Όλα ξεκινούν από την Μίρκα Στρατηγοπούλου (1923 – 28 Φεβ. 2009), την αδελφή της περίφημης ερμηνεύτριας του Αττίκ, μεταφράστριας του Pablo Neruda, λογοτέχνιδας κ.λπ. Δανάης Στρατηγοπούλου (1913 – 18 Ιαν. 2009) ή απλώς Δανάης. Η σχέση της οικογένειας Στρατηγοπούλου, ας το πω έτσι, με τον πολιτισμό της λατινικής Αμερικής ξεκινάει από την Μίρκα, η οποία θα φθάσει στο Σαντιάγο της Χιλής, το 1951, τόσο νωρίς, στα 28 χρόνια της, προκειμένου να συνεχίσει την επαγγελματική διαδρομή της στη Νότια Αμερική.
Για ποιον ακριβώς λόγο η Μίρκα θα επέλεγε τη Χιλή γι’ αυτό το σκοπό δεν είναι γνωστό. Είναι όμως γνωστό πως είχε ξεκινήσει να σπουδάζει μουσική, στην Αθήνα, πριν από τον πόλεμο, και κατόπιν χορό, και πως κάποια στιγμή (μετά τον πόλεμο) θα βρισκόταν στη Νότια Αφρική και πως από εκεί θα όδευε, τελικά, για τη Χιλή, μετά από κάποιο αυτοκινητικό ατύχημα (αυτά αναγράφονται στο σάιτ του χιλιανού πανεπιστημίου Alberto Hurtado).
Εκεί, στη λατινοαμερικάνικη χώρα, η Μίρκα θα συνεργαζόταν με τον γερμανό χορογράφο Ernst Uthoff –που είχε εγκαταλείψει τη ναζιστική Γερμανία από το 1934, για να βρεθεί, στην άλλη άκρη του κόσμου, το 1945, ιδρύοντας το Εθνικό Μπαλέτο της Χιλής–, χορεύοντας για ’κείνον, πριν γίνει στην πορεία καθηγήτρια στη σχολή χορού του Universidad de Chile. Και ήταν εκεί όπου η Μίρκα, θα γνώριζε τον μέλλοντα σύζυγό της, τον επίσης Γερμανό Herbert Höhne, που είχε γλιτώσει από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί, φέρνοντας στον κόσμο, το 1955 στο Σαντιάγο (άλλες πηγές κάνουν λόγο για το 1954), την κόρη τους Danai (Höhne).
Όλα τούτα έως και το 1983, όταν η Danai θα κάνει μια στροφή στην πορεία της, εγκαταλείποντας το φολκλορικό πολιτικοποιημένο άσμα (είχε περάσει, εδώ που τα λέμε, και η πιο καλή εποχή του), για να ασχοληθεί πιο έντονα με το νέο ροκ, μπαίνοντας σ’ ένα πρώτο τέτοιο σχήμα, που είχε δημιουργηθεί στην Λίμα, τους T.V. Color – ένα γκρουπ, που ήταν φανερά επηρεασμένο από τους Talking Heads.
Δεν ξέρω αν η Μίρκα έδωσε στην κόρη της το όνομα της αδελφής της, όμως οι δύο αδελφές (η Δανάη και η Μίρκα) ήταν πολύ αγαπημένες, και θα συνεργάζονταν σε διάφορες φάσεις της ζωής τους. Να πω μόνο πως στο πολύ καθοριστικό άλμπουμ της Δανάης (Danai), για το νέα χιλιανό τραγούδι (nueva canción chilena), που είχε τίτλο “Istros / Danai Canta a Neruda” [Dicap, 1969] υπάρχει τραγούδι της υπό τον τίτλο “Partí, Mirka” (αφιερωμένο στην αδελφή της), όπως αφιερωμένο στην αδελφή της ήταν και το κείμενό της “Champs-Élysées”, από το βιβλίο της «Η Συνέντευξη» [Φύκιρης, 1991] κ.λπ. Η πορεία της Μίρκας Στρατηγοπούλου στη Χιλή, τα βιβλία της, οι δίσκοι της (εθεωρείτο εξπέρ στην ξύλινη φλογέρα), μα και η γενικότερη παρουσία της εκεί, χρήζουν ξεχωριστού άρθρου, όμως, εδώ, το πρόσωπο που μας ενδιαφέρει είναι η κόρη της Danai, που θα αναδεικνυόταν, στα 80s, σε κυρίαρχη φιγούρα του ροκ στο Περού. Αλλά ας τα πάρουμε τα πράγματα με μια σειρά...
Η Danai θα ασχοληθεί από νωρίς με τη μουσική, όχι μόνο μέσω σπουδών (λογικό από μια μεριά, αφού η μητέρα της και η θεία της ήταν μουσικά «ονόματα» στη Χιλή), αλλά και μέσω των ροκ συγκροτημάτων της εποχής – βρισκόμαστε, εξάλλου, στην αρχή της δεκαετίας του ’70, όταν το χιλιανό ροκ, λόγω της ταινίας “Woodstock” βασικά, αλλά και του ευνοϊκού κλίματος, που δημιουργούσε η κυβέρνηση του Salvador Allende, θα βρισκόταν στην καλύτερη φάση του. Τα γκρουπ, που σχηματίζονται, παίζουν live και δισκογραφούν είναι δεκάδες (Aguaturbia, Sacros, Blops, Jaivas, Tumulto κ.λπ.) με τους Escombros (ένα LP), του κιθαρίστα Ricardo “Lolin” Mendeville, να διακρίνονται ιδιαιτέρως.
Η Danai συνδέεται με τον Lolin, εμφανίζονται μαζί σε διάφορα events, αλλά όταν ξεσπάει το πραξικόπημα του Pinochet, τον Σεπτέμβριο του ’73, τα πράγματα είναι δύσκολα για όλους. Η θεία της Δανάη Στρατηγοπούλου έχει προλάβει να φύγει από τη χώρα, πριν από την πτώση της κυβέρνησης Allende, αλλά ο πατέρας της Herbert Höhne θα βρισκόταν αιχμάλωτος στο Εθνικό Στάδιο, απολογούμενος, επειδή είχε μεσολαβήσει για να καταφύγουν στη γερμανική πρεσβεία του Σαντιάγο διωκόμενοι πολιτικοί, ζητώντας άσυλο (όπως διαβάζουμε στο χιλιανό σάιτ «La Tercera / Noticias de Chile y el Mundo»). Τέλος πάντων με κάποιο τρόπο οι δύο μουσικοί θα κατορθώσουν να φύγουν από τη Χιλή (μάλλον με καράβι), έχοντας για προορισμό την Ευρώπη, με τον πρώτο σταθμό τους να είναι η Ελλάδα και η Αθήνα!
Όταν το Μάρτιο του 1974 η ξαδέλφη τής Danai Höhne, η Λήδα Χαλκιαδάκη, θα ηχογραφεί με τον Σπύρο Βλασσόπουλο, ως Λήδα-Σπύρος, το LP «Χαμένο Τίποτα Δεν Πάει...» [Philips], το ζευγάρι από τη Χιλή θα βρισκόταν σίγουρα στην Αθήνα, αφού ο Lolin θα έπαιζε στον ελληνικό δίσκο τσαράγκο (η κιθαρίτσα των Άνδεων), ενώ θα εμφανιζόταν κιόλας στις μπουάτ της εποχής.
Στην πορεία, όμως, το ζευγάρι Danai-Lolin θα χωρίσει –μάλλον στην Ολλανδία θα συμβεί αυτό–, με τον Lolin να σχηματίζει, μαζί με άλλους εξόριστους χιλιανούς μουσικούς, τους Amankay (ένας δίσκος) και με την Danai να επιστρέφει στη Λατινική Αμερική, αλλά στο Περού αυτή τη φορά, συμμετέχοντας σ’ ένα φολκ σχήμα, τους Tiempo Nuevo. Εκεί, στην Λίμα, θα βρει τον παλιό φίλο της Rodrigo Ramírez, έναν εξόριστο Χιλιανό, που δεν ήταν μουσικός, με τον οποίο θα παντρευτεί. Έτσι, ως Danai Ramírez, την συναντάμε κατ’ αρχάς σε δίσκους των Tiempo Nuevo.
Εκείνα τα χρόνια υπήρχε κι ένα χιλιανό συγκρότημα, με την ονομασία Tiemponuevo ή και Conjunto Tiemponuevo, που είχε την έδρα του στην πόλη Valparaíso και το οποίο δισκογραφούσε από το 1970. Τον Νοέμβριο του 1975 είχε πραγματοποιηθεί στην Αθήνα μία διεθνής συνδιάσκεψη αλληλεγγύης προς τον χιλιανό λαό, μέρος της οποίας αποτελούσε και μια λαϊκή εκδήλωση στο γήπεδο του Πανιωνίου, στη Νέα Σμύρνη (13 Νοεμβρίου 1975), στην οποία θα παρευρίσκονταν περισσότεροι από πέντε χιλιάδες άνθρωποι, που, παρά το κρύο, θα έφταναν εκεί για ν’ ακούσουν την Hortensia Allende (σύζυγο του Salvador Allende), μα και το γενναίο καλλιτεχνικό πρόγραμμα με τους Γιώργο Νταλάρα, Αντώνη Καλογιάννη, Χρήστο Λεοντή, Δανάη Στρατηγοπούλου, Λήδα, Μαρία Φαραντούρη και ανάμεσα σε άλλους και κάποιους Tiempo Nuevo. Δεν είμαι σίγουρος αν πρόκειται για το περουβιάνικο συγκρότημα με την Danai (που περιόδευε και στην Ευρώπη) ή για το χιλιανό, που είχε εγκαταλείψει τη χώρα, μετά από το πραξικόπημα, έχοντας για βάση του την τότε Ανατολική Γερμανία. Το πιο πιθανό είναι να επρόκειτο για τους Χιλιανούς – αν και δεν είμαι 100% βέβαιος.
Πάντως οι Περουβιανοί Tiempo Nuevo φαίνεται πως ηχογραφούν ένα πρώτο άλμπουμ στην τότε Δυτική Γερμανία, υπό τον τίτλο “Por Tierra Y Liberación Nacional” [Neue Welt, 1977], στο οποίο η Danai Ramírez παίζει κιθάρα, τσαράγκο και τραγουδά, για να συνεχίσουν με το “Tiempo Nuevo 2” και πιο μετά με το “3” (όλα αυτά τα άλμπουμ είναι για το είδος τους καταπληκτικά, δείχνοντας την αξία του λαϊκού χιλιανού τραγουδιού, που το είχαμε αγαπήσει κι εμείς εδώ στην Ελλάδα, μέσω των Violeta Parra, Victor Jara, Inti-Illimani, Quilapayún κ.ά.).
Όλα τούτα έως και το 1983, όταν η Danai θα κάνει μια στροφή στην πορεία της, εγκαταλείποντας το φολκλορικό πολιτικοποιημένο άσμα (είχε περάσει, εδώ που τα λέμε, και η πιο καλή εποχή του), για να ασχοληθεί πιο έντονα με το νέο ροκ, μπαίνοντας σ’ ένα πρώτο τέτοιο σχήμα, που είχε δημιουργηθεί στην Λίμα, τους T.V. Color – ένα γκρουπ, που ήταν φανερά επηρεασμένο από τους Talking Heads.
Το 1986-88 βρίσκει την Danai στους Pateandolatas, πάντα με rock / new wave ήχο, δίνοντας ωραία κομμάτια, χορευτικά κατά βάση (σε παραγωγή του Ayo Rivasplata), τραγουδώντας πειστικά, μ’ αυτή την κάπως ξερή φωνή της, εμφανίζοντας μια σκληρή πάνκικη attitude, με ανάλογα ρούχα, μακιγιάζ και χτενίσματα, μίλια μακριά από τις folk days των 70s και early 80s.
Danai & Pateandolatas - "Tirando la Puerta" (Alive 1986-1988)
Εν τω μεταξύ η Danai, ήδη από το 1986, αρχίζει να κυκλοφορεί τραγούδια και σε προσωπικό επίπεδο, κι ένα πρώτο 45άρι με τα κομμάτια “Hevy rats / Van a sentir el rocanrol” βγαίνει εκείνη τη χρονιά, κάνοντας εντύπωση στο Περού με τον μοντέρνο, χορευτικό ροκ ήχο του. Θα ακολουθήσει, δε, το άλμπουμ “Idolos” [EMI, 1988], στο οποίο, ουσιαστικά την συνοδεύουν οι Pateandolatas, δηλαδή οι Carlos Kakutani κιθάρες, Alberto Chong πλήκτρα, Eduardo Freire μπάσο και Armando Patroni ντραμς (με τον Carlos Espinoza να παίζει σαξόφωνα στο “Tirando la puerta”).
Η παραγωγή του άλμπουμ είναι αρκετά καλή, για τα δεδομένα της εποχής, ο ήχος βγάζει μια αμεσότητα και μια ζωντάνια, είναι αρκετά funky, με δυνατή χρήση κιθαρών και αναλογικών συνθεσάιζερ και με την Danai να ερμηνεύει κοφτά και με κάποια θρασύτητα, άλλες φορές πιο κοντά σ’ ένα punky στυλ και άλλες πιο κοντά σε hard φόρμες, με τα γερά τραγούδια να διαδέχονται το ένα το άλλο. Το λέω, γιατί και τα οκτώ κομμάτια του LP είναι πολύ καλά, με τα περισσότερα να είναι γρήγορα και χορευτικά, ενώ υπάρχουν και κανα-δυο μπαλάντες ανάμεσα, μπλουζ ή άλλες (“Sin mirar”, “Detengamos un minuto”), για τις απαραίτητες «ανάσες».
Danai & Pateandolatas - "Represión Criminal" (1988)
Την ίδια εποχή (1986-88) η Danai θα εμφανιζόταν δισκογραφικά και με κάποιους Tekno-Lima, μια ροκ μπάντα από τη Λίμα, που ήταν βασικά ένα πρότζεκτ της εταιρείας MAG. Η μπάντα έπαιζα βασικά διασκευές (στα περισσότερα δισκάκια της στα credits των τραγουδιών έβλεπες γραμμένο το “D.R.” δηλαδή “Derechos Reservados” ή, στα ελληνικά, «κατοχυρωμένα δικαιώματα») γνωστών ισπανόφωνων τραγουδιών, ισπανικών ή λατινοαμερικάνικων συγκροτημάτων (το “Luna de miel” των Αργεντινών Virus, το “Soy una macarra” των Ισπανών Ilegales κ.λπ.), επιχειρώντας να διεισδύσει ακόμη πιο πολύ, εμπορικά, στο νεανικό περουβιάνικο κοινό, που άκουγε τότε rock / new wave.
Με τούτα και μ’ εκείνα η Danai θα δημιουργήσει, με την παρουσία της στο Περού, τόσο στη δισκογραφία όσο και στις σκηνές, ένα «μύθο» γύρω από το όνομά της, που θα την ακολουθούσε σε όλη την μετέπειτα σύντομη ζωή της, και κυρίως μετά απ’ αυτήν, αφού το... Dama del Rock Peruano θα είναι, εδώ και κάποια χρόνια, η φράση που θα την συνοδεύει.
Η ίδια, όμως, είχε αρχίσει να μην νοιώθει καλά ήδη από το τέλος των έιτις. Καταχρήσεις, ουσίες, μα και το πρόβλημα με το άσθμα της γρήγορα θα την καταβάλλουν – οδηγώντας την να αφήσει πίσω της το Περού, εκεί όπου θα λατρευόταν (αρκεί να δεις τι γράφουν οι fans στα τραγούδια της και στις συνεντεύξεις της, που είναι ανεβασμένες στο YouTube), για να επιστρέψει στην πατρίδα της, την Χιλή, περί την αρχή του 1990. Και ήταν εκεί, στο Σαντιάγο, όταν η Danai Höhne-Stratigopoulou, θα άφηνε την τελευταία της πνοή, στις 8 Ιουνίου του 1992, μόλις στα 37 χρόνια της.
Περιττό να πω πως η περίπτωσή της ήταν τόσα χρόνια παντελώς άγνωστη στη χώρα μας, αλλά τώρα δεν θα είναι πλέον...
DANAI & Pateandolatas - Ven a sentir el rocanrol - (Live 1988)
