«Τα θραύσματα μιας γυναίκας»: Βανέσα Κίρμπι και Έλεν Μπέρστιν σε ερμηνείες για Όσκαρ

ΓΝΩΣΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ και τα προβοκατόρικα θέματα που πραγματεύεται, ο Ούγγρος σκηνοθέτης Κορνέλ Μουντρουκσό του Λευκού Θεού και της Γιοχάνα κάνει το αγγλόφωνο ντεμπούτο του με μια πολύ προσωπική ιστορία: η απώλεια του νεογέννητου παιδιού του βρήκε καλλιτεχνική λύτρωση αφού, μαζί με τη σύζυγό του, Κάτα Βέμπερ, έγραψαν ένα θεατρικό βασισμένο στην αυτοβιογραφική εμπειρία τους, και στη συνέχεια το μετέπλασαν στην ταινία που συνυπογράφουν, το Pieces of a Woman («Τα Θραύσματα μιας Γυναίκας»), που κάνει πρεμιέρα στο Netflix στις 7 Ιανουαρίου.

Αν και καθαρά γυναικεία υπόθεση, το φιλμ ξεκινά με έναν άνδρα, τον Σον (Σάια Λεμπέφ), που εργάζεται σε οικοδομή γέφυρας (ένας από τους πολλούς συμβολισμούς) και ανυπομονεί να πάει σπίτι για να βρει τη σύζυγό του Μάρθα, η οποία διανύει τις τελευταίες ημέρες της εγκυμοσύνης στο πρώτο τους παιδί. Έχουν επιλέξει τον παλιό τρόπο και η μαία τους στέλνει μια αντικαταστάτρια, την Έβα (Μόλι Πάρκερ), η οποία δείχνει να γνωρίζει τη μέθοδο και τους καθησυχάζει με ζεστασιά και εμπιστοσύνη.

Επί 23 λεπτά, παρακολουθούμε στο μπροστινό κάθισμα μια αξέχαστη σκηνή, όπου η Μάρθα (Βανέσα Κίρμπι) βιώνει ολόκληρη τη διαδικασία, αναμειγνύοντας τις συσπάσεις πόνου με την ανυπομονησία ευτυχίας.

Μετά από έναν μικρό συναγερμό ανησυχίας λίγο πριν από τη γέννα, κρατά το νεογέννητο παιδί στην αγκαλιά της, ώσπου η Έβα διαπιστώνει πως κάτι δεν πάει καθόλου καλά. Βλέπουμε την τραγωδία να συμβαίνει αναπάντεχα, να χτυπά σε δευτερόλεπτα, και, στην επόμενη μιάμιση ώρα, τις συνέπειές της.

Ο Μουντρουκσό οργανώνει το χάος μιας αυτοσχέδιας γέννας στο σπίτι, σε πλαν σεκάνς χωρίς μοντάζ, με μια και μοναδική λήψη, που επιλέχτηκε ανάμεσα στις 6 που γυρίστηκαν μέσα σε δύο ημέρες.

Τα Θραύσματα μιας Γυναίκας συντίθενται σε τρεις σκηνές κλειδιά. Η πρώτη είναι ο τοκετός, με τον Μουντρουκσό να οργανώνει το χάος μιας αυτοσχέδιας γέννας στο σπίτι, σε πλαν σεκάνς χωρίς μοντάζ, με μια και μοναδική λήψη, που επιλέχτηκε ανάμεσα στις 6 που γυρίστηκαν μέσα σε δύο ημέρες. Θα μπορούσε να είναι ένα τρικ που υπερισχύει της ουσίας, αλλά το αποτέλεσμα αποπνέει αυθεντικότητα και καθηλώνει με τις πειστικές κινήσεις της Κίρμπι, αλλά και τις ανάλογες αντιδράσεις του Λεμπέφ και της Πάρκερ.

Η απαλή διαδρομή της κάμερας του Μπέντζαμιν Λεμπ απορροφά τους κραδασμούς μιας απρόβλεπτης κατάστασης και παγώνει στο μοιραίο. Προσκεκλημένος στην απατηλή προστασία ενός σπιτικού θαλπωρής και γλυκιάς προσμονής, ο θεατής γίνεται μάρτυρας του χειρότερου περιστατικού που μπορεί να τύχει σ' ένα ζευγάρι, τόσο έντονου, που καμία λογομαχία ή βιαοπραγία, σαν κι εκείνες που θα ακολουθήσουν, δεν μοιάζει με αδιακρισία στα άδυτα μιας οικογένειας.

Η δεύτερη σημαντική σκηνή της ταινίας διαρκεί πολύ λιγότερο και είναι ουσιαστικά ένας μονόλογος της μητέρας της Μάρθα, Ελίζαμπεθ, στο περιθώριο ενός οικογενειακού γεύματος προδιαγεγραμμένης σύγκρουσης. Ήδη από το ξεκίνημα, τη βλέπουμε να υπογράφει το συμβόλαιο αγοράς ενός SUV που κάνει δώρο στην κόρη και τον γαμπρό της, κατανοώντας που εκείνη έχει την οικονομική άνεση να τους το προσφέρει για να τους διευκολύνει, και το κάνει με μισή καρδιά, γιατί ποτέ δεν ενέκρινε τον προβληματικό στα μάτια της Σον.

Η Έλεν Μπέρστιν δίνει μια ανατριχιαστική παράσταση και βρίσκεται πολύ κοντά στην 7η υποψηφιότητά της στα Όσκαρ και ίσως στο δεύτερο βραβείο μετά το «Η Αλίκη δε μένει πια εδώ», πριν από 46 χρόνια.

Η Ελίζαμπεθ κινεί τις νομικές διαδικασίες της μήνυσης εναντίον της μαίας, κατηγορώντας την για εγκληματική ευθύνη, αν και οι γιατροί δεν βρίσκουν σαφές φταίξιμο, ή τον ακριβή λόγο του θανάτου του μωρού. Χειραγωγεί απερίστροφα και αγαπά με αίσθηση αυτοθυσίας, ακόμη και ανορθόδοξα. Υπονοείται πως η Μάρθα έχει κληρονομήσει από αυτήν μια αδιόρατη αποκόλληση από το συναίσθημα.

Στον μονόλογό της, υπενθυμίζει εμφατικά ποια είναι ή, μάλλον, την καταγωγή της ψυχοσύνθεσής της. Για τη Μάρθα είναι το πρότυπο προς αποφυγή: η μάνα είναι τόσο δυνατή, που μόνο αν διαχωρίσει τη θέση της, θα κινηθεί προς διαφορετική κατεύθυνση. Η Έλεν Μπέρστιν δίνει μια ανατριχιαστική παράσταση και βρίσκεται πολύ κοντά στην 7η υποψηφιότητά της στα Όσκαρ και ίσως στο δεύτερο βραβείο μετά το Η Αλίκη δε μένει πια εδώ, πριν από 46 χρόνια.

Η τρίτη σεκάνς διαδραματίζεται στο δικαστήριο. Η υπόθεση έχει λάβει δημοσιότητα, η Έβα κατηγορείται, η στενή οικογένεια περιμένει κυρίως την ηθική δικαίωση, αλλά και την απτή ανακούφιση πως κάποιος φταίει για το κακό. Την ίδια στιγμή η Μάρθα περιπλανιέται σε ένα μουδιασμένο ημίφως, που διακόπτεται από τις σπασμωδικές συμφιλιωτικές κινήσεις με τον Σον, ανάμεσα τους και μια βεβιασμένη ερωτική απόπειρα, με τη γλώσσα του σώματος υποκατάστατα δηλωτική της βουβής απόγνωσης. Η θέση της είναι δύσκολη και το τραύμα της εκκρεμές, γιατί στην περίπτωση της απώλειας ενός νεογέννητου υπάρχει πάντα η προοπτική της επόμενης εγκυμοσύνης, σαν φυσική διόρθωση ενός απρόσμενου «λάθους».

Ωστόσο, η Μάρθα οφείλει στον εαυτό της να πενθήσει όπως εκείνη νιώθει και νομίζει. Κι εδώ έρχεται το ταλέντο της Βανέσα Κίρμπι. Πριν μαζέψει τα κομμάτια της ενώπιον κοινού, χάνεται στον χρόνο και τις σκέψεις της, επιμηκύνοντας την τροχιά της απώλειας όσο το ένστικτο της μητρότητας παλεύει να αποσυρθεί και να εξαφανιστεί. Είναι μια θρυμματισμένη γυναίκα, σκόρπια στη συμπεριφορά και την επιθυμία, μια σύζυγος σε άρνηση και μια κόρη σε αναστολή.

Ο Μουντρουκσό παρακολουθεί την Κίρμπι στην εσωτερική της αναζήτηση και σε πολλά σημεία την αποκαλύπτει. Με την ίδια ένταση που παρουσίασε το βίωμα της τραγωδίας, αφήνει χώρο στη Μάρθα/Κίρμπι να βρει τον εαυτό της, με στόχο να ανακτήσει την πραγματική της αξιοπρέπεια. 

Pieces of a woman trailer