Η σκέψη ότι οι νέοι στην Ελλάδα τώρα ή είμαστε πολιτικά αδιάφοροι ή δίνουμε μεγάλη υποστήριξη σε ακραίες πολιτικές ομάδες με ζορίζει κάθε φορά που την ακούω.
Ισχύει όμως. Δεν είναι της μόδας να ενδιαφερόμαστε για την πολιτική. Δεν εννοώ τα κόμματα. Τι γίνεται στην Ε.Ε.; Πού έχει πόλεμο; Τι συμβαίνει με την κλιματική αλλαγή; Για κάποιον λόγο δεν είναι θέματα συζήτησης στις παρέες μας αυτά. Όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
Η πολιτική ενεργοποίηση των νέων συνήθως είναι ένα χιπστερικό hashtag στη φωτογραφία προφίλ, δηλαδή ένας τρόπος να μιλήσουμε δήθεν για τα προβλήματα των άλλων, μιλώντας ουσιαστικά για τον cool, σπουδαίο, γαμάτο εαυτό μας πάλι. Μαζί μ' αυτό, πολλοί από μας γίνονται ακροδεξιοί ή υποστηρίζουν τη βία.
Υπάρχουν πολλές αναλύσεις γι' αυτό. Είναι περίπλοκο. Πολλοί παράγοντες καθορίζουν αυτά τα αποτελέσματα. Όμως, έγιναν η αφορμή να θυμηθώ το μάθημα της Ιστορίας στο σχολείο και να αναρωτηθώ αν φταίει κι αυτό σε κάτι.
Στην Ελλάδα πολλοί νέοι δεν ξέρουν παρά ελάχιστα για το Ολοκαύτωμα (από δακρύβρεχτες ταινίες συνήθως) και γνωρίζω ελάχιστους που διαβάζουν βιβλία Ιστορίας, ακόμα και από αυτούς που διαβάζουν βιβλία γενικά.
Πώς να καταλάβουμε τη σημασία τού να μένει καθαρό ένα μνημείο για τους Έλληνες Εβραίους, όταν δεν ξέρουμε ότι σ' αυτήν τη χώρα υπήρξαν Εβραίοι, επειδή δεν κάνει ν' ακούσουμε πώς τους φέρθηκαν όχι οι Γερμανοί αλλά οι ίδιοι οι Έλληνες συμπατριώτες τους;
Με το Μακεδονικό βγήκε μια πολύ περίεργη «γνώση» στην επιφάνεια, ενώ η σχέση μας με τα ιστορικά μνημεία είναι τουλάχιστον αρρωστημένη.
Δεν θα σταθώ σ' αυτά που έχουν αναλυθεί. Ότι, δηλαδή, το σχολείο μάς κάνει ίσως πατριώτες με πολύ κακό τρόπο, οριακά εθνικιστές, ότι φωτίζει το παρελθόν στοχευμένα και μπερδεμένα και ότι στο τέλος οι μαθητές έχουν στο κεφάλι τους ένα τουρλουμπούκι που περιλαμβάνει τον τρούλο της Αγια-Σοφιάς, τους κούρους και τις κόρες και τις θητείες του Βενιζέλου.
Θα σταθώ στην απίστευτη ικανότητα του σχολείου να κάνει την Ιστορία βαρετή. Την κάνει κάτι με το οποίο δεν θέλεις να ασχοληθείς.
Για να μην αγγίξει αυτά που δεν πρέπει, το αποσπασματικό μάθημα «χοροπηδάει» από δω κι από κει, σε περιόδους που βολεύουν ή «σ' αυτά που πέφτουν και είναι sos», κομμάτια με πολλά ονόματα, χρονολογίες και τόπους.
Η ανάγκη να βγει η ύλη κόβει την όρεξη για περιπλάνηση σε ενδιαφέρουσες ιστορικές περιόδους ή σ' αυτές που μας αφορούν άμεσα τώρα.
Πώς να καταλάβουμε τη σημασία τού να μένει καθαρό ένα μνημείο για τους Έλληνες Εβραίους, όταν δεν ξέρουμε ότι σ' αυτήν τη χώρα υπήρξαν Εβραίοι, επειδή δεν κάνει ν' ακούσουμε πώς τους φέρθηκαν όχι οι Γερμανοί αλλά οι ίδιοι οι Έλληνες συμπατριώτες τους;
Πώς να μην κατέβουν στο συλλαλητήριο για το Μακεδονικό άνθρωποι που ποτέ δεν έμαθαν τίποτα για τη Μακεδονία (spoiler: δεν είναι μία); Άλλωστε, τελειώνοντας απ' το σχολείο, έχουμε μέσα μας την πιο ανώμαλη εικόνα για τη γνώση: ότι την αποκτάς σαν σε συναλλαγή, για να πάρεις κάτι σε αντάλλαγμα.

Η ανώμαλη αυτή θέαση συνεχίζεται ως απέχθεια για τα ιστορικά βιβλία στην ενήλικη ζωή. Έτσι, η πιθανότητα να ακυρωθεί το κακό που γίνεται σχολείο, επειδή κάποιος θα πάρει μόνος του μερικά βιβλία και θα μάθει Ιστορία, μειώνεται σοβαρά.
Αφού η Ιστορία είναι χρονολογίες και παράγραφοι με ονόματα που μαθαίνουμε στο σχολείο ως αγγαρεία, γιατί να μπλεχτούμε μ' αυτά, όταν επιτέλους ξεμπερδέψουμε με τις εξετάσεις; «Επιλέγουμε» να μη διαβάζουμε Ιστορία και «αντιδρούμε» ετεροχρονισμένα στο τραύμα του σχολικού κειμένου που κακοποιούσε το μυαλό μας, κάνοντάς μας παπαγάλους.
Έτσι, στην Ελλάδα, λίγοι μάλλον απ' όσους σήμερα είναι από 18 έως 30 γνωρίζουν τι έγινε στον Εμφύλιο ή στους παγκόσμιους πολέμους. Νομίζουμε ότι δεν έχουμε καμία σχέση με τον αντισημιτισμό, ενώ μάλλον είμαστε πρωταθλητές.
Έχουμε άμεση σχέση με τον Μ. Αλέξανδρο όμως! Την Ιστορία μας τη βλέπουμε μοναδική και είναι λογικό, αφού δεν ξέρουμε την Ιστορία κανενός άλλου. Ακόμα και οι άνθρωποι που διαβάζουν βιβλία διστάζουν να διαβάσουν Ιστορία.
Τα σκληρά θέματα, η πολύ σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης που αποκαλύπτεται, μάλλον δεν κάνουν ελκυστική την ιστορική γνώση. Δεν έρχεται, φυσικά, στους περισσότερους η έλξη για την Ιστορία, πρέπει κάποιος να σου δείξει ότι είναι απολαυστική και σημαντική. Φυσικά, υπάρχουν σπουδαίοι δάσκαλοι που μπορούν να το πετύχουν αυτό.
Όμως, αυτό δεν λύνει το πρόβλημά μας. Αντίθετα, δείχνει ότι έτσι όπως είναι το σύστημα, είναι θέμα τύχης (ή χρημάτων, που αγοράζουν πρόσβαση σε καλά ιδιωτικά) το αν θα συνειδητοποιήσει κανείς πως του κάνει καλό να ξέρει Ιστορία ή αν θα νομίζει για πάντα πως είναι κάτι άσχετο, που δεν τον αφορά και που δεν θα τον ωφελούσε σε τίποτε αν το γνώριζε.
Δεν λέω πως οι νέοι αδρανούμε ανησυχητικά όσον αφορά την επέκταση του πεδίου της ακροδεξιάς επειδή είμαστε ανιστόρητοι. Ή ότι η πολιτική μας ενεργοποίηση είναι μια επιφανειακή social media αγωνία, λόγω άγνοιας.
Δεν λέω πως πολλοί ψηφίζουν τους νεοναζί, επειδή δεν ξέρουν Ιστορία ή ότι κινητοποιούνται απ' αυτό. Λέω πως αφηνόμαστε για πολλούς, περίπλοκους λόγους σε αδιανόητες συμπεριφορές και ηττημένες ιδεολογίες.
Ένας από αυτούς τους λόγους είναι ίσως η ανικανότητά μας να δούμε την ιστορική γνώση ως κάτι συναρπαστικό που αφορά την ίδια τη ζωή μας κι εμάς προσωπικά. Το σχολείο έχει ευθύνη γι' αυτό.
Το σχολείο τόσα μπορούσε, τόσα έκανε. 30 χρονώ γαϊδούρι δεν έχει ευθύνες αν νομίζει ότι ο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ πολεμούσε με ροδοπέταλα για μια ιδέα; Ή αν επιλεγεί να αγνοεί τα ντεσού του Εθνάρχη; Ή αν μισεί το δικό του βυζαντινό παρελθόν;
Το σχολείο κι οι όποια αναποτελεσματικότητά του υπαρκτή και ανύπαρκτη είναι συνηθισμένος στόχος.
Προφανώς πολλοί κάνουν πως δεν έχουν προσέξει την από δεκαετίες προώθηση διδακτικών πρακτικών που εξοβελίζουν από την Εκπαίδευση κάθε έννοια μελέτης (η ρίζα ΚΑΘΕ κακού σε ό,τι αφορά την ασύλληπτη αμορφωσιά της σημερινής νεολαίας).
Κορώνες περί «στείρας απομνημόνευσης» ακούμε συχνά –ακόμη και για την απλή προπαίδεια!!.
Η προώθηση εκπόνησης ομαδοσυνεργατικών (δήθεν) εργασιών με χρήση του διαδικτύου, δηλ.-ας μην κρυβόμαστε ΥΠΟΚΡΙΤΙΚΟΤΑΤΑ πίσω από θεωρίες- του c(λ)opy-paste ακόμη και μέσω του οικτρού google translator, έχει γίνει θεσμός και προωθείται από το Δημοτικό και θεσμοθετείται ακόμη και για την απόκτηση απολυτηρίου από το Λύκειο.
Τραγικά συγγράμματα παρουσιάζονται σαν βιβλία και ασύνδετα συνονθυλεύματα σαν «διδακτέα» ύλη.
Μέθοδοι εξέτασης που θα έπρεπε να εφαρμόζονται αποκλειστικά σε δυσλεκτικούς μαθητές (Πολλαπλής επιλογής, Σωστό/ Λάθος, Αντιστοίχιση, κ.ά.), επιβάλλονται κι εφαρμόζονται σε ημερήσια διάταξη και ακόμη κι η Έκθεση Ιδεών με «μπούσουλα» …υποδείξεις.
Φυσική κατάληξη: η αποστροφή της πλειονότητας για οποιαδήποτε ουσιαστική μάθηση και για τους φύσει φιλομαθείς και χαρισματικούς μαθητές, το πολύ η ημιμάθεια.
Κι από αυτό το θεσμοθετημένα υπονομευμένο από κάθε πλευρά σχολείο, κάποιοι έχουν παράλογες απαιτήσεις παροχής ευρείας και εξειδικευμένης Γνώσης σε βάθος επί παντός επιστητού, ενώ εσκεμμένα και μεθοδευμένα παρέχεται περιορισμένη και ελλιπέστατη Πληροφόρηση.
Η υποκρισία στο μεγαλείο της.
Στην περίπτωση μας όμως δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι. Ο ρόλος της ιστορίας για το εκπαιδευτικό σύστημα είναι ξεκάθαρος και μη αμφισβητήσιμος. Η ιστορία είναι ένα εργαλείο για εμπέδωση εθνικής συνείδησης. Το αντίθετο του "το Έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό" του Σολωμού δηλαδή.
Για να είμαι ειλικρινής νομίζω ότι βασικό κίνητρο πίσω από αυτό το άρθρο είναι η ενόχληση του αρθρογράφου από τη μαζική συμμετοχή των πολιτών στις συγκεντρώσεις εναντίων της συμφωνίας των Πρεσπών. Δηλαδή κανείς δε θα αντιτάσσονταν στην αναγνώριση του "Μακεδονικού λαού" από την Ελλάδα αν γνωρίζαμε την "αληθινή" ιστορία ή αν απλά χρησιμοποιούσαμε το μυαλό μας, όπως το έθεσε πιο ωμά ο Τσίπρας.
Αυτό συνέβαινε ανέκαθεν, από συστάσεως του Ελληνικού κράτους. Πάντοτε. Και προκειμένου να εκπληρωθεί ο στόχος διδάσκονταν (και διδάσκονται ακόμα) μισές αλήθειες, παραποιούνται γεγονότα, άλλα γεγονότα αποκρύπτονται συνειδητά και άλλα απλώς αποφεύγεται να αναφερθούν επειδή δεν εξυπηρετούν την εθνική αφήγηση, ή επειδή είναι σαφώς δυσάρεστα και την αμαυρίζουν. Αυτά όμως δεν είναι "ιστορικές αλήθειες", αλλά ιστορικά ψεύδη. Χωρίς εισαγωγικά. Και αυτό είναι ξεκάθαρα ανέντιμο, αν όχι στα όρια της προπαγάνδας. Και το μόνο που δεν καλλιεργεί είναι η περιέργεια, η αμφισβήτηση (που ως γνωστόν είναι μήτηρ μαθήσεως) και η κριτική σκέψη που θα βοηθήσει έναν μελλοντικό πολίτη να είναι ανοιχτόμυαλος και ωφέλιμος για τον εαυτό του και την κοινωνία. Όπως και να το δει κανείς, το μάθημα της Ιστορίας έτσι όπως διδάσκεται στην χώρα μας είναι η επιτομή της συνολικής τραγικής κατάστασης του εκπαιδευτικού συστήματος, που αντικατοπτρίζει με την σειρά του την γενικότερη Σισύφεια τραγικότητα μας ως κοινωνία και ως χώρα. Δυστυχώς, όσο δεν ακουμπάμε αυτά που μας πονούν (απ' όπου κι αν προέρχεται ο πόνος, όποιος κι αν τον προκάλεσε, ότι κι αν έκανε, όποιες κι αν είναι οι πεποιθήσεις του), όσο αποφεύγουμε να τα γιατρέψουμε για να κλείσουμε κατά το δυνατόν τις πληγές, όσο παστουρώνουμε το πληγωμένο και παραμορφωμένο πρόσωπό μας με ιστορικά "καλλυντικά" - όχι μόνο για να αντέχουμε να το βλέπουμε αλλά για να το θαυμάζουμε κιόλας - τόσο θα πέφτουμε και θα σπάμε ξανά και ξανά τα μούτρα μας. Κοιτάζοντας πάντα τον καθρέφτη, καθώς βαδίζουμε αγέρωχοι και ευθυτενείς προς άλλον έναν γκρεμό.
Ωραια τα λες και γενικα συμφωνω. Η δικη σου σκεψη ομως παει πολυ παραπερα απο το αρθρο.