Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά

Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Ρένα Παπασπύρου
1

Η πρώην οικία Ζαρίφη είναι ένα από τα κτίρια της Αθήνας που ξεχειλίζουν από Ιστορία. Χτισμένη το 1924 στη διασταύρωση των οδών Επτανήσου και Άνδρου, είναι ο απόηχος της αστικής τάξης που χάραξε την ιστορία όχι μόνο της Κυψέλης αλλά και της Αθήνας του 20ού αιώνα. Με ιδιοκτήτες εμπόρους που δραστηριοποιούνταν στην Κεϋλάνη, η οικία βρέθηκε στο επίκεντρο μιας ιστορικής πραγματικότητας που περιλάμβανε και άλλες γειτονικές οικίες, όπως αυτή, ακριβώς δίπλα, επί της οδού Άνδρου 18. Εκεί ήταν η πρώτη έδρα του Αμερικανικού Κολλεγίου της Αθήνας για τρία χρόνια (1925-1928), πριν μετεγκατασταθεί στο Ψυχικό. Κατά τη δεκαετία του 1930 εκεί φιλοξενείται ανεπίσημα ο τότε αυτοκράτορας της Αιθιοπίας Haile Selassie (1892-1975) για θερινές διακοπές με την οικογένειά του. Λίγο αργότερα καθίσταται για κάποια χρόνια έδρα του εκπαιδευτικού οργανισμού «Παλλάδιο Λύκειο - Φίλιππου Δούκα», ενώ ολόκληρη η οδός Άνδρου βρίσκεται στο προσκήνιο των συγκρούσεων κατά τα Δεκεμβριανά του 1944.

Το 1984 η οικία Ζαρίφη αλλάζει χέρια και το ισόγειο μετατρέπεται σε σκηνή ρεμπέτικης μουσικής. Το υπόλοιπο κτίριο όμως παρέμενε άδειο και ανενεργό από το 1978, μέχρι που άνοιξε τις πόρτες του τώρα, μετά από 40 χρόνια, για την έκθεση «Άγνωστοι Προορισμοί» που επιμελείται ο δρ. Κώστας Πράπογλου. Εννέα εικαστικοί σύγχρονης τέχνης (ένας αριθμός που παραπέμπει στις εννέα δεκαετίες ζωής του κτιρίου και αντιστοιχεί στα εννέα δωμάτια του κτιρίου) καλούνται να ανταποκριθούν σε ιδέες διαμόρφωσης ενός εννοιολογικού πλαισίου, όπως αυτό ξετυλίγεται με σημείο εκκίνησης την οικία Ζαρίφη. Ποικιλόμορφες θεματικές ενότητες που διαχειρίζονται την ύπαρξη και την εξελικτική πορεία της αρχιτεκτονικής, την κοινωνική ταυτότητα και το ανθρώπινο τοπίο, την προσωπική μυθολογία, το οικονομικό ζενίθ και ναδίρ, τη συλλογική μνήμη, το πολιτικό παρασκήνιο αλλά και την ανάδυση μιας πραγματικότητας-κράμα νοσταλγίας, υπερηφάνειας και υφέρπουσας ελπίδας, συνοδεύουν τους καλλιτέχνες που ενεργούν ως οδηγοί και συνοδοιπόροι.

Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Απόλλωνας Γλύκας
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Αικατερίνη Γεγησιάν

Ρώτησα τον επιμελητή της έκθεσης δρ. Πράπογλου πώς κατέληξε στο συγκεκριμένο κτίριο. «Η Κυψέλη είναι μια περιοχή του κέντρου της Αθήνας με σημαντική Ιστορία. Eκεί έζησαν σπουδαίες προσωπικότητες της πόλης αλλά και όλης της Ελλάδας. Υπήρξε το κέντρο της καλλιτεχνικής ζωής και διανόησης, γειτονιά με αναρίθμητα θέατρα, μουσικά στέκια και επίκεντρο της διασκέδασης τις δεκαετίες του '50 και του '60. Η αρχιτεκτονική ανάπλαση του αστικού τοπίου της περιοχής ήδη από τα τέλη του 19ου και την αρχή του 20ού αιώνα με εξαίρετα δείγματα νεοκλασικής αισθητικής καθώς και μοντερνισμού και art deco ανέδειξαν την Κυψέλη από πολύ νωρίς σε ένα κομμάτι της πόλης με ισχυρή αρχιτεκτονική ταυτότητα και χαρακτήρα. Αναζητούσα, λοιπόν, ένα κτίριο που να αντανακλά τον απόηχο αυτής της αίγλης, που να αποτυπώνει στο πετσί του τις κοινωνικο-ιστορικές και οικονομικές συνθήκες αλλά και τις αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών, ξυπνώντας και ξαναμιλώντας μετά από πολυετή λήθαργο. Όλα αυτά τα βρήκα στην πρώην οικία Ζαρίφη επί της οδού Επτανήσου 9».

Άραγε μπορούν και άλλα, εξίσου ιστορικά κτίρια που ρημάζουν χρόνο με τον χρόνο στην Κυψέλη να ξαναζωντανέψουν με παρόμοιες δράσεις; «Η διαδικασία ενεργοποίησης χώρων που έχουν παραμείνει άδειοι και σε πολυετή αχρηστία στο ιστορικό κέντρο της πόλης (της Κυψέλης συμπεριλαμβανομένης) είναι πολύπλοκη και πολλές φορές ατελέσφορη. Ανοίγοντας τις πόρτες και τα παράθυρα της πρώην οικίας Ζαρίφη μετά από τέσσερις δεκαετίες, το κτίριο επανασυστήνεται με τη νέα αστική πραγματικότητα, τον δημόσιο χώρο και τα σύγχρονα οικοδομικά τετράγωνα. Η σφαίρα του αστικού και του ιδιωτικού εμπλέκονται σε μία εκ νέου διάδραση και συναλλαγή καθ' όλη τη διάρκεια της έκθεσης. Η εικαστική πράξη γίνεται μέσο έκφρασης, πομπός αλλά και δέκτης αυτής της νέας συνθήκης. Ο θεατής παίζει ρόλο αυτόπτη μάρτυρα απέναντι στην ανασύνταξη μιας νέας στιγμής στην ιστορία του κτιρίου και της περιοχής. Βλέπω την έκθεση αυτή ως την αφετηρία ενός ευρύτερου προγράμματος ενεργοποίησης παράλληλων χώρων, τη διάδραση μεταξύ περισσότερων καλλιτεχνών και την ανάδειξη της περιοχής όπως της αξίζει. Ευελπιστώ η σύγχρονη τέχνη να δώσει το φιλί της ζωής στην Κυψέλη» μας είπε ο δρ. Πράπογλου.

Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Απόλλωνας Γλύκας
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Αικατερίνη Γεγησιάν
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Μπέτυ Ζέρβα
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Δέσποινα Μεϊμάρογλου
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Δέσποινα Μεϊμάρογλου
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Δημήτρης Σκουρογιάννης
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Δημήτρης Σκουρογιάννης
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Ελένη Λύρα
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Ελένη Λύρα
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Μαρία Ανδρομάχη Χατζηνικολάου
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Μαρία Ανδρομάχη Χατζηνικολάου
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Ανδρέας Σάββα
Ένα ιστορικό κτίριο της Κυψέλης ζωντανεύει ξανά Facebook Twitter
Το κτίριο

Info

«Άγνωστοι Προορισμοί»

Εγκαίνια Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου

Επτανήσου 9 + Άνδρου Κυψέλη Αθήνα

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Αικατερίνη Γεγησιάν, Απόλλωνας Γλύκας, Μπέττυ Ζέρβα, Ελένη Λύρα, Δέσποινα Μεϊμάρογλου, Ρένα Παπασπύρου, Ανδρέας Σάββα, Δημήτρης Σκουρογιάννης, Μαρία Ανδρομάχη Χατζηνικολάου. 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Εικαστικά
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η Υπόγεια Αθήνα: η αθέατη (και αληθινή) πόλη κάτω απ’ την πόλη

Urban Culture / Η Υπόγεια Αθήνα: η αθέατη (και αληθινή) πόλη κάτω απ’ την πόλη

Ένα απέραντο δίκτυο από στοές, σήραγγες, καταφύγια, και το ρέμα του Ιλισού δημιουργούν έναν ολόκληρο κόσμο στο υπέδαφος του κέντρου της Αθήνας που συνδεόταν πάντα με ιστορίες, μύθους και αστικούς θρύλους
M. HULOT

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

1 σχόλια
Το άρθρο τα λέει όλα, για την ιστορία της Κυψέλης, της Αθήνας και της Ελλάδας που τόσο βάναυσα λεηλατήθηκε από την ξενοφοβία και τον νεοπλουτο επαρχιωτισμό των προαστίων.Η γραμμή μετρό της πραγματικής καρδιάς της Αθήνας (Κυψέλη, Εξάρχεια, Κολωνάκι, Παγκράτι) γίνεται τελευταία-δείγμα του τυχοδιωκτισμού των πολιτικών μας.Να μας χαιρόμαστε