H σκληρή αλήθεια για τη Γιώτα Γιάννα

Η Γιώτα Γιάννα υπήρξε τραγουδίστρια με ένα μοναδικό χαρακτηριστικό καριέρας. Εργάστηκε συστηματικά από 15 ετών την δεκαετία του ΄40 έως και την δεκαετία του ’70-’80 και κατόπιν σταμάτησε από επιλογή της κατά δήλωση της. Συγκεκριμένα στις συνεντεύξεις της έλεγε ότι δεν ήθελε να "συμβιβαστεί με τις συνθήκες της δισκογραφίας" και αποσύρθηκε, επιλέγοντας μια ασκητική ζωή.

Η ιδιαιτερότητα στην περίπτωση της έγκειται στο ότι ξαναεμφανίστηκε με δίσκο το 2013 σε ηλικία 85 ετών ο οποίος ήταν και ο πρώτος προσωπικός της δίσκος. Από τότε έως και τον θάνατο της το 2023 εργάστηκε πάλι σε ζωντανές εμφανίσεις και βρισκόταν συνεχώς στην δημοσιότητα.

Ο Άρης Δημοκίδης στο σημερινό του ηχητικό ντοκιμαντέρ παρουσιάζει την ζωή της, την πορεία της και τους λόγους «επανεμφάνισης» της. Ήταν αποτέλεσμα δικών της προσπαθειών για λόγους βιοποριστικούς ή αποτέλεσμα των new media που είναι must να φέρνουν στην επικαιρότητα πρόσωπα ως χαμένους θησαυρούς που στην εποχή τους βρέθηκαν σε δεύτερους ρόλους ενώ άξιζαν παραπάνω; Αλλά και η απόσυρση από την σκηνή ήταν πράγματι δική της επιλογή ή αποτέλεσμα αναδουλειάς;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Γιώτα Γιάννα έζησε σχεδόν έναν αιώνα πυκνής ιστορίας και μουσικών τεκτονικών αλλαγών. Τα λόγια και οι πράξεις της δείχνουν μια προσωπικότητα που κινήθηκε στις παρυφές μιας κανονικότητας με τάσεις να διαφέρει πάντα από τα ήθη και τις συνήθειες είτε επαγγελματικά είτε προσωπικά.

Γεννήθηκε στους Αμπελόκηπους στην Αθήνα και έζησε στο ίδιο σπίτι μέχρι και τον θάνατο της. Παρότι δήλωνε ασυμβίβαστη σε όλα δεν μετακινήθηκε ούτε ένα βήμα από την βασική της εστία. Η μητέρα της πέθανε όταν ήταν μικρή, και την ανέθρεψε ο πατέρας της και η δεύτερη γυναίκα του την οποία αποκαλούσε «πνευματική της μητέρα». Από τον δεύετρο γάμο του πατέρα της απέκτησε δυο αδέρφια, ένας εκ των οποίων σκοτώθηκε σε μικρή ηλικία το 1974 ως στρατιώτης στην Κύπρο γεγονός που την στιγμάτισε.

Ξεκίνησε συνεργαζόμενη με τη Σοφία Βέμπο, παίζοντας φυσαρμόνικα στο τραγούδι «Ο άνθρωπός μου» στο θέατρο Κυβέλη. Εμφανιζόταν επί δεκαετίες σε μπουάτ της Πλάκας και σε νυχτερινά μαγαζιά κατά μήκος της Εθνικής Οδού. Την εποχή εκείνη υπήρξε γνώριμη μορφή στο ελληνικό τραγούδι. Συνδέθηκε με το έντεχνο, το πολιτικό τραγούδι,αλλά και με λαϊκά και παραδοσιακά. Τραγουδούσε με στρατευμένες επιλογές και οι εμφανίσεις της είχαν συχνά θεατρικό ή ποιητικό στοιχείο, όχι μόνο διασκέδαση.

Συνεργάστηκε με καλλιτέχνες όπως η Μαρινέλλα, ο Γιάννης Πουλόπουλος, ο Γιώργος Νταλάρας, η Δούκισσα, ο Τόλης Βοσκόπουλος, ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Απόστολος Καλδάρας, η Ρίτα Σακελλαρίου, η Άννα Βίσση, η Καίτη Γκρέϋ κ.α..

Ηχογράφησε πολλά τραγούδια αλλά σε μορφή 45 στροφών τη δεκαετία του ’60, για αυτό θεωρείται πρώτος προσωπικός της δίσκος αυτό που που κυκλοφόρησε το 2013 με τίτλο «Τα μάτια της Γιώτας Γιάννα». Το 2018, σε ηλικία 90 ετών, ηχογράφησε για πρώτη φορά ολοκαίνουργια τραγούδια: «Αγάπησα τη νύχτα» και «Επιμένω στη ζωή» με μουσική του Γιάννη Ζουγανέλη και στίχους της Γιούλας Γεωργίου.

Παρά το μεγάλο κενό στις εμφανίσεις της τυπικά μπορούμε να πούμε ότι είχε περισσότερα από 60 χρόνια στη μουσική σκηνή και με την αποτίμηση που της έγινε τα τελευταία χρόνια της ζωής της μπορούμε να πούμε ότι η Γιώτα Γιάννα υπήρξε θρυλική μορφή της ελληνικής μουσικής και φυσαρμόνικας και συνέβαλλε μέσω των πρωτοτυπιών της σε ένα διαφορετικό ηχητικό ύφος.

Ο Γιώργος Χρονάς της αφιέρωσε ένα κεφάλαιο στο βιβλίο του «Το μονόπρακτο της Σεβάς Χανούμ», με τίτλο «Το βελούδινο υπόγειο της Γιώτας Γιάννα».

Μετακινούνταν με ποδήλατο. λεωφορεία και τρόλεϊ και ήταν χορτοφάγος πολύ πριν εμφανιστεί η διατροφή αυτή σαν κοινωνική ευρύτερη τάση.

Μιλούν:

Αννα Βίσση, τραγουδίστρια

Σάννυ Μπαλτζή, στιχουργός

Αντώνης Μποσκοίτης , δημοσιογράφος

Λένα Πλάτωνος, συνθέτης

Μέμη Σπυράτου, σκηνοθέτιδα

Βαγγέλης Τριανταφύλλης, φίλος

Γιώργος Χρονάς, συγγραφέας-εκδότης

Ευχαριστούμε τον Θωμά Μαντέλο για την παραχώρηση των φωτογραφιών από το προσωπικό του αρχείο.

*Συνεργάτις περιεχομένου: Ελένη Καλέση