«Σαρκοβόρες εκδόσεις για μαύρους καιρούς ή μαύροι καιροί για σαρκοβόρες εκδόσεις: Φανταστείτε την Carnívora σαν ένα Μαγαζάκι του Τρόμου. Κάτι σαν ένα μικρό μανάβικο με επιλεγμένα βιολογικά προϊόντα, εξωτικά φρούτα... Μόνο που στα καλάθια της Carnívora τα φρούτα είναι σαρκοβόρα. Μυθιστορήματα νουάρ: εγκλήματα, καρποί της τραγικής ισπανικής ιστορίας. Παράξενα και χυμώδη φρούτα από την πάμπα της Αργεντινής, τις πλαγιές των Άνδεων, την άγρια Παταγονία, τη ζούγκλα του Αμαζονίου, τις χαοτικές, προδοτικές και επικίνδυνα γοητευτικές μεγαλουπόλεις της Λατινικής Αμερικής με τις φαβέλες τους και την τρυφηλή χλιδή τους».
Διαβάζω ένα απόσπασμα από το προφίλ του ολοκαίνουργιου μικρού εκδοτικού οίκου Carnivora, ενός εκδοτικού εγχειρήματος που ειδικεύεται σε μυθιστορήματα νουάρ από την Ισπανία και τη Νότια Αμερική και έχει ήδη εκδώσει το πρώτο του βιβλίο, την «Άγια Πόλη» του Γκιγιέρμο Όρσι.
Στις ιστορίες που σας προτείνουμε δεν θα βρείτε πάντοτε τον κλασικό ντετέκτιβ πρωταγωνιστή, αλλά πάντοτε θα βρείτε κάτι από τη μελαγχολική ποιητική του νουάρ.
Αν και ομολογώ πως η νουάρ λογοτεχνία από τις συγκεκριμένες χώρες στα δικά μου τα μάτια φαντάζει εξωτική και μου εξάπτει την περιέργεια, ωστόσο αναρωτιέμαι πώς και κυρίως γιατί κάποιος επιλέγει να ειδικευθεί στη μετάφραση και στην έκδοση ισπανόφωνης νουάρ λογοτεχνίας. «Για λόγους μάλλον συγκυριακούς, όπως συμβαίνει τις περισσότερες φορές, οι οποίοι όμως σταδιακά απόκτησαν ξεχωριστή βαρύτητα. Συγκεκριμένα, πάντοτε μου άρεσε το νουάρ και κάποια στιγμή ασχολήθηκα με τη μετάφραση. Ταυτόχρονα, φαινόταν πως ο κόσμος αφενός είχε αρχίσει να ξαναψάχνει για το καλό νουάρ, αφετέρου έδειχνε μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την ισπανόφωνη λογοτεχνία. Επρόκειτο, σαν να λέμε, για δυο κύκλους αναγνωστικού ενδιαφέροντος που τέμνονταν και εμείς θελήσαμε να κινηθούμε μέσα σε αυτή την τομή» μου εξηγεί η κ. Ασπασία Καμπύλη που μεταφράζει τα βιβλία των εκδόσεων και έχει τη γενικότερη επιμέλεια του εκδοτικού που ίδρυσε μαζί με την κόρη της, Μυρτώ Στείρου, η οποία προερχόμενη από την ομάδα του Void, που ασχολείται με το design φωτογραφικών βιβλίων, έχει αναλάβει το κομμάτι του εικαστικού σχεδιασμού των βιβλίων του νέου εκδοτικού.
Τα βιβλία της Carnivora είναι ομολογουμένως ιδιαίτερα καλαίσθητα. Τυπωμένα σε ωραίο χαρτί, καλοσχεδιασμένα και με εξαιρετικής αισθητικής εξώφυλλα. «Λόγω της συνεργασίας στον εικαστικό σχεδιασμό με το Void, θεωρήσαμε εκ των προτέρων το βιβλίο ως αντικείμενο τέχνης καθαυτό, κάτι που τελικά λειτούργησε επίσης ως ένα πολύ ενδιαφέρον κίνητρο για τους εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού. Μας εμπιστεύτηκαν μάλλον ευκολότερα χάρη στις περγαμηνές του Void, όσο για το αποτέλεσμα, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι οι συγγραφείς είναι ενθουσιασμένοι, ενώ το ίδιο μήνυμα λαμβάνουμε και από τις πρώτες εντυπώσεις των αναγνωστών μας.
Περισσότερα γι' αυτό θα μπορούσε να σας πει η ομάδα του Void. Προσωπικά, ως αναγνώστρια, μπορώ να σας πω ότι τόσο ο συνολικός σχεδιασμός όσο και κάποιες τυπογραφικές καινοτομίες κάνουν τα βιβλία μας πολύ φιλικά προς το χρήστη. Τέλος, μια παράμετρος που θεωρήσαμε δεδομένη εξαρχής ήταν η κοινή αισθητική ταυτότητα –σε αρμονία με την κοινή θεματική– η οποία θα έκανε τα βιβλία μας αναγνωρίσιμα και νομίζω ότι τα υπέροχα σχέδια της Tania Cimatti και ο ευφυής σχεδιασμός του João Linneu το έχουν πετύχει» εξηγεί η κ. Καμπύλη.
Και οι τρεις πρώτοι συγγραφείς, τα έργα των οποίων θα κυκλοφορήσουν κατά τη διάρκεια των γιορτών, εκδίδονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. «Ο Γκιγιέρμο Όρσι πολυβραβευμένος και πολυμεταφρασμένος, είναι ίσως ο πιο νουάρ της τριάδας από άποψη γραφής. Ο σαρκασμός του δεν αφήνει σχεδόν τίποτε όρθιο στην Άγια Πόλη, το Μπουένος Άιρες, μια μητρόπολη εκθαμβωτική στη μιαρότητά της, ένα λιμάνι όπου καταλήγουν κρουαζιερόπλοια, άψυχες κούκλες και στοργικοί δολοφόνοι.
Ο Ραούλ Αρχεμί στο "Προτελευταίο Πολεμικό Ψευδώνυμο" μας βυθίζει στα έγκατα της Παταγονίας και της παράνοιας, σε ένα παιχνίδι που παίζεται εκ των προτέρων με άνισους όρους επειδή οι ρόλοι έχουν καθοριστεί στο παρελθόν. Ο Αρχεμί έχει πάρει σχεδόν κυριολεκτικά κάθε σχετικό βραβείο που υπάρχει στο νουάρ ισπανόφωνο στερέωμα για τον συγκεκριμένο τίτλο.
Εδώ θα ήθελα να τονίσω μια ακόμα ευτυχή συγκυρία όσον αφορά τους δυο προηγούμενους συγγραφείς: Την περίοδο που ετοιμάζαμε την έκδοσή τους μάθαμε ότι και οι δυο περιλαμβάνονταν στο αφιέρωμα για το λατινοαμερικάνικο νουάρ που ετοίμαζε ο Ανδρέας Αποστολίδης για το περιοδικό πολάρ.
Ο Βίκτορ Σόμπρα, τέλος, είναι ένας σχετικά καινούργιος συγγραφέας στον οποίο πιστεύουμε πολύ. Στη «Χίμαιρα του Ανθρώπου-Τανκ», έχοντας ως αφετηρία το ιστορικό γεγονός που οδήγησε σε μια από τις πλέον εμβληματικές εικόνες του 20ού αιώνα, τον άγνωστο φοιτητή που ολομόναχος σταμάτησε μια φάλαγγα τανκ, λίγο μετά τη βίαιη εκκένωση της Τιενανμέν από τον στρατό, πλάθει ένα συναρπαστικό πολιτικό θρίλερ με απρόσμενες λυρικές νότες. Το βιβλίο προλογίζει ο Νίκος Πρατσίνης, με έναν πρόλογό εξίσου απροσδόκητο και εμβριθή με το μυθιστόρημα.
Αισθανόμαστε ιδιαίτερα τυχεροί που μεταφράζουμε και εκδίδουμε πρώτοι τα βιβλία αυτών των συγγραφέων στη χώρα μας, ελπίζουμε, δε, πως η συνεργασία μας μαζί τους θα εξακολουθήσει, δεδομένου ότι είναι άνθρωποι με πολλές ιστορίες μέσα τους» προσθέτει η κ. Καμπύλη.
— Τι το διαφορετικό έχει το νουάρ προερχόμενο από τις συγκεκριμένες χώρες;
Το νουάρ ως είδος, άσχετα με τις υπόλοιπες αρετές του, πάντοτε περικλείει ένα στοιχείο κοινωνικής και πολιτικής καταγγελίας, ένα κύτταρο δυσαρέσκειας. Ας πούμε, λοιπόν, ότι στις ισπανόφωνες χώρες, ιδιαιτέρως στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, αλλά και στην ίδια την Ισπανία, λόγω της πρόσφατης ιστορίας τους υπάρχουν πολλές αφορμές για τέτοιου είδους καταγγελίες, πολλά άρρωστα κύτταρα, ενώ το νουάρ παρέχει ζηλευτό βήμα έκφρασης, κάτι το οποίο πολλοί καταξιωμένοι λογοτέχνες εκτιμούν ιδιαιτέρως. Με άλλα λόγια, στις χώρες αυτές οι ανοιχτοί λογαριασμοί είναι πολλοί και, ως γνωστόν, δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος προκειμένου να εκτονωθούν οι ανοιχτές πληγές, και δη αναίμακτα, πέρα από τη λογοτεχνία και την τέχνη.
— Με ποιο σκεπτικό επιλέγετε τους συγγραφείς και τους τίτλους που μεταφράζετε;
Με ένα μόνο κριτήριο: τη λογοτεχνικότητα. Δεν έχει σημασία τόσο η ιστορία, όσο ο τρόπος που θα τη διηγηθείς. Αντίθετα, θέλουμε να είμαστε αρκετά ευέλικτοι με τους ορισμούς, γι' αυτό επιθυμούμε να κινούμαστε στα περιθώρια των λογοτεχνικών κανόνων, ως εκ τούτου στις ιστορίες που σας προτείνουμε δεν θα βρείτε πάντοτε τον κλασικό ντετέκτιβ πρωταγωνιστή, αλλά πάντοτε θα βρείτε κάτι από τη μελαγχολική ποιητική του νουάρ.
— Έχετε έρθει σε επαφή με τους συγγραφείς τους οποίους μεταφράζετε; Πώς ήταν η επαφή μαζί τους;
Με τους περισσότερους απ' αυτούς, ναι, και με τους υπόλοιπους αναγκαστικά θα συμβεί κι αυτό κάποια στιγμή. Μέχρι τώρα, ήμασταν πολύ τυχεροί, η επαφή μαζί τους ήταν από πρόθυμη έως συγκινητική. Είναι, ξέρετε, ένα άλλο χαρακτηριστικό των ισπανόφωνων συγγραφέων αυτό, αγαπούν την Ελλάδα, θέλουν πολύ να μεταφραστούν στη γλώσσα μας, παρότι δεν αποτελούμε αξιόλογο μέγεθος από εμπορική άποψη, η κλασική παιδεία μάλλον μετράει περισσότερο γι' αυτούς παρά για τους αγγλοσάξονες, ας πούμε, συγγραφείς.
— Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες στη μετάφραση του συγκεκριμένου είδους και από τη συγκεκριμένη γλώσσα;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια διαφορά, η μετάφραση ακολουθεί τους ίδιους κανόνες άσχετα με το λογοτεχνικό είδος και τη γλώσσα προέλευσης.
— Πιστεύετε ότι υπάρχει κοινό που να μπορεί να υποστηρίξει έναν μικρό εκδοτικό με συγκεκριμένη ειδίκευση, όπως οι εκδόσεις Carnivora;
Φυσικά, εξάλλου ως προς το μέγεθος δεν πρωτοτυπούμε, υπάρχει πληθώρα μικρών εκδοτικών οίκων που τα βγάζουν πέρα, η διαφορά είναι ότι θελήσαμε να είμαστε όχι μόνο μικροί αλλά και μονοθεματικοί, γεγονός που έχει ένα πλεονέκτημα: Δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε κανέναν άλλο πέρα από τον εαυτό μας, αν θέλουμε να γινόμαστε ολοένα και καλύτεροι. Να προσφέρουμε, με άλλα λόγια, ένα μόνο προϊόν αλλά στην καλύτερη δυνατή ποιότητα.
— Υπάρχει κάποιο απόσπασμα από το πρώτο βιβλίο, την «Άγια Πόλη» του Όρσι, που να σας έχει αγγίξει;
Υπάρχουν άπειρα, επειδή όπως όλοι οι καλοί γραφιάδες, ο Όρσι ξέρει να γεμίζει το μυαλό σου με εικόνες που μένουν εκεί καρφωμένες. Για την περίσταση, θα διάλεγα ένα που αντιπροσωπεύει τον τρόπο που βλέπουν οι ξένοι την άγια του πόλη:
«Το Μπουένος Άιρες είναι μια πολιτεία εμπόρων και προσκυνητών, μοναρχών χωρίς κοινοβουλευτικό έλεγχο, οι οποίοι φτάνουν με τα ιδιωτικά τους τζετ στο αεροδρόμιο, κοιτάζουν με γενετική βαριεστημάρα την γκρίζα σειρά των κτηρίων στα δυτικά και την καφετιά θάλασσα του ποταμού στα ανατολικά, κατεβαίνουν, με καμώματα γαλαζοαίματων, απ' τις προσωπικές τους σκαλίτσες και ρωτούν τους συμβούλους τους, ο οποίοι μιλούν την αυτόχθονα γλώσσα των Αργεντινών: "Πού είναι η Παταγονία;"».
Info
Instagram: @ediciones_carnivora
FB: Εκδόσεις Carnívora
σχόλια