Στέφανος Μαλιάτσης

Στέφανος Μαλιάτσης Facebook Twitter
Ένα τμήμα ανταρτών του Ορέστη, τον Μάρτιο του 1943.
0



ΤΑ ΔΕΡΒΕΝΟΧΩΡΙΑ 'Η ΑΡΑΒΑΝΙΤΟΧΩΡΙΑ της Βοιωτίας επιτηρούνται και προστατεύονται από το 34ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ.

Τη νύχτα της 15ης Oκτωβρίου 1943 μια δύναμη περίπου εκατόν είκοσι Γερμανών από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας, με οδηγό κάποιον σύγχρονο Εφιάλτη, κατορθώνει περνώντας από δύσβατα μονοπάτια, να βρεθεί πίσω από τη γραμμή των ανταρτών και βαδίζει εναντίον του χωριού Πύλη.

Oι αντάρτες αιφνιδιάζονται. Χάνουν πολύτιμο χρόνο, νομίζοντας ότι πρόκειται για ευρύτερο σχέδιο περικύκλωσης.

Ώσπου να φτάσουν στο απειλούμενο χωριό, αναλαμβάνουν την άμυνα της Πύλης οι χωρικοί. Με ό,τι όπλο έχει ο καθένας και φυσικό ηγέτη τον τσοπάνο Στέφανο Μαλιάτση, ταμπουρώνονται μπροστά από τα πρώτα σπίτια του χωριού.

Προς το ξημέρωμα διακρίνουν τους Γερμανούς να ανηφορίζουν, αλλά βλέπουν και κάτι που τους παγώνει.

Μπροστά τους, σαν ασπίδα, οι «γενναίοι» στρατιώτες του Γ΄ Ράιχ κρατάνε τρία μικρά παιδιά. Το ένα είναι ο γιος του Στέφανου Μαλιάτση.

Κανένας Πυλιώτης δεν διανοείται να κάνει την αρχή. Όλοι περιμένουν την αντίδραση του πατέρα. Oι Γερμανοί όλο και πλησιάζουν.

«Λέγε, Στέφα», τον ρωτάνε από γύρω οι ταμπουρωμένοι συγχωριανοί του.

Προς το ξημέρωμα διακρίνουν τους Γερμανούς να ανηφορίζουν, αλλά βλέπουν και κάτι που τους παγώνει. Μπροστά τους, σαν ασπίδα, οι «γενναίοι» στρατιώτες του Γ΄ Ράιχ κρατάνε τρία μικρά παιδιά. Το ένα είναι ο γιος του Στέφανου Μαλιάτση. Κανένας Πυλιώτης δεν διανοείται να κάνει την αρχή. Όλοι περιμένουν την αντίδραση του πατέρα. Oι Γερμανοί όλο και πλησιάζουν.

«Τη ζωή του τη διαθέτει και μια και δέκα φορές κανείς. Και χιλιάδες, εκατομμύρια άνθρωποι την έχουν διαθέσει εθελοντικά. [...] Πόσοι όμως, σ' όλων των χωρών την ιστορία, πόσοι πατέρες βρέθηκαν σε αυτές τις τραγικές στιγμές. [...] Στιγμές όμως μόνο, ούτε ολόκληρο λεπτό δισταγμός του Στέφα». (Φ. Γρηγοριάδης)

«Πυρ», βόγκηξε ο Στέφας.

Τα τουφέκια πήραν φωτιά γύρω του. Μαζί με τους πρώτους Γερμανούς έπεσαν και τα παιδιά.

Στέφανος Μαλιάτσης Facebook Twitter
Ο Στέφας Μαλιάτσης με τη γυναίκα του και τα δυο παιδιά του (δεξιά ο Γιώργος).

Οι Γερμανοί είναι φοβεροί πολεμιστές και βαριά εξοπλισμένοι. Τα πολυβόλα τους θερίζουν τις θέσεις των χωρικών και φαίνεται ζήτημα χρόνου να ποδοπατήσουν τα κορμιά τους.

Αλλά δεν πέρασαν. Oι χωρικοί της Πύλης τούς κράτησαν καθηλωμένους τρεις ολόκληρες ώρες.

  

Ώσπου φάνηκε, τρέχοντας πρώτος μπροστά, ο αθάνατος Καλλίας (μόνιμος ανθυπολοχαγός Χαράλαμπος Μώκος) με τον λόχο του και έβαλαν τους επιδρομείς στη μέση.

Η άγρια μάχη τερματίστηκε το σούρουπο. Oι Γερμανοί είχαν τύχη οικτρή: ογδόντα νεκροί ανάμεσα στις πέτρες και στα αγριόχορτα και οι υπόλοιποι σαράντα τρεις αιχμάλωτοι, με μόνο έναν αντάρτη νεκρό.

O ιερωμένος του ελασίτικου 34ου Συντάγματος, αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Πέπας, κατεβαίνει στο πεδίο της μάχης:

«Προχωρώντας μέσα από τους 80 σκοτωμένους Γερμανούς, βρέθηκα στην πιο συγκλονιστική σκηνή. Χάμω κείτονταν νεκρά τα πυλιώτικα τσοπανόπουλα, ανάσκελα, καθώς τα κορμιά τους ήταν ζεστά ακόμα. [...] Σκύβω και τα χαϊδεύω λέγοντας συγχρόνως επικήδειες ευχές. Καθώς σηκώνομαι, αντικρίζω λίγο πιο πέρα τον Στέφα να στέκεται με τ' όπλο στο χέρι, πάνω απ' το νεκρό παιδί του. O Στέφας, μόλις φτάνω κοντά του, με σπαραγμό ψυχής μου λέει: "Παπα-Χρυσόστομε, από βόλια γερμανικά σκοτώθηκε ο γιος μου και τ' άλλα μας παιδιά ή από δικά μας βόλια;". "Στέφα", του απαντώ, "για την πατρίδα, για την πατρίδα έγιναν όλα αυτά"». (Ορέστης, Απογευματινή, 26.2.1958).

Το μεταπολεμικό ευχαριστώ της πατρίδας στον Στέφανο Μαλιάτση, ήταν να βαλθούν τα σαΐνια της εθνικοφροσύνης να αποδείξουν ότι ο απλός τσοπάνος ήταν κομμουνιστής. Ο άνθρωπος δεν είχε ιδέα από πολιτική.

Τελικά ένας θρασύτατος αξιωματικός της Αστυνομίας τον μέμφθηκε αποπάνω για τις πολλαπλές ταλαιπωρίες που τον υπέβαλαν: «Ποιος σου είπε, ρε, να πολεμήσεις τους Γερμανούς;».

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το ΕΚΠΑ και η Αθήνα: Οι πρώτοι καθηγητές, οι πρώτοι φοιτητές, η πρώτη κατάληψη

Ιστορία μιας πόλης / Το ΕΚΠΑ και η Αθήνα: Οι πρώτοι καθηγητές, οι πρώτοι φοιτητές, η πρώτη κατάληψη

Κτίρια του βρίσκονται διάσπαρτα στην Αθήνα, στη Σόλωνος, στου Ζωγράφου και αλλού. Πολύβουοι τόποι, γεμάτοι ζωή, πεδίο μαχών, κέντρο παραγωγής και διάδοσης γνώσης. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τη Χάιδω Μπάρκουλα για την ιστορία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Λέλα Καραγιάννη: Η συγκλονιστική ιστορία της ηρωίδας - κατασκόπου της Εθνικής Αντίστασης

Ιστορία μιας πόλης / Λέλα Καραγιάννη: Η ηρωίδα-κατάσκοπος της Εθνικής Αντίστασης

Δρόμοι πήραν το όνομά της, προτομή της στέκεται στα Εξάρχεια, μετά θάνατον βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών, ντοκιμαντέρ περιστρέφονται γύρω από τη ζωή της. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ για τη Λέλα Καραγιάννη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ενοίκια στα ύψη, gentrification και ηχορύπανση: Η Ρώμη του Νέρωνα είχε όλα τα προβλήματα των σημερινών μητροπόλεων

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ενοίκια στα ύψη, gentrification και ηχορύπανση: Η Ρώμη του Νέρωνα είχε όλα τα προβλήματα των σημερινών μητροπόλεων

Παρότι η απόσταση που μας χωρίζει από την κλασική Ρώμη είναι τεράστια, τα αστικά προβλήματα που αντιμετώπισε μοιάζουν να επαναλαμβάνονται ανά τους αιώνες.
THE LIFO TEAM
Πεθαίνοντας στη Μυκηναϊκή Αττική: Το νεκροταφείο στο Κολικρέπι Σπάτων

Ιστορία μιας πόλης / Πεθαίνοντας στη Μυκηναϊκή Αττική: To νεκροταφείο στο Κολικρέπι Σπάτων

Πώς πέθαιναν οι άνθρωποι στη Μυκηναϊκή Αττική; Τι τιμές τους επεφύλασσαν οι συνάνθρωποί τους; Και τι συμπεράσματα προκύπτουν από τα ταφικά έθιμα στα περίχωρα της Αθήνας κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την Νίκη Παπακωνσταντίνου για το προϊστορικό νεκροταφείο στο Κολικρέπι Αττικής.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο βράχος, η θάλασσα και το τελεφερίκ στη Μονεμβασιά

Guest Editors / Ο βράχος, η θάλασσα και το τελεφερίκ στη Μονεμβασιά

Το σχέδιο για την εγκαθίδρυση τελεφερίκ εκπλήσσει καθώς φανερώνει μια μεταστροφή του υπουργείου Πολιτισμού από πολιτικές ήπιας παρέμβασης και χαμηλού φωτισμού τις οποίες ακολούθησε για δεκαετίες. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επέμβαση που έχει γίνει στον βράχο εδώ και πάνω από δύο αιώνες και ίσως τη μεγαλύτερη που έχει γίνει ποτέ μετά την ανοικοδόμηση των τειχών.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΤΣΩΝΑΣ
Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ου αιώνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ού αιώνα;

Χάρη σε ένα κληροδότημα, ιδρύεται στις αρχές του 20ου αιώνα επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας ένα νοσοκομείο το οποίο στεγάζει την έδρα της Νευροψυχιατρικής του ΕΚΠΑ. Ένα νοσοκομείο του οποίου η σχέση με το Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και με τις κοινωνικές μεταβολές στην πόλη και στη χώρα είναι άρρηκτες. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά για την ιστορία του Αιγινητείου με την ιστορικό Δέσπω Κριτσωτάκη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας και η μοντέρνα ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Αθηναϊκή οπερέτα: Ευρωπαϊκός αέρας στη ζωή των αστών του Mεσοπολέμου

Η οπερέτα στην Αθήνα ανθίζει και εξελίσσεται εν μέσω μεγάλων ιστορικών γεγονότων: Βαλκανικοί πόλεμοι, εθνικός διχασμός και αργότερα η Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν η οπερέτα μια διέξοδος για τους Αθηναίους της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Αλέξανδρο Ευκλείδη για την ιστορία και τους μεγάλους σταθμούς της αθηναϊκής οπερέτας.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος και η έρευνα του για τους κατοίκους της Αθήνας

Ιστορία μιας πόλης / Κωνσταντίνος Δοξιάδης: Ο πρωτοπόρος πολεοδόμος της Αθήνας

Πρωτοπορία, όραμα, κοσμοπολιτισμός: Τα υλικά με τα οποία ήταν φτιαγμένος ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Μαριάννα Χαριτωνίδου για την δράση, την έρευνά του για τους κατοίκους της Αθήνας, την παρακαταθήκη του στην πόλη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ρεπορτάζ / Ο διαβόητος αρχαιοκάπηλος Ρόμπιν Σάιμς και ο ελληνικός του σύνδεσμος

Ποιος είναι ο διαβόητος Βρετανός λαθρέμπορος από την εταιρεία του οποίου ανακτήθηκαν πρόσφατα εκατοντάδες αρχαιότητες μετά από μακροχρόνια διεκδίκηση από το ελληνικό Δημόσιο;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σχέδια για τις Απόκριες του 1933 και τα έθιμα της Παλιάς Αθήνας

Αρχαιολογία & Ιστορία / «Οι παληές αθηναϊκές Απόκρηες»: Πώς γιορτάζονταν πριν έναν αιώνα;

Μια σειρά από σχέδια που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Παναθήναια» σχετικά με τις Απόκριες και άρθρα από το περιοδικό «Μπουκέτο» για τα αποκριάτικα έθιμα της παλιάς Αθήνας.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Ιστορία μιας πόλης / Γίγαντες, Τρίτωνες και ένα ανάκτορο στην Αθήνα

Πού μπορούμε να δούμε το Ανάκτορο των Γιγάντων σε μια βόλτα μας στο κέντρο της πόλης και τι συμβολίζουν τα γλυπτά που υπάρχουν στο πρόπυλο; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον αρχαιολόγο Γιάννη Θεοχάρη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ιστορία μιας πόλης / ΠΕΑΝ: Όταν ανατινάχτηκαν τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ στην οδό Γλάδστωνος

Ποια ήταν η ολιγομελής ομάδα ΠΕΑΝ που έμεινε στην ιστορία για τις ριψοκίνδυνες δράσεις της ενάντια στους Ναζί; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου για την Πανελλήνιο Ένωση Αγωνιζομένων Νέων.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Ιστορία μιας πόλης / Χαιρώνεια: Η μάχη που γέννησε τον σύγχρονο άνθρωπο

Στις 2 Αυγούστου του 338 π.Χ. ο Φίλιππος Β’ οδηγεί τους Μακεδόνες σε μία μάχη η έκβαση της οποίας θα αλλάξει τον κόσμο. Τι σήμανε για τη Μακεδονία, την Αθήνα και τον ελλαδικό χώρο η Μάχη της Χαιρώνειας; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Παναγιώτη Ιωσήφ, συνεπιμελητή της έκθεσης που έχει ως θέμα την ιστορική μάχη και τρέχει αυτό το διάστημα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια (πριν έναν αιώνα)

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ανέκδοτες και σπάνιες εικόνες από την κατασκευή του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, πριν από έναν αιώνα

Η LiFO, σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, θα παρουσιάσει μια σειρά από ανέκδοτα και σπάνια ντοκουμέντα για διάφορα θέματα από τη λαμπρή, ή και όχι τόσο, ιστορία του τόπου μας. Ξεκινάμε με τον ιστορικό σταθμό του Ηλεκτρικού στην Ομόνοια, που δεν ήταν πάντοτε υπόγειος.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ιστορία μιας πόλης / Όταν ανέβηκε στην Αθήνα η οπερέτα «Χασίς»

Ποιοι κάνουν χρήση ναρκωτικών στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα στην Ελλάδα και ποιο είναι το κοινωνικό αποτύπωμα των ναρκωτικών στην Αθήνα της εποχής; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον ιστορικό και ερευνητή Κωστή Γκοτσίνα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ