Ένα φωτογραφικό βιβλίο που κλείνει μέσα του τη κοινή μοίρα των ανθρώπων μέσα στην άλλοτε διχασμένη Ευρώπη Facebook Twitter

Ένα φωτογραφικό βιβλίο που κλείνει μέσα του τη κοινή μοίρα των ανθρώπων μέσα στην άλλοτε διχασμένη Ευρώπη

0

Ο Κωνσταντίνος Πίττας ταξίδεψε στη Δυτική και Ανατολική Ευρώπη, από το 1985 έως το 1989, φωτογραφίζοντας σκηνές δρόμου και από τις δυο πλευρές του λεγόμενου τότε Τείχους. Ξεκίνησε να ταξιδεύει με ένα αυτοκίνητο μάρκας Πόνυ, ελληνικής κατασκευής, έχοντας ελάχιστο φωτογραφικό εξοπλισμό, μια Minox και κάμποσα ρολά ασπρόμαυρο φιλμ TriX.

«Είδα όλο το Ανατολικό Μπλοκ, είδα την εξαθλίωση στη Ρουμανία, την καταπίεση και τον φόβο στα μάτια των ανθρώπων στην Ανατολική Γερμανία και την Τσεχοσλοβακία. Και μια κάπως καλύτερη ζωή στην Ουγγαρία και την Πολωνία. Και ταυτόχρονα επισκεπτόμουν και τις δυτικές χώρες και φωτογράφιζα και εκεί τους ανθρώπους με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Η Δύση δεν ήταν παράδεισος για μένα, έβλεπα κι εκεί τα ίδια πρόσωπα σχεδόν, μοναχικούς ανθρώπους, φτωχούς, ηλικιωμένους» σημειώνει ο ίδιος.

Σκοπός του ήταν να δείξει ότι κοινός τόπος της διηρημένης Ευρώπης ήταν οι ίδιοι οι πολίτες της και η καθημερινότητα τους, ανεξάρτητα από τον «στρατόπεδο», στον οποίο ανήκαν. Στα τέλη όμως της δεκαετίας του '80 συνέβη το εξής: η λήξη του Ψυχρού Πολέμου και η κατάρρευση του Τείχους ήρθαν να «ακυρώσουν» το θέμα του, καθώς όλες οι χώρες, σιγά-σιγά, θα γίνονταν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρίσκοντας τις κοινές τους ρίζες.

Το περιθώριο της κοινωνίας δεν το έβλεπα ποτέ με τον μιζεραμπιλισμό που το βλέπουν άλλοι. Πολλοί το βλέπουν με έναν τρόπο που καταντά απεχθής διότι δείχνουν την εξαθλίωση. Εμένα με ενδιέφερε πάντα να δείχνω την πραγματικότητα αλλά με έναν τρόπο κατά τον οποίο οι άνθρωποι να κρατούν μια ελάχιστη αξιοπρέπεια. Προσπαθώ πάντα να βλέπω πιο βαθιά του ανθρώπους. Δεν με ενδιαφέρει να προκαλέσω ένα εύκολο συναίσθημα. Δεν έκανα ποτέ καταγραφή και δεν θεωρώ τον εαυτό μου φωτορεπόρτερ


Ο Κωνσταντίνος Πίττας θεώρησε ότι το αρχείο των μοναδικών φωτογραφιών, που είχε συγκεντρώσει κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων εργασίας, δεν είχε πια νόημα, εγκατέλειψε το σχέδιό του και «έθαψε» κυριολεκτικά τα αρνητικά του, χωρίς να τα δείξει σε κανέναν.

Ώσπου τον Μάρτιο του 2014 βρήκε θαμμένα τα κουτιά με τα αρνητικά στην αποθήκη. «Από περιέργεια σκανάρισα μερικά αρνητικά και τα ανάρτησα στο διαδίκτυο. Προς μεγάλη μου κατάπληξη συγκίνησαν τους εκεί φίλους μου. 'Εμεινα κατάπληκτος, το ξαναλέω, γιατί πίστευα ότι η δουλειά μου δεν ενδιέφερε κανέναν, ότι όλο αυτό που είχα κάνει τότε ήταν μια νεανική τρέλα και τίποτε άλλο. Με τον καιρό, αναρτώντας πολλές φωτογραφίες, αισθάνθηκα ότι τα πρόσωπα που είχα δει τότε στους ευρωπαϊκούς δρόμους δεν έπρεπε να χαθούν μαζί με εμένα αλλά να ζήσουν μέσα σ' ένα βιβλίο. 'Ετσι γεννήθηκε το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας» σημειώνει στο βιλιό που έχει εκδώσει ο ίδιος και τιτλοφορείται Εικόνες μιας άλλης Ευρώπης.

Μέσα από τις τέλεια καδραρισμένες εικόνες του και με εξαιρετική αίσθηση της σύνθεσης ο κ.Πίττας καταφέρνει να δείξει την εσωτερική διάσταση των ανθρώπων που φωτογραφίζει, ανθρώπους τους οποίους ωστόσο συναντούσε τυχαία στο δρόμο για ελάχιστα δευτερόλεπτα. Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες του της διχασμένης τότε Ευρώπης έδειχναν μια Ευρώπη ενωμένη μέσα από το φακό του.

Ένα φωτογραφικό βιβλίο που κλείνει μέσα του τη κοινή μοίρα των ανθρώπων μέσα στην άλλοτε διχασμένη Ευρώπη Facebook Twitter
«Είδα όλο το Ανατολικό Μπλοκ, είδα την εξαθλίωση στη Ρουμανία, την καταπίεση και τον φόβο στα μάτια των ανθρώπων στην Ανατολική Γερμανία και την Τσεχοσλοβακία. Και μια κάπως καλύτερη ζωή στην Ουγγαρία και την Πολωνία. Και ταυτόχρονα επισκεπτόμουν και τις δυτικές χώρες και φωτογράφιζα και εκεί τους ανθρώπους με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Η Δύση δεν ήταν παράδεισος για μένα, έβλεπα κι εκεί τα ίδια πρόσωπα σχεδόν, μοναχικούς ανθρώπους, φτωχούς, ηλικιωμένους». ©Konstantinos Pittas

«Το περιθώριο της κοινωνίας δεν το έβλεπα ποτέ με τον μιζεραμπιλισμό που το βλέπουν άλλοι. Πολλοί το βλέπουν με έναν τρόπο που καταντά απεχθής διότι δείχνουν την εξαθλίωση. Εμένα με ενδιέφερε πάντα να δείχνω την πραγματικότητα αλλά με έναν τρόπο κατά τον οποίο οι άνθρωποι να κρατούν μια ελάχιστη αξιοπρέπεια. Προσπαθώ πάντα να βλέπω πιο βαθιά του ανθρώπους. Δεν με ενδιαφέρει να προκαλέσω ένα εύκολο συναίσθημα. Δεν έκανα ποτέ καταγραφή και δεν θεωρώ τον εαυτό μου φωτορεπόρτερ» λέει ο ίδιος.

Υπάρχει και κάτι άλλο, που είναι πίσω από όλες τις φωτογραφίες του βιβλίου, που δεν είναι φωτογραφικό "λεύκωμα" αλλά ένα βιβλίο για την Ευρώπη. «Η εντύπωσή μου ότι πίσω από τους απλούς ανθρώπους που φωτογράφιζα τότε, υπήρχε κάτι που τους ένωνε, όσο διαφορετικοί κι αν ήσαν και από τόσο διαφορετικές χώρες και να προέρχονταν: η κοινή ταυτότητα, η ευρωπαϊκή καταγωγή, ένας μεγάλος πολιτισμός που τον ένοιωθα περισσότερο παρά τον καταλάβαινα τότε. Και η κοινή μοίρα όλων, όσο και μια ιστορική συγκυρία, το τέλος μιας εποχής που τους σημάδεψε και μας σημάδεψε όλους. Ήμουν τυχερός που ήμουν εκεί και είδα» καταλήγει.

Ζητήσαμε από τον κ. Πίττα να επιλέξει τέσσερις φωτογραφίες από το βιβλίο του και να μας διηγηθεί την ιστορία πίσω από την κάθε εικόνα.

 

 

1.

Ένα φωτογραφικό βιβλίο που κλείνει μέσα του τη κοινή μοίρα των ανθρώπων μέσα στην άλλοτε διχασμένη Ευρώπη Facebook Twitter
«Μια ηλικιωμένη γυναίκα στο Μάνχαϊμ, μικρή πόλη της Δυτικής (τότε) Γερμανίας. Ντυμένη στα άσπρα, κι όλα τα πραγματάκια της, άσπρα κι αυτά, μ' ένα παιδικό καρότσι τα περιέφερε μέσα στη πόλη. Όλα της ήταν πεντακάθαρα, παρόλο που ήταν στον δρόμο, ήταν μια άστεγη. Περπατούσε στους δρόμους του κέντρου και ήταν σαν αόρατη, κανείς δεν την έβλεπε, μόνο εγώ την πρόσεχα. Ο φωτογράφος βλέπει αυτά που δεν βλέπουν οι άλλοι, δίνει ένα πρόσωπο σε αυτούς που δεν έχουν. Και τους δίνει ένα ανθρώπινο πρόσωπο, με τη μεγάλη διάσταση που έχει η έννοια του προσώπου. Δεν δείχνει την εξαθλίωση και την κατάντια του άλλου - αλήθεια, ενδιαφέρουν κανέναν αυτά; - δείχνει την αξιοπρέπεια του άλλου ανθρώπου, όσο χαμηλά κι αν βρίσκεται αυτός ο άλλος» ©Konstantinos Pittas

2.

Ένα φωτογραφικό βιβλίο που κλείνει μέσα του τη κοινή μοίρα των ανθρώπων μέσα στην άλλοτε διχασμένη Ευρώπη Facebook Twitter
«Χειμώνας στο Βουκουρέστι της στυγνής κομμουνιστικής δικτατορίας. Δεν μπορείς να μη δεις την κτηνωδία γύρω σου, πρέπει να είσαι αναίσθητος ή φανατικός για να μη τη δεις. Νοιώθεις την υποχρέωση να αποτυπώσεις κάτι από αυτήν, δεν είσαι όμως φωτορεπόρτερ, δεν έκανες ποτέ φωτορεπορτάζ. Βλέπεις αυτόν τον μεγάλο αξιωματούχο του καθεστώτος στον δρόμο, το μακρύ δερμάτινο παλτό ήταν το σήμα κατατεθέν. Όταν τους έβλεπαν αυτούς οι Ρουμάνοι στον δρόμο, εξαφανίζονταν δεξιά-αριστερά, από τον φόβο. Τον ακολούθησες για λίγο και πάτησες μια φορά το κουμπί της μηχανής. Βγήκε αυτό, ένας έμμεσος τρόπος να μιλήσεις για την Ιστορία και την πολιτική, δεν μπορείς να τις αγνοήσεις όσο κι αν θέλεις, ήσουν μάρτυρας αυτών των τρομακτικών που συνέβαιναν γύρω σου» ©Konstantinos Pittas

3.

Ένα φωτογραφικό βιβλίο που κλείνει μέσα του τη κοινή μοίρα των ανθρώπων μέσα στην άλλοτε διχασμένη Ευρώπη Facebook Twitter
«Η πολιτική διάσταση, όμως, δεν εξηγεί τα πάντα: στο κέντρο του Ανατολικού Βερολίνου, σ' ένα καφέ, μοιράζομαι το ίδιο τραπέζι με μιαν άγνωστη. Η κοπέλα έχει ένα παράξενο ύφος γιατί ξέρει ότι τη βλέπουν τριγύρω να είναι με έναν δυτικό, ίσως και να του μιλάει, θα μπορούσε να μπει και στον φάκελο της αυτό το, ασήμαντο για μας, περιστατικό. Η Στάζι έβλεπε τα πάντα τότε. Όμως η αμηχανία και ο φόβος της δεν εξαντλούν, δεν εξηγούν τη φωτογραφία. Υπάρχει το μυστήριο αυτού του προσώπου, που έρχεται από πολύ μακριά, πριν τη πολιτική. Είναι το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης, του εσωτερικού κόσμου, της ψυχής που λέγανε παλιά, που βγαίνει και γράφεται σαν ολόγραμμα, πάνω στο ωραίο πρόσωπο της κοπέλας. Έμεινα εκεί να την κοιτάζω και ίσως να της δημιούργησα πρόβλημα χωρίς να το θέλω...» ©Konstantinos Pittas

4.

Ένα φωτογραφικό βιβλίο που κλείνει μέσα του τη κοινή μοίρα των ανθρώπων μέσα στην άλλοτε διχασμένη Ευρώπη Facebook Twitter
«Υπάρχει και η τέταρτη διάσταση, η πιο μυστηριώδης απ' όλες. Σ' ένα σταθμό στη Βενετία, ένα κοριτσάκι σηκώνεται ξαφνικά και κάνει αυτή την περιστροφή. Κι εσύ κοιτάς μαγεμένος. Η ομορφιά μπαίνει στον χώρο όπως το φως από το άνοιγμα δεξιά. Ξαφνικά όλα είναι στη θέση τους, είναι ωραία και η ζωή έχει ένα νόημα, αξίζει να τη ζήσεις, μπορείς να συνεχίσεις, παίρνεις κουράγιο. Σε έχει αγγίξει η Χάρη. Πώς βρέθηκες εκεί, πώς πάτησες τόσο γρήγορα το κουμπί, εσύ το πάτησες;» ©Konstantinos Pittas

Info:

Το βιβλίο «Εικόνες μιας άλλης Ευρώπης» είναι αυτοέκδοση και διακινείται μέσα από τα βιβλιοπωλεία Μωβ Σκίουρος, Φωταγωγός, Λεμόνι, Πολιτεία, Επί λέξει, Πλειάδες, Λεξικοπωλείο, Little Tree, Σπόρος (Κηφισιά) και Ευριπίδης όπως και στο πωλητήριο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού. cpittas.com

 

Φωτογραφία
0

Μερόπη Κοκκίνη

Η Μερόπη Κοκκίνη γεννήθηκε στην Κύπρο. Άρχισε να δημοσιογραφεί στο περιοδικό «01». Ανήκει στην συντακτική ομάδα της LIFO.
Email: [email protected]
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπερτ Χάρντι: Μια έκθεση για έναν σπουδαίο λησμονημένο φωτορεπόρτερ

Φωτογραφία / Μπερτ Χάρντι: Μια έκθεση για έναν σπουδαίο, λησμονημένο φωτορεπόρτερ

Χάρη στην αυτοπεποίθηση και το θάρρος του, δημιούργησε κάποιες από τις πιο εμβληματικές εικόνες πολέμου του 20ού αιώνα αλλά και σουρεαλιστικές, πνευματώδεις φωτογραφίες δρόμου. Είναι περισσότερο γνωστός για τη ζεστή και ανθρώπινη αποτύπωση της καθημερινής Βρετανίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πηνελόπη Γερασίμου

Οι Αθηναίοι / Πηνελόπη Γερασίμου: «Βαρεθήκαμε στα υπόγεια, η διασκέδαση πρέπει να στραφεί προς το φως»

Η μουσική είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τη δουλειά της, τα τελευταία χρόνια καταγράφει με τον φακό της μερικά από τα πιο σημαντικά events της Aθήνας. Η φωτογράφος που γνωρίζει καλά πώς κινείται η νύχτα της πόλης ξέρει πως πια παίζουν και πάρτι στα οποία δεν «χωράει», γιατί εκείνοι που τα διοργανώνουν δεν θέλουν να τα μάθει.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
PhotoΒiennale 2023: 13 επιλογές από τη μεγάλη φωτογραφική διοργάνωση της Θεσσαλονίκης

Φωτογραφία / 13 εκθέσεις που ξεχωρίζουν στη PhotoΒiennale 2023 της Θεσσαλονίκης

Τα γυμνά του Man Ray, τα αυτοπορτρέτα του Martin Parr, μια μεγάλη κεντρική έκθεση με τίτλο «Το φάντασμα του λαού» και πλήθος ακόμα ατομικών και ομαδικών φωτογραφικών εκθέσεων περιλαμβάνονται σε μια καλλιτεχνική πρόταση διάρκειας τεσσάρων μηνών που διοργανώνει το MOMus.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Δεν έχω πολλά χρόνια ακόμα»: Η Nan Goldin για την τελευταία, ίσως, αναδρομική της έκθεση

Φωτογραφία / «Δεν έχω πολλά χρόνια ακόμα»: Η Nan Goldin για την τελευταία, ίσως, αναδρομική της έκθεση

Εγκαινιάστηκε στο Άμστερνταμ η μεγάλη αναδρομική έκθεση της σπουδαίας φωτογράφου, εικαστικού και ακτιβίστριας με τον σαρκαστικά μοιρολατρικό τίτλο «This Will Not End Well».
THE LIFO TEAM