«Vertigo»: Η ωραιότερη ταινία για την ανθρώπινη εμμονή

Ο ΔΕΣΜΩΤΗΣ ΤΟΥ ΙΛΙΓΓΟΥ ***** (1958) Facebook Twitter
Χορταστικός, χαζευτικός, σπουδαίος, αυτός ο Ορφέας της σύγχρονης εποχής δεν έχει ξεπεραστεί.
0

Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ επισκέφθηκε για πρώτη φορά το Σαν Φρανσίσκο το 1951 για την πρεμιέρα του «Strangers on a train» και, όπως έλεγε η κόρη του, βρήκε την πόλη την πιο κοσμοπολίτικη της Αμερικής, ιδανικό σκηνικό για έγκλημα – άλλωστε ήταν πάντα μέσα στα πλάνα του να χρησιμοποιήσει ένα οικείο ντεκόρ, όπως η εντυπωσιακή, φωτογενέστατη εναέρια γέφυρα της Χρυσής Πύλης πάνω από το θαλάσσιο πέρασμα, για να εφαρμόσει μια απροσδόκητη ανατροπή στην πλοκή.

Η διαφορά μεταξύ της συντριπτικής πλειοψηφίας των ταινιών του και του «Δεσμώτη του ιλίγγου» είναι πως για τη μεταφορά του «D’entre les morts» των Μπουαλό και Ναρσεζάκ (ο Τριφό ισχυριζόταν πως το έγραψαν το 1954 με τον Χίτσκοκ στον νου τους, όταν εκείνος δεν κατάφερε να εξασφαλίσει έγκαιρα τα δικαιώματα του δικού τους «Celle qui n’etait plus» έναντι του Ανρί Ζορζ Κλουζό που τον είχε προλάβει κατά δύο χρόνια) χρειάστηκε για πρώτη φορά να εμβαθύνει στο αληθινό, σπαρακτικό συναίσθημα του κεντρικού χαρακτήρα: ο ντετέκτιβ Σκότι (Στιούαρτ) είναι αθεράπευτα ερωτευμένος, στο χείλος της συντριβής, αναπάντεχα χαμένος για τα στάνταρ και τη λογική του, αποφασισμένος να κυνηγήσει τη μοναδική σανίδα σωτηρίας της αινιγματικής και θρυμματισμένης, πίσω από τον δραστήριο χαρακτήρα που άνετα επιδεικνύει, ψυχής του, και όχι να παίξει με την ιδέα του φλερτ και την έντεχνα καλυμμένη ανασφάλεια της απάτης, όπως οι περισσότεροι άνδρες στη φιλμογραφία του Βρετανού σκηνοθέτη.

Μεγάλο σινεμά αγνών αισθημάτων, άδηλης λαγνείας και τεχνικής μαεστρίας που προσπερνά την ψυχαναλυτική μόδα και τα έγχρωμα νουάρ της ύστερης περιόδου τους, για να γίνει ένα σπάνια προσωπικό φιλμ στην αυλαία της χρυσής εποχής του συστήματος των studio, κάτι που ενδεχομένως εξηγεί την αμηχανία προώθησης και υποδοχής και την παντελή απουσία του από τα Όσκαρ και τα λοιπά βραβεία της σεζόν, όταν πρωτοβγήκε στις αίθουσες.

Γι’ αυτό και το «Vertigo» παραμένει, τόσα χρόνια μετά τη χλιαρή ανταπόκριση που ακολούθησε την πρεμιέρα και τη δοξασμένη αποκατάσταση της Universal που ξόδεψε ένα εκατομμύριο δολάρια για να συνεφέρει το χαλασμένο αρνητικό, το ωραιότερο έργο για την ερωτική ψύχωση ή, αν προτιμάτε, την ανθρώπινη εμμονή. Ο ντροπαλός ρομαντισμός του Χίτσκοκ συναντάει τον πονηρό φετιχισμό του σε ένα συναρπαστικό έργο, «αγνό» στο μέτρο που οι εικόνες, όπως πάντα επιδίωκε, μιλούν πιο εύγλωττα από τον διάλογο, και ο Στιούαρτ, ένας ηθοποιός καταδικασμένος να προκαλεί τη συμπάθεια του θεατή, καταλαβαίνει απολύτως σε ποια ταινία παίζει και οδηγεί τον φιλήσυχο, ακροφοβικό αστυνομικό σε ένα ελεγχόμενο παραλήρημα αυταπάρνησης και πόθου μπροστά στη διττή οπτασία της μυθιστορηματικής Μαντλέν και της Σειρήνας Τζούντι.

Από την υπνωτική αφίσα που σχεδίασε ο Σολ Μπας (ίσως την καλύτερη στην ιστορία του σινεμά) και την μπάσα φωνή της δωρικής Νόβακ, η οποία αντικατέστησε επάξια την έγκυο Βίρα Μάιλς, πρώτη επιλογή του Χιτς, μέχρι την ανήσυχη συμφωνία πνευστών και εγχόρδων που συνέθεσε ο Μπέρναρντ Χέρμαν, κάθε μικρός διάλογος ή μεγάλη τρικυμία της ταινίας (η βουτιά δίπλα στο αξιοθέατο πλέον Fort Point της Golden Gate Bridge, η πτώση από το καμπαναριό του San Juan Bautista) είναι μια αξέχαστη εναλλαγή καθημερινού με μπαρόκ, Americana με ευρωπαϊκή παράδοση στην τέχνη, ένα σπιράλ που μπήγει κλιμακωτά στην καρδιά του διαχρονικού love story ο έξοχα προετοιμασμένος δημιουργός του.

Χορταστικός, χαζευτικός, σπουδαίος, αυτός ο Ορφέας της σύγχρονης εποχής δεν έχει ξεπεραστεί. Μεγάλο σινεμά αγνών αισθημάτων, άδηλης λαγνείας και τεχνικής μαεστρίας που προσπερνά την ψυχαναλυτική μόδα και τα έγχρωμα νουάρ της ύστερης περιόδου τους, για να γίνει ένα σπάνια προσωπικό φιλμ στην αυλαία της χρυσής εποχής του συστήματος των studio, κάτι που ενδεχομένως εξηγεί την αμηχανία προώθησης και υποδοχής και την παντελή απουσία του από τα Όσκαρ και τα λοιπά βραβεία της σεζόν, όταν πρωτοβγήκε στις αίθουσες.

Η ταινία «Ο Δεσμώτης του Ιλίγγου» κυκλοφορεί σε επανέκδοση στους κινηματογράφους στις 18 Ιουλίου.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πότε ανοίγουν οι θερινοί κινηματογράφοι της Αθήνας;

Οθόνες / Πότε ανοίγουν οι θερινοί κινηματογράφοι της Αθήνας;

Οι Αθηναίοι σινεφίλ δεν θα χρειαστεί να περιμένουν πολύ για να εξασκήσουν την αγαπημένη τους καλοκαιρινή συνήθεια. Συγκεντρώσαμε όλες τις ημερομηνίες που έχουν γίνει γνωστές για την έναρξη λειτουργίας των θερινών σινεμά της πρωτεύουσας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Στα εννιά μου προσπαθούσα να καταλάβω τι σχέση είχε το λεωφορείο με την Μπλανς Ντιμπουά» / «Το Λεωφορείο ο πόθος ήταν η πρώτη μου ακατάλληλη ταινία»: Oι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιάννη Ξανθούλη

Μυθολογίες / «Το Λεωφορείο ο πόθος ήταν η πρώτη μου ακατάλληλη ταινία»: Oι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιάννη Ξανθούλη

Η κινηματογραφική λίστα του Έλληνα συγγραφέα είναι συγκινησιακά φορτισμένη και γεμάτη παιδικές αναμνήσεις όπως και τα βιβλία του.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
«I love Lucy»: Οργή, αλκοόλ, χρήμα, ξύλο και απιστίες πίσω από το πιο διάσημο οικογενειακό σόου του κόσμου

Σαν σήμερα / Λουσίλ Μπολ: Η πιο αξιολάτρευτη νοικοκυρά της Αμερικής ήταν μια απάτη

Σαν σήμερα το 1989 πεθαίνει η Αμερικανίδα ηθοποιός Λουσίλ Μπολ, πρωταγωνίστρια της διάσημης τηλεοπτικής σειράς «I love Lucy». Αν και λατρεύτηκε από εκατομμύρια τηλεθεατές, η πραγματικότητα πίσω από το «Καλύτερο τηλεοπτικό σόου όλων των εποχών» ήταν γεμάτη βία, αλκοόλ και απιστίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η «Εκδίκηση των Σιθ» έγινε 20 χρονών και επιστρέφει στους κινηματογράφους

Οθόνες / Η «Εκδίκηση των Σιθ» έγινε 20 χρονών και επιστρέφει στους κινηματογράφους

Το κλείσιμο μιας τριλογίας «Star Wars» που λοιδορήθηκε, για να επανεκτιμηθεί μερικώς όταν η νεότερη έπεσε θύμα των γενικευμένων culture wars και των ελάχιστων φιλοδοξιών της, επανεμφανίζεται στα σινεμά με αφορμή την επέτειο 20 χρόνων από την κυκλοφορία της.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Daily / Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Ο Τζον Χαμ υποδύεται τον επιτυχημένο επενδυτή που χάνει ξαφνικά το έδαφος κάτω από τα πόδια του σ΄αυτή την εκλεκτικά διασκεδαστική, κατά τόπους δραματική και συχνά διεισδυτική σάτιρα ηθών της πλουτοκρατικής ελίτ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Οι 10+1 αγαπημένες ταινίες του Σπύρου Στάβερη

Μυθολογίες / «Μου αρέσουν οι ιστορίες εκδίκησης στο σινεμά»: Οι 10+1 αγαπημένες ταινίες του Σπύρου Στάβερη

Από το φιλιππινέζικο σινεμά και τον Ζακ Τατί, μέχρι μια ταινία με μαχητές kung-fu που εξεγείρονται ενάντια στη γραφειοκρατία -και μία που τον ώθησε να ζητήσει από τη Marthe Keller να τον κάνει φίλο στο Facebook- η λίστα του φωτογράφου είναι γεμάτη εκπλήξεις.
ΣΠΥΡΟΣ ΣΤΑΒΕΡΗΣ
Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Κωστής Χαραμουντάνης / Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Ο 31χρονος σκηνοθέτης νιώθει πως ενηλικιώθηκε μαζί με την πρώτη του βραβευμένη ταινία, «Κιούκα: Πριν το τέλος του καλοκαιριού», κινηματογραφεί τις αναμνήσεις του και είναι μία από τις πιο μεγάλες ελπίδες του ελληνικού κινηματογράφου.
M. HULOT
«Το γυναικείο σώμα είναι το πρώτο που προσπαθεί να ελέγξει κάθε εξουσία»

Thalia Mavros / «Το γυναικείο σώμα είναι το πρώτο που προσπαθεί να ελέγξει κάθε εξουσία»

Η διεθνώς βραβευμένη παραγωγός και σκηνοθέτις Thalia Mavros μιλά στη LIFO για τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνει η «αυτοκρατορία» του Τραμπ, καθώς και για τη θέση της γυναίκας σε έναν κόσμο που αλλάζει - και όχι προς το καλύτερο.
M. HULOT
«The last of us» - S02 : Να δεις τι σου 'χω για μετά

Οθόνες / «The last of us» - S02 : Να δεις τι σου 'χω για μετά

Το πρώτο επεισόδιο της δεύτερης σεζόν της αγαπημένης σειράς του HBO λειτουργεί ως εισαγωγή, συστήνοντας νέους χαρακτήρες, το περιβάλλον της δράσης, τη σχέση των παλιών χαρακτήρων με αυτό αλλά και μεταξύ τους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Κρίστοφερ Νόλαν, σε εκλιπαρώ, μην κάνεις την Οδύσσεια ‘σύγχρονη’»

Οθόνες / «Κρίστοφερ Νόλαν, σε εκλιπαρώ, μην κάνεις την Οδύσσεια σύγχρονη»

Ο επιφανής μελετητής του Ομήρου και διευθυντής του New York Times Review of Books, Ντάνιελ Μέντελσον, περιγράφει στην εφημερίδα Telegraph τους τρεις βασικούς κανόνες που ελπίζει να τηρηθούν κατά τη μεταφορά της «Οδύσσειας» στη μεγάλη οθόνη.
THE LIFO TEAM
Movies

Οθόνες / Μια ταινία για τον Bloody Hawκ και άλλοι 8 λόγοι για να πάτε σινεμά

Αυτή την εβδομάδα έχουν την τιμητική τους τα κατασκοπικά θρίλερ, παίζει η επανέκδοση του Delicatessen και ένα ντοκιμαντέρ για τον δημοφιλή ράπερ που δεν απευθύνεται μόνο στο fan base του — όχι άλλο Minecraft.
THE LIFO TEAM
«Οι περισσότεροι κινηματογράφοι στην Αργεντινή έχουν μετατραπεί σε εκκλησίες ευαγγελιστών»

Οθόνες / «Οι περισσότεροι κινηματογράφοι στην Αργεντινή έχουν μετατραπεί σε εκκλησίες ευαγγελιστών»

Με το βραβευμένο ντοκιμαντέρ Μουσείο της Νύχτας, ο Φερμίν Ελόι Ακόστα αναδεικνύει ένα πολύτιμο φωτογραφικό αρχείο για τη Νέα Υόρκη των δεκαετιών του ’70 και του ’80, ενώ μιλά στη LiFO για την αβεβαιότητα του μέλλοντος του κινηματογράφου στην Αργεντινή και τις πολιτικές αναταράξεις στη χώρα του.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
JASON MOMOA

Οπτική Γωνία / Το σινεμά ως τοποθέτηση προϊόντος: Το «Minecraft» σπάει ταμεία

Η τεράστια επιτυχία της κινηματογραφικής διασκευής του δημοφιλούς παιχνιδιού θεμελιώνει μια νέα εποχή στο στουντιακό σινεμά που καθιστά την ταύτιση θεατή και καταναλωτή εντονότερη από ποτέ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιώργου Γάλλου

Μυθολογίες / «Ο Βέγγος είναι το αγχολυτικό μου»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιώργου Γάλλου

Από τον Κουροσάβα και τον Μπέργκμαν, από τις ταινίες της Pixar μέχρι τα Batman του Nόλαν, ο ηθοποιός φτιάχνει μια ετερόκλητη και ειλικρινή λίστα και πιστεύει ότι «σινεμά είναι να βλέπεις άλλες πλευρές του κόσμου».
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ