Ζεϊμπέκικο με τζην Armani και η εκδίκηση της χαμένης συλλογικότητας

Ζεϊμπέκικο με τζην Armani και η εκδίκηση της χαμένης συλλογικότητας Facebook Twitter
8

Είχα τη τύχη να είμαι ένας εκ των εθελοντών του TEDxAthens που συνάντησε τον ψυχαναλυτή κ. Ματθαίο Γιωσαφάτ κατά τη προετοιμασία της ομιλίας του στη φετινή εκδήλωση. Συγκράτησα κάποια σημεία της συζήτησης που αφορούν τo ομαδικό πνεύμα  των Ελλήνων.

"Πάνε και τα σπάνε στις ταβέρνες, αλλά έχουν δυσκολία να κάνουν σχέσεις με το περιβάλλον" ανέφερε σε ένα σημείο ο κ.Γιωσαφάτ. "Οι Έλληνες είναι επιφανειακά χαρούμενοι. Δηλώνουν ότι είναι ανοιχτοί, αλλά αυτό δεν συμβαίνει στη πραγματικότητα. Στην Αγγλία, που έχει τη φήμη για το αντίθετο, συναντάς επιφύλαξη για 3-4 μήνες, αλλά μετά βρίσκεις αρκετά άτομα που είναι πολύ ανοιxτά. Στην Ελλάδα, συναντάς στην αρχή μια επιφανειακή ανοιxτή αντιμετώπιση, αλλά μετά βλέπεις κάποια επιφύλαξη, ίσως και φόβο. Οφείλεται στη χαμηλή αυτοεκτίμηση".

"Στο Λονδίνο σε κάθε γειτονιά υπάρχουν ομάδες γύρω από διάφορα θέματα, μιλούν μεταξύ τους".

"Οι Ελληνες έχουν αντιεθελοντική, αντιομαδική στάση τα τελευταία χρόνια. Ο άνθρωπος είναι ναρκισσιστικός, αλλά και ομαδικός. Αν μετά τα 40 δεν μετέχεις σε ομαδικές δράσεις, τότε είσαι ‘νεκρός’. Είναι ψυχολογική ανάγκη να μετέχεις σε κοινωνικό δίκτυο. Μέχρι τα 40 ο άνθρωπος δίνει μεγάλη βάση στο σεξ, τη καριέρα κλπ. Οι Έλληνες ήταν μέχρι πρόσφατα ενταγμένοι κυρίως σε συγγενικά δίκτυα. Τώρα, μετά τη κρίση, έχουν αδυνατίσει και αυτά".

"Ο άνθρωπος ζει με τις σχέσεις, είναι ψυχολογική ανάγκη να μετέχει σε Κοινότητες. Ουκ επ’ άρτω μόνο ζήσεται ο άνθρωπος. Αυτή την εποχή όμως φαίνεται  σαν να κoiτάμε μόνο τα δικά μας".

Τα υπόλοιπα τα είπε ο κ.Γιωσαφάτ στην ομιλία του στο TEDxAthens, σε μια "απρόσμενη" συνάντηση ενός εκπροσώπου μιας γενιάς και μιας επιστήμης με ένα κοινό, που ζει με άλλους ρυθμούς.

Από τις πιο δημιουργικές στιγμές αυτής της "συνάντησης", ήταν η προσωπική επικοινωνία με τον κ.Γιωσαφάτ. Ήταν αναμενόμενο ότι δεν θα μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε μέσω email. Ήταν αναμενόμενο το ότι δεν γνώριζε τι είναι το TED και ότι θα έπρεπε να το εξηγήσουμε από κοντά. Πήρε τη πρωτοβουλία, είδε βίντεο, αξιολόγησε το κοινό του TED και στάθηκε στη πρωτοβουλία Human Grid που έχει στόχο να αναδείξει την αξία της συλλογικότητας για την ενίσχυση της αλληλεγγύης.

Σπάμε πιάτα,  βρίζουμε στα γήπεδα

Τι να σημαίνει αλήθεια αυτό, όπου κάποιοι νεόπλουτοι ή και αυτοαπασχολούμενοι, τα σπάνε στα μπουζούκια και κάνουν λουλουδοπόλεμο; Ή οι άλλοι που με  Armani τζήν χορεύουν ζεμπέκικο "Βρέχει φωτιά στη στράτα μου";  Acting out (εκδραμάτιση) το αποκαλεί ένας ομότεχνος του κ.Γιωσαφάτ.

Συγγενές το φαινόμενο του υπερβολικού φαγητού σε –λαϊκές ή επιτηδευμένες- ταβέρνες και δήθεν high εστιατόρια. Κάτι που αποτυπώνεται και στην καμπύλη που δείχνει πόσο πάχυναν και "στραβοχύθηκαν" οι Ελληνες τα τελευταία 30 χρόνια.

Ένα άλλο φαινόμενο ‘ομαδικότητας’ είναι η μαζική προσέλευση τα προηγούμενα χρόνια στα γήπεδα, όπου πολλοί ευκατάστατοι, επιδίδονταν σε βρισίδι του αντιπάλου με χυδαία συνθήματα. Η ψυχοθεραπεύτρια Μαριαλένα Σπυροπούλου βοηθάει να πάμε λίγο παραπέρα το παραπανω συλλογισμό: "Στην οδική μας συμπεριφορά ή στον τρόπο που συναναστρεφόμαστε στη γειτονιά ή στην πολυκατοικία είναι ξανά πρόδηλη η επιθετικότητά μας, δείγμα μιας πρωκτικής καθήλωσης ενός ολόκληρου λαού. Ο πρωκτικός προτιμά να καταστρέφει παρά να δημιουργεί. Γι' αυτό και ανθιστάμεθα στις συλλογικότητες και στο ομαδικό πνεύμα. Και εκεί η σχέση με τη μάνα είναι κυρίαρχη. (Δεν είναι παράξενο που η πιο "απολαυστική" βρισιά στα γήπεδα είναι το «σου γ@@ τη μάνα»..."

Δεν γνώριζα αυτή την επιστημονική ερμηνεία , η οποία ταιριάζει στη θέση εκείνων που υποστηρίζουν ότι στη χώρα υπάρχει μεγάλη επίδειξη κ@λοπαιδισμού..

Μια άλλη επίδειξη ‘συλλογικότητας’ είναι η εικόνα σε πάρκα όπου υπάρχουν καφετέριες: οι καθήμενοι στα τραπέζια είναι πολλαπλάσιοι αυτών που κάνουν με τη παρέα τους μια βόλτα στο πάρκο.

Όλα τα παραπάνω δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της διάθεσης επίδειξης ενός καλού εισοδήματος. Από το 1974 και μετά, αλλάξαμε αρκετά σπίτια, πολύ περισσότερα αυτοκίνητα, αλλάξαμε παρέες και στέκια.  Κάναμε ταξίδια στη Ταϋλάνδη, τη Πάρο και την Αράχωβα (χωρίς να περάσουμε από τους Δελφούς).  Πήραμε αρκετά πτυχία και περισσότερα ‘χαρτιά’.

Από το Α, οπως Αλληλεγγύη

Η ομαδικότητα και οι συλλογικότητες είναι μονόδρομος πια. Να μην τα αντιμετωπίσουμε ως καταναγκαστικά έργα, ούτε ως υποχρέωση. Είναι από τα καλύτερα δώρα της κρίσης. Απο τους συμμαθητές στο γυμνάσιο, που θα μας θυμίσουν τις φάρσες και τα νεανικά όνειρα, μέχρι μια καινούργια παρέα συνομιλήκων μας, για να καθαρίσουμε το διπλανό πάρκο ή να συγκεντρώσουμε αχρείαστα ρούχα, γι’ αυτούς που τάχουν ανάγκη.

Βλέποντας τις Ομάδες που συμμετέχει ο 18χρονος γιός μου στο Λύκειο Ελληνίδων (χορεύει από 4 ετών) ή στους εθελοντές δασοπυροσβέστες Υμηττού, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσω για ποιους λόγους οι νεότερες γενιές κάνουν λιγότερο (αυτοαναφορικό, ναρκισσιστικό) θόρυβο από τις δικές μας. Οι δικές τους συλλογικές εκφράσεις δεν μεταμορφώνονται (ή δεν πρόλαβαν να μεταμορφωθούν) σε  agenda, μηχανισμούς, επιρροή, εξουσία, όπως σκυλιασμένα φρόντισαν οι προηγούμενες.  Δεν χρειάζεται να γίνουμε κυνικοί, για να ισχυριστούμε ότι οι επόμενες γενιές θα είναι πιο ομαδικές. Συμμετέχουν ήδη σε περισσότερες συλλογικότητες, -και όχι μόνο γιατι δεν τους αφήσαμε τίποτε καλύτερο να κάνουν. Οι παλιές "συναλλαγματικές" της Εθνικής Αντίστασης, του 114, του Χρηματιστηρίου ή της καταπάτησης κάθε δημόσιου αγαθού, είναι πλέον ακάλυπτες ή χωρίς ιδιαίτερη αξία. 

Πάμε από την αρχή, για τα βασικά...Ξεκινάμε από το Α, όπως αλληλεγγύη και Αισθητική...

8

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Δ. Πολιτάκης / Όχι άλλο κάρβουνο: Αφήστε το αναρχικό άστρο να λάμπει στην πλατεία Εξαρχείων και καλές γιορτές

Μπορεί να έχει άμεση ανάγκη κάποιου είδους ανάπλασης η Πλατεία Εξαρχείων, το τελευταίο που χρειάζεται όμως είναι ένα μίζερο χριστουγεννιάτικο δέντρο με το ζόρι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Β. Βαμβακάς / Δεκαετία του 2010: Δέκα χρόνια που στην Ελλάδα ισοδυναμούν με αιώνες

Οποιοσδήποτε απολογισμός της είναι καταδικασμένος στη μερικότητα, αφού έχουν συμβεί άπειρα γεγονότα που στιγμάτισαν τις ζωές όλων μας ‒ δύσκολο να μπουν σε μια αντικειμενική σειρά.
ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΜΒΑΚΑ
Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Β. Στεργίου / Τα χρόνια των μετακινήσεων και η κουβέντα για το brain drain που δεν μου αρέσει καθόλου

Αντί να βλέπουμε τη χώρα σαν άδεια πισίνα όπου πρέπει να γυρίσουν τα ξενιτεμένα της μυαλά για να γεμίσει, ας αλλάξουμε τα κολλημένα μυαλά σ' αυτόν εδώ και σε άλλους τόπους.
ΤΗΣ ΒΙΒΙΑΝ ΣΤΕΡΓΙΟΥ

σχόλια

5 σχόλια
Δε διαφωνώ μαζί σας, ούτε εξ ολοκλήρου με το άρθρο, το βρήκα πολύ ενδιαφέρον. Απλά δεν μπορώ να δεχτώ κάποιες απόψεις που παρουσιάζονται τόσο απόλυτα. Για να σας απαντήσω με τη σειρά, απο κάποιον άλλο ψυχαναλυτή μπορεί να ακούσετε τελείως διαφορετική άποψη, δε σημαίνει οτι συμφωνούν όλοι με τον κύριο Γιωσαφάτ. Μιλώντας για την ιστορία, την πολιτική, τη γεωγραφική θέση, είναι παράγοντες που μας έχουν διαμορφώσει σε αυτό που είμαστε με τα όμορφα και τα άσχημα. Η Αγγλία που αναφέρθηκε ως παράδειγμα, έχει διαμορφωθεί απο διαφορετικά βιώματα, κάτι που μας κάνει να μη μπορούμε να ακολουθήσουμε το ίδιο μοντέλο, και ίσως να μη μπορούμε και να συγκριθούμε. Σε ότι αφορά τη βία, πάντα ορμώμενος απο τα περί Αγγλίας και τα γηπεδικά (δε θα ήθελα να αναφέρομαι σε συγκεκριμένες χώρες αλλά δώθηκε ως παράδειγμα), δεν τίθεται σύγκριση. Χώρα με τεράστια παράδοση στην ποδοσφαιρική βία, εντός και εκτός γηπέδου απο πολύ παλιά, σοβαροί τραυματισμοί ακόμα και δολοφονίες, Η κατάσταση απλά ελέγχεται με δεκάδες κάμερες ασφαλείας μέσα στο γήπεδο. Δε σημαίνει οτι επειδή φοβάμαι να κάνω κάτι το οποίο τιμωρείται έχω αποβάλει και τη βία απο μέσα μου. Στην Ελλάδα σίγουρα υπάρχουν περιστατικά αλλά θεωρώ οτι είναι μεμονωμένα. Σχετικά με τη συμμορία των γκάνγκστερς πιστεύω οτι το μεγαλύτερο μέρος των ψηφοφόρων δεν έχουν δει τη βία που ασκείται απο αυτούς. Χρησιμοποιούν όντως πολύ σωστά το κόμμα ως προκάλυμμα και η βία "κουκουλώνεται".Συνεχίζοντας, το άρθρο είναι ο ορισμός του στερεότυπου "Πάνε και τα σπάνε στις ταβέρνες…", "τα σπάνε στα μπουζούκια και κάνουν λουλουδοπόλεμο…" "με Armani τζήν χορεύουν ζεμπέκικο…" και αρκετά άλλα. Το μοναδικό αντίστοιχο αρνητικό που αναφέρεται για τους Άγγλους είναι πως έχουν μια φήμη πως δεν είναι ανοιχτοί (όπως πιστεύουν οι έλληνες..). Σύντομα όμως και αυτό διαψεύδεται απο το άρθρο και γυρίζει μπούμερανγκ στους έλληνες. Το να ασκήσεις κριτική είναι εύκολο, ποιός απο έμας δεν έχει όντως σκεφτεί ήδη αρκετά απο αυτά που αναφέρονται ως στραβά. Το θέμα είναι οι λύσεις…Τέλος σχετικά με την ομαδικότητα, συμφωνώ, απλά απο τη στιγμή που δεν υπάρχουν ομάδες σε πολλές περιπτώσεις, και πολλοί συνάνθρωποι έχουν ανάγκη, το να δράσω σαν μονάδα και να μη περιμένω να φτιαχτεί μια ομάδα, το θεωρώ ανθρωπιά... Απλά.
Καλά, χαλαρώστε, μη συμφωνείτε τόσο πολύ με το οτιδήποτε παρουσιάζει τους Έλληνες χειρότερους απο άλλους λαούς. Είναι μια θεωρία όπως υπάρχουν και πολλές άλλες. Η γεωγραφική μας θέση και η ιστορία μας έχουν κάνει αυτούς που είμαστε. Προσωπικά αισθάνομαι χαρούμενος που είμαι Έλληνας. Δεν έχω πάει σε μπουζούκια αλλά δεν κατηγορώ αυτόν που θα χορέψει ζειμπέκικο φορώντας Armani, όπως δεν θα κατηγορήσω αυτόν που ακούει Muddy Waters φορώντας Armani. Μου φαίνεται παιδαριώδες.Το οτι πρέπει να ανήκω σε ομάδα για να βοηθήσω συνανθρώπους μου επειδή θα μου το πεί η ομάδα δεν με κάνει καλύτερο απο το να βοηθήσω ένα γείτονα (όπως συχνά συμβαίνει εδώ στο κέντρο) γιατι πραγματικά θέλω. Το οτι προτιμώ να βγαίνω με την παρέα μου και να γνωρίζω κόσμο είναι σίγουρα πιο υγιές απο το να γραφτώ σε social networks ανεύρεσης ταιριού. Επίσης ας μη μιλήσουμε για χουλιγκανισμό, προβλήματα απο κατανάλωση αλκοόλ κ.λπ. Μου φαίνεται οτι στην Ελλάδα το αλκοόλ προκαλεί ευφορία κ διάθεση για αγάπη(δεν μιλάω εννοείται για προβλήματα αλκοολισμού) και όχι επιθετικότητα και στο γήπεδο αν εξαιρέσεις συνθήματα και 5 ανεγκέφαλους τα πράγματα είναι αρκετά ειρηνικά. Γενικά πρέπει να πάρουμε μαθήματα απο άλλες χώρες (βλ. παιδεία κ.λπ), αλλα σίγουρα μπορούμε να δώσουμε κιόλας.(βλ.ανθρωπιά, αυθορμητισμός, μεράκι κ.λπ)
Δε διαφωνώ μαζί σας στο ότι υπάρχουν ιστορικά και πολιτικά αίτια για τη συμπεριφορά ενός λαού, αλλά ο κος Γιωσαφάτ ψυχαναλυτής είναι, τη σκοπιά της ειδικότητας του θα μας δώσει. Άλλωστε, και σ' έναν άνθρωπο, η προσωπική του ιστορία είναι αυτή που τον αφήνει με τραύματα και συμπεριφορές που πολλές φορές κάνουν την καθημερινότητά του δύσκολη. Οπότε το ένα δεν αναιρεί απαραίτητα το άλλο. Πώς είναι δυνατόν να αρνείστε ότι υπάρχει επιθετικότητα στην Ελλάδα; Δεν είμαι λάτρης του ποδοσφαίρου για να είμαι πλήρως ενημερωμένος, αλλά δε νομίζω ότι θα υπερβάλλω λέγοντας ότι γινόμαστε συχνά μάρτυρες περιστατικών βανδαλισμών και εγκληματικών ενεργειών σε γήπεδα. Αλλά, επειδή όπως είπα είμαι άσχετος με τα αθλητικά...εδώ ολόκληρη συμμορία γκάνγκστερς, με το προκάλυμμα του κόμματος, βγαίνει δημοσκοπικά δεύτερο κόμμα! Πόθεν πώς λοιπόν τα πράγματα είναι "ειρηνικά"; Δουλευόμαστε;Το ζήτημα δεν είναι αν μπορούμε να "δώσουμε" ή να "πάρουμε" μαθήματα από κάποιους άλλους. Ο Γιωσαφάτ χρησιμοποίησε ένα γενικευτικό συγκριτικό παράδειγμα προκειμένου να κάνει πιο ζωντανή την παρουσίασή του... προφανώς τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Το ζήτημα είναι ότι πρέπει να αρχίσουμε να αναλογιζόμαστε (και όχι μόνο εμείς, αλλά ΟΛΟΙ οι λαοί) την πιθανότητα όλα αυτά τα στερεότυπα με τα οποία έχουμε κωδικοποιήσει τους εαυτούς μας και τους "άλλους" να είναι μάλλον ανακριβή και πρέπει κατά περίπτωση να τα αγνοούμε ή να τα ξεπερνάμε.Το ότι έχουμε πρόβλημα με την ομαδικότητα και ότι δεν έχουμε μάθει να συνεργαζόμαστε στο πλαίσιο οργανωμένων συνόλων σε αυτή τη χώρα είναι αλήθεια, και αυτό είναι όντως προβληματικό. Και για να μην πάμε πολύ μακριά, σε συγκυρίες όπως η σημερινή, μακάρι τα άτομα να μην έπρεπε απλά να ελπίζουν στη δυνάμει καλοσύνη ενός τυχαίου γείτονα, αλλά μπορούσαν να προσβλέπουν στη στήριξη οργανωμένων ανθρώπινων δικτύων, είτε σε επίπεδο γειτονιάς, είτε σε επίπεδο συνοικίας/δήμου. Προφανώς βέβαια και να υπάρχουν κάποιες τέτοιες ομάδες, αλλά είμαι σίγουρος ότι κρατιούνται με νύχια και με δόντια.
Ο βαθύτερος “ρατσισμός” του νεοέλληνα, ειδικά όπως εξελίχθηκε τα τελευταία χρόνια, δεν στρέφεται προς τους αφροασιάτες, αλλά προς τους βορειοευρωπαίους. Ο ρατσισμός προς τους αφροασιάτες είναι χωρική εχθρότητα προς κάτι το οποίο πολιτισμικά κατανοεί, και με το οποίο ουσιαστικά συγγενεύει, αλλά το οποίο έφτασε σε σημείο να διεκδικεί τον ζωτικό του χώρο. Οι βορειοευρωπαίοι είναι το Άλλο, αυτό με το οποίο έχει αποξενωθεί προσπαθώντας απελπισμένα να το αντιγράψει εξωτερικά. Και είναι αυτοί που συνεχώς του υπενθυμίζουν ότι η απόστασή του από την Αρχαία Ελλάδα δεν είναι μόνο χρονική.Όσες φορές επιχείρησα να διατυπώσω την άποψη σε παρέες νεοελλήνων ότι οι Εγγλέζοι είναι πιο κοινωνικός λαός από εμάς, και ότι είναι και πιο γλεντζέδες, οι περισσότεροι εμφάνιζαν σπασμούς και ξεσπούσαν σε υστερικές διαμαρτυρίες, λες και τους έθιγα τα ιερά και τα όσια, ή τους έκανα ηλέκτροσόκ. Όσο για την αυτόματη αντίδραση του ελληνάρα ότι οι Εγγλέζοι είναι “αδερφές”, δεν φανερώνει τίποτε άλλο παρά τον σχεδόν παθολογικό φόβο του “πρωκτικά καθηλωμένου” νεοέλληνα για την λανθάνουσα ομοφυλοφιλία του, κάτι το οποίο έχει αναχθεί σχεδόν σε συλλογική νεύρωση.
δεν ξερω τι σημαινει πιο "γλεντζες" (εεε;) (να σπας πιατα; να παιρνας καλα ; μπορει και να ειναι) αλλα εμπειρικες μαρτυριες ανθρωπων που εχουν ζησει στο εξωτερικο χρονια (χωρις να διακατεχονται απο συμπλεγματα του τυπου "ειμαι στα παρισια τωρα") διαβεβαιωνουν οτι η ανθρωπινη επαφη εξαντλειται συνηθως στο πρωτο μισαωρο αλκοολοποσιας.Οι δε στατιστικες (hard science) με τα ποσοστα αλκοολισμου δειχνει να τους επιβεβαιωνει.