«Intervista» με τον Φεντερίκο Φελίνι: Μια επινοημένη-αληθινή συνέντευξη

«Intervista» με τον Φεντερίκο Φελίνι Facebook Twitter
Η ταινία «Intervista» ήταν τελικά μια πιστή αντιγραφή του «Σημειωματάριου», μια αυτοβιογραφική ταινία, όπως είπαμε, του 1969, όπου ο σκηνοθέτης είχε δει «την πιθανότητα μιας νέας εμπειρίας». Φωτο: Mario Torrisi/AP
0

Η πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Ταινιοθήκης της Ελλάδος Μαρία Κομνηνού μού ζήτησε να προλογίσω την ταινία του Φελίνι «Intervista» («Συνέντευξη», 1987), που προβάλλεται στο αφιέρωμα στον Ιταλό σκηνοθέτη. Η πρώτη μου σκέψη ήταν να μιλήσω για τη «συνέντευξη», την intervista, το interview, αυτήν τη συνάντηση μ’ ένα πρόσωπο από το οποίο παίρνεις λέξεις, ιδέες αλλά και εμπειρίες.

Το δημοσιογραφικό είδος της συνέντευξης εμφανίστηκε κάπου μέσα στον δέκατο ένατο αιώνα και έδωσε την ευκαιρία στον Τύπο να συνομιλήσει με πρόσωπα που μέχρι τότε ήταν απρόσιτα. Ήταν, ας πούμε, ιεροσυλία και βέβηλη πράξη να μιλήσει ένας κοινός θνητός με τον Πάπα.

Στον Φελίνι οφείλουμε κι έναν άλλο όρο των μέσων ενημέρωσης, πολύ επίκαιρο σήμερα, τον όρο paparazzi, που προσδιορίζει τους φωτογράφους που εισβάλλουν απρόσκλητοι και με βία, καμιά φορά, στον κόσμο των διασήμων. Ο φελινικός χαρακτήρας Paparazzo είναι ο φωτογράφος στην ταινία «Dolce Vita» (στον ρόλο ο Βάλτερ Σαντέσο) που συνόδευε τον δημοσιογράφο, τον οποίο υποδυόταν ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι.

Αποφάσισα, όμως, να εγκαταλείψω την ιδέα αυτή γιατί έμοιαζε σαν να κάνω μάθημα στους φοιτητές μου περί ορολογίας, στο αμφιθέατρο. Καθώς έβλεπα την ταινία «Intervista», που μου την είχε στείλει με We Transfer ο κριτικός κινηματογράφου Γιάννης Ζουμπουλάκης, θυμήθηκα ένα παλιό ντοκιμαντέρ του NBC για τον Φελίνι. Το έψαξα και το βρήκα στο Νetflix. Ήταν τελικά μια ταινία του ίδιου του Φελίνι, το αυτοβιογραφικό «Block-notes di uno regista» («Σημειωματάριο ενός σκηνοθέτη»), όπου αφηγητής ήταν ο ίδιος ο Ιταλός δημιουργός.

Διαπίστωσα ότι η ταινία «Intervista» ήταν τελικά μια πιστή αντιγραφή του «Σημειωματάριου», μια αυτοβιογραφική ταινία, όπως είπαμε, του 1969, όπου ο σκηνοθέτης είχε δει «την πιθανότητα μιας νέας εμπειρίας».

Η γλώσσα του κινηματογράφου είναι ίδια με των ονείρων μας. Πανομοιότυπες γλώσσες. Ένα όνειρο γοητεύει, τρομάζει, εξυμνεί, απελπίζει, μας τροφοδοτεί με εικόνες.

Και τότε μου ήρθε η ιδέα: να κάνω μια συνέντευξη με τον Φελίνι, μια intervista, χρησιμοποιώντας αποσπάσματα από την ίδια την αφήγηση του σκηνοθέτη, παγώνοντας και αντιγράφοντας σειρά υποτίτλων σε απόδοση του Γιώργου Ζάπρου.

Έπρεπε να επινοήσω τις ερωτήσεις ‒ πράγμα που έκανα. Και αποφάσισα, βασισμένος στη «βιβλιογραφία», όπως λέμε, να αποκαλώ τον σκηνοθέτη, «μαέστρο».

— Caro Federico, μαέστρο, με τι θα παρομοιάζατε μια ταινία;

Η ταινία είναι κι αυτή μια μάχη.

— Πώς μπορείτε να περιγράψετε μια ταινία;

Κάτι ακαθόριστο που εμφανίζεται σιγά σιγά, μέχρι να ολοκληρωθεί. Η ταινία ζει, κινείται και συνομιλεί όπως ένας άνθρωπος. Ζει και μετά το γύρισμα. Στα χαρτιά μια ταινία είναι μονάχα ένα υπονοούμενο του τελικού εγχειρήματος, όταν αυτό τελειώσει. Όπως είπα, είναι αληθινή, όπως ένα ζωντανό όν. Γι’ αυτό δεν μπορώ να δουλέψω μέσα στη θλίψη και την ησυχία.

— Τι γένους είναι ο κινηματογράφος;

Πιστεύω ότι το σινεμά είναι θηλυκό, χάρη στην τελετουργική του φύση. Η μήτρα, που είναι η αίθουσα, το εμβρυϊκό σκοτάδι, τα οράματα, όλα συντελούν στη δημιουργία μιας σχέσης προβολής. Η ίδια η γυναίκα είναι μια σειρά προβολών του άντρα, γίνεται ένας καθρέφτης για τα όνειρά μας.

— Πώς γεννιέται μια ταινία;

Κάποιες φορές μια ταινία γεννιέται λόγω άρνησης ή αναβολής μιας άλλης, όπως έγινε με το «Σατυρικόν», που επικράτησε δυναμικά, αναγκάζοντάς με να αφήσω στην άκρη το «Ταξίδι του Τζ. Μαστόρνα»».

«Intervista» με τον Φεντερίκο Φελίνι Facebook Twitter
Σκηνή από το Intervista.

— Πώς επιλέγετε τις ιστορίες σας;

Μου αρέσει να κινούμαι ανάμεσα σε ιστορίες που δεν ανήκουν σ’ εμένα, επειδή δεν τις έχω ζήσει.

— Και πώς εξηγείτε το ότι οι ταινίες σας, όπως νομίζουμε οι περισσότεροι, σχετίζονται με τις αναμνήσεις σας;

Έχω λίγες αναμνήσεις και τις πέταξα μέσα στις ταινίες μου, τις έδωσα στο κοινό, οπότε τις έσβησα όλες. Δεν μπορώ να γνωρίζω πλέον ποιες απ’ αυτές τις κινηματογραφικές επινοήσεις μού έχουν συμβεί. Η πραγματική ανάμνηση έχει καλυφθεί από βαμμένα σκηνικά και θάλασσες πλαστικού. Οι χαρακτήρες της εφηβείας μου έχουν εκδιωχθεί, τους έχουν ξεράσει οι ηθοποιοί που τους υποδύθηκαν στις ταινίες μου. Άδειασα τις αποθήκες των αναμνήσεών μου. Δώστε μου λίγο χρόνο. Θα δημιουργήσω καινούργιες.

ΚΥΡΙΑΚΗ «Intervista» με τον Φεντερίκο Φελίνι: Μια επινοημένη-αληθινή συνέντευξη Facebook Twitter
H ρωσική αφίσα της ταινίας

— Πώς βλέπετε τη δουλειά σας; Πώς αυτοχαρακτηρίζεστε;

Δεν βλέπω τη δουλειά μου ως επάγγελμα. Για μένα είναι ένα παιχνίδι. Είμαι απλώς ένας αφηγητής και ο κινηματογράφος είναι το μέσο μου. Μου αρέσει επειδή αναπαράγει ζωή εν κινήσει. Την κάνει μεγαλύτερη, καλύτερη, τη διυλίζει. Για μένα δεν είναι μια νέα μορφή τέχνης. Είναι μια νέα μορφή ζωής. Είναι ο τρόπος μου να λέω μια ιστορία.

— Ποια είναι η γλώσσα της αφήγησής σας;

Η γλώσσα του κινηματογράφου είναι ίδια με των ονείρων μας. Πανομοιότυπες γλώσσες. Ένα όνειρο γοητεύει, τρομάζει, εξυμνεί, απελπίζει, μας τροφοδοτεί με εικόνες.

— Γιατί αγαπάτε τόσο τους κλόουν, που τους βλέπουμε σε πολλές ταινίες σας;

Κατάλαβα ότι είμαι κι εγώ κλόουν, όπως οι αγαπημένοι μου παλιάτσοι. Προοριζόμουν να γίνω παλιάτσος στο μεγάλο τσίρκο του κινηματογράφου. Σίγουρα δεν είμαι μοναχικός σκηνοθέτης. Μέσα από την οπτική αυτή, είμαι άνθρωπος του τσίρκου. Πρέπει να είμαι σαν στο σπίτι μου και να έχω μια οικογένεια γύρω μου, επειδή είμαι σθεναρά πεπεισμένος ότι μια ταινία παίρνει δύναμη από την ψυχολογία και το ταπεραμέντο των συμμετεχόντων. Επομένως, δουλεύω μόνο με ανθρώπους που συμπαθώ ή με αυτούς που δεν συμπαθώ, αλλά είναι παθιασμένοι με τη δουλειά τους.

— Μαέστρο, μια τελευταία ερώτηση: σας αποκαλούν μάγο. Γιατί; Τι είναι η μαγεία;

Αυτό που εγώ ονομάζω μαγεία είναι η δύναμη που έχουμε όλοι να δημιουργήσουμε κάτι. Κάθε δημιουργός είναι μάγος. Δουλεύει σε μια φανταστική διάσταση, την οποία ζωντανεύει μετά. Είμαι τυχερός επειδή κάνω μόνο αυτό που ξέρω να κάνω.

«Intervista» με τον Φεντερίκο Φελίνι Facebook Twitter
Ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι σε σκηνή από την ταινία.
«Intervista» με τον Φεντερίκο Φελίνι Facebook Twitter
Σκηνή από το Intervista.
«Intervista» με τον Φεντερίκο Φελίνι Facebook Twitter
Σκηνή από το Intervista.
«Intervista» με τον Φεντερίκο Φελίνι Facebook Twitter
Σκηνή από το Intervista.

L'intervista (Fellini, 1987)

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Γουές Άντερσον και ο «Υπέροχος κύριος Φελίνι»

Οθόνες / Ο Γουές Άντερσον και ο «Υπέροχος κύριος Φελίνι»

Το ιδιωματικό σύμπαν του Γουές Άντερσον συναντά τη φιλμική φαντασμαγορία του Φεντερίκο Φελίνι, σε μια sotto voce συνέντευξη που «διακοσμείται» από σπάνια σκίτσα του Ιταλού σκηνοθέτη και θα προβληθεί στο αφιέρωμα της Ταινιοθήκης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Μάρτιν Σκορσέζε γράφει για τον Φεντερίκο Φελίνι και τη χαμένη μαγεία του σινεμά

Οθόνες / Ο Μάρτιν Σκορσέζε γράφει για τον Φεντερίκο Φελίνι και τη χαμένη μαγεία του σινεμά

Σε μια μακρά και συγκινητική αφήγηση, ο σπουδαίος σκηνοθέτης αναφέρεται στη σημερινή κατάσταση του κινηματογράφου, σε αυτό που θεωρείται περιεχόμενο, αλλά και στους ανθρώπους που ανανέωσαν την έβδομη τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O γύρος του σινεμά σε 1000 λέξεις: Πώς να πιάσουμε τον παγκόσμιο κλασικό κινηματογράφο από την αρχή

Οθόνες / O γύρος του σινεμά σε 1000 λέξεις: Πώς να πιάσουμε τον παγκόσμιο κλασικό κινηματογράφο από την αρχή

Ας κάνουμε μια παρένθεση στο binge watching και στο κυνήγι της επόμενης εθιστικής τηλεοπτικής σειράς. Το σινεμά του 20ού αιώνα δεν είναι σχολική αγγαρεία και οι ταινίες αναφοράς δεν είναι μόνο μέτρο σύγκρισης για οποιοδήποτε είδος αφήγησης ακολούθησε, αλλά αποζημιώνουν βαθύτερα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου cartoon

Oθόνες / Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου καρτούν

Υπερφορτωμένο, κατά διαστήματα απολαυστικό, με μια τετράποδη προσθήκη που θα κάνει τους ζωόφιλους να γαβγίζουν από χαρά, το «Superman» του Τζέιμς Γκαν δεν προσποιείται πως θέλει να προσφέρει τίποτα παραπάνω από δύο ευχάριστες ώρες στο σινεμά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Η πρώτη ταινία του αναγεννημένου διευρυμένου σύμπαντος της DC, ο υβριδικός μεταμεσονύκτιος χαβαλές του «Dangerous Animals» και το χιτσκοκικό «Spellbound», με την ονειρική σεκάνς ανθολογίας που σχεδίασε ο Σαλβαδόρ Νταλί, ξεχωρίζουν από το πρόγραμμα αυτής της εβδομάδας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Νύχτα Αγωνίας: Το trendy δράμα του Χίτσκοκ με τη συμμετοχή του Νταλί

Οθόνες / Νύχτα Αγωνίας: Το trendy δράμα του Χίτσκοκ με τη συμμετοχή του Νταλί

Ο μεγαλοπαραγωγός Ντέιβιντ Ο. Σέλζνικ επιθυμούσε ένα trendy δράμα για την ψυχανάλυση, ενώ ο Άλφρεντ Χίτσκοκ γύρισε άλλο ένα θρίλερ για το σεξ, την ερωτική επιθυμία και τον ρόλο μιας δυναμικής γιατρού, απροστάτευτης σε ένα σεξιστικό ανδροκρατούμενο μικρόκοσμο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αναγέννηση του Jurassic World με ανακυκλωμένα υλικά, ανακουφιστικά αναχρονιστική

Οθόνες / Jurassic World: Ανακυκλωμένα υλικά, ανακουφιστικό πισωγύρισμα

Ο Κόλιν Τρεβόροου ξεκίνησε δυνατά τη δεύτερη τριλογία του Jurassic σύμπαντος και την έστειλε στον αγύριστο ή περίπου στη μέση του πουθενά, με τους τροποποιημένους δεινοσαύρους αδέσποτους, οπλισμένους κι επικίνδυνους, σε ένα φινάλε με οικολογικές κορόνες, πανηγυρικά χαοτικό, ψευδεπίγραφα απειλητικό και, εν τέλει, εξαιρετικά ανιαρό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στο «F1», o Μπραντ Πιτ θυμίζει τους σταρ μιας άλλης εποχής

Οθόνες / Στο «F1», o Μπραντ Πιτ θυμίζει τους σταρ μιας άλλης εποχής

Ο Μπραντ Πιτ, σε έναν μεγαλειώδη αναχρονισμό σε σύγκριση με τους ζορισμένους άνδρες του σύγχρονου κινηματογράφου, παίζει την ψυχούλα που όλοι φανταζόμαστε στο «F1», έναν (καθόλου σκοτεινό) ιππότη της ασφάλτου, ριψοκίνδυνο για το fun της ιστορίας, σε πλήρη έλεγχο της κατάστασης, πιστό στο σχεδόν ερωτικό του ραντεβού με τον φακό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
10 κινηματογραφικές προβολές-events που δεν πρέπει να χάσετε φέτος το καλοκαίρι

Οθόνες / 10 θρυλικές ταινίες που θα δούμε φέτος στα θερινά

Πέρα από τις ταινίες της διανομής, το καλοκαίρι διεξάγονται events, φεστιβάλ κaι αφιερώματα που (επανα)συστήνουν θησαυρούς από το κινηματογραφικό παρελθόν. Επιλέγουμε μια προβολή από δέκα τέτοιες δράσεις, στις οποίες κάθε σινεφίλ αξίζει να χτυπήσει κάρτα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Απώλειες / Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Η αγαπημένη ηθοποιός, που έφυγε πλήρης ημερών πριν από λίγες ημέρες, υπήρξε η επιτομή της Ελληνίδας θείας, τόσο στην τηλεόραση όσο και στον κινηματογράφο. Ο ανιψιός της, Φώτης Σεργουλόπουλος, θυμάται στιγμές μαζί της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

The Review / Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

O Χρήστος Παρίδης συζητά με τη Βένα Γεωργακοπούλου για την τελευταία ταινία του Τεξανού δημιουργού. Πρόκειται, τελικά, για μια αντικαπιταλιστική αλληγορία της εποχής μας;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ