63 χρόνια μετά την επεισοδιακή πρεμιέρα της, η «Περιπέτεια» του Αντονιόνι παραμένει μοντέρνα

63 χρόνια μετά την επεισοδιακή πρεμιέρα της, η Περιπέτεια του Αντονιόνι παραμένει μοντέρνα Facebook Twitter
Η Περιπέτεια παραμένει μια δημιουργία μοντέρνα όπως τότε, αν όχι περισσότερο, σημειολογικά πυκνότερη και κινηματογραφικά υπέρτερη σε σχέση με δεκάδες σύγχρονα arthouse πυροτεχνήματα.
0

Το γιουχάισμα στις προβολές, ειδικά σε εκείνες που διεξάγονται παρουσία συντελεστών, πέρα από αγένεια –αγενής μπορεί να υπήρξε και ο δημιουργός μέσα από την ταινία του–, πέρα από έλλειψη στοιχειώδους σεβασμού στη δουλειά που έκαναν τόσοι άνθρωποι, η οποία, σε τελική ανάλυση, πήρε πολύ περισσότερο χρόνο και κόπο από εκείνον που δαπάνησες για να την παρακολουθήσεις, δείχνει και κάτι ακόμα πιο ποταπό: θρασυδειλία.

Γιατί, εκμεταλλευόμενος την ανωνυμία της μάζας και την πιθανή στήριξή της, όταν έχει διαγνώσει κλίμα δυσαρέσκειας στην ατμόσφαιρα, ο θύτης ενεργεί με τρόπο που μάλλον δεν θα τολμούσε αν βρισκόταν  πρόσωπο με πρόσωπο με τον δημιουργό, τουλάχιστον όχι δίχως να αποδέχεται την πιθανότητα να εισπράξει την πατροπαράδοτη μπούφλα ως απάντηση.

Περαιτέρω, κάποιος που γιουχάρει σε μια προβολή στην πραγματικότητα δεν νοιάζεται καθόλου για όσα είδε στην οθόνη παρά μόνο για το πώς προσδιορίζεται ο ίδιος μέσα από τη στάση του προς εκείνα. Και μόνο γι’ αυτό, στα μάτια μας ένας τέτοιος άνθρωπος δεν μπορεί να έχει θέση στο παραμύθι της σινεφιλίας, αν δεν αλλάξει μυαλά – ζει κυρίως στο παραμύθι της φιλαυτίας του, το σινεμά είναι το μέσο για να την τροφοδοτήσει κι άλλο.

Μπορεί η «Έκλειψη» να είναι το μεγάλο αριστούργημα της άτυπης τριλογίας που ξεκίνησε η «Περιπέτεια», αλλά στο άκουσμα των γλυκόπικρων μελωδιών του Τζιοβάνι Φούσκο, στη θέα της γοητευτικής ασπρόμαυρης φωτογραφίας, του ερημικού σικελικού τοπίου και, φυσικά, της Βίτι δεν μπορείς παρά να νιώσεις ότι βρίσκεσαι σε καλά χέρια.

Αφήστε, δε, που συχνά το «αστείο» και το γιουχάισμα γυρίζουν σε βάρος του, όπως στην περίπτωση της «Περιπέτειας» του Αντονιόνι. Οι έντονες αποδοκιμασίες κατά την πρεμιέρα της ταινίας στις Κάννες το 1960 έχουν μείνει θρυλικές από την ανάποδη: όταν κάποιος θέλει να στηλιτεύσει αντίστοιχα πυρωμένες, καφροειδείς αντιδράσεις σε φεστιβάλ, επικαλείται το επιχείρημα «εδώ είχαν γιουχάρει την «Περιπέτεια» στις Κάννες, στο [βάλτε τον τίτλο του αποδοκιμαζόμενου έργου] θα δίσταζαν;»

63 χρόνια μετά την επεισοδιακή πρεμιέρα της, η Περιπέτεια του Αντονιόνι παραμένει μοντέρνα Facebook Twitter
Η «Περιπέτεια» σε (προσ)καλεί να σκαλίσεις το κάδρο της αντί να διαβάζεις μόνο υπότιτλους.

Για να κάνουμε τον δικηγόρο του διαβόλου, η ταινία ρηξικέλευθα και εντελώς συμπτωματικά, την ίδια χρονιά με μια άλλη μεγάλη δόξα της έβδομης τέχνης, εξαφανίζει την πρωταγωνίστριά της πάνω στο ημίωρο και αφιερώνει αρκετή ώρα στην αναζήτησή της, σε σημείο που να δίνει την αίσθηση στον παρθένο θεατή ότι πρόκειται να παρακολουθήσει ένα μυστήριο.

Για όποιον θέλει να τις βρει, απαντήσεις υπάρχουν στο βάθος του κάδρου, όχι μόνο για την εξαφάνιση της Άνα αλλά για πολλά πράγματα – η εικόνα της Κλαούντια, που παραμονεύει έξω από το παράθυρο των εραστών π.χ., μας αποκαλύπτει πολλά για τις επιθυμίες της, πολύ πριν μας τα δώσει το σενάριο.

Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε ορολογία αφηγηματικού σινεμά, η εξαφάνιση της Άνα είναι ένα macguffin, ένας μηχανισμός της πλοκής ώστε ο Αντονιόνι να αφηγηθεί(;) την πραγματική ιστορία και να αναπτύξει τις θεματικές του, τις οποίες, όπως συνηθίζεται στις μεγάλες ταινίες, μας έχει συστήσει με το καλημέρα.

Όταν εργάτες εκμυστηρεύονται στον πλούσιο πατέρα της Άνα τις ανησυχίες τους για την ανοικοδόμηση σε ένα οικόπεδο και για τις δυσμενείς αλλαγές στην πόλη τους, εκείνος δείχνει να τις συμμερίζεται, μα δευτερόλεπτα μετά φαίνεται σαν αυτή στιχομυθία να μη συνέβη ποτέ. Οι εργάτες παραμένουν στο βάθος του κάδρου, είναι ακόμα εκεί, οι προβληματισμοί τους επίσης, μα ο χαρακτήρας τούς αγνοεί επειδή στην πραγματικότητα δεν δίνει δεκάρα.

63 χρόνια μετά την επεισοδιακή πρεμιέρα της, η Περιπέτεια του Αντονιόνι παραμένει μοντέρνα Facebook Twitter
Είναι μια ταινία όπου η αποξένωση, η απώλεια της ηθικής, οι καταπιεσμένες επιθυμίες και όσα έχει ο Ιταλός δημιουργός να καταθέσει γύρω από αυτές (επι)κοινωνούνται πρωτίστως μέσα από τη mise-en-scene και από την ίδια της την αφηγηματική δομή.

Δεκάδες αντίστοιχα παραδείγματα μπορούμε να σας φέρουμε μέσα στην ταινία, προσέξτε π.χ. ότι κατά την αναζήτηση της Άνα ο Αντονιόνι τοποθετεί τους χαρακτήρες σε απόσταση μεταξύ τους παρά τον κοινό σκοπό τους. Γενικά, η «Περιπέτεια» σε (προσ)καλεί να σκαλίσεις το κάδρο της αντί να διαβάζεις μόνο υπότιτλους. Είναι μια ταινία όπου η αποξένωση, η απώλεια της ηθικής, οι καταπιεσμένες επιθυμίες και όσα έχει ο Ιταλός δημιουργός να καταθέσει γύρω από αυτές (επι)κοινωνούνται πρωτίστως μέσα από τη mise-en-scene και από την ίδια της την αφηγηματική δομή.

Επίσης, εδώ εγκαινιάζεται μια συνεργασία σκηνοθέτη-ηθοποιού που άφησε εποχή. Οι συγκυρίες έφεραν τη Μόνικα Βίτι στον δρόμο του Αντονιόνι τη στιγμή που προσέγγιζε την απόλυτη δημιουργική του ωριμότητα, παρέχοντάς του το τέλειο πρόσωπο και το αρμοστά αμφίθυμο ερμηνευτικό avatar για να μιλήσει για την ανθρώπινη «περιπέτεια», χτίζοντας ένα δικό του καλλιτεχνικό ιδίωμα, στηριγμένο εν πολλοίς στην αινιγματικότητα, την οποία η Ιταλίδα πρωταγωνίστρια πρέσβευε ιδανικά.

63 χρόνια μετά την επεισοδιακή πρεμιέρα της, η Περιπέτεια του Αντονιόνι παραμένει μοντέρνα Facebook Twitter
Οι συγκυρίες έφεραν τη Μόνικα Βίτι στον δρόμο του Αντονιόνι τη στιγμή που προσέγγιζε την απόλυτη δημιουργική του ωριμότητα, παρέχοντάς του το τέλειο πρόσωπο και το αρμοστά αμφίθυμο ερμηνευτικό avatar για να μιλήσει για την ανθρώπινη «περιπέτεια».

Μπορεί η «Έκλειψη» να είναι το μεγάλο αριστούργημα της άτυπης τριλογίας που ξεκίνησε η «Περιπέτεια», αλλά στο άκουσμα των γλυκόπικρων μελωδιών του Τζιοβάνι Φούσκο, στη θέα της γοητευτικής ασπρόμαυρης φωτογραφίας, του ερημικού σικελικού τοπίου και, φυσικά, της Βίτι δεν μπορείς παρά να νιώσεις ότι βρίσκεσαι σε καλά χέρια.

Αφέσου και θα διαπιστώσεις ότι παραμένει μια δημιουργία μοντέρνα όπως τότε, αν όχι περισσότερο, σημειολογικά πυκνότερη και κινηματογραφικά υπέρτερη σε σχέση με δεκάδες σύγχρονα arthouse πυροτεχνήματα που ενίοτε φεύγουν με Χρυσούς Φοίνικες από το ίδιο μέρος όπου αυτή λοιδορήθηκε.

Τι ειρωνεία, και ταυτόχρονα πόσο τρανή διάψευση του Νοέ που ισχυρίζεται ότι «ο χρόνος καταστρέφει τα πάντα». Κι όμως, ενίοτε τα φτιάχνει, μας αποκαλύπτει ομορφιά εκεί που δεν μπορέσαμε να την εντοπίσουμε, γιατί δεν είχαμε τη διαύγεια, τη συγκέντρωση, τα εργαλεία ή (και) την ταπεινότητα. Μας ξέφυγε, σαν εκείνο το σκάφος που διασχίζει τη θάλασσα στο βάθος του κάδρου, λίγο μετά την εξαφάνιση της Άνα.  

Η «Περιπέτεια» (1960) του Μικελάντζελο Αντονιόνι επιστρέφει στα θερινά σινεμά από την Πέμπτη 20/7.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μόνικα Βίτι (1931-2022): Η αγέρωχη κυρία και μοιραία κωμική ηθοποιός του ιταλικού σινεμά

Απώλειες / Μόνικα Βίτι (1931-2022): Η αγέρωχη κυρία και μοιραία κωμική ηθοποιός του ιταλικού σινεμά

Η κατ’ εξοχήν ερμηνεύτρια της θεμελιώδους ψυχικής απουσίας αποθεώθηκε από τους κριτικούς για τις σπαρτιάτικες επιδόσεις της στις καλύτερες ταινίες του Αντονιόνι, λατρεύτηκε από το, ιταλικό κυρίως, κοινό, για τις συμμετοχές της σε ανενδοίαστα λαϊκές κωμωδίες κι έφυγε σαν σήμερα από τη ζωή στα 90 της χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Είναι η «Κιούκα» η «ελληνική ταινία της χρονιάς»;

The Review / Τι είναι αυτό που κάνει την ταινία «Κιούκα» να συζητιέται τόσο;

O Χρήστος Παρίδης συνομιλεί με τη Βένα Γεωργακοπούλου για την ταινία «Κιούκα: Πριν το τέλος του καλοκαιριού» του 31χρονου Κωστή Χαραμουντάνη. Πώς καταφέρνει το όραμα ενός millennial σκηνοθέτη να ξεχωρίζει στο σύγχρονο ελληνικό σινεμά — και γιατί αξίζει την προσοχή μας;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ρίτσαρντ Γκιρ: Η αβάσταχτη γοητεία της σεμνότητας 

Οθόνες / Ρίτσαρντ Γκιρ: Η αβάσταχτη γοητεία της σεμνότητας 

Με αφορμή την έξοδο του «Oh, Canada» στις εγχώριες αίθουσες, ανατρέχουμε στο σύνολο της καριέρας ενός σταρ που οι περισσότεροι θεωρούμε δεδομένο, ίσως επειδή όσα κάνει στην οθόνη φαντάζουν τόσο ανεπιτήδευτα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Κάν’ το όπως ο Γκοντάρ

Ανταπόκριση από τις Κάννες / Κάν’ το όπως ο Γκοντάρ

Ως άλλος Αμερικανός στο Παρίσι του ’60, ο Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ με τη φετινή του συμμετοχή, το ασπρόμαυρο «Nouvelle Vague», αποτίνει φόρο τιμής στον θρυλικό auteur του γαλλικού Νέου Κύματος, υπενθυμίζοντάς μας την τέχνη (και το θράσος) της νεότητας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στις σχολικές γιορτές ο Θοδωρής Σελέκος ζήλευε τα φτερά αγγέλου που είχε ο φίλος του ο Παναγιώτης

Οθόνες / Στις σχολικές γιορτές ο Θοδωρής Σελέκος ζήλευε τα φτερά αγγέλου που είχε ο φίλος του ο Παναγιώτης

Ο Θοδωρής Σελέκος μεγάλωσε στο Νέο Ηράκλειο και ασχολείται με τον κινηματογράφο . Στα πρώτα του βήματα ήταν μέρος της κολεκτίβας ATH KIDS. Έχει σκηνοθετήσει βιντεοκλίπ για καλλιτέχνες όπως ο Ethismos, ο Saske, οι Sworr και διαφημιστικά για brands όπως η Muerte Inc. Παλιότερα άκουγε περισσότερη hip-hop μουσική. Τώρα ακούει jazz και soul. Η πρώτη ταινία μικρού μήκους του ονομάζεται «Can you water a garden with tears?». Του αρέσει η ησυχία και οι αργές ταινίες.
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΚΟΥΛΑΚΗ
Χολιγουντιανή απόβαση στην Κρουαζέτ, μια πολιτική διαμαρτυρία αλλά και «ψαλίδι» στο γυμνό

Κάννες 2025 / Χολιγουντιανή απόβαση στην Κρουαζέτ, μια πολιτική διαμαρτυρία αλλά και «ψαλίδι» στο γυμνό

Στην τελετή έναρξης του Φεστιβάλ Καννών, ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο εξαπέλυσε για ακόμη μία φορά σφοδρή κριτική κατά της αμερικανικής πολιτικής, μια μικρή γαλλική ταινία εγκαινίασε το φεστιβάλ, ενώ οι λαμπερές σταρ υποχρεώθηκαν να περιορίσουν τις ημίγυμνες εμφανίσεις τους στο κόκκινο χαλί.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ποιος είναι τελοσπάντων αυτός ο Λεός Καράξ;

Οθόνες / Λεός Καράξ: Ποιος είναι ο σκηνοθέτης του Holy Motors;

«Δεν είμαι εγώ», δηλώνει ο ασυμβίβαστος Γάλλος δημιουργός στον τίτλο της φιλμικής του αυτοβιογραφίας, εντείνοντας το μυστήριο γύρω από το πρόσωπό του και προσθέτοντας ακόμη μία ψηφίδα σε ένα συναρπαστικό καλλιτεχνικό work in progress.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Ένκε Φεζολλάρι

Μυθολογίες / «Όποτε θέλω να κλάψω, βλέπω το The Hours»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Ένκε Φεζολλάρι

Το πρώτο ερωτικό σκίρτημα ήρθε με το Persona του Μπέργκμαν. Όταν είδε το Happy Together του Wong Kar-Wai, ήθελε να ουρλιάξει. Τα παθιασμένα συναισθήματα έχουν τον πρώτο λόγο στην κινηματογραφική λίστα του ηθοποιού και σκηνοθέτη.
«Becoming Led Zeppelin»: Το χρονικό του βαρύτερου ροκ συγκροτήματος όλων των εποχών

Pulp Fiction / Led Zeppelin: Ένα ντοκιμαντέρ για το «βαρύτερο» ροκ συγκρότημα όλων των εποχών

Το ντοκιμαντέρ «Becoming Led Zeppelin» του Μπέρναρντ ΜακΜάχον παρουσιάζει την ιστορία του θρυλικού hard rock συγκροτήματος, φωτίζοντας το background των μελών του και τις περιστάσεις που οδήγησαν στην ίδρυσή του, φτάνοντας μέχρι και την κυκλοφορία του δεύτερου άλμπουμ τους και την απαρχή της απόλυτης δόξας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
movies

Οθόνες / Η Σταχτοπούτα αλλιώς και 5 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Το διάσημο παραμύθι γίνεται ταινία τρόμου, εφηβικά δράματα και η καινούργια σκηνοθετική δουλειά του διεθνούς φήμης Έλληνα διευθυντή φωτογραφίας Φαίδωνα Παπαμιχαήλ – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
Φαίδων Παπαμιχαήλ: «Παντού με περνούν για ξένο, δεν έχω πλέον μητρική γλώσσα»

Pulp Fiction / «Παντού με περνούν για ξένο, δεν έχω πλέον μητρική γλώσσα»

Με αφορμή τη νέα του ταινία, ο σημαντικός διευθυντής φωτογραφίας και σκηνοθέτης Φαίδων Παπαμιχαήλ αφηγείται στον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο τη συναρπαστική διαδρομή της ζωής του από τα πρώτα του βήματα μέχρι τις μεγαλύτερες στιγμές της καριέρας του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
El Eternauta: Το θρυλικό κόμικ μεταφέρθηκε στο Netflix σε μια σειρά υψηλών προδιαγραφών

Daily / El Eternauta: Το θρυλικό κόμικ μεταφέρθηκε στο Netflix σε μια σειρά υψηλών προδιαγραφών

«Ο κοσμοναύτης του απείρου» έκανε πρεμιέρα πριν από μερικές μέρες, σε μια μεταφορά αντάξια του θρύλου που συνοδεύει τόσο το έργο όσο και τον δημιουργό του, ο οποίος βρήκε τραγικό τέλος στα χέρια της αργεντινής χούντας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Πόσο θα τα έσπαγε/γαμάτη θα ήταν μια θρησκεία με θεό τον Νίκολας Κέιτζ»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες της Ναταλίας Σουίφτ / «Αν μοιραστώ μαζί σου την ταινία που αγαπάω, μόνο αγάπη έχω να σου δώσω»

Μυθολογίες / «Φαντάζεστε μια θρησκεία με θεό τον Κέιτζ;»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες της Ναταλίας Σουίφτ

Από το After Hours του Σκορσέζε, που την απελευθέρωσε, μέχρι τη Γλυκιά Συμμορία του Νικολαΐδη, που τη σημάδεψε με τη μουσική της, η ηθοποιός μοιράζεται μια ετερόκλητη κινηματογραφική λίστα.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ