63 χρόνια μετά την επεισοδιακή πρεμιέρα της, η «Περιπέτεια» του Αντονιόνι παραμένει μοντέρνα

63 χρόνια μετά την επεισοδιακή πρεμιέρα της, η Περιπέτεια του Αντονιόνι παραμένει μοντέρνα Facebook Twitter
Η Περιπέτεια παραμένει μια δημιουργία μοντέρνα όπως τότε, αν όχι περισσότερο, σημειολογικά πυκνότερη και κινηματογραφικά υπέρτερη σε σχέση με δεκάδες σύγχρονα arthouse πυροτεχνήματα.
0

Το γιουχάισμα στις προβολές, ειδικά σε εκείνες που διεξάγονται παρουσία συντελεστών, πέρα από αγένεια –αγενής μπορεί να υπήρξε και ο δημιουργός μέσα από την ταινία του–, πέρα από έλλειψη στοιχειώδους σεβασμού στη δουλειά που έκαναν τόσοι άνθρωποι, η οποία, σε τελική ανάλυση, πήρε πολύ περισσότερο χρόνο και κόπο από εκείνον που δαπάνησες για να την παρακολουθήσεις, δείχνει και κάτι ακόμα πιο ποταπό: θρασυδειλία.

Γιατί, εκμεταλλευόμενος την ανωνυμία της μάζας και την πιθανή στήριξή της, όταν έχει διαγνώσει κλίμα δυσαρέσκειας στην ατμόσφαιρα, ο θύτης ενεργεί με τρόπο που μάλλον δεν θα τολμούσε αν βρισκόταν  πρόσωπο με πρόσωπο με τον δημιουργό, τουλάχιστον όχι δίχως να αποδέχεται την πιθανότητα να εισπράξει την πατροπαράδοτη μπούφλα ως απάντηση.

Περαιτέρω, κάποιος που γιουχάρει σε μια προβολή στην πραγματικότητα δεν νοιάζεται καθόλου για όσα είδε στην οθόνη παρά μόνο για το πώς προσδιορίζεται ο ίδιος μέσα από τη στάση του προς εκείνα. Και μόνο γι’ αυτό, στα μάτια μας ένας τέτοιος άνθρωπος δεν μπορεί να έχει θέση στο παραμύθι της σινεφιλίας, αν δεν αλλάξει μυαλά – ζει κυρίως στο παραμύθι της φιλαυτίας του, το σινεμά είναι το μέσο για να την τροφοδοτήσει κι άλλο.

Μπορεί η «Έκλειψη» να είναι το μεγάλο αριστούργημα της άτυπης τριλογίας που ξεκίνησε η «Περιπέτεια», αλλά στο άκουσμα των γλυκόπικρων μελωδιών του Τζιοβάνι Φούσκο, στη θέα της γοητευτικής ασπρόμαυρης φωτογραφίας, του ερημικού σικελικού τοπίου και, φυσικά, της Βίτι δεν μπορείς παρά να νιώσεις ότι βρίσκεσαι σε καλά χέρια.

Αφήστε, δε, που συχνά το «αστείο» και το γιουχάισμα γυρίζουν σε βάρος του, όπως στην περίπτωση της «Περιπέτειας» του Αντονιόνι. Οι έντονες αποδοκιμασίες κατά την πρεμιέρα της ταινίας στις Κάννες το 1960 έχουν μείνει θρυλικές από την ανάποδη: όταν κάποιος θέλει να στηλιτεύσει αντίστοιχα πυρωμένες, καφροειδείς αντιδράσεις σε φεστιβάλ, επικαλείται το επιχείρημα «εδώ είχαν γιουχάρει την «Περιπέτεια» στις Κάννες, στο [βάλτε τον τίτλο του αποδοκιμαζόμενου έργου] θα δίσταζαν;»

63 χρόνια μετά την επεισοδιακή πρεμιέρα της, η Περιπέτεια του Αντονιόνι παραμένει μοντέρνα Facebook Twitter
Η «Περιπέτεια» σε (προσ)καλεί να σκαλίσεις το κάδρο της αντί να διαβάζεις μόνο υπότιτλους.

Για να κάνουμε τον δικηγόρο του διαβόλου, η ταινία ρηξικέλευθα και εντελώς συμπτωματικά, την ίδια χρονιά με μια άλλη μεγάλη δόξα της έβδομης τέχνης, εξαφανίζει την πρωταγωνίστριά της πάνω στο ημίωρο και αφιερώνει αρκετή ώρα στην αναζήτησή της, σε σημείο που να δίνει την αίσθηση στον παρθένο θεατή ότι πρόκειται να παρακολουθήσει ένα μυστήριο.

Για όποιον θέλει να τις βρει, απαντήσεις υπάρχουν στο βάθος του κάδρου, όχι μόνο για την εξαφάνιση της Άνα αλλά για πολλά πράγματα – η εικόνα της Κλαούντια, που παραμονεύει έξω από το παράθυρο των εραστών π.χ., μας αποκαλύπτει πολλά για τις επιθυμίες της, πολύ πριν μας τα δώσει το σενάριο.

Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε ορολογία αφηγηματικού σινεμά, η εξαφάνιση της Άνα είναι ένα macguffin, ένας μηχανισμός της πλοκής ώστε ο Αντονιόνι να αφηγηθεί(;) την πραγματική ιστορία και να αναπτύξει τις θεματικές του, τις οποίες, όπως συνηθίζεται στις μεγάλες ταινίες, μας έχει συστήσει με το καλημέρα.

Όταν εργάτες εκμυστηρεύονται στον πλούσιο πατέρα της Άνα τις ανησυχίες τους για την ανοικοδόμηση σε ένα οικόπεδο και για τις δυσμενείς αλλαγές στην πόλη τους, εκείνος δείχνει να τις συμμερίζεται, μα δευτερόλεπτα μετά φαίνεται σαν αυτή στιχομυθία να μη συνέβη ποτέ. Οι εργάτες παραμένουν στο βάθος του κάδρου, είναι ακόμα εκεί, οι προβληματισμοί τους επίσης, μα ο χαρακτήρας τούς αγνοεί επειδή στην πραγματικότητα δεν δίνει δεκάρα.

63 χρόνια μετά την επεισοδιακή πρεμιέρα της, η Περιπέτεια του Αντονιόνι παραμένει μοντέρνα Facebook Twitter
Είναι μια ταινία όπου η αποξένωση, η απώλεια της ηθικής, οι καταπιεσμένες επιθυμίες και όσα έχει ο Ιταλός δημιουργός να καταθέσει γύρω από αυτές (επι)κοινωνούνται πρωτίστως μέσα από τη mise-en-scene και από την ίδια της την αφηγηματική δομή.

Δεκάδες αντίστοιχα παραδείγματα μπορούμε να σας φέρουμε μέσα στην ταινία, προσέξτε π.χ. ότι κατά την αναζήτηση της Άνα ο Αντονιόνι τοποθετεί τους χαρακτήρες σε απόσταση μεταξύ τους παρά τον κοινό σκοπό τους. Γενικά, η «Περιπέτεια» σε (προσ)καλεί να σκαλίσεις το κάδρο της αντί να διαβάζεις μόνο υπότιτλους. Είναι μια ταινία όπου η αποξένωση, η απώλεια της ηθικής, οι καταπιεσμένες επιθυμίες και όσα έχει ο Ιταλός δημιουργός να καταθέσει γύρω από αυτές (επι)κοινωνούνται πρωτίστως μέσα από τη mise-en-scene και από την ίδια της την αφηγηματική δομή.

Επίσης, εδώ εγκαινιάζεται μια συνεργασία σκηνοθέτη-ηθοποιού που άφησε εποχή. Οι συγκυρίες έφεραν τη Μόνικα Βίτι στον δρόμο του Αντονιόνι τη στιγμή που προσέγγιζε την απόλυτη δημιουργική του ωριμότητα, παρέχοντάς του το τέλειο πρόσωπο και το αρμοστά αμφίθυμο ερμηνευτικό avatar για να μιλήσει για την ανθρώπινη «περιπέτεια», χτίζοντας ένα δικό του καλλιτεχνικό ιδίωμα, στηριγμένο εν πολλοίς στην αινιγματικότητα, την οποία η Ιταλίδα πρωταγωνίστρια πρέσβευε ιδανικά.

63 χρόνια μετά την επεισοδιακή πρεμιέρα της, η Περιπέτεια του Αντονιόνι παραμένει μοντέρνα Facebook Twitter
Οι συγκυρίες έφεραν τη Μόνικα Βίτι στον δρόμο του Αντονιόνι τη στιγμή που προσέγγιζε την απόλυτη δημιουργική του ωριμότητα, παρέχοντάς του το τέλειο πρόσωπο και το αρμοστά αμφίθυμο ερμηνευτικό avatar για να μιλήσει για την ανθρώπινη «περιπέτεια».

Μπορεί η «Έκλειψη» να είναι το μεγάλο αριστούργημα της άτυπης τριλογίας που ξεκίνησε η «Περιπέτεια», αλλά στο άκουσμα των γλυκόπικρων μελωδιών του Τζιοβάνι Φούσκο, στη θέα της γοητευτικής ασπρόμαυρης φωτογραφίας, του ερημικού σικελικού τοπίου και, φυσικά, της Βίτι δεν μπορείς παρά να νιώσεις ότι βρίσκεσαι σε καλά χέρια.

Αφέσου και θα διαπιστώσεις ότι παραμένει μια δημιουργία μοντέρνα όπως τότε, αν όχι περισσότερο, σημειολογικά πυκνότερη και κινηματογραφικά υπέρτερη σε σχέση με δεκάδες σύγχρονα arthouse πυροτεχνήματα που ενίοτε φεύγουν με Χρυσούς Φοίνικες από το ίδιο μέρος όπου αυτή λοιδορήθηκε.

Τι ειρωνεία, και ταυτόχρονα πόσο τρανή διάψευση του Νοέ που ισχυρίζεται ότι «ο χρόνος καταστρέφει τα πάντα». Κι όμως, ενίοτε τα φτιάχνει, μας αποκαλύπτει ομορφιά εκεί που δεν μπορέσαμε να την εντοπίσουμε, γιατί δεν είχαμε τη διαύγεια, τη συγκέντρωση, τα εργαλεία ή (και) την ταπεινότητα. Μας ξέφυγε, σαν εκείνο το σκάφος που διασχίζει τη θάλασσα στο βάθος του κάδρου, λίγο μετά την εξαφάνιση της Άνα.  

Η «Περιπέτεια» (1960) του Μικελάντζελο Αντονιόνι επιστρέφει στα θερινά σινεμά από την Πέμπτη 20/7.

Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μόνικα Βίτι (1931-2022): Η αγέρωχη κυρία και μοιραία κωμική ηθοποιός του ιταλικού σινεμά

Απώλειες / Μόνικα Βίτι (1931-2022): Η αγέρωχη κυρία και μοιραία κωμική ηθοποιός του ιταλικού σινεμά

Η κατ’ εξοχήν ερμηνεύτρια της θεμελιώδους ψυχικής απουσίας αποθεώθηκε από τους κριτικούς για τις σπαρτιάτικες επιδόσεις της στις καλύτερες ταινίες του Αντονιόνι, λατρεύτηκε από το, ιταλικό κυρίως, κοινό, για τις συμμετοχές της σε ανενδοίαστα λαϊκές κωμωδίες κι έφυγε σαν σήμερα από τη ζωή στα 90 της χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου cartoon

Oθόνες / Superman: Ένα αβαρές επεισόδιο κυριακάτικου καρτούν

Υπερφορτωμένο, κατά διαστήματα απολαυστικό, με μια τετράποδη προσθήκη που θα κάνει τους ζωόφιλους να γαβγίζουν από χαρά, το «Superman» του Τζέιμς Γκαν δεν προσποιείται πως θέλει να προσφέρει τίποτα παραπάνω από δύο ευχάριστες ώρες στο σινεμά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Η πρώτη ταινία του αναγεννημένου διευρυμένου σύμπαντος της DC, ο υβριδικός μεταμεσονύκτιος χαβαλές του «Dangerous Animals» και το χιτσκοκικό «Spellbound», με την ονειρική σεκάνς ανθολογίας που σχεδίασε ο Σαλβαδόρ Νταλί, ξεχωρίζουν από το πρόγραμμα αυτής της εβδομάδας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Νύχτα Αγωνίας: Το trendy δράμα του Χίτσκοκ με τη συμμετοχή του Νταλί

Οθόνες / Νύχτα Αγωνίας: Το trendy δράμα του Χίτσκοκ με τη συμμετοχή του Νταλί

Ο μεγαλοπαραγωγός Ντέιβιντ Ο. Σέλζνικ επιθυμούσε ένα trendy δράμα για την ψυχανάλυση, ενώ ο Άλφρεντ Χίτσκοκ γύρισε άλλο ένα θρίλερ για το σεξ, την ερωτική επιθυμία και τον ρόλο μιας δυναμικής γιατρού, απροστάτευτης σε ένα σεξιστικό ανδροκρατούμενο μικρόκοσμο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αναγέννηση του Jurassic World με ανακυκλωμένα υλικά, ανακουφιστικά αναχρονιστική

Οθόνες / Jurassic World: Ανακυκλωμένα υλικά, ανακουφιστικό πισωγύρισμα

Ο Κόλιν Τρεβόροου ξεκίνησε δυνατά τη δεύτερη τριλογία του Jurassic σύμπαντος και την έστειλε στον αγύριστο ή περίπου στη μέση του πουθενά, με τους τροποποιημένους δεινοσαύρους αδέσποτους, οπλισμένους κι επικίνδυνους, σε ένα φινάλε με οικολογικές κορόνες, πανηγυρικά χαοτικό, ψευδεπίγραφα απειλητικό και, εν τέλει, εξαιρετικά ανιαρό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στο «F1», o Μπραντ Πιτ θυμίζει τους σταρ μιας άλλης εποχής

Οθόνες / Στο «F1», o Μπραντ Πιτ θυμίζει τους σταρ μιας άλλης εποχής

Ο Μπραντ Πιτ, σε έναν μεγαλειώδη αναχρονισμό σε σύγκριση με τους ζορισμένους άνδρες του σύγχρονου κινηματογράφου, παίζει την ψυχούλα που όλοι φανταζόμαστε στο «F1», έναν (καθόλου σκοτεινό) ιππότη της ασφάλτου, ριψοκίνδυνο για το fun της ιστορίας, σε πλήρη έλεγχο της κατάστασης, πιστό στο σχεδόν ερωτικό του ραντεβού με τον φακό.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
10 κινηματογραφικές προβολές-events που δεν πρέπει να χάσετε φέτος το καλοκαίρι

Οθόνες / 10 θρυλικές ταινίες που θα δούμε φέτος στα θερινά

Πέρα από τις ταινίες της διανομής, το καλοκαίρι διεξάγονται events, φεστιβάλ κaι αφιερώματα που (επανα)συστήνουν θησαυρούς από το κινηματογραφικό παρελθόν. Επιλέγουμε μια προβολή από δέκα τέτοιες δράσεις, στις οποίες κάθε σινεφίλ αξίζει να χτυπήσει κάρτα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Απώλειες / Κατερίνα Γιουλάκη (1938-2025): «Η θεία όλων μας»

Η αγαπημένη ηθοποιός, που έφυγε πλήρης ημερών πριν από λίγες ημέρες, υπήρξε η επιτομή της Ελληνίδας θείας, τόσο στην τηλεόραση όσο και στον κινηματογράφο. Ο ανιψιός της, Φώτης Σεργουλόπουλος, θυμάται στιγμές μαζί της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

The Review / Γιατί να δει κανείς το «Φοινικικό σχέδιο» αν δεν είναι φαν του Γουές Άντερσον;

O Χρήστος Παρίδης συζητά με τη Βένα Γεωργακοπούλου για την τελευταία ταινία του Τεξανού δημιουργού. Πρόκειται, τελικά, για μια αντικαπιταλιστική αλληγορία της εποχής μας;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ