Πυρκαγιές, κλιματική αλλαγή: «Kάθε χρόνο τα συζητάμε, σαν να συμβαίνουν για πρώτη φορά»

Οι πυρκαγιές, η κλιματική αλλαγή και πόσο έχει αλλάξει ριζικά η σχέση του ανθρώπου με τον περιβάλλοντα χώρο Facebook Twitter
Η τακτική στη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών φαίνεται πως πρέπει να χωριστεί αφενός μεν σε αυτές που αναμένουμε στα δάση και αφετέρου στη ζώνη μείξης δασών και αστικών περιοχών.
0

— Οι πυρκαγιές φέτος ξεκίνησαν από πολύ νωρίς. Τι είναι αυτό που σας ανησυχεί περισσότερο;

Πυρκαγιές συνέβαιναν πάντα στη μεσογειακή λεκάνη και στη χώρα μας, όπως συμβαίνουν σε όλες τις περιοχές του πλανήτη με μεσογειακό κλίμα, (Καλιφόρνια, Χιλή, Νότια Αφρική και ΝΔ Αυστραλία) και δεν υπάρχει κάτι που να μπορεί σταματήσει την εκδήλωση αυτού του φυσικού φαινομένου, όπως άλλωστε τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει και τους σεισμούς.

Ωστόσο είναι γεγονός πως το «πρότυπο» που η επιστημονική γνώση έχει τεκμηριώσει πλέον για το καθεστώς εκδήλωσης των πυρκαγιών φαίνεται να αλλάζει τα τελευταία χρόνια. Ξεσπούν πυρκαγιές νωρίτερα, συχνά σε περιοχή που είχε καεί πριν από μερικά χρόνια, σε υψόμετρο μεγαλύτερο από το όριο της θερμομεσογειακής ζώνης όπου συνήθως συνέβαιναν και είναι μεγαλύτερης έκτασης.

Αυτά όλα υποδηλώνουν κάποιες αλλαγές στους παράγοντες-εκκινητές των πυρκαγιών, που μεταξύ άλλων είναι οι κλιματικές συνθήκες αλλά και η διευθέτηση-χρήση των μορφών κάλυψης γης στις οποίες εκδηλώνονται τα περιστατικά. Και σε ό,τι αφορά τις κλιματικές συνθήκες θεωρώ πως αρχίζει πλέον να γίνεται αισθητή και στον απλό πολίτη η μεταβολή του προτύπου, με περισσότερα ακραία φαινόμενα, θερμότερες ημέρες νωρίτερα στον χρόνο και έντονες, μεγάλης ραγδαιότητας βροχοπτώσεις ‒ όλα αυτά τα οποία χαρακτηρίζουν την κλιματική αλλαγή.

H ευθύνη της πολιτείας πρέπει να αποτρέπει τη συνέχιση της άναρχης και χωρίς σχεδιασμό δόμησης από τη μια και από την άλλη να υποχρεώνει όσους αναλαμβάνουν το ρίσκο να χτίσουν μέσα στο δάσος να παίρνουν και τα μέτρα προφύλαξης της περιουσίας τους οι ίδιοι

— Όλα σχετίζονται τελικά με την κλιματική αλλαγή;
Δεν μπορεί όλα να αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή, που συμβαίνει σε πλανητική κλίμακα. Σε τοπική κλίμακα έχει αλλάξει ριζικά η σχέση του ανθρώπου με τον περιβάλλοντα χώρο. Εγκαταλείφθηκαν παραδοσιακές χρήσεις των δασών και αυτά «πύκνωσαν», όπως «φύτρωσαν» και σπίτια σε δασικές περιοχές, τα οποία σιγά σιγά έγιναν οικισμοί, ενώ η επαφή του αστικού ιστού με τα δάση πλέον είναι παντού και δεν είναι οριοθετημένη.

Τι δεν άλλαξε; Η αντίληψή μας για τη διαχείριση του φυσικού φαινομένου των πυρκαγιών, ώστε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη, και αυτό είναι που με ανησυχεί. Τα σημάδια πως όσο περνούν τα χρόνια θα περνάμε δυσκολότερα από πλευράς εκδήλωσης πυρκαγιών ήταν εδώ, αλλά πολύ φοβάμαι πως η πρόληψη δεν έχει την έκταση που θα έπρεπε να έχει.

arianoutsou
Μαργαρίτα Αριανούτσου

— Οι μεικτές ζώνες, όπου συνυπάρχει άναρχα το δάσος με τον αστικό ιστό, είναι πλέον πραγματικότητα. Τι μέτρα χρειάζεται να παρθούν;
Η τακτική στη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών φαίνεται πως πρέπει να χωριστεί αφενός μεν σε αυτές που αναμένουμε στα δάση και αφετέρου στη ζώνη μείξης δασών και αστικών περιοχών.

Σε ό,τι αφορά το δεύτερο, που είναι ίσως και το πλέον επικίνδυνο, γιατί απειλούνται άμεσα ανθρώπινες ζωές και περιουσίες, η προληπτική διαχείριση θα συνίστατο στη συνευθύνη πολιτείας και πολιτών.

Η πολιτεία, σε κάθε βαθμό οργάνωσής της, οφείλει να παράσχει τα σχέδια και τους πόρους ώστε να εφαρμοστούν μέτρα όπως η εγκατάσταση έγκαιρου εντοπισμού φλόγας, δεξαμενών νερού, συστημάτων διάβρεξης της ιστάμενης φυτομάζας σε κρίσιμα σημεία (πιτσιλιστήρια), έγκαιρου περιορισμού και απομάκρυνσης της επιφανειακής αλλά και νεκρής ιστάμενης καύσιμης φυτικής ύλης των «περιαστικών» δασών, σωστής και συστηματικής παρακολούθησης εγκαταστάσεων υποδομών εντός των δασών και δασικών εκτάσεων, όπως οι πυλώνες και μετασχηματιστές ρεύματος κ.λπ., δημιουργίας εθελοντικών ομάδων πυροπροστασίας, ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης των πολιτών ώστε να δρουν και αυτοί προληπτικά (π.χ. δεν επεκτείνουμε τον κήπο μας και ό,τι δραστηριότητες κάνουμε σε αυτόν στις παρυφές του βουνού).

— Ποια είναι η μεγάλη ευθύνη της πολιτείας;
Πρέπει να αποτρέπει τη συνέχιση της άναρχης και χωρίς σχεδιασμό δόμησης από τη μια και από την άλλη να υποχρεώνει όσους αναλαμβάνουν το ρίσκο να χτίσουν μέσα στο δάσος να παίρνουν και τα μέτρα προφύλαξης της περιουσίας τους οι ίδιοι (ύπαρξη ελεύθερου χώρου περιμετρικά του σπιτιού, προσεχτική επιλογή των υλικών, δεξαμενές νερού και αντλίες κ.λπ.).

Από την άλλη πλευρά, η προετοιμασία μιας προληπτικής διαχείρισης των δασών για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών είναι ένα τεράστιο και πολύ σοβαρό θέμα που μας εισάγει στην αντίληψη των μέτρων που η χώρα συνολικά αλλά και κάθε περιφέρεια ειδικά οφείλει να λάβει έγκαιρα στην κατεύθυνση μετριασμού των επιπτώσεων και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Η διαχείριση των δασών στην κατεύθυνση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή είναι μια νέα τάση εφαρμογής μέτρων και δράσεων που έχουν ως στόχο να κάνουν λιγότερο ευάλωτα τα δασικά οικοσυστήματα στους κινδύνους που εγκυμονεί η ανθρωπογενής αλλαγή του κλίματος, με ταυτόχρονη ενίσχυση του ρόλου των δασών στη δέσμευση του ατμοσφαιρικού άνθρακα.

Στο πλαίσιο αυτό ο ρόλος της προληπτικής διαχείρισης της πιθανής καύσιμης ύλης είναι σημαντικός. Υπάρχουν πλέον πολύ σοβαρές επιστημονικές προσεγγίσεις και στη χώρα μας, οι οποίες τεκμηριώνουν την ανάγκη αυτή και την υποστηρίζουν με κατάλληλα εργαλεία λήψης αποφάσεων.

Τα συστήματα αυτά υπολογίζουν τις πιθανότητες εκδήλωσης και εξάπλωσης των πυρκαγιών ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του τοπίου και υποδεικνύουν πού θα μπορούσε χωρικά να δοθεί προληπτικά προτεραιότητα στη διαχείριση της φυτικής μάζας ‒καύσιμης ύλης στην προκειμένη περίπτωση‒ ώστε να ανασχεθεί η διάδοση μιας πυρκαγιάς προς ευαίσθητες περιοχές, π.χ. προστατευόμενες περιοχές, ή/και να ανακοπεί η ενίσχυση της έντασης μιας φωτιάς.

— Ζούμε σε μια χώρα που είναι ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή, άρα πρέπει να προσαρμοστούμε. Με ποιους τρόπους μπορεί να επιτευχθεί ένας πλήρης περιβαλλοντικός ανασχεδιασμός;
Η χώρα μας έχει καταρτίσει εθνική στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή από το 2016, η οποία περιλαμβάνει δεκαπέντε τομείς προτεραιότητας. Ανάμεσα στα άλλα που προβλέπονται είναι και η ενδυνάμωση των υπηρεσιών για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών και μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (π.χ. επαρκής στελέχωση, επιμόρφωση, διαθεσιμότητα αναγκαίων επιστημονικών και τεχνικών εργαλείων και πληροφοριών). Επίσης, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών (π.χ. σχολικά προγράμματα για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, σχετική θεματολογία στα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης) και των πολιτών γενικότερα.

Είναι όντως κρίμα κάθε χρόνο να συζητάμε τα ίδια θέματα, σαν να συμβαίνουν για πρώτη φορά. Οι επιστήμες της διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών, από τη μελέτη της συμπεριφοράς τους, την πρόληψη και την οικολογία των δασικών πυρκαγιών μέχρι την αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων είναι πολύ προχωρημένη στη χώρα μας και αναγνωρισμένη σε διεθνές επίπεδο. Πρέπει επιτέλους αυτή η γνώση να χρησιμοποιηθεί κάποτε με προσοχή μήπως καταφέρουμε κάτι πέρα από το να ξοδεύουμε απλώς τα χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Θέματα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Λειψυδρία στα νησιά: Μια δυστοπική και πανάκριβη πραγματικότητα

Radio Lifo / Λειψυδρία στα νησιά: Μια δυστοπική και πανάκριβη πραγματικότητα

Η Ντίνα Καράτζιου συνομιλεί με τον Νάσο Στασινάκη, καθηγητή Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, γι’ αυτό το φαινόμενο της νησιωτικής χώρας, που πλέον δεν είναι εποχικό αλλά παγιώνεται χρόνο με τον χρόνο.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Κάποιες αγροτικές επιδοτήσεις έγιναν Porsche Cayenne στο Κολωνάκι»

LiFO politics / «Κάποιες αγροτικές επιδοτήσεις έγιναν Porsche Cayenne στο Κολωνάκι»

Ο Βάιος Γκανής, ένας από τους πιο γνωστούς προέδρους αγροτικών συλλόγων της χώρας, εξηγεί στο Lifo Politics και στη Βασιλική Σιούτη το πώς στήθηκε η απάτη του ΟΠΕΚΕΠΕ και περιγράφει το πελατειακό σύστημα που τροφοδοτείται από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις του αγροτικού τομέα και τα ευτράπελα της ελληνικής αγροτικής πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Το νέο νομοσχέδιο και η 13ωρη εργασία: Θα εργαζόμαστε μέχρι εξαντλήσεως;

Radio Lifo / Το νέο νομοσχέδιο και η 13ωρη εργασία: Θα εργαζόμαστε μέχρι εξαντλήσεως;

Τι ακριβώς αλλάζει στην καθημερινότητα των εργαζομένων με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που παρουσίασε πρόσφατα το υπουργείο Εργασίας; Η Ντίνα Καράτζιου συζητά με τον αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία, Ανδρέα Στοϊμενίδη, τις βασικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, το οποίο προβάλλεται από την πολιτική ηγεσία ως μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού, ενίσχυσης των εργαζομένων και απλοποίησης των διαδικασιών.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Τι οδηγεί τους ανθρώπους στον ρατσισμό»

Άκου την επιστήμη / «Ο ρατσισμός γεννιέται από την ανάγκη να νιώθουμε ανώτεροι» 

Πώς διαμορφώνεται η λογική «εμείς και οι άλλοι»; Πού οφείλεται η ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει; Γιατί ακόμη κυριαρχούν οι εθνοτικές διακρίσεις; Και πόσο ελεύθερο είναι τελικά το άτομο όταν ψηφίζει; Η καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, Βίκυ Φούκα, μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η μεταπολεμική τάξη καταρρέει και το διεθνές σύστημα θυμίζει ζούγκλα»

LiFO politics / «Η μεταπολεμική τάξη καταρρέει και το διεθνές σύστημα θυμίζει ζούγκλα»

«Ο κύριος ωφελημένος από τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι η Κίνα και ο κύριος χαμένος είναι η Ευρώπη». Ο καθηγητής Στρατηγικής, Αθανάσιος Πλατιάς, συζητά με τη Βασιλική Σιούτη για «τη συμμαχία του Δράκου και της Αρκούδας», για το χάσμα με την Τουρκία, για την ελληνική στάση και το κεντρικό πρόβλημα της χώρας.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Η σκληρή αλήθεια για την εφηβική μπάντα Protest March

Μικροπράγματα / Η σκληρή αλήθεια για την εφηβική μπάντα Protest March

Ένα ηχητικό ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη για την απίστευτα feel-good ιστορία τριών εφήβων στη δεκαετία του '80, που σήμερα, 40 χρόνια μετά, ανακάλυψαν ότι τα παιδικά όνειρά μπορεί να πραγματοποιηθούν με τον πιο ανέλπιστο τρόπο
ΑΡΗΣ ΔΗΜΟΚΙΔΗΣ
Γιώργος Λιάνης: «Έβγαλα χρήματα που δεν φαντάζεστε, όμως είμαι φτωχός»

Lifo Videos / Γιώργος Λιάνης: «Έβγαλα χρήματα που δεν φαντάζεστε, όμως είμαι φτωχός»

Ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και πολιτικός μετρά εξήντα χρόνια πορείας και αποκαλύπτει, για πρώτη φορά, άγνωστες πτυχές της ζωής του, από τον Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι τον Στέλιο Καζαντζίδη και από τα παρασκήνια της εξουσίας μέχρι τις πιο προσωπικές του ήττες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορούν άτομα με αναπηρία να εκπαιδεύσουν την τεχνητή νοημοσύνη;

Ζούμε, ρε! / Μπορούν άτομα με αναπηρία να εκπαιδεύσουν την τεχνητή νοημοσύνη;

Η Χρυσέλλα Λαγαρία και ο Θοδωρής Τσάτσος φιλοξενούν τον Βασίλη Γιαννακόπουλο, Chief Marketing Officer του μη κερδοσκοπικού οργανισμού SciFY, σε μια συζήτηση για ένα φιλόδοξο ερευνητικό πρόγραμμα που  ανοίγει νέους ορίζοντες.
THE LIFO TEAM
«Νιώθω δικαιωμένος που έφυγα από το σπίτι μου»

Lifo Videos / «Νιώθω δικαιωμένος που έφυγα στα 15 από το σπίτι μου»

Όταν μιλά για τη μουσική του, τον ενοχλεί που πολλοί στέκονται μόνο στην αναπηρία του ή στην ταυτότητά του ως Ρομά. Ο Βαλάντης Σταμούλης, όμως, θέλει με την ιστορία του να δώσει ελπίδα σε όσους αισθάνονται πως όλα είναι εναντίον τους.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
«Η Αθήνα έχει κολλήσει σε μια κλιματική παγίδα»

Radio Lifo / «Η Αθήνα έχει κολλήσει σε μια κλιματική παγίδα»

Καύσωνες, θερμική καταπόνηση και διαρκής απειλή πυρκαγιών: η πρωτεύουσα δοκιμάζεται ξανά και ο διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Κώστας Λαγουβάρδος, εξηγεί γιατί αυτή η κατάσταση δεν είναι πια προσωρινή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Στέφανος Ροζάνης: «Τα Εξάρχεια εκβαρβαρίστηκαν»

Lifo Videos / Στέφανος Ροζάνης: «Τα Εξάρχεια εκβαρβαρίστηκαν»

Ο καθηγητής Φιλοσοφίας, γνωστός και ως «αναρχικός φιλόσοφος», μιλά χωρίς ωραιοποιήσεις για την πολιτική που έχει καταντήσει λογιστική διαχείριση και για την ακροδεξιά που ολοένα περισσότερο θυμίζει θρησκευτική δεισιδαιμονία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πώς η Αθήνα έφτασε να έχει παγκόσμια πρωτιά στα άδεια και εγκαταλελειμμένα σπίτια

Radio Lifo / Πώς η Αθήνα έφτασε να έχει παγκόσμια πρωτιά στα άδεια και εγκαταλελειμμένα σπίτια

Την ώρα που ένας στους πέντε πολίτες της χώρας ζει υπό τον μόνιμο φόβο της απώλειας της στέγης του, η Αθήνα κατέχει ένα τρομακτικό ρεκόρ. Η Ντίνα Καράτζιου συζητά με τον οικονομολόγο και συγγραφέα Δημήτρη Ιωάννου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ