ‒ μάλλον την ενθουσιάζει. Η μαμά της πιστεύει πως θα ήταν πολύ καλή ως ψυχολόγος.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ
Όταν ο Τσαϊκόφσκι περιέγραφε τη μοίρα του με μια Συμφωνία

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Όταν ο Τσαϊκόφσκι περιέγραφε τη μοίρα του με μια Συμφωνία

Την Παρασκευή 30 Μαΐου, ο αρχιμουσικός Διονύσης Γραμμένος και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών φέρνουν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το δράμα της Πέμπτης Συμφωνίας του Τσαϊκόφσκι, ενός έργου που περιγράφει την ένταση ανάμεσα στις προσταγές της μοίρας και την προσωπική ελευθερία τού συνθέτη.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
AEON: Η «ντίβα από την Κρήτη» που παντρεύει τη ραπ με τη λύρα

Μουσική / AEON: Η «ντίβα από την Κρήτη» που παντρεύει τη ραπ με τη λύρα

Ξεκίνησε από την παραδοσιακή μουσική, όμως, η ανάγκη της για κοινωνικοποίηση την οδήγησε στη ραπ. Με αφορμή το τελευταίο της άλμπουμ, «Χαϊμαλίνα», η 25χρονη AEON μιλά για τον σεξισμό που αντιμετώπισε στα πρώτα της βήματα και για το πώς συνδύασε την κρητική μπουκόλυρα με ραπ ρυθμούς.
M. HULOT
56’ με τον Degear0001

Μουσική / Το νέο διαστημικό άλμπουμ του Degear0001 έχει ήχους από παιδικά παιχνίδια

Ο νεαρός μουσικός, που πειραματίζεται με παιδικά πλήκτρα και «χακαρισμένα» αντικείμενα, μόλις κυκλοφόρησε ένα spacey άλμπουμ με weird pop, που σίγουρα θα ήθελες να χορέψεις σε ένα παραληρηματικό πάρτι με χαμόγελα και φλούο χρώματα.
M. HULOT
Νέγρος του Μοριά: «Mιλάω για τη σκοτεινή πλευρά της Ελλάδας»

Μουσική / Νέγρος του Μοριά: «Mιλάω για τη σκοτεινή πλευρά της Ελλάδας»

Ο ταλαντούχος μουσικός κυκλοφόρησε ένα από τα καλύτερα ραπ άλμπουμ της χρονιάς, στο οποίο εξερευνά την εμπειρία του να είσαι μαύρος στην Ελλάδα του 2025 και το οποίο αποθέωσε η Guardian. Μιλά αποκλειστικά στη LiFO, λίγο πριν τη συναυλία του στις 31 Μαΐου στο Universe Multivenue Open Air.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Οι γονείς της Αγγελίνας κάποια στιγμή κουράστηκαν να παρακολουθούν τις παραστάσεις που οργάνωνε ως παιδί

Μουσική / Οι γονείς της Αγγελίνας κάποια στιγμή κουράστηκαν να παρακολουθούν τις παραστάσεις που οργάνωνε ως παιδί

Η Aγγελίνα είναι μια τραγουδοποιός 22 ετών που μεγάλωσε στην Αθήνα. Όταν ήταν μικρή ήθελε να γίνει ηθοποιός και συγγραφέας, αλλά ο δρόμος την πήγε στη μουσική κι έτσι έβγαλε το πρώτο της τραγούδι το 2023, που λέγεται «Sta Riha». Αγοράζει ακόμη μπουρμπουλήθρες από τα περίπτερα και της αρέσει να οδηγάει το σαράβαλό της. Κοιμάται καλά τα βράδια, αν δεν σκέφτεται πολύ. Όταν ανεβαίνει στην σκηνή, λέει μέσα της πως το άγχος της είναι ενθουσιασμός.
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΚΟΥΛΑΚΗ
«Ο Χελμός δεν είναι απλά ένα μουσικό φεστιβάλ και αυτό θα το βλέπετε κάθε χρόνο»

Μουσική / «Θα τρέχει ο κόσμος στο βουνό και στο κρύο για φεστιβάλ;» Κι όμως, έτρεξε

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Helmos Mountain Festival, Αλέξης Άγριος, εξηγεί πώς γεννήθηκε η ιδέα για το φεστιβάλ, τι συνέβαλε στην επιτυχία του, ποια φιλόδοξα projects ετοιμάζονται για φέτος και πώς, πέρα από μουσικό γεγονός, έδωσε ώθηση στον τουρισμό της περιοχής.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Καλά, πάλι για τη ραπ θα λέμε;

Guest Editors / «Γιατί απαιτούμε από τη ραπ να είναι κάτι άλλο από αυτό που όντως είναι;»

Το μεγαλύτερο κομμάτι του κοινού που ήρθε σε επαφή με τη ραπ τα τελευταία χρόνια ξαφνικά ανακάλυψε, ομολογουμένως με άσχημο τρόπο, τι ήταν αυτό που προηγουμένως εκθείαζε ως ποίηση του περιθωρίου.
ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ
«Becoming Led Zeppelin»: Το χρονικό του βαρύτερου ροκ συγκροτήματος όλων των εποχών

Pulp Fiction / Led Zeppelin: Ένα ντοκιμαντέρ για το «βαρύτερο» ροκ συγκρότημα όλων των εποχών

Το ντοκιμαντέρ «Becoming Led Zeppelin» του Μπέρναρντ ΜακΜάχον παρουσιάζει την ιστορία του θρυλικού hard rock συγκροτήματος, φωτίζοντας το background των μελών του και τις περιστάσεις που οδήγησαν στην ίδρυσή του, φτάνοντας μέχρι και την κυκλοφορία του δεύτερου άλμπουμ τους και την απαρχή της απόλυτης δόξας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ