Από την Εφημερίδα των Συντακτών
Πριν από τρία χρόνια, λίγο μετά την υπογραφή του ελληνικού Μνημονίου, σε μια τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αργεντινό σκηνοθέτη Φερνάντο Σολάνας, ρωτήσαμε την εμβληματική αυτή φυσιογνωμία της λατινοαμερικανικής Αριστεράς για την «κληρονομιά» του ΔΝΤ στη χώρα του. Τι μας απάντησε; «Το ΔΝΤ είναι όργανο οικονομικής αποικιοποίησης. Μια αστυνομία που δρα για λογαριασμό των μεγάλων τραπεζών και επιχειρήσεων των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το ιστορικό του στη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του ’90 είναι μια αληθινή τραγωδία. Αυτό που αποκαλούμε “διεθνές πιστωτικό σύστημα” στην πραγματικότητα έχει πεθάνει, αλλά δεν έχουμε βρει τη δύναμη να το μεταρρυθμίσουμε».
Ο «Πίνο» Σολάνας, ο δημιουργός της «Μεγάλης Ληστείας» -του κορυφαίου ντοκιμαντέρ για την αργεντίνικη χρεοκοπία- ξέρει καλά τι λέει: κατ’ εντολήν του ΔΝΤ, η Αργεντινή, μεταξύ 1999 και 2001 είχε εφαρμόσει όχι ένα, ούτε δύο, αλλά… οκτώ πακέτα λιτότητας σε μόλις επτακόσιες ημέρες, με αποκορύφωμα την πρόσδεση του πέσο, του νομίσματός της, στο δολάριο και συνέπεια το τρομερό κραχ του Δεκεμβρίου του 2001 και τη μαζική φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό, τα οποία άφησαν την αργεντίνικη μεσαία τάξη κυριολεκτικά άφραγκη στα κρύα του λουτρού και στη συνέχεια την οδήγησαν στην αγκαλιά του Κίρσνερ.
Οσο για τη Βολιβία, αυτή έκανε το λάθος να εκχωρήσει την εκμετάλλευση του μεγαλύτερου πλουτοπαραγωγικού πόρου της, του φυσικού αερίου, στις ξένες πολυεθνικές, οι οποίες εκμεταλλεύτηκαν το «στάτους» αυτό για να βγάλουν δισεκατομμύρια, χωρίς να ασχολούνται με την επιδεινούμενη ένδεια των ήδη πάμπτωχων Βολιβιανών. Οταν την Πρωτομαγιά του 2009 ο νέος, τότε, Ινδιάνος πρόεδρος Μοράλες έστειλε τον στρατό να καταλάβει τις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου, οι εταιρείες και οι «προστάτες» τους χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί διαμαρτυρήθηκαν για… φασιστική νοοτροπία. Ηταν όμως αργά, αφού είχαν σκάψει μόνες τους τον λάκκο στον οποίο έπεσαν!
Τα τελευταία αυτά παραδείγματα αφορούν μόνο το πρόσφατο «δημοκρατικό» παρελθόν της Λατινικής Αμερικής. Στην πραγματικότητα, αν προχωρήσουμε σε λίγο μεγαλύτερο βάθος χρόνου, θα διαπιστώσουμε πως ήδη από τη δεκαετία του 1950 οι «επεμβάσεις» της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στη Λατινική Αμερική -και όχι μόνο- βαδίζουν χέρι χέρι με τις αντίστοιχες επεμβάσεις των ΗΠΑ αλλά και των αμερικανικών και δευτερευόντως των ευρωπαϊκών υπερεθνικών επιχειρηματικών κολοσσών.
Δημοκρατία; όχι, ευχαριστώ
Τα ιδρύματα του Μπρέτον Γουντς υπονομεύουν συστηματικά τα δημοκρατικά καθεστώτα που προχωρούν σε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, με στόχο να μειώσουν τις ανισότητες: από τη Γουατεμάλα του 1954, όταν οι πιστωτές μποϊκοτάρισαν την προοδευτική κυβέρνηση του Γιάκομπο Αρμπένς για να υποστηρίξουν στη συνέχεια τη σκληρή στρατιωτική χούντα που τον ανέτρεψε, ώς τη Βραζιλία, όπου ήδη από το 1958 αντιτίθενται στον πρόεδρο Ζουσκελίνο Κούμπιτσεκ, ο οποίος αρνείται τους όρους που θέτει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, και μετά μποϊκοτάρουν και τον διάδοχό του Ζοάο Γκουλάρτ, όταν αυτός εξαγγέλλει την αγροτική μεταρρύθμιση και την εθνικοποίηση του πετρελαίου, το 1963. Αντίθετα, μόλις ανετράπη ο Γκουλάρτ και ανέλαβε την εξουσία η στρατιωτική χούντα, τον Απρίλιο του 1964, οι πρώτοι που έσπευσαν στην Μπραζίλια ήταν οι μαθητευόμενοι μάγοι του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας…
Τα ίδια και χειρότερα έκαναν οι οργανισμοί του Μπρέτον Γουντς τον ματωμένο Σεπτέμβριο του 1973 στη Χιλή, όταν αμέσως μετά τη δολοφονία του εκλεγμένου προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε έσπευσαν να… δώσουν τα φώτα τους στη νέα, υπάκουη χούντα του Αουγκούστο Πινοσέτ. Τρία χρόνια αργότερα ακολουθούσε η Αργεντινή του Χόρχε Βιντέλα. «Η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ώθησαν σκόπιμα τη Λατινική Αμερική στην υπερχρέωση. Ανάμεσα στο 1970 και στο 1982 το δημόσιο χρέος της περιοχής σημείωσε άλμα από τα 16 στα 178 δισ. δολάρια… Παντού οι τοπικές κυρίαρχες τάξεις βρίσκουν στους θεσμούς του Μπρέτον Γουντς υποστήριξη στην αντίστασή τους κατά των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων» έγραψε ο «Monde».
Και στην Ευρώπη, όμως, απ’ όπου πέρασε το ΔΝΤ δεν… ξαναφύτρωσε χορτάρι! Πάρτε παράδειγμα από τον υποτίθεται «καλύτερο μαθητή» του Ταμείου στην Ευρώπη, τη Λετονία – ένας από τους πρώτους «αδύναμους κρίκους» της «Νέας Ευρώπης». Αναγκάστηκε να δεχτεί την οικονομική «διάσωση» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου τον Δεκέμβριο του 2008. Τα 7,5 δισ. δολάρια της βοήθειας συνοδεύτηκαν ωστόσο από τους γνωστούς επαχθείς όρους λιτότητας που πάντοτε συνοδεύουν τα χρήματα του Ταμείου` χρήματα που, ως γνωστόν, επιτρέπουν μεν στα κράτη που τα λαμβάνουν να συνεχίσουν να πληρώνουν τους πιστωτές τους και να αποφύγουν τη στάση πληρωμών, αλλά κατά τα άλλα παραμένουν… αόρατα για τον πολύ κόσμο, που επωμίζεται την αποπληρωμή τους.
Ετσι, το «κοστούμι» που εφαρμόστηκε στο λετονικό Δημόσιο (περικοπές 20% στους ήδη πολύ χαμηλούς μισθούς, που δεν ξεπερνούν κατά μέσον όρο τα 300 ευρώ, και ανάλογη περικοπή των συντάξεων, αλλά και περικοπή 40% στον προϋπολογισμό για τα δημόσια νοσοκομεία), όπως ήταν φυσικό, οδήγησε σε ακόμη μεγαλύτερη επιδείνωση της οικονομικής ύφεσης, αφού το ΑΕΠ της μικρής βαλτικής Δημοκρατίας «γκρεμίστηκε» κατά 18% και η ανεργία εκτινάχθηκε πάνω από το 30%.
Δυσβάσταχτες για τον γενικό πληθυσμό τους αποδείχτηκαν όμως οι «παρεμβάσεις» του ΔΝΤ και στις άλλες «ευεργετούμενες» ευρωπαϊκές χώρες, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, αλλά και την Ουκρανία. Στη Ρουμανία, το δάνειο των 20 δισ. ευρώ που συνομολογήθηκε μετά την παρέμβαση Ε.Ε. – ΔΝΤ οδήγησε «αυτομάτως» σε 100.000 απολύσεις στον δημόσιο τομέα, ενώ στην εκτός Ε.Ε. Ουκρανία η οικονομική βοήθεια των 16,4 δισ. δολαρίων του ΔΝΤ οδήγησε σε μείωση του ΑΕΠ κατά 15% το 2009!
Σήμερα η καθημαγμένη Λετονία παρουσιάζεται από το ΔΝΤ σαν φωτεινό παράδειγμα της επιτυχίας της συνταγής του, επειδή ορισμένοι οικονομικοί δείκτες πήραν τεχνητά την πάνω βόλτα. Στην πραγματικότητα, η λετονική κοινωνία «βράζει» και τα πρώην μεγάλα «φιλοευρωπαϊκά» κόμματα καταποντίστηκαν, ενώ στη Ρουμανία και την Ουγγαρία κυβερνούν «αντιμνημονιακοί» συνασπισμοί. Το ίδιο, δηλαδή, που συνέβη και στην Τουρκία μετά το «κραχ» του 2001, που οδήγησε στην εξαφάνιση των διάφορων «κοσμικών» κομμάτων και την έκτοτε άνετη επικράτηση των ισλαμιστών…
Γιώργος Τσιάρας
σχόλια