Πυρκαγιές, κλιματική αλλαγή: «Kάθε χρόνο τα συζητάμε, σαν να συμβαίνουν για πρώτη φορά»

Οι πυρκαγιές, η κλιματική αλλαγή και πόσο έχει αλλάξει ριζικά η σχέση του ανθρώπου με τον περιβάλλοντα χώρο Facebook Twitter
Η τακτική στη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών φαίνεται πως πρέπει να χωριστεί αφενός μεν σε αυτές που αναμένουμε στα δάση και αφετέρου στη ζώνη μείξης δασών και αστικών περιοχών.
0

— Οι πυρκαγιές φέτος ξεκίνησαν από πολύ νωρίς. Τι είναι αυτό που σας ανησυχεί περισσότερο;

Πυρκαγιές συνέβαιναν πάντα στη μεσογειακή λεκάνη και στη χώρα μας, όπως συμβαίνουν σε όλες τις περιοχές του πλανήτη με μεσογειακό κλίμα, (Καλιφόρνια, Χιλή, Νότια Αφρική και ΝΔ Αυστραλία) και δεν υπάρχει κάτι που να μπορεί σταματήσει την εκδήλωση αυτού του φυσικού φαινομένου, όπως άλλωστε τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει και τους σεισμούς.

Ωστόσο είναι γεγονός πως το «πρότυπο» που η επιστημονική γνώση έχει τεκμηριώσει πλέον για το καθεστώς εκδήλωσης των πυρκαγιών φαίνεται να αλλάζει τα τελευταία χρόνια. Ξεσπούν πυρκαγιές νωρίτερα, συχνά σε περιοχή που είχε καεί πριν από μερικά χρόνια, σε υψόμετρο μεγαλύτερο από το όριο της θερμομεσογειακής ζώνης όπου συνήθως συνέβαιναν και είναι μεγαλύτερης έκτασης.

Αυτά όλα υποδηλώνουν κάποιες αλλαγές στους παράγοντες-εκκινητές των πυρκαγιών, που μεταξύ άλλων είναι οι κλιματικές συνθήκες αλλά και η διευθέτηση-χρήση των μορφών κάλυψης γης στις οποίες εκδηλώνονται τα περιστατικά. Και σε ό,τι αφορά τις κλιματικές συνθήκες θεωρώ πως αρχίζει πλέον να γίνεται αισθητή και στον απλό πολίτη η μεταβολή του προτύπου, με περισσότερα ακραία φαινόμενα, θερμότερες ημέρες νωρίτερα στον χρόνο και έντονες, μεγάλης ραγδαιότητας βροχοπτώσεις ‒ όλα αυτά τα οποία χαρακτηρίζουν την κλιματική αλλαγή.

H ευθύνη της πολιτείας πρέπει να αποτρέπει τη συνέχιση της άναρχης και χωρίς σχεδιασμό δόμησης από τη μια και από την άλλη να υποχρεώνει όσους αναλαμβάνουν το ρίσκο να χτίσουν μέσα στο δάσος να παίρνουν και τα μέτρα προφύλαξης της περιουσίας τους οι ίδιοι

— Όλα σχετίζονται τελικά με την κλιματική αλλαγή;
Δεν μπορεί όλα να αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή, που συμβαίνει σε πλανητική κλίμακα. Σε τοπική κλίμακα έχει αλλάξει ριζικά η σχέση του ανθρώπου με τον περιβάλλοντα χώρο. Εγκαταλείφθηκαν παραδοσιακές χρήσεις των δασών και αυτά «πύκνωσαν», όπως «φύτρωσαν» και σπίτια σε δασικές περιοχές, τα οποία σιγά σιγά έγιναν οικισμοί, ενώ η επαφή του αστικού ιστού με τα δάση πλέον είναι παντού και δεν είναι οριοθετημένη.

Τι δεν άλλαξε; Η αντίληψή μας για τη διαχείριση του φυσικού φαινομένου των πυρκαγιών, ώστε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη, και αυτό είναι που με ανησυχεί. Τα σημάδια πως όσο περνούν τα χρόνια θα περνάμε δυσκολότερα από πλευράς εκδήλωσης πυρκαγιών ήταν εδώ, αλλά πολύ φοβάμαι πως η πρόληψη δεν έχει την έκταση που θα έπρεπε να έχει.

arianoutsou
Μαργαρίτα Αριανούτσου

— Οι μεικτές ζώνες, όπου συνυπάρχει άναρχα το δάσος με τον αστικό ιστό, είναι πλέον πραγματικότητα. Τι μέτρα χρειάζεται να παρθούν;
Η τακτική στη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών φαίνεται πως πρέπει να χωριστεί αφενός μεν σε αυτές που αναμένουμε στα δάση και αφετέρου στη ζώνη μείξης δασών και αστικών περιοχών.

Σε ό,τι αφορά το δεύτερο, που είναι ίσως και το πλέον επικίνδυνο, γιατί απειλούνται άμεσα ανθρώπινες ζωές και περιουσίες, η προληπτική διαχείριση θα συνίστατο στη συνευθύνη πολιτείας και πολιτών.

Η πολιτεία, σε κάθε βαθμό οργάνωσής της, οφείλει να παράσχει τα σχέδια και τους πόρους ώστε να εφαρμοστούν μέτρα όπως η εγκατάσταση έγκαιρου εντοπισμού φλόγας, δεξαμενών νερού, συστημάτων διάβρεξης της ιστάμενης φυτομάζας σε κρίσιμα σημεία (πιτσιλιστήρια), έγκαιρου περιορισμού και απομάκρυνσης της επιφανειακής αλλά και νεκρής ιστάμενης καύσιμης φυτικής ύλης των «περιαστικών» δασών, σωστής και συστηματικής παρακολούθησης εγκαταστάσεων υποδομών εντός των δασών και δασικών εκτάσεων, όπως οι πυλώνες και μετασχηματιστές ρεύματος κ.λπ., δημιουργίας εθελοντικών ομάδων πυροπροστασίας, ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης των πολιτών ώστε να δρουν και αυτοί προληπτικά (π.χ. δεν επεκτείνουμε τον κήπο μας και ό,τι δραστηριότητες κάνουμε σε αυτόν στις παρυφές του βουνού).

— Ποια είναι η μεγάλη ευθύνη της πολιτείας;
Πρέπει να αποτρέπει τη συνέχιση της άναρχης και χωρίς σχεδιασμό δόμησης από τη μια και από την άλλη να υποχρεώνει όσους αναλαμβάνουν το ρίσκο να χτίσουν μέσα στο δάσος να παίρνουν και τα μέτρα προφύλαξης της περιουσίας τους οι ίδιοι (ύπαρξη ελεύθερου χώρου περιμετρικά του σπιτιού, προσεχτική επιλογή των υλικών, δεξαμενές νερού και αντλίες κ.λπ.).

Από την άλλη πλευρά, η προετοιμασία μιας προληπτικής διαχείρισης των δασών για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών είναι ένα τεράστιο και πολύ σοβαρό θέμα που μας εισάγει στην αντίληψη των μέτρων που η χώρα συνολικά αλλά και κάθε περιφέρεια ειδικά οφείλει να λάβει έγκαιρα στην κατεύθυνση μετριασμού των επιπτώσεων και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Η διαχείριση των δασών στην κατεύθυνση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή είναι μια νέα τάση εφαρμογής μέτρων και δράσεων που έχουν ως στόχο να κάνουν λιγότερο ευάλωτα τα δασικά οικοσυστήματα στους κινδύνους που εγκυμονεί η ανθρωπογενής αλλαγή του κλίματος, με ταυτόχρονη ενίσχυση του ρόλου των δασών στη δέσμευση του ατμοσφαιρικού άνθρακα.

Στο πλαίσιο αυτό ο ρόλος της προληπτικής διαχείρισης της πιθανής καύσιμης ύλης είναι σημαντικός. Υπάρχουν πλέον πολύ σοβαρές επιστημονικές προσεγγίσεις και στη χώρα μας, οι οποίες τεκμηριώνουν την ανάγκη αυτή και την υποστηρίζουν με κατάλληλα εργαλεία λήψης αποφάσεων.

Τα συστήματα αυτά υπολογίζουν τις πιθανότητες εκδήλωσης και εξάπλωσης των πυρκαγιών ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του τοπίου και υποδεικνύουν πού θα μπορούσε χωρικά να δοθεί προληπτικά προτεραιότητα στη διαχείριση της φυτικής μάζας ‒καύσιμης ύλης στην προκειμένη περίπτωση‒ ώστε να ανασχεθεί η διάδοση μιας πυρκαγιάς προς ευαίσθητες περιοχές, π.χ. προστατευόμενες περιοχές, ή/και να ανακοπεί η ενίσχυση της έντασης μιας φωτιάς.

— Ζούμε σε μια χώρα που είναι ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή, άρα πρέπει να προσαρμοστούμε. Με ποιους τρόπους μπορεί να επιτευχθεί ένας πλήρης περιβαλλοντικός ανασχεδιασμός;
Η χώρα μας έχει καταρτίσει εθνική στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή από το 2016, η οποία περιλαμβάνει δεκαπέντε τομείς προτεραιότητας. Ανάμεσα στα άλλα που προβλέπονται είναι και η ενδυνάμωση των υπηρεσιών για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών και μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (π.χ. επαρκής στελέχωση, επιμόρφωση, διαθεσιμότητα αναγκαίων επιστημονικών και τεχνικών εργαλείων και πληροφοριών). Επίσης, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών (π.χ. σχολικά προγράμματα για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, σχετική θεματολογία στα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης) και των πολιτών γενικότερα.

Είναι όντως κρίμα κάθε χρόνο να συζητάμε τα ίδια θέματα, σαν να συμβαίνουν για πρώτη φορά. Οι επιστήμες της διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών, από τη μελέτη της συμπεριφοράς τους, την πρόληψη και την οικολογία των δασικών πυρκαγιών μέχρι την αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων είναι πολύ προχωρημένη στη χώρα μας και αναγνωρισμένη σε διεθνές επίπεδο. Πρέπει επιτέλους αυτή η γνώση να χρησιμοποιηθεί κάποτε με προσοχή μήπως καταφέρουμε κάτι πέρα από το να ξοδεύουμε απλώς τα χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Θέματα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πώς η Αθήνα έφτασε να έχει παγκόσμια πρωτιά στα άδεια και εγκαταλελειμμένα σπίτια

Radio Lifo / Πώς η Αθήνα έφτασε να έχει παγκόσμια πρωτιά στα άδεια και εγκαταλελειμμένα σπίτια

Την ώρα που ένας στους πέντε πολίτες της χώρας ζει υπό τον μόνιμο φόβο της απώλειας της στέγης του, η Αθήνα κατέχει ένα τρομακτικό ρεκόρ. Η Ντίνα Καράτζιου συζητά με τον οικονομολόγο και συγγραφέα Δημήτρη Ιωάννου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Παύλος Τσίμας: «H σύγκρουση στη Μέση Ανατολή ευνοεί τον ρόλο της Τουρκίας»

Lifo Videos / Παύλος Τσίμας: «H σύγκρουση στη Μέση Ανατολή ευνοεί τον ρόλο της Τουρκίας»

Ποια είναι τα βασικά συμπεράσματα της νέας σύγκρουσης Ισραήλ–Ιράν; Πόσο επηρεάζεται η Ελλάδα από τις εξελίξεις; Και γιατί βγαίνει κερδισμένος ο Ερντογάν; Ο Παύλος Τσίμας συζητά με τον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Καβάφης μέσα από το βλέμμα των καλλιτεχνών

Ο Καβάφης ανάμεσά μας / Ο Καβάφης μέσα από το βλέμμα των καλλιτεχνών

Τι μπορεί να σημαίνει σήμερα ο Καβάφης για έναν σκηνοθέτη και μια εικαστικό; Πώς «διαβάζεται» η μορφή του μέσα από το βλέμμα δύο σύγχρονων δημιουργών με διαφορετικές διαδρομές; Ο σκηνοθέτης Αριστοτέλης Μαραγκός, με διεθνή εμπειρία, και η εικαστικός Farida El Gazzar, με κοσμοπολίτικη πορεία, αντλούν έμπνευση από τον ποιητή, τη σχέση τους με την Αλεξάνδρεια και τα ευρήματα του Αρχείου Καβάφη του Ιδρύματος Ωνάση.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ανδρέας Τετέι: «Πονάει πολύ το να σε αποκαλούν “μαϊμού” στο γήπεδο»

Οι Άλλοι / Ανδρέας Τετέι: «Πονάει πολύ το να σε αποκαλούν “μαϊμού” στο γήπεδο»

Ο παίκτης της Κηφισιάς θυμάται την καθημερινότητά του στη Φωκίωνος Νέγρη, εξηγεί γιατί μπήκε στο ποδόσφαιρο και περιγράφει την εμπειρία του από τον ρατσισμό που επικρατεί στα γήπεδα.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Πόσα νέα σπίτια και πόσους τουρίστε αντέχουν ακόμα τα νησιά;

Radio Lifo / Πόσα νέα σπίτια και πόσους τουρίστες αντέχουν ακόμα τα νησιά;

Στην Ελλάδα –και ιδιαίτερα στα νησιά– τα τελευταία χρόνια παρατηρείται συχνά το φαινόμενο πολίτες και οργανώσεις να προσφεύγουν στο ΣτΕ προκειμένου να σταματήσουν ιδιωτικές επενδύσεις ή σχέδια δόμησης που απειλούν τοπία και οικοσυστήματα. Τι μας λέει αυτό για το θεσμικό μας σύστημα;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Γιάννης Παντελάκης: Το «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια» πουλάει

Lifo Videos / Γιάννης Παντελάκης: Το «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια» πουλάει

Ο αρθρογράφος της LIFO σχολιάζει στον Γιάννη Πανταζόπουλο τις κινήσεις του Αντώνη Σαμαρά και του Αλέξη Τσίπρα για τη δημιουργία νέων κομμάτων και εξηγεί γιατί «οι ικανοί δεν μπαίνουν πια στην πολιτική».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιώργος Αυγερόπουλος: Στη Γάζα είδα ανθρώπους που έχουν συμφιλιωθεί με τον θάνατο»

Γιώργος Αυγερόπουλος / «Στη Γάζα είδα ανθρώπους που έχουν συμφιλιωθεί με τον θάνατο»

O βραβευμένος πολεμικός ανταποκριτής περιγράφει στον Γιάννη Πανταζόπουλο τις πιο σκληρές μνήμες του από τη Γάζα και εξηγεί γιατί η παρούσα κρίση δεν έχει καμία σχέση με τις προηγούμενες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Παιδικά πάρτι, αυτή η μάστιγα!

Ψυχή & Σώμα / Παιδικά πάρτι, αυτή η μάστιγα!

Πώς θα βγουν αλώβητοι οι γονείς από τον «οδοστρωτήρα» που λέγεται παιδικά πάρτι; Η Τζούλη Αγοράκη συζητά με τον εικαστικό Αλέξανδρο Γεωργίου, μπαμπά του οκτάχρονου Παναγιώτη, και τη Νινέττα Γιακιντζή, μαμά του εφτάχρονου Ιάσονα.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Pan Pan: «Πάντα αναζητάω να βλέπω την πόλη από ψηλά»

Lifo Videos / Pan Pan: «Μ' αρέσει πάντα να βλέπω την πόλη από ψηλά»

O Pan Pan δεν είναι μόνο μουσικός ή κομίστας· ό,τι δημιουργεί μοιάζει συχνά με μια προσωπική ξενάγηση στην Αθήνα των ’90s και των ΄00s, μέσα από το βλέμμα ενός παιδιού που μεγάλωσε στην «κρυμμένη» γειτονιά του Πολυγώνου.
Είναι η μακροζωία μια νέα μορφή θρησκείας;

Άκου την επιστήμη / Είναι η μακροζωία μια νέα μορφή θρησκείας;

Μπορούμε να νικήσουμε τον χρόνο και τη φθορά; Είναι εφικτό να «χακάρουμε» το βιολογικό μας ρολόι ώστε να ζήσουμε περισσότερο χωρίς να γεράσουμε νωρίτερα; Ο Καθηγητής Βιολογίας και Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, Αριστείδης Ηλιόπουλος, μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η λαχτάρα μου ήταν να είμαι αληθινός»

Lifo Videos / «Η λαχτάρα μου ήταν να είμαι αληθινός»

Σχεδόν 100 χρόνια ζωής δεν θόλωσαν ούτε στιγμή το βλέμμα του Γιάννη Βογιατζή πάνω στην τέχνη και την αλήθεια της. Με αφοπλιστική διαύγεια και χιούμορ, ο θρυλικός ηθοποιός του παλιού ελληνικού κινηματογράφου μιλά για τη Ρένα Βλαχοπούλου, την Αλίκη Βουγιουκλάκη, τον Φίνο και για την ευτυχία που του χάρισε η υποκριτική.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ