Ελληνοσουηδικά Χριστούγεννα στη Στοκχόλμη του ’80

Ελληνοσουηδικά Χριστούγεννα στη Στοκχόλμη του ’80 Facebook Twitter
2

 

Ελληνοσουηδικά Χριστούγεννα στη Στοκχόλμη του ’80 Facebook Twitter
Ο Καλλιφατίδης λέει πολλά για τον σουηδικό ρατσισμό και για τον τρόπο που τον βίωσαν εκείνοι οι Έλληνες του ’60.

 

Για το πώς βίωσαν τη ξενιτιά οι Έλληνες στη Σουηδία τη δεκαετία του ’60 μαρτυρά το θαυμάσιο, αλλά δυσεύρετο σήμερα βιβλίο του Θοδωρή Καλλιφατίδη «Με Λένε Στέλιο» [Πλειάς, Αθήνα 1974].

Το βιβλίο είχε κάνει τεράστια εντύπωση στη Σουηδία, όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά ως «Utlänningar» (Μετανάστες) το 1970 από τις εκδόσεις Bonniers, για να γίνει λίγο καιρό αργότερα (1972) και ωραία ταινία από τον Johan Bergenstråhle (“Jag Heter Stelios”) – μια ταινία την οποία είχαν συνδράμει διάφοροι συμπατριώτες μας, που ζούσαν τότε στη σκανδιναβική χώρα, όπως ο φωτογράφος-φωτιστής Ανδρέας Μπέλλης ή η ηθοποιός Δέσποινα Τομαζάνη.

Ο Καλλιφατίδης λέει πολλά για τον σουηδικό ρατσισμό και για τον τρόπο που τον βίωσαν εκείνοι οι Έλληνες του ’60. Μεταφέρω ένα μικρό δείγμα:

«(…) Πολλοί Σουηδοί καυχιούνται πως δεν έχουν κανένα λόγο οι ξένοι να διαμαρτύρονται. Κατά κάποιο τρόπο βέβαια έχουν και δίκιο: ο ξένος έχει πεινάσει, έχει κρυώσει, έχει καταδιωχτεί κ’ έχει μείνει χωρίς δουλειά στη χώρα του. Σ’ αυτό το επιχείρημα όμως κρύβεται κάτι που θα ’θελα να ονομάσω ‘ανομολόγητο ταξικό διαχωρισμό’: νομίζουν δηλαδή πως πρέπει να του αρκεί του ξένου που έχει εξασφαλίσει ένα υψηλότερο βιοτικό επίπεδο. Δεν εμπιστεύονται τη θέλησή του να μπει μέσα σ’ αυτή την καινούρια κοινωνία, και να δημιουργήσει, όχι μόνο καλλιτεχνικά, αλλά με μια ενεργό συμμετοχή σε όλους τους τομείς της σουηδικής ζωής. Ένας Σουηδός φίλος μού είπε κάποτε: ‘Μπορεί να γίνεις όσο καλός είναι δυνατόν, καλύτερος όμως από ένα Σουηδό δεν θα γίνεις ποτέ’. Έτσι αισθάνονται οι πιο πολλοί ξένοι. Φτουράνε μέχρι να βρεθεί κάποιος Σουηδός.(…)».

 

Ελληνοσουηδικά Χριστούγεννα στη Στοκχόλμη του ’80 Facebook Twitter

Ένας από τους πολλούς Έλληνες της Σκανδιναβίας της εποχής (Δανία στην αρχή, Σουηδία στη συνέχεια) ήταν και ο Πάνος Σαββόπουλος. Γνωστός, σήμερα, για τις εκπομπές του τις σχετικές με τα ρεμπέτικα σε τηλεόραση και ραδιόφωνο, τα ανάλογα βιβλία κ.λπ., τότε όμως (1973) απλώς ένας τραγουδοποιός (με πτυχίο πολιτικού μηχανικού), που αποφασίζει να αναζητήσει καλύτερη τύχη στον ευρωπαϊκό βορρά. Όπως μου είχε πει και ο ίδιος παλιότερα:

«Από τον πρώτο καιρό που βρίσκομαι στην Στοκχόλμη, μπλέκω με τα καλλιτεχνικά παίζοντας κιθάρα και πιάνο. Έμαθα πολύ γρήγορα τη γλώσσα και προσεγγίζω το σουηδικό ραδιόφωνο παρουσιάζοντας ελληνική μουσική. Παρότι δεν είχα μεγάλη δισκοθήκη προσπαθούσα να βγάλω μια ποικιλία μέσα απ’ αυτή. Είχα διαπιστώσει από πολύ νωρίς, σε σχέση με το ραδιόφωνο, ότι είχα την ικανότητα να στήνω το ‘παραμύθι’. Μάλιστα είχα πάρει πολύ καλές κριτικές ακόμη και από μια ρατσιστική (για τα σουηδικά δεδομένα) εφημερίδα, για μια εκπομπή που είχα κάνει τότε σε σχέση με τον καφέ, τους τελάληδες και τις ταφικές συνήθειες στην Ελλάδα. Ήταν ένα πολύ μικρό σημείωμα, αλλά ζουμερό. Ο Σουηδός δεν κάθεται να ‘λιβανίσει’. Γενικά, υπήρχε ελευθερία και έκανες ό,τι ήθελες. Πολλές φορές, μάλιστα, σε βοηθούσαν κιόλας. Άλλοτε λιγότερο, άλλοτε περισσότερο, πάντως σε βοηθούσαν. Είχα συμμετάσχει εκείνα τα χρόνια σε πολλές εκδηλώσεις, όμως εκείνο που με είχε τραβήξει περισσότερο ήταν το ραδιόφωνο και η τηλεόραση».

 

Ελληνοσουηδικά Χριστούγεννα στη Στοκχόλμη του ’80 Facebook Twitter

Tα Χριστούγεννα του 1980 στο δεύτερο κανάλι της σουηδικής τηλεόρασης, το TV2, ο Πάνος Σαββόπουλος μαζί με την Αντιγόνη Δήμου παρουσιάζουν ένα εορταστικό πρόγραμμα, διάρκειας περίπου 100 λεπτών με θέμα τα Χριστούγεννα. Τα Χριστούγεννα τα ελληνικά, όπως τα γιόρταζαν οι Έλληνες στη Σουηδία, αλλά και τα σουηδικά – όπως, επίσης, μπορεί να τα γιόρταζαν οι Έλληνες μαζί με τους Σουηδούς στις μεικτές οικογένειες ή τις παρέες.

Αυτό που είναι εντυπωσιακό και εντελώς «προχωρημένο», ακόμη και για τα σημερινά δεδομένα, είναι πως οι δύο παρουσιαστές μιλούσαν στη TV στην ελληνική – με τους σουηδούς θεατές να διαβάζουν μέσω υπότιτλων!

Φαντάζεστε, τώρα, εκπομπή με αλβανούς π.χ. παρουσιαστές στην ελληνική τηλεόραση (κρατική, δημόσια, ιδιωτική… πείτε την όπως θέλετε) να παρουσιάζουν δικά τους συγκροτήματα, να μιλούν στη γλώσσα τους, κι εμείς να διαβάζουμε από τα «γράμματα»; Δεν το φαντάζεστε ε; Ούτε κι εγώ. Δεν φταίμε εμείς, η φαντασία μας τα φταίει…

Ελληνοσουηδικά Χριστούγεννα στη Στοκχόλμη του ’80 Facebook Twitter

Ποιοι ήταν, λοιπόν, οι έλληνες καλλιτέχνες που θα πλαισίωναν τη σουηδική, χριστουγεννιάτικη εκπομπή και που θα δημιουργούσαν τον πιο ισχυρό πόλο μιας… εθιμικής τηλεοπτικής περιπέτειας, διανθισμένης με κάλαντα, χριστόψωμα και καλικαντζάρους;

Η Δόμνα Σαμίου με τον Πέτρο Καλύβα στο κλαρίνο, η Ευγενία Φακίνου με τη δική της Ντενεκεδούπολη και βεβαίως ο Διονύσης Σαββόπουλος με την Οπισθοδρομική Κομπανία (Ελευθερία Αρβανιτάκη τραγούδι, Γιάννης Εμμανουηλίδης μπουζούκι, Στράτος Στρατηγόπουλος κιθάρα, Άγγελος Σφακιανάκης μπαγλαμάς, Πέτρος Εξαρχάκος ακορντεόν), που εκείνη την εποχή (χειμώνας 1980-81) συνεργάζονταν στον Σκορπιό, στην Πλάκα, στην παράσταση «Γιγανταιώρημα»…

Ελληνοσουηδικά Χριστούγεννα στη Στοκχόλμη του ’80 Facebook Twitter

Η εκπομπή αξίζει σε όλη τη διάρκειά της, αποτελώντας ένα άψογο «χριστουγεννιάτικο πρόγραμμα», για να μη μιλήσω για ένα πρώτης τάξεως ντοκουμέντο. Αμφιβάλλω, δηλαδή, αν υπάρχει προγενέστερη καταγραφή τέτοιας τεχνικής αρτιότητας με τόσο παλιά… Οπισθοδρομική και τόσο ενθουσιώδη Σαββόπουλο.

Τα δέοντα στον Πάνο Σαββόπουλο, που φρόντισε να περάσει το VHS στο YouTube καλώντας όλους εμάς στο ίδιο τραπέζι…

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ! 

2

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Fotis Benardo: «Εξάγουμε πολιτισμό, αλλά στην Ελλάδα δεν μας το αναγνωρίζουν»

Μουσική / Fotis Benardo: «Κανένα ΑΙ δεν μπορεί να εκφράσει αυτά που νιώθω, ούτε αυτά που έχω περάσει»

Είναι ο ντράμερ των Septicflesh και των Nightfall. Έκανε τη μουσική όχημα για τα ταξιδέψει σε ολόκληρο τον κόσμο. Μοιράστηκε τη σκηνή με θρύλους της μουσικής όπως οι Black Sabbath, οι Iron Maiden οι Kiss και οι Motorhead. Πιστεύει πολύ στη νέα μουσική σκηνή της Ελλάδας και ότι ο άνθρωπος θέλει άνθρωπο και όχι ΑΙ. Είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
M. HULOT
Πόσο τελικά έχει ακυρωθεί ο Morrissey;

Μουσική / Morrissey: Η συναυλία ακυρώθηκε, το beef συνεχίζεται

Η πορεία ενός από τους πιο δημοφιλείς μουσικούς της εποχής μας έχει έχει στιγματιστεί από τις πολιτικές του τοποθετήσεις υπέρ ενός ακροδεξιού κόμματος, καθώς και από τις προκλητικές δηλώσεις του για ζητήματα όπως η μετανάστευση, η ισλαμοφοβία και η πολιτική ορθότητα. Το κοινό χωρίζεται στα δύο. Τι πιστεύει η κάθε πλευρά;
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Νταϊάνα Ρος, η βασίλισσα της μουσικής 

Μουσική / Νταϊάνα Ρος: «Θέλει χρόνο και δουλειά για να γίνεις Diva, δεν είναι τόσο απλό»

Μια από τις πιο μεγάλες τραγουδίστριες του πλανήτη, η ακαταπόνητη ερμηνεύτρια που με τη μαγνητική της παρουσία μαγεύει το κοινό, είναι ένα φαινόμενο πιο ασυνήθιστο από όσο νομίζετε. Έρχεται σε λίγες μέρες στην Αθήνα για μια μοναδική συναυλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
105’ με τον Rack

Μουσική / Rack: «Έχω φάει σφαλιάρες γιατί τις ζήταγα, αλλά η ζωή μου πλέον έχει αλλάξει»

Γιος του Λεκτικού Επεξεργαστή και με καριέρα που εκτοξεύτηκε νωρίς, ο δημοφιλής ράπερ έχει αλλάξει ρότα. Στα 25 του, πιο ήρεμος από ποτέ, απολαμβάνει μια φήμη που έφτασε μέχρι το Χόλιγουντ.
M. HULOT
Στην Κόνιτσα, σε ένα τριήμερο γλέντι με ρουμανικό fusion, ποντιακά και ηπειρώτικα

Μουσική / Στην Κόνιτσα, σε ένα τριήμερο γλέντι με ρουμανικό fusion, ποντιακά και ηπειρώτικα

Το ακριτικό διαβαλκανικό φεστιβάλ του Christopher King και της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση ξεσήκωσε για άλλη μια χρονιά άτομα κάθε ηλικίας και καταγωγής με παραδοσιακή μουσική απρόσμενη και συναρπαστική.
M. HULOT
Η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη που έγινε λαϊκό ορατόριο από τον Μίκη Θεοδωράκη

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη που έγινε λαϊκό ορατόριο από τον Μίκη Θεοδωράκη

Η Ματούλα Κουστένη διερευνά τη σχέση του ποιητή με τον συνθέτη, την αφετηρία της δημιουργίας του μεγάλου έργου «Άξιον Εστί» και την πορεία του μέχρι την πρώτη ηχογράφηση.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Νανά Τράντου: «Οι συναυλίες δεν θα πεθάνουν ποτέ, είναι μια εμπειρία»

Μουσική / Νανά Τράντου: «Οι συναυλίες δεν θα πεθάνουν ποτέ, είναι μια εμπειρία»

Η artistic και managing director της High Priority Promotions, η μόνη γυναίκα με αυτήν τη θέση στην Ελλάδα, μιλά για τις συναυλίες, τη μουσική σήμερα, τις αλλαγές σε καλλιτέχνες και κοινό και το Memory Corner με τα ιδιαίτερα vintage ρούχα, την άλλη μεγάλη της αγάπη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Q Lazzarus: Tο τραγικό στόρι του θρυλικού κομματιού «Goodbye Horses».

Μουσική / Q Lazzarus: Tο τραγικό στόρι του θρυλικού κομματιού «Goodbye Horses»

Για χρόνια η Q Lazzarus του «Goodbye Horses», μία από τις πιο αδικημένες ερμηνεύτριες στην ιστορία της ποπ μουσικής, παρέμενε μια μυστηριώδης φιγούρα, τώρα όμως ένα μουσικό ντοκιμαντέρ φωτίζει τη ζωή της.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Eddie Dark: «Γράφω μουσική επειδή έχω σιχαθεί τα πάντα»

Μουσική / Eddie Dark: «Γράφω μουσική επειδή έχω σιχαθεί τα πάντα»

Από μικρός ένιωθε αποσυνάγωγος. Πιστεύει ότι τα κόμικς είναι η μόνη μορφή τέχνης που είναι τελείως αφιλτράριστη και πιστεύει ότι η γενιά του θα μείνει στην ιστορία ως η γενιά που έχασε τα καλά πράγματα στο τσακ. Ο μουσικός Eddie Dark είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
M. HULOT

σχόλια

2 σχόλια
Πανος Σαββοπουλος; "Το δωματιο"; Πω πω πω! Να περιμενουμε και αφιερωμα στο πολιτικο, αντιρατσιστικο τραγουδι; Ξερω οτι ο Τρουσας δεν συμπαθει folk political giants (i.e. δημητρης σκαμαγκας) αλλα ειναι ενας ενδιαφερων αρθρογραφος και blogger.