Πυρκαγιές, κλιματική αλλαγή: «Kάθε χρόνο τα συζητάμε, σαν να συμβαίνουν για πρώτη φορά»

Οι πυρκαγιές, η κλιματική αλλαγή και πόσο έχει αλλάξει ριζικά η σχέση του ανθρώπου με τον περιβάλλοντα χώρο Facebook Twitter
Η τακτική στη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών φαίνεται πως πρέπει να χωριστεί αφενός μεν σε αυτές που αναμένουμε στα δάση και αφετέρου στη ζώνη μείξης δασών και αστικών περιοχών.
0

— Οι πυρκαγιές φέτος ξεκίνησαν από πολύ νωρίς. Τι είναι αυτό που σας ανησυχεί περισσότερο;

Πυρκαγιές συνέβαιναν πάντα στη μεσογειακή λεκάνη και στη χώρα μας, όπως συμβαίνουν σε όλες τις περιοχές του πλανήτη με μεσογειακό κλίμα, (Καλιφόρνια, Χιλή, Νότια Αφρική και ΝΔ Αυστραλία) και δεν υπάρχει κάτι που να μπορεί σταματήσει την εκδήλωση αυτού του φυσικού φαινομένου, όπως άλλωστε τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει και τους σεισμούς.

Ωστόσο είναι γεγονός πως το «πρότυπο» που η επιστημονική γνώση έχει τεκμηριώσει πλέον για το καθεστώς εκδήλωσης των πυρκαγιών φαίνεται να αλλάζει τα τελευταία χρόνια. Ξεσπούν πυρκαγιές νωρίτερα, συχνά σε περιοχή που είχε καεί πριν από μερικά χρόνια, σε υψόμετρο μεγαλύτερο από το όριο της θερμομεσογειακής ζώνης όπου συνήθως συνέβαιναν και είναι μεγαλύτερης έκτασης.

Αυτά όλα υποδηλώνουν κάποιες αλλαγές στους παράγοντες-εκκινητές των πυρκαγιών, που μεταξύ άλλων είναι οι κλιματικές συνθήκες αλλά και η διευθέτηση-χρήση των μορφών κάλυψης γης στις οποίες εκδηλώνονται τα περιστατικά. Και σε ό,τι αφορά τις κλιματικές συνθήκες θεωρώ πως αρχίζει πλέον να γίνεται αισθητή και στον απλό πολίτη η μεταβολή του προτύπου, με περισσότερα ακραία φαινόμενα, θερμότερες ημέρες νωρίτερα στον χρόνο και έντονες, μεγάλης ραγδαιότητας βροχοπτώσεις ‒ όλα αυτά τα οποία χαρακτηρίζουν την κλιματική αλλαγή.

H ευθύνη της πολιτείας πρέπει να αποτρέπει τη συνέχιση της άναρχης και χωρίς σχεδιασμό δόμησης από τη μια και από την άλλη να υποχρεώνει όσους αναλαμβάνουν το ρίσκο να χτίσουν μέσα στο δάσος να παίρνουν και τα μέτρα προφύλαξης της περιουσίας τους οι ίδιοι

— Όλα σχετίζονται τελικά με την κλιματική αλλαγή;
Δεν μπορεί όλα να αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή, που συμβαίνει σε πλανητική κλίμακα. Σε τοπική κλίμακα έχει αλλάξει ριζικά η σχέση του ανθρώπου με τον περιβάλλοντα χώρο. Εγκαταλείφθηκαν παραδοσιακές χρήσεις των δασών και αυτά «πύκνωσαν», όπως «φύτρωσαν» και σπίτια σε δασικές περιοχές, τα οποία σιγά σιγά έγιναν οικισμοί, ενώ η επαφή του αστικού ιστού με τα δάση πλέον είναι παντού και δεν είναι οριοθετημένη.

Τι δεν άλλαξε; Η αντίληψή μας για τη διαχείριση του φυσικού φαινομένου των πυρκαγιών, ώστε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη, και αυτό είναι που με ανησυχεί. Τα σημάδια πως όσο περνούν τα χρόνια θα περνάμε δυσκολότερα από πλευράς εκδήλωσης πυρκαγιών ήταν εδώ, αλλά πολύ φοβάμαι πως η πρόληψη δεν έχει την έκταση που θα έπρεπε να έχει.

arianoutsou
Μαργαρίτα Αριανούτσου

— Οι μεικτές ζώνες, όπου συνυπάρχει άναρχα το δάσος με τον αστικό ιστό, είναι πλέον πραγματικότητα. Τι μέτρα χρειάζεται να παρθούν;
Η τακτική στη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών φαίνεται πως πρέπει να χωριστεί αφενός μεν σε αυτές που αναμένουμε στα δάση και αφετέρου στη ζώνη μείξης δασών και αστικών περιοχών.

Σε ό,τι αφορά το δεύτερο, που είναι ίσως και το πλέον επικίνδυνο, γιατί απειλούνται άμεσα ανθρώπινες ζωές και περιουσίες, η προληπτική διαχείριση θα συνίστατο στη συνευθύνη πολιτείας και πολιτών.

Η πολιτεία, σε κάθε βαθμό οργάνωσής της, οφείλει να παράσχει τα σχέδια και τους πόρους ώστε να εφαρμοστούν μέτρα όπως η εγκατάσταση έγκαιρου εντοπισμού φλόγας, δεξαμενών νερού, συστημάτων διάβρεξης της ιστάμενης φυτομάζας σε κρίσιμα σημεία (πιτσιλιστήρια), έγκαιρου περιορισμού και απομάκρυνσης της επιφανειακής αλλά και νεκρής ιστάμενης καύσιμης φυτικής ύλης των «περιαστικών» δασών, σωστής και συστηματικής παρακολούθησης εγκαταστάσεων υποδομών εντός των δασών και δασικών εκτάσεων, όπως οι πυλώνες και μετασχηματιστές ρεύματος κ.λπ., δημιουργίας εθελοντικών ομάδων πυροπροστασίας, ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης των πολιτών ώστε να δρουν και αυτοί προληπτικά (π.χ. δεν επεκτείνουμε τον κήπο μας και ό,τι δραστηριότητες κάνουμε σε αυτόν στις παρυφές του βουνού).

— Ποια είναι η μεγάλη ευθύνη της πολιτείας;
Πρέπει να αποτρέπει τη συνέχιση της άναρχης και χωρίς σχεδιασμό δόμησης από τη μια και από την άλλη να υποχρεώνει όσους αναλαμβάνουν το ρίσκο να χτίσουν μέσα στο δάσος να παίρνουν και τα μέτρα προφύλαξης της περιουσίας τους οι ίδιοι (ύπαρξη ελεύθερου χώρου περιμετρικά του σπιτιού, προσεχτική επιλογή των υλικών, δεξαμενές νερού και αντλίες κ.λπ.).

Από την άλλη πλευρά, η προετοιμασία μιας προληπτικής διαχείρισης των δασών για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών είναι ένα τεράστιο και πολύ σοβαρό θέμα που μας εισάγει στην αντίληψη των μέτρων που η χώρα συνολικά αλλά και κάθε περιφέρεια ειδικά οφείλει να λάβει έγκαιρα στην κατεύθυνση μετριασμού των επιπτώσεων και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Η διαχείριση των δασών στην κατεύθυνση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή είναι μια νέα τάση εφαρμογής μέτρων και δράσεων που έχουν ως στόχο να κάνουν λιγότερο ευάλωτα τα δασικά οικοσυστήματα στους κινδύνους που εγκυμονεί η ανθρωπογενής αλλαγή του κλίματος, με ταυτόχρονη ενίσχυση του ρόλου των δασών στη δέσμευση του ατμοσφαιρικού άνθρακα.

Στο πλαίσιο αυτό ο ρόλος της προληπτικής διαχείρισης της πιθανής καύσιμης ύλης είναι σημαντικός. Υπάρχουν πλέον πολύ σοβαρές επιστημονικές προσεγγίσεις και στη χώρα μας, οι οποίες τεκμηριώνουν την ανάγκη αυτή και την υποστηρίζουν με κατάλληλα εργαλεία λήψης αποφάσεων.

Τα συστήματα αυτά υπολογίζουν τις πιθανότητες εκδήλωσης και εξάπλωσης των πυρκαγιών ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του τοπίου και υποδεικνύουν πού θα μπορούσε χωρικά να δοθεί προληπτικά προτεραιότητα στη διαχείριση της φυτικής μάζας ‒καύσιμης ύλης στην προκειμένη περίπτωση‒ ώστε να ανασχεθεί η διάδοση μιας πυρκαγιάς προς ευαίσθητες περιοχές, π.χ. προστατευόμενες περιοχές, ή/και να ανακοπεί η ενίσχυση της έντασης μιας φωτιάς.

— Ζούμε σε μια χώρα που είναι ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή, άρα πρέπει να προσαρμοστούμε. Με ποιους τρόπους μπορεί να επιτευχθεί ένας πλήρης περιβαλλοντικός ανασχεδιασμός;
Η χώρα μας έχει καταρτίσει εθνική στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή από το 2016, η οποία περιλαμβάνει δεκαπέντε τομείς προτεραιότητας. Ανάμεσα στα άλλα που προβλέπονται είναι και η ενδυνάμωση των υπηρεσιών για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών και μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (π.χ. επαρκής στελέχωση, επιμόρφωση, διαθεσιμότητα αναγκαίων επιστημονικών και τεχνικών εργαλείων και πληροφοριών). Επίσης, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών (π.χ. σχολικά προγράμματα για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, σχετική θεματολογία στα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης) και των πολιτών γενικότερα.

Είναι όντως κρίμα κάθε χρόνο να συζητάμε τα ίδια θέματα, σαν να συμβαίνουν για πρώτη φορά. Οι επιστήμες της διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών, από τη μελέτη της συμπεριφοράς τους, την πρόληψη και την οικολογία των δασικών πυρκαγιών μέχρι την αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων είναι πολύ προχωρημένη στη χώρα μας και αναγνωρισμένη σε διεθνές επίπεδο. Πρέπει επιτέλους αυτή η γνώση να χρησιμοποιηθεί κάποτε με προσοχή μήπως καταφέρουμε κάτι πέρα από το να ξοδεύουμε απλώς τα χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Θέματα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Θεοδώρα Ψαλτοπούλου: Γιατί oι νέοι νοσούν ολοένα περισσότερο από καρκίνο;

Άκου την επιστήμη / Γιατί αυξάνονται οι νέοι που νοσούν από καρκίνο; H Θ. Ψαλτοπούλου εξηγεί

Πώς μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου; Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν καθοριστικά τη μακροζωία; Και πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η διατροφή στην πρόληψη των χρόνιων ασθενειών; Η παθολόγος και καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, απαντά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ποια είναι τα κλειστά ρέματα που πλημμυρίζουν την Αθήνα

Radio Lifo / Ποια είναι τα κλειστά ρέματα που πλημμυρίζουν την Αθήνα

Γιατί πλημμυρίζουν οι δρόμοι με την πρώτη νεροποντή; Και πώς αυτό συνδέεται με τον φυσικό χώρο που έχουμε κλέψει από τα ρέματα και τα ποτάμια της πόλης; Ο Δημήτρης Θεοδοσόπουλος, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός που έχει εξερευνήσει και μελετήσει διεξοδικά το ιστορικό δίκτυο των ρεμάτων της Αττικής, συζητά με την Ντίνα Καράτζιου τα πώς και τα γιατί.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θανάσης Φωκάς: «Μπορείς να απελευθερωθείς από την πίεση των social media και να στραφείς στον εαυτό σου;»

Θανάσης Φωκάς / Θανάσης Φωκάς: «Μπορείς να απελευθερωθείς από τα social media και να στραφείς στον εαυτό σου;»

Μπορεί το ασυνείδητο να καθορίζει τις αποφάσεις μας; Είναι η ευτυχία θέμα κατανάλωσης ή εσωτερικής ολοκλήρωσης; Πώς η τεχνολογία μεταμορφώνει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και ζούμε; Ο διακεκριμένος μαθηματικός και ακαδημαϊκός μοιράζεται σκέψεις που ξεκινούν από την επιστήμη και φτάνουν μέχρι τα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Υπόθεση Γραικού: Η εξαφάνιση που ξεσκέπασε ένα θαμμένο μυστικό

Αληθινά εγκλήματα / Υπόθεση Γραικού: Η εξαφάνιση που ξεσκέπασε ένα θαμμένο μυστικό

Ο δημοσιογράφος Νίκος Τσέφλιος ερευνά και αφηγείται την εξαφάνιση του 59χρονου κτηνοτρόφου Δημήτρη Γραικού που για δυόμισι χρόνια αποτελούσε άλυτο γρίφο για τους αστυνομικούς της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης.
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΦΛΙΟΣ
Η σκληρή αλήθεια για τον Κούγια: Tο σκοτεινό φινάλε

Μικροπράγματα / Η σκληρή αλήθεια για τον Κούγια: Tο σκοτεινό φινάλε

Ένα αποκαλυπτικό ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη για τον αμφιλεγόμενο ποινικολόγο. Το τελευταίο μέρος της τριλογίας: Μια μυστική συμφωνία, οι άγνωστοι μάρτυρες, υποθέσεις Λιγνάδη και Πισπιρίγκου, όσα έγιναν μετά το θάνατό του κ.α
ΑΡΗΣ ΔΗΜΟΚΙΔΗΣ
«Ο κόσμος νομίζει ότι είσαι ο ρόλος σου»

Lifo Videos / «Ο κόσμος νομίζει ότι είσαι ο ρόλος σου»

Η Ιωάννα Ασημακοπούλου μιλά για τη διαδρομή της στο θέατρο, την τηλεόραση και τη ζωή, εξηγεί γιατί το «Είμαι η Τζο» είναι το πιο προσωπικό της έργο και επιμένει ότι μόνο η τέχνη μπορεί να μας δώσει διέξοδο και ελπίδα.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
«Η Δύση κέρδισε τον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά δεν κέρδισε την ειρήνη»

LiFO politics / «Η Δύση κέρδισε τον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά δεν κέρδισε την ειρήνη»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ, Λουκάς Τσούκαλης, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για το τέλος της αμερικανικής ηγεμονίας και της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και προειδοποιεί ότι η Ευρώπη κινδυνεύει με παρακμή αν δεν λειτουργήσει ως ενιαία πολιτική οντότητα.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Τι τρώμε στ’ αλήθεια; Έλεγχοι, ετικέτες και η αθέατη πλευρά της διατροφής

Radio Lifo / Aν ξέραμε τι τρώμε...

Η Ντίνα Καράτζιου συζητά με τον Αντώνη Ζαμπέλα, πρόεδρο του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων, για την ασφάλεια των τροφίμων στην Ελλάδα σήμερα. Ο κ. Ζαμπέλας αναλύει κάθε στάδιο της πορείας που ακολουθεί ένα τρόφιμο μέχρι να φτάσει στο τραπέζι μας.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η σκληρή αλήθεια για τον Κούγια: Οι ματωμένες κόντρες

Μικροπράγματα / Η σκληρή αλήθεια για τον Κούγια: Οι ματωμένες κόντρες

Ένα αποκαλυπτικό ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη για τον αμφιλεγόμενο ποινικολόγο. Το δεύτερο μέρος της τριλογίας: Το outing από τον Βαλλιανάτο, ένα αιματηρό διαζύγιο, η διαμάχη με τον Λαζόπουλο κ.α.
ΑΡΗΣ ΔΗΜΟΚΙΔΗΣ
«Η Ελλάδα έχει αργήσει τραγικά να αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης»

Lifo Videos / «Η Ελλάδα έχει αργήσει τραγικά να αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης»

Τι σηματοδοτεί η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους; Πόσο επικίνδυνη είναι η «εργαλειοποίηση του αντισημιτισμού»; Μπορεί η Γάζα να γίνει η «παγκόσμια μνήμη» που θα σημαδέψει τις επόμενες δεκαετίες; Ο ιστορικός Πολυμέρης Βόγλης φωτίζει τις ρίζες της σύγκρουσης, τις διεθνείς αντιδράσεις και τις προοπτικές για ειρήνη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Tις περισσότερες φορές ο εχθρός σου δεν είναι αυτός που πιστεύεις»

Οι Άλλοι / «Tις περισσότερες φορές ο εχθρός σου δεν είναι αυτός που πιστεύεις»

46 λεπτά συνέντευξης δεν είναι αρκετά για να χωρέσουν το χιούμορ, την ενέργεια και τη βαθιά ψυχή του Ζερόμ Καλούτα. Αρκούν όμως για να καταλάβει κανείς ότι πρόκειται για έναν καλλιτέχνη που δεν σταματά να ανακαλύπτει τον εαυτό του και να προχωρά με τόλμη.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
«Τα social media μάς έχουν κάνει κυνικούς και αδιάφορους»

Άκου την επιστήμη / «Τα social media μάς έχουν κάνει κυνικούς και αδιάφορους»

Η Gen Z ρίχνει κυβερνήσεις με ένα hashtag, την ίδια στιγμή που οι αλγόριθμοι περιορίζουν τον δημόσιο διάλογο σε likes και φίλτρα. Τα social media έδωσαν φωνή σε εκατομμύρια πολίτες, αλλά μήπως τελικά μας έκαναν πιο αδιάφορους και λιγότερο δημοκρατικούς; Η καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, Μαρίνα Ρήγου, απαντά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Όταν πέθανε ο πρώτος μου σύζυγος, σκέφτηκα να βάλω τέλος στη ζωή μου»

Lifo Videos / Νένα Μεντή: «Όταν πέθανε ο πρώτος μου σύζυγος, σκέφτηκα να βάλω τέλος στη ζωή μου»

Μία από τις πιο σπουδαίες παρουσίες του ελληνικού θεάτρου γιορτάζει φέτος 60 χρόνια αδιάλειπτης πορείας στη σκηνή και μιλά με αφοπλιστική ειλικρίνεια για την κοινωνία, την τηλεόραση, το θέατρο αλλά και τις προσωπικές της πληγές.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Χαώδης πολυνομία και συμπληγάδες συμφερόντων: Ποιος ελέγχει τη δόμηση σήμερα;

Radio Lifo / Ποιος ελέγχει τι χτίζεται και πού στην Ελλάδα;

Χαώδης πολυνομία και συμπληγάδες συμφερόντων: Η Ντίνα Καράτζιου συζητάει με τον Δημήτρη Πετρόπουλο, πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας των Μηχανικών του Δημοσίου ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ για το πώς ελέγχεται το δομημένο περιβάλλον στη χώρα, από την έκδοση των οικοδομικών αδειών έως τον έλεγχο της αυθαίρετης δόμησης και τη διαχείριση των μεγάλων επενδυτικών σχεδίων.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η σκληρή αλήθεια για τον Κούγια: Το φλεγόμενο μυστήριο 

Μικροπράγματα / Η σκληρή αλήθεια για τον Κούγια: Το φλεγόμενο μυστήριο 

Ένα αποκαλυπτικό ηχητικό ντοκιμαντέρ για τον αμφιλεγόμενο ποινικολόγο. Το πρώτο μέρος της τριλογίας: Ένας μυστηριώδης γάμος, ένας ανεξιχνίαστος φόνος, η δίκη των Σατανιστών, η μάντρα του Alter κ.α.
ΑΡΗΣ ΔΗΜΟΚΙΔΗΣ
Μπορεί ένας ψυχοθεραπευτής χωρίς αναπηρία να στηρίξει ουσιαστικά ΑμεΑ;

Ζούμε, ρε! / Μπορεί ένας ψυχοθεραπευτής χωρίς αναπηρία να στηρίξει ουσιαστικά ΑμεΑ;

Η Χρυσέλλα Λαγαρία και ο Θοδωρής Τσάτσος ανοίγουν μια δύσκολη αλλά αναγκαία συζήτηση: τι σημαίνει για έναν ψυχοθεραπευτή να εργάζεται με άτομα με αναπηρία χωρίς να έχει το προσωπικό βίωμα;
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΧΡΥΣΕΛΛΑ ΛΑΓΑΡΙΑ - ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΣΑΤΣΟΣ