Η κανονικότητα της χαράς. Του Στέφανου Ξενάκη

Μεγαλώσαμε μαζί. Έχουμε μοιραστεί ιερές στιγμές της εφηβείας μας. Κολλητός για πολλά χρόνια. Δεν μιλάμε τόσο συχνά πια. Μία φορά στο τρίμηνο και άντε. Όμως, όταν μιλάμε, μιλάει η γλώσσα του κολλητού. Αυτή που έχεις με κάθε κολλητό σου. Κωδικοποιημένες πλάκες, μοναδικές ατάκες, αθάνατα ανέκδοτα. Ιστορία ολόκληρη.

Μιλήσαμε προχθές.

— Τι κάνεις, ρε Μήτσο;

— Τι να κάνω, ρε; (κεφάλι κατεβασμένο, βηματισμός κηδείας)

— Συνέβη κάτι;

— Τι να κάνω με όλα αυτά που γίνονται, ρε Στέφανε;

Τον άφησα να εξηγηθεί. Το ζουμί μαυρίλα, απαισιοδοξία, απελπισία, χανόμαστε. Δεν ήθελα να τον κόψω. Το ζόρι καθενός ιερό. Πεσμένη δουλειά, πεσμένοι τζίροι, αλλά και πεσμένο ηθικό.

— Συνεχίζεις να τρέχεις στον διάδρομο, Μήτσο;

— Ναι, Στέφανε, είναι από τα καλά που κάνω. Κι ακούω ειδήσεις στα ακουστικά.

— Τι ακούς, Δημήτρη;

— Ειδήσεις.

— Κάθε μέρα;

— Κάθε μέρα.

— Πόση ώρα;

—Όση ώρα τρέχω. Καμιά ώρα περίπου.

— Νταξ! Κατάλαβα.

Του εξήγησα πέντε πράγματα απ' όσα ξέρω κι εγώ. Κάθε μέρα ειδήσεις για μία ώρα, εγγυημένη απαισιοδοξία και μακροπρόθεσμα απελπισία και πιθανόν κατάθλιψη και αρρώστια. Με την καμία δεν παραγνωρίζω το πρόβλημα. Μετά τον ιό ακολουθεί η κρίση στην οικονομία. Αποκλείεται, όμως, να λύσεις το πρόβλημά σου με ηθικό πεσμένο. «Αχ βαχ, χανόμαστε» ‒ η χειρότερη συνταγή για τη ζωή σου. Οι πολλοί κλαίνε για το χυμένο γάλα. Οι λίγοι ψάχνουν τρόπο να το ξαναμαζέψουν. Το ηθικό κάνει όλη τη διαφορά.

Η μεγαλύτερη ‒για την ακρίβεια η μόνη‒ περιουσία σου είναι αυτή που έχεις μέσα. Το ηθικό σου, η υγεία σου, οι επιλογές σου, η όρεξή σου, η σκληρή δουλειά, η αυτοεκτίμησή σου, η υπέρβασή και η δράση σου. Η εσωτερική σου αξία με λίγα λόγια. Πράγματα που θρέφονται. Δεν κληρονομούνται.

Ο Αϊνστάιν είχε πει ότι η σημαντικότερη επιλογή της ζωής μου είναι κατά πόσο ζω σε ένα φιλικό ή σε ένα εχθρικό σύμπαν. Όλοι έχουμε προβλήματα και ξέρω πολλούς που έχουν τεράστια προβλήματα, αλλά ζουν σε φιλικό σύμπαν. Η συντριπτική πλειονότητα ζει σε εχθρικό σύμπαν.

Η χαρά είναι εσωτερική υπόθεση. Δύο χέρια, δύο πόδια κι ένα κεραμίδι, ευγνωμοσύνη για τα βασικά και δράση, η τέλεια συνταγή. Ακόμα κι αν σήμερα δεν έχεις μία στην τσέπη, ακόμα κι αν δεν έχεις δουλειά. Φτωχός δεν είναι αυτός που δεν έχει λεφτά. Φτωχός είναι αυτός που δεν έχει ιδέες.

Ήρωες της διπλανής πόρτας είναι οι πρωταγωνιστές στις ιστορίες μου. Μικροεπιχειρηματίες, περιπτεράδες, υδραυλικοί. Αυτοί που ξεχωρίζουν. Η μεγαλύτερη ‒για την ακρίβεια η μόνη‒ περιουσία σου είναι αυτή που έχεις μέσα. Το ηθικό σου, η υγεία σου, οι επιλογές σου, η όρεξή σου, η σκληρή δουλειά, η αυτοεκτίμησή σου, η υπέρβασή και η δράση σου. Η εσωτερική σου αξία με λίγα λόγια. Πράγματα που θρέφονται. Δεν κληρονομούνται.

Όποιος δεν ξέρει την ιστορία του Χάρη Ασλανίδη, ας τον ψάξει. Ένα παιδί που κινεί μόνο τους δύο αντίχειρές του. Κι όμως, η εταιρεία του, που ειδικεύεται στο digital marketing (ψηφιακή διαφήμιση), μεσουρανεί, με εκατοντάδες πελάτες εκτός Ελλάδας. Σε μια συνέντευξη ο Χάρης μου είπε με απλά λόγια «εγώ ψάχνω για τα "ναι" και όχι για τα "όχι"». Η χαρά, μαζί με τη δράση, εγγυημένη επιτυχία.

Και η χαρά είναι εσωτερική υπόθεση. Η Ελένη Τζαβάρα έχασε το παιδί της προ ετών από καρκίνο κι έφτιαξε το «Πάμε Μαζί», ένα σωματείο με ιερό σκοπό να βοηθήσει τους καρκινοπαθείς στη χώρα μας. Και η Ελένη πια χαμογελάει, όσο μπορεί μια μάνα που έχασε το παιδί της. Γιατί; Γιατί βρήκε τον σκοπό στη ζωή της μέσα από τον σκοπό του παιδιού της. Αθάνατος ο σκοπός.

Κι ο φίλος μου ο Θανάσης Τσιβίλης, δάσκαλος ζωής. Ολυμπιονίκης. Σαράντα χρόνια μετράει πια στο καροτσάκι. Κι όμως, η χαρά του κάνει όσο όλων μας και περισσεύει. Φάρος χαράς, αισιοδοξίας και σοφίας ο φίλος μου για όλους. Κι άλλοι πολλοί.

Χαρά για τα βασικά. Για τα χέρια που πιάνουν. Για τα πόδια που πατάνε. Για τον ήλιο που ανατέλλει. Για το κεραμίδι που σε προστατεύει. Και μαζική δράση. Όλοι ζοριζόμαστε. Ο πόνος έχει μοναδικό σκοπό να μας βγάλει στη δράση, όχι να μας κάνει να υποφέρουμε. Η χαρά είναι η φυσική μας κατάσταση. Πάσο, δεν μπορείς να είσαι πάντα χαρούμενος, αλλά όσο περνάει από το χέρι σου. Και περνάει. Αν το θες.

Τη φοβόμαστε όμως τη χαρά. Έχουμε φτάσει στο σημείο να φοβόμαστε να μιλήσουμε ανοιχτά γι' αυτήν. Ο σοφός λαός λέει: «Λέγε καλό, καλό να σου 'ρθει». Αλλά και μην αναβάλεις για αύριο αυτό που μπορείς να κάνεις σήμερα. Ζούμε αντικειμενικά στο σύμπαν με τις περισσότερες ευκαιρίες που υπήρχαν ποτέ. Με το πάτημα ενός κουμπιού βρίσκεις τα πάντα, αν θες. Κι όμως, γκρινιάζουμε. Θάνατος είναι η γκρίνια. Και μεταφορικός και κυριολεκτικός.

Νομίζω, υπάρχει μια παγκόσμια συνωμοσία εναντίον της χαράς. Όταν γελάς πολύ, μετά έχεις κι ενοχές: «Σε καλό να μας βγουν τα γέλια». Πρόσφατα ανακάλυψα μια νέα λέξη, τη «χαιροφοβία» (φοβάμαι να χαρώ), που δυστυχώς είναι δόκιμη και φοβάμαι ότι πολύ σύντομα θα χαρακτηριστεί και επισήμως ως διαταραχή.

Ούτε εμένα μου πάνε πάντα καλά τα πράγματα. Και σ' εμένα γαμιέται συχνά ο Δίας. Έχω επιλέξει, όμως, να επιλέγω χαρά. Κι όλα αυτά που ποτίζουν το δέντρο μου για να βγάλει χαρά: άσκηση, εξέλιξη, σύνδεση, αυτοεκτίμηση, υπέρβαση και πάει λέγοντας. Και δεν είμαι πάντα χαρούμενος, να σου πω την αλήθεια. Αλλά τις περισσότερες φορές είμαι.

Χαρά, αυτό είναι η κανονικότητά μας. Ή, τουλάχιστον, αυτό θα έπρεπε να είναι.