Όταν ο Μάνος Χατζιδάκις μελοποίησε τον Πίνδαρο

Όταν ο Μάνος Χατζιδάκις μελοποίησε τον Πίνδαρο Facebook Twitter
0
Όταν ο Μάνος Χατζιδάκις μελοποίησε τον Πίνδαρο Facebook Twitter
Πέντε ποιήματα του Πινδάρου μελοποίησε όλα κι όλα από τους Ύμνους, τους Παιάνες, τα Εγκώμια και τους Θρήνους του, φτιάχνοντας έναν μικρό κύκλο τραγουδιών για δύο λυρικές φωνές, της Μορφονιού και του Σακκά

Οι μοναδικές δύο φορές που ο Μάνος Χατζιδάκις ασχολήθηκε με τη μελοποίηση αρχαιοελληνικής ποίησης, όχι βασισμένη σε κάποια μετάφραση στα νέα ελληνικά, αλλά στο πρωτότυπο κείμενο, ήταν με ένα τραγούδι δισκογραφημένο και ένα ολόκληρο ανέκδοτο μέχρι σήμερα έργο: Το μεν τραγούδι ήταν το Κέλομαί σε Γογγύλα σε ποίηση Σαπφούς που ερμήνευσε η Φλέρυ Νταντωνάκη και εντάχθηκε στον κύκλο Ο Μεγάλος Ερωτικός (1972), το δε έργο ήταν Τα Πινδαρικά (Τα εκ Πινδάρου Παιανίζοντα) σε ποίηση φυσικά του Πινδάρου. Θα μπορούσε να ανήκει στην κατηγορία αυτή και το Κραταιά ως θάνατος αγάπη, πάλι από τον Μεγάλο Ερωτικό, αλλά αυτό αποτελούσε μελοποίηση ενός αποσπάσματος από το Άσμα Ασμάτων του Σολομώντος, άρα δε μιλάμε για ποίηση κάποιου αρχαίου Έλληνα ποιητή.

Αν παρατηρήσει κανείς την εργογραφία του Χατζιδάκι, θα δει πως αρκετές εργασίες του, που έγιναν κατά παραγγελία, σαν αυτές για το θέατρο και τον κινηματογράφο κυρίως, παρέμειναν αδισκογράφητες. Υπάρχουν ακόμη έργα του συνθέτη - πάντα εν είδει ανάθεσης - που φτιάχτηκαν και παρουσιάστηκαν σε συναυλίες για μία και μοναδική φορά, όσο ο ίδιος ήταν εν ζωή, και έκτοτε δεν είδαν το φως της επίσημης δημοσιότητας. Και λέω της ''επίσημης'', καθώς κάποιοι φρόντισαν να ηχογραφήσουν έστω πρόχειρα τις συναυλίες αυτές και σήμερα να έχουμε γνώση του αποτελέσματος. 

Τα Πινδαρικά μεταδόθηκαν από τη ραδιοφωνική συχνότητα του Τρίτου Προγράμματος και γι' αυτό μάλλον διασώθηκαν ακέραια και σήμερα κοσμούν το αρχείο κάποιων φανατικών χατζιδακικών.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο στις 16 Αυγούστου του 1981 παρουσιάστηκαν στο Ηράκλειο της Κρήτης Τα Πινδαρικά με τη μεσόφωνο Κική Μορφονιού, τον βαρύτονο Σπύρο Σακκά, μικρό μουσικό σύνολο και τη Χορωδία του Τρίτου Προγράμματος υπό τη διεύθυνση του Αντώνη Κοντογεωργίου.

Όταν ο Μάνος Χατζιδάκις μελοποίησε τον Πίνδαρο Facebook Twitter
Mε τον βαρύτονο Σπύρο Σακκά

Σύμφωνα με κείμενο του ίδιου του Χατζιδάκι, η ανάθεση έγινε από τον Ντίνο Γιαννόπουλο, τον πρώτο καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών με θητεία ως σκηνοθέτης στη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης. Ο Γιαννόπουλος ζήτησε από τον Χατζιδάκι να συνθέσει μία σκηνική καντάτα για το Φεστιβάλ Κέρκυρας, ένα ρέκβιεμ ουσιαστικά στη μνήμη του Αμερικανού κορυφαίου μαέστρου Thomas Shippers που είχε συνδεθεί με τον συγκεκριμένο μουσικό θεσμό της Κέρκυρας και που είχε φύγει από τη ζωή το 1977 σε ηλικία 47 ετών.

Ο Shippers υπήρξε σύντροφος του Gian Carlo Menotti, του Ιταλοαμερικανού συνθέτη και λιμπρετίστα που ο Χατζιδάκις εκτιμούσε ιδιαίτερα (υπάρχει αναφορά του στο ένθετο σημείωμα της Ρωμαϊκής Αγοράς) και ήταν επίσης μέλος της αδερφότητας Delta Omicron, στην οποία ανήκαν αποκλειστικά αρχιμουσικοί εγνωσμένου διεθνούς κύρους. Επειδή λοιπόν ο Τόμας ήταν ένα ωραίο παιδί προπάντων, έπρεπε να υμνήσω το χαμό του σαν ωραίου παιδιού. Έτσι σκέφτηκα πως το καλύτερο ποιητικό κείμενο ήταν ο Πίνδαρος, ο οποίος υμνούσε ωραίους αθλητές...Μ' αυτά τα λόγια ο Μάνος Χατζιδάκις εξήγησε κάποτε την πρόθεση του να μελοποιήσει τον λυρικό Πίνδαρο.

Όταν ο Μάνος Χατζιδάκις μελοποίησε τον Πίνδαρο Facebook Twitter
Ο κορυφαίος αμερικανός μαέστρος Τhomaw Shippers

Πέντε ποιήματα του Πινδάρου μελοποίησε όλα κι όλα από τους Ύμνους, τους Παιάνες, τα Εγκώμια και τους Θρήνους του, φτιάχνοντας έναν μικρό κύκλο τραγουδιών για δύο λυρικές φωνές, της Μορφονιού και του Σακκά, ο οποίος παρουσιάστηκε ζωντανά στο Μικρό Θέατρο Κήπου κατά τις εκδηλώσεις του Μουσικού Αυγούστου 1981. Σε εκείνες τις εκδηλώσεις, την ίδια μέρα με Τα Πινδαρικά, ο Μάνος Χατζιδάκις παρουσίασε επίσης για πρώτη φορά μπροστά σε κοινό τη μελοποίηση του στην ποιητική σύνθεση Αμοργός του Νίκου Γκάτσου - εκείνος στο πιάνο και ο Σπύρος Σακκάς στο τραγούδι.

 

Τα Πινδαρικά μεταδόθηκαν από τη ραδιοφωνική συχνότητα του Τρίτου Προγράμματος και γι' αυτό μάλλον διασώθηκαν ακέραια και σήμερα κοσμούν το αρχείο κάποιων φανατικών χατζιδακικών.

Ευχής έργον θα ήταν να δισκογραφηθούν κάποια στιγμή, αφενός διότι ο Μάνος Χατζιδάκις δεν έχει ούτε έναν ζωντανά ηχογραφημένο δίσκο μεσ' στην τεράστια δισκογραφία του, αφετέρου διότι ο ίδιος ξεχώριζε το εν λόγω έργο και τού'χε δώσει μάλιστα τον αριθμό 40 μέσα στην πιο παραγωγική περίοδο της ζωής του.

Κι ας μην ξενίζει το πρώτο μου επιχείρημα: Σαφώς η ιστορία της παγκόσμιας δισκογραφίας μάς λέει πως αξίζει να ηχογραφείται και να κυκλοφορεί σε δίσκο μια rock ή jazz συναυλία, λόγω της δεινότητας των εκάστοτε μουσικών, εδώ όμως έχουμε ένα πανέμορφο ανέκδοτο ολοκληρωμένο έργο του Χατζιδάκι και σε μια καλή ηχογράφηση. Συνθέτες, άλλωστε, ''συγγενείς'' του Χατζιδάκι, από τον Nino Rota μέχρι τον Enio Morricone αξιώθηκαν δισκογραφημένες συναυλίες με μουσικές και τραγούδια τους.

Ευτυχώς, τέλος, που Τα Πινδαρικά ανακαλύφθηκαν και παίχτηκαν από την Ορχήστρα των Χρωμάτων υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με τη Χορωδία της ΕΡΤ, τη μεσόφωνο Ελένη Λιώνα και τον βαρύτονο Αντώνη Κοντογεωργίου στο τραγούδι και με τον Σωκράτη Άνθη στη σόλο τρομπέτα. Στο βίντεο του youtube μπορείτε να ακούσετε ολόκληρα Τα Πινδαρικά:

0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Σωτήρης Ντάλης / «Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επικεφαλής της Μονάδας Έρευνας για την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Πολιτική σχολιάζει τον αντίκτυπο της πανδημίας και της εκλογής Μπάιντεν στην Ευρώπη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Σωτήριος Σέρμπος / «Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Τι σηματοδοτεί η εποχή Μπάιντεν και τι αφήνει πίσω του ο απερχόμενος Πρόεδρος; Απαντά στη LiFO ο Σωτήριος Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Παν/μιο Θράκης και Ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ελλάδα / Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και μέλος της Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων του υπουργείου Υγείας μιλά για τα τελευταία δεδομένα της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Νικόλας Σεβαστάκης / Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ένας Γουίλι Σταρκ της εποχής μας. Υπάρχει κάτι σημαντικό που χωρίζει τη λαϊκιστική φαντασία των χρόνων του Μεσοπολέμου –όπως την αναπλάθει το μυθιστόρημα του Γουόρεν– από τα πλήθη που είδαμε να βγαίνουν από τα μεσαιωνικά σπήλαια των social media για να ορμήσουν προς το Καπιτώλιο.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ελλάδα / Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, μιλά στη LiFO για τα εμβόλια και τις φαρμακευτικές αγωγές που εξετάζονται. Απαντά για το δεύτερο κύμα της πανδημίας, εξηγεί ποια είναι η αλήθεια για τις ΜΕΘ, πότε θα αποχωριστούμε τις μάσκες αλλά και πότε προβλέπεται η επάνοδος στην κανονικότητα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τech & Science / Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τι θα σημάνει η γενική χρήση των εμβολίων; Θα εφαρμοστούν νέοι κανόνες σχετικά με τον εμβολιασμό; Πότε προσδιορίζεται η έναρξή του; Και τι γίνεται με τους αρνητές;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Νικόλας Σεβαστάκης / Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Η όποια στρατηγική για τον εμβολιασμό χρειάζεται να είναι σκληρή με τον νεοφασισμό των fake news και της ωμής παραπλάνησης. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να εντάξει τις ανησυχίες, τις αντιρρήσεις και τις δεύτερες σκέψεις πολλών ανθρώπων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ελλάδα / Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ο πνευμονολόγος-εντατικολόγος στο νοσοκομείο Παπανικολάου μιλά για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ΜΕΘ και τις μελλοντικές ανησυχίες του σχετικά με την πανδημία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ελλάδα / Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ο καθηγητής Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σχολιάζει όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου μιλά για το διακύβευμα των αμερικανικών εκλογών

Διεθνή / Ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου μιλά για το διακύβευμα των αμερικανικών εκλογών

Ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, εξηγεί πώς μια νίκη του Μπάιντεν θα σηματοδοτήσει την αναβίωση της Δύσης ως κεντρικού παράγοντα στη διεθνή πολιτική.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ