Ο Yves, ένας μπριλάντε δεξιοτέχνης της μόδας, έζησε και δημιούργησε με οδηγό την ηδονή – ή μάλλον το ιδανικό της ηδονής. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της αδιανόητης παρακαταθήκης του, που άρχισε από την επιβολή του παντελονιού στη γυναικεία γκαρνταρόμπα και ολοκληρώθηκε με τον εκδημοκρατισμό της haute couture με τη δημιουργία franchise καταστημάτων ready-to-wear, γράφτηκε στο Μαρόκο, μακριά από τη λάμψη των εβδομάδων μόδας και την παραζάλη του Le Palace και των Bain-Douches.
«Η πρώτη μου φορά στο Μαρακές ήταν σαν ηλεκτρική εκκένωση: η πόλη άνοιξε τα μάτια μου στο χρώμα. Στο Μαρόκο κατάλαβα πως έκρυβα μέσα μου μια δυνατή αίσθηση για το χρώμα, αυτή που αντίκρισα στα πλακάκια zellige, στην τεχνική zouac, στα καφτάνια και στις κελεμπίες. Η τόλμη αυτών των χρωματικών συνθέσεων έγινε δικιά μου, την οφείλω σ’ αυτήν τη χώρα, στη σφοδρότητα των αρμονιών, στην αυθάδεια των μείξεων, στην ένταση της φαντασίας τους. Υιοθέτησα αυτή την κουλτούρα, την προσάρτησα και τη μεταμόρφωσα». Έτσι γλαφυρά περιέγραφε ο Yves Saint Laurent το 1983 το ειδύλλιό του με το Μαρόκο, δεκαεφτά χρόνια μετά την «επιφοίτηση» που είχε στο Μαρακές. Έκτοτε, το Μαρόκο έγινε το δημιουργικό του καταφύγιο, ο τόπος όπου επέστρεφε κάθε Ιούνιο και Δεκέμβριο, αναζητώντας απολαύσεις και έμπνευση.
O Saint Laurent, μαζί με τον σύντροφο και συνέταιρό του Pierre Bergé, επισκέφθηκε για πρώτη φορά το Μαρακές τον Φεβρουάριο του 1966. Κατέλυσαν στο La Mamounia, ένα ρημαγμένο, τότε, ξενοδοχείο πολυτελείας. Η παρακμή του τους φάνηκε γοητευτική. Έβρεχε ασταμάτητα επί μέρες σε εκείνο το πρώτο ταξίδι, παραπάνω απ’ ό,τι θα μπορούσε να αντέξει κάποιος σαν τον Yves που σιχαινόταν τα ταξίδια και βασανιζόταν από κυκλοθυμικά ξεσπάσματα. Κι όμως, «μια μέρα ξυπνήσαμε, και είχε βγει ο ήλιος, ένας ήλιος που τρύπωνε σε κάθε γωνία και εσοχή. Από το παράθυρο του δωματίου μας αντικρίσαμε τη χιονισμένη βουνοκορφή του Άτλαντα. Ακούγονταν πουλιά να κελαηδούν και ένα άρωμα γιασεμιού ανέβαινε ως εμάς. Ποτέ δεν θα ξεχάσουμε εκείνο το πρωινό. Κατά έναν τρόπο, έκρινε τη μοίρα μας», σημείωνε πριν από δέκα χρόνια ο Bergé στο ημερολόγιο αναμνήσεων από την κοινή ζωή του με τον Yves στο Μαρόκο (Pierre Bergé, «Yves Saint Laurent - Une passion marocaine»).
Ήταν η εποχή, στις αρχές των ’60s, που το Μαρακές, από μια ράθυμη μουσουλμανική πόλη, μεταμορφωνόταν σε ένα από τα πιο διασκεδαστικά μέρη του κόσμου, ένα κοσμοπολίτικο καταφύγιο πλούσιων και διάσημων μποέμ – ανάμεσά τους οι παρέες του Yves, Paul και Talitha Getty, Andy Warhol, Mick Jagger και Loulou de la Falaise.
«Στη Μεδίνα, ο Yves ανακαλούσε εικόνες από τα παιδικά του χρόνια στο Οράν της Αλγερίας όπου γεννήθηκε, την 1η Αυγούστου του 1936. Στο Μαρακές ενώθηκε με την ενέργεια της Αφρικής και βρήκε μια σωτήρια αίσθηση ελευθερίας, μακριά από τις απαγορεύσεις και τον συντηρητισμό της οικογένειάς του. Εδώ μπορούσε να επινοήσει μια νέα περσόνα», εξηγεί η δημοσιογράφος μόδας και βιογράφος του Saint Laurent, Laurence Benaïm. «Αυτό που πήρε από το Μαρόκο, το επέστρεψε. Δεν πρόκειται για μια περίπτωση πολιτιστικής οικειοποίησης, ένα είδος, δηλαδή, αναβίωσης του Μαρόκου επί αποικιοκρατίας. Είναι ένας διάλογος μεταξύ μιας γλώσσας που υπήρχε στη Βόρεια Αφρική για αιώνες και των στιγμές ευτυχίας που βίωνε ο ίδιος σε αυτόν τον τόπο», παρατηρεί εύστοχα η Benaïm.
Έφυγαν από εκείνο το παρθενικό ταξίδι με τον τίτλο ιδιοκτησίας του πρώτου τους σπιτιού, στην καρδιά της παλιάς πόλης. Ονομαζόταν Dar el-Hanch, το «Σπίτι του Φιδιού» στα αραβικά, ένα μικρό οίκημα το οποίο επίπλωσαν με ταπεινά κομμάτια από τα σουκ. Ο Yves ζωγράφισε ένα τεράστιο φίδι στον τοίχο της τραπεζαρίας τους – το ίδιο μοτίβο στόλιζε τις επιστολές και τις κάρτες που έστελναν στους φίλους τους. Το σπίτι συνόρευε με ένα έρημο κομμάτι γης, τον Λεμονόκηπο… μια αλέα πίσω από τον κήπο οδηγούσε στο τζαμί Bab Doukkala. Οι δυο άντρες θυμούνται να ζουν ευτυχισμένα εκεί.
Ήταν η εποχή, στις αρχές των ’60s, που το Μαρακές, από μια ράθυμη μουσουλμανική πόλη, μεταμορφωνόταν σε ένα από τα πιο διασκεδαστικά μέρη του κόσμου, ένα κοσμοπολίτικο καταφύγιο πλούσιων και διάσημων μποέμ – ανάμεσά τους οι παρέες του Yves, Paul και Talitha Getty, Andy Warhol, Mick Jagger και Loulou de la Falaise. Στα δαιδαλώδη στενά της παλιάς πόλης και στους κρυφούς κήπους των riad, καλλιτέχνες και jet setters μοιράζονται ιδέες και επιθυμίες, απολαμβάνοντας την ανεκτικότητα και την αποδοχή της κοινωνίας του Μαρόκου. Ο ντροπαλός Yves βρίσκει εκεί τον εαυτό του.
Το 1974, οι δυο άντρες πουλάνε το Dar el-Hanch στον φίλο τους Fernando Sanchez, έναν Βέλγο σχεδιαστή γνωστό για τις προκλητικές του συλλογές lingerie, και βάζουν στο μάτι το Dar Es Saada («Το Σπίτι της Ευτυχίας»), μια παραμελημένη βίλα αποικιακού στυλ, είκοσι λεπτά από τη βοή της medina στην περιοχή Gueliz. Ένας παραμελημένος τροπικός κήπος περιέβαλλε το ακίνητο, ένα ζωντανό έργο τέχνης με εξωτικά, σπάνια φυτά, διακοσμημένο με λίμνες, σιντριβάνια, κεραμικά γλυπτά και φιδωτά μονοπάτια. «Μια όαση όπου τα χρώματα του Μatisse ανακατεύονται με αυτά της φύσης», που είχε δημιουργήσει από το 1923 ως το 1962 ο συμπατριώτης τους Jacques Majorelle¹, ζωγράφος και αυτοδίδακτος βοτανολόγος στον οποίο ανήκε και το σπίτι.
Το 1980, μαθαίνοντας ότι ο Kήπος Majorelle απειλείται από ένα σχέδιο οικιστικής ανάπτυξης, αποφασίζουν να αποκτήσουν και αυτόν.
Βαφτίζουν, ολόσωστα, το σπίτι τους Villa Oasis και αναθέτουν στον αγαπημένο αρχιτέκτονα της μποέμ ελίτ των ex-patriats, Bill Willis, να το αναδιαμορφώσει ώστε να θυμίζει το Μαρόκο του 1930, στο πνεύμα που το είχε σχεδιάσει για λογαριασμό του Majorelle o Γάλλος αρχιτέκτονας Paul Sinoir, με εμφανείς επιρροές από τον Le Corbusier: σε αρχιτεκτονική αγγλικού αποικιακού στυλ, με έντονα αραβικά στοιχεία, όπως η πράσινη κεραμική οροφή, η βίλα διακοσμήθηκε με έναν ευφάνταστο συνδυασμό περίτεχνων επίπλων, αντικών, διακοσμητικής τέχνης και τόνους οριενταλισμού (με πιο χαρακτηριστικό το τζάκι που σχεδίασε ο Willis από μαροκινά πλακίδια τερακότας με επικάλυψη σμάλτου). Παράλληλα, αρχίζουν τα έργα αποκατάστασης της Εδέμ τους με τη βοήθεια του σχεδιαστή κήπων Madison Cox. Κιόσκια, κιγκλιδώματα, ρυάκια, λιμνούλες, πλατώματα και μονοπάτια φρεσκάρονται, και προστίθενται νέα, ενώ ψιλό κόκκινο χαλίκι αντικαθιστά το γρασίδι.
Στα τέλη του ’90, ο «τελευταίος εν ζωή βασιλιάς» της γαλλικής υψηλής ραπτικής δεν κρύβει πια τα σημάδια της κατάθλιψής του. Καταβεβλημένος σωματικά και πνευματικά, βλέπει την εποχή να τον ξεπερνά και νέους μνηστήρες σαν τον Tom Ford να διεκδικούν τον θρόνο του. Σε μια σπαρακτική δημόσια εξομολόγηση, λίγα χρόνια αργότερα, όπου ανακοίνωνε ότι εγκαταλείπει την couture, έλεγε: «Πέρασα από πολλές κολάσεις, γνώρισα τον φόβο και μια φρικτή απομόνωση. Ο Μarcel Proust με δίδαξε ότι η υπέροχη και αξιοθρήνητη οικογένεια των νευρωτικών είναι το άλας της γης».
Πριν φτάσει εκεί, αναζητούσε με τον Bergé μια διέξοδο για τα καλοκαίρια που η ζέστη στο Μαρακές γινόταν αφόρητη. Τη βρήκε το 1997 στη Villa Mabrouka, το «Σπίτι της Τύχης», που έμελλε να είναι το τελευταίο του σπίτι στο Μαρόκο, αυτήν τη φορά στις βόρειες ακτές του Ατλαντικού. Στα υψώματα της «άσωτης» Ταγγέρης, με θέα τα Στενά του Γιβραλτάρ, ο Yves ονειρεύτηκε μια μοντέρνα βίλα που θα αντανακλούσε το παρελθόν της άσπρης πόλης-λιμάνι που πριν από εκείνον είχε γοητεύσει τον Burroughs, τον Ginsberg, τον Kerouac και τον Bowles.
Κυκλωμένη από διαμάντια ισπανικής και μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής, με ντόπιους τεχνίτες να εγγυώνται την αυθεντικότητα της κατασκευής, η φωτεινή βίλα έγινε το γαλήνιο καταφύγιο που ο σχεδιαστής αναζητούσε σε μια περίοδο που αισθανόταν ιδιαίτερα τρωτός. Οι δύο άντρες στρέφονται στον φίλο τους Jacques Grange για τη διακόσμησή του.
Όπως θυμάται ο Grange², «o Yves μου ζήτησε να σχεδιάσω το εξοχικό ενός εκκεντρικού Άγγλου που είχε έρθει να ζήσει μεταπολεμικά στην Ταγγέρη. Ήθελε πρόσχαρα καθιστικά ντυμένα με chintz (εμπριμέ βαμβακερά) και μονοχρωματικά δωμάτια, ένα μπλε, ένα κίτρινο και ούτως καθεξής. Ήταν σαν να διακοσμώ ένα σπίτι όπου θα κατοικούσαν χαρακτήρες από έργο του Τennessee Williams». Πράγματι, το chintz έντυσε τα καθιστικά του σπιτιού, συνεχίζοντας τη floral πανδαισία του ανδαλουσιανού κήπου με τις μπουκαμβίλιες και τις σκαλιστές καμάρες. Η υπόλοιπη διακόσμηση, όμως, συντέθηκε από κομψές αντιθέσεις, ισορροπώντας μεταξύ του μοντερνισμού και της διακοσμητικής παράδοση του Μαγκρέμπ. Oι κατηφορικοί κήποι με τις πορτοκαλιές, τις τριανταφυλλιές και τις βουκαμβίλιες, τους φοίνικες και τις κέντιες ή τα σπάνια είδη μεσογειακών φυτών σχεδιάστηκαν και εδώ από τον Madison Cox, με ένα πιο συγκρατημένο στυλ, ωστόσο, από αυτό του κήπου Majorelle.
Η Αφρική στο Παρίσι
Η πολύχρωμη ηδυπάθεια του Μαρακές αρχίζει να εμφανίζεται στις συλλογές του οίκου Yves Saint Laurent ήδη από τα ’70s. Ρευστά μεταξωτά καφτάνια, κεντημένες djellabas, υφάσματα με γεωμετρικά μοτίβα ισλαμικής αρχιτεκτονικής και περίτεχνα κοσμήματα βρίσκουν τον δρόμο προς τις διεθνείς πασαρέλες του Saint Laurent και εγκαθίστανται στη μόδα του ως μόνιμο στοιχείο.
«Σε κάθε γωνιά αυτής της πόλης συναντάς εντυπωσιακά ζωηρές ομάδες ανδρών και γυναικών μέσα σ’ ένα σύννεφο από ροζ, μπλε, πράσινα και μοβ καφτάνια. Συνειδητοποίησα εκστασιασμένος ότι αυτές οι παρέες-σκίτσα, θαρρείς, ή πίνακες του Delacroix δεν είναι παρά αυτοσχέδια στιγμιότυπα καθημερινής ζωής», έλεγε ο Saint Laurent στην Benaïm.
Φίλοι του τον θυμούνται να περιγράφει μια σκηνή. Χάζευε, λένε, δυο γυναίκες στην αγορά. Η μια φορούσε ένα καφτάνι σε ανοιχτό ροζ, η άλλη ένα λιλά. Φαίνονταν τόσο όμορφα πλάι πλάι. Μετά συνάντησαν μια φίλη με μοβ καφτάνι και ο Yves σκέφτηκε ότι ο συνδυασμός των τριών είχε ενδιαφέρον. Όταν χώρισαν, η γυναίκα με το μοβ ρούχο περπάτησε μόνη ώσπου στάθηκε να μιλήσει με μια άλλη, ντυμένη μ’ ένα καφτάνι στο χρώμα της σκουριάς. Αίφνης, το σκουριασμένο καφέ έδειξε εντελώς διαφορετικό. Η αξία των χρωμάτων άλλαζε ανάλογα με το τι βρισκόταν δίπλα τους, παρατήρησε.
Εμψυχωμένος από αυτή την αποκάλυψη, αρχίζει να βλέπει για πρώτη φορά χρώματα που πριν από το Μαρόκο δεν τον ενδιέφεραν: όλους τους τόνους της γης και της άμμου, φυσικές αποχρώσεις που τονίζονταν από το φως του ήλιου. Το μπεζ, ένα χρώμα που συνήθιζε να χρησιμοποιεί στα ρούχα του, στο Μαρόκο του φανερώνεται σε εκατό διαφορετικούς τόνους μέσα από το παιχνίδι των σκιών με τον ήλιο.
Ο Yves αντιλαμβάνεται ότι είναι καλός κολορίστας και αποφασίζει να γίνει ο καλύτερος. Εντάσσει το χρώμα στις πρώτες ύλες του σχεδιασμού του, αντιμετωπίζοντάς το όπως ένας ζωγράφος την παλέτα του. Σε κάθε του συλλογή προτείνει νέους, πιο τολμηρούς συνδυασμούς που γίνονται κλασικοί με το που εμφανίζονται. Κάπως έτσι, το ροζ πέρασε στην ιστορία της μόδας ταιριασμένο με το φούξια και το πορτοκαλί, όπως και το πράσινο με το τιρκουάζ. Δεν αρκείται, όμως, στο χρώμα.
Το Μαρόκο, όπως προβαλλόταν στα μάτια του, ένας τόπος μεταξύ ρεαλισμού και φαντασίας, διαπoτίζει και το ενδυματολογικό του ρεπερτόριο με έναν κοσμοπολίτικο εξωτισμό. Ο Yves επιστρέφει τακτικά στην πηγή της έμπνευσής του και δουλεύει εκεί τις συλλογές του.
Τα δάνεια από το αντρικό ντύσιμο στο womenswear που χαρακτήρισαν το στυλ Saint Laurent –το σμόκιν και το κοστούμι με παντελόνι– έχουν τη ρίζα τους στο Μαρόκο. Οι κάπες, τα ίσια παντελόνια με τις μέσες που τονίζονται από πολύχρωμα φαρδιά ζωνάρια, τα λευκά πουκάμισα, οι κοντές κελεμπίες (gandoura) σε στυλ τουνίκ: πρόκειται για στοιχεία από την παραδοσιακή ένδυση των Μαροκινών που ενσωματώθηκαν στις γυναικείες συλλογές του Saint Laurent στα ’70s, εισάγοντας ένα πρωτόγνωρο για την εποχή gender fluidity πολύ πριν ο όρος επινοηθεί.
Η ιδέα του «Love Poster», ενός από τα πιο γνωστά σύμβολα της δημιουργικής εικονογραφίας του Saint Laurent, γεννήθηκε κι αυτή στο Μαρόκο. Το 1970, επηρεασμένος από την αραβική τυπογραφία και καλλιγραφία, ο Yves σχεδίασε στο Μαρακές την πρώτη ευχετήρια κάρτα σε σχήμα πόστερ με το leitmotif LOVE. Κάθε χρόνο από τότε, ως το 2007, η ευχή της αγάπης σχεδιαζόταν από τον Yves σε διαφορετική χρωματική παλέτα, σαν σκίτσο, κολλάζ ή υδατογραφία, και έφευγε σαν ερωτική επιστολή προς φίλους, συνεργάτες και πελάτες. Πολλές από αυτές τις συλλεκτικές σήμερα κάρτες/πόστερ ήταν εμπνευσμένες από το Μαρόκο.
Και, φυσικά, το σακάκι της Σαχάρας, το iconic «Saharienne», ένα αντρικό τζάκετ για σαφάρι από βαμβακερή καμπαρντίνα στο χρώμα της άμμου που θα είχε περάσει μάλλον απαρατήρητο στην πασαρέλα του 1967 (ένα διακριτικό κομμάτι μέσα στην πανδαισία της χειροποίητης συλλογής «Βambara», που ο Yves είχε εμπνευστεί από το Μάλι), αν δεν το ζητούσε για φωτογράφιση η γαλλική «Vogue» για το τεύχος Ιουλίου - Αυγούστου του 1968. Το φόρεσε η Veruschka με κορδόνια στη θέση των κουμπιών, και το σακάκι πέρασε στην ιστορία της μόδας. Τον Σεπτέμβριο του 1969, ο Yves πόζαρε με αυτό μαζί με τις μούσες του Betty Catroux και Loulou de la Falaise, που το φόρεσαν σε παραλλαγές. Το Saharienne θα συμβολίζει για πάντα τη μείξη της αφρικανικής κουλτούρας με την υψηλή ραπτική που εκπροσώπησε ο Saint Laurent στη διεθνή μόδα.
Ένας πλήρης κύκλος
Το όνομα Yves Saint Laurent ανακαλεί πάντα εικόνες μεγαλείου και γιορτής. Για τον κόσμο της μόδας, όμως, ο Yves θα αντιπροσωπεύει πάντα και τη σκληρότητα που επιφυλάσσει η μόδα στα πιο ταλαντούχα παιδιά της.
Ο ιδιοφυής designer, από μαθητευόμενος στον Dior ακόμα, το 1958, απελευθέρωσε τη γυναικεία φιγούρα με τη γραμμή Trapeze (Α-line), τίμησε τον μοντερνισμό με τα Mondrian cocktail dresses (1965), ταυτίστηκε με το Le Smoking (το πρώτο tuxedo για γυναίκες, το 1966), τα σύνολα σαφάρι, τα peacoats και την εξεζητημένη χλιδή των Ballet Russes (1976) και σκανδάλισε (1971) με τη κολεξιόν «Libération». Ήταν ο τρυφερός φίλος που έντυσε την Κatherine Deneuve στην «Ωραία της Ημέρας» και τον Μick με την Bianca για τον γάμο τους στο Σεν Τροπέ· o ακόλαστος Yves που γλεντούσε με τον Andy Warhol και φωτογραφήθηκε γυμνός από τον Jeanloup Sieff· o οραματιστής που «κατέβασε» την υψηλή μόδα στο ευρύ κοινό και πλούτισε σαν Κροίσος.
Κι όμως, αυτός ο μεγαλειώδης, αντιφατικός Yves υπήρξε ο πρώτος «μάρτυρας» στο ανθρωποφάγο επάγγελμα της μόδας, ένας ανασφαλής αυτοκράτορας που ποτέ δεν συμφιλιώθηκε με τον εαυτό του και βασίστηκε (τα λόγια είναι του ίδιου) «σε ψεύτικους φίλους, στα ηρεμιστικά και στα ναρκωτικά».
Αν και ο ίδιος λύγισε, η επωνυμία του ανθεί και μετά θάνατον χάρη σε επικερδείς συμφωνίες licensing για καλλυντικά, αξεσουάρ, αρώματα και ρούχα. Για την ιστορία, να σημειώσουμε πως έναν χρόνο μετά τον θάνατό του από καρκίνο του εγκεφάλου το 2008, ο Yves Saint Laurent βρέθηκε στην κορυφή της λίστας Forbes ως η διασημότητα με τα υψηλότερα μετά θάνατον κέρδη. Στη διάρκεια μιας τριήμερης auction του οίκου Christie’s, που θεωρήθηκε η κορυφαία δημοπρασία τέχνης του αιώνα, 733 έργα τέχνης που κατείχε από κοινού με τον Pierre Bergé απέφεραν 375 εκατ. ευρώ (350 US$), ρεκόρ για συλλογή ενός μοναδικού συλλέκτη. Πίνακες των Matisse, Duchamp, Brancusi, Mondrian and De Chirico αποκαλύφθηκαν τότε, και άλλαξαν χέρια. Στη ζωή, όπως και στον θάνατο, ο Yves αποτελούσε είδηση.
Αυτή η δεύτερη, μεταθανάτια ζωή οφείλεται αποκλειστικά στον Pierre Bergé που στη δεκαετία που ακολούθησε τον χαμό του Yves επιμελήθηκε τον μύθο και τη μνήμη του, οργανώνοντας αναδρομικές εκθέσεις και αναδιαρθρώνοντας την αυτοκρατορία τους.
Αρχικά, το 2004, ενώ ακόμα ζούσε ο σχεδιαστής, συστάθηκε το Fondation Pierre Bergé - Yves Saint Laurent, ένα ίδρυμα στεγασμένο στα ιστορικά headquarters του οίκου στην Avenue Marceau, προορισμένο να διασώσει και να προβάλει το συγκλονιστικό αρχείο υψηλής ραπτικής του Saint Laurent. Μετά τον θάνατο του Bergé, το 2017, το ίδρυμα περιήλθε ως μουσείο στο γαλλικό κράτος.
Την ίδια χρονιά, το 2017, εγκαινιάζεται στο Μαρακές, μια ανάσα από τη Villa Oasis και τον Κήπο Majorelle, ένα πρότυπο μουσείο για το έργο του Saint Laurent. Το οικοδόμημα που σχεδίασαν οι Karl Fournier και Olivier Marty, μια συμπαγής σύνθεση από γυμνό μπετόν, τερακότα και μωσαϊκό, με διάσπαρτα εσωτερικά αίθρια που ακολουθούν τη μαροκινή παράδοση, ορθώνεται σε μια τεράστια έκταση 4.000 τ.μ. σαν κιβωτός της κληρονομιάς του Yves Saint Laurent. Ένα τεράστιο, χρυσό logo YSL στην πρόσοψη προετοιμάζει τον επισκέπτη για όσα θα δει: μια μόνιμη συλλογή με 5.000 ενδύματα, 15.000 αξεσουάρ υψηλής μόδας, δεκάδες χιλιάδες σκίτσα και αντικείμενα του Γάλλου μετρ.
Την ίδια στιγμή, το μουσείο αυτό, προωθώντας την παναραβική ταυτότητα και τέχνη, τις διαπολιτισμικές συνεργασίες, την οικολογία και την εκπαίδευση, αποτελεί την ύστατη προσφορά του Yves στην πόλη που τροφοδότησε την έμπνευσή του.
«Κι έτσι, η περιπέτεια που ξεκινήσαμε τόσα χρόνια πριν, όταν δεν γνωρίζαμε τι μας επιφύλασσε η μοίρα, συνεχίζεται», σχολίασε νοσταλγικά ο Bergé.
1. ΚΗΠΟΣ MAJORELLE: To παρελθόν του Estate Majorelle διαβάζεται σαν μια γαλλο-αμερικανική ιστορία πάθους που μοιράστηκαν έξι χαρισματικοί άνδρες: ο Γάλλος οριενταλιστής ζωγράφος και συλλέκτης φυτών Jacques Majorelle, ο μυθικός σχεδιαστής μόδας Yves Saint Laurent, o σύντροφός του στη ζωή και στην καριέρα Pierre Bergé, ατσάλινος βιομήχανος, μανιώδης συλλέκτης και φιλάνθρωπος, ο εξεζητημένος Γάλλος διακοσμητής Jacques Grange, ο πικάντικος και μποέμ Αμερικανός αρχιτέκτονας Bill Willis και ο σπουδαίος Αμερικανός σχεδιαστής τοπίου Madison Cox. To1923, ο Majorelle αποκτά αυτό το κομμάτι γης, ένα φοινικόδασος ουσιαστικά που έγινε ο πυρήνας των 6 εκταρίων που σήμερα καταλαμβάνει το συγκρότημα, και ξεκίνησε το 1931 να χτίζει το σπίτι που έγινε γνωστό ως Villa Oasis. Τα επόμενα σαράντα χρόνια ζούσε εκεί και πειραματιζόταν με τα χρώματα σε ρεαλιστικές ελαιογραφίες όπου αποτύπωνε την αγάπη του για τους πληθυσμούς και τα τοπία της Μαύρης Αφρικής. Το αληθινό έργο της ζωής του, βέβαια, υπήρξε ο περιφραγμένος κήπος με το όνομά του, ένα εκκεντρικό σύμπλεγμα θάμνων, κάκτων και φυτών από πέντε ηπείρους που καλλιεργήθηκαν σαν ένα tableau vivant με φόντο το Majorelle blue, ένα μπλε έντονο και φωτεινό στην απόχρωση του κοβαλτίου που επινόησε ο ίδιος και κάλυψε μ’ αυτό όλους τους τοίχους του estate. Γιος του περίφημου διακοσμητή και σχεδιαστή επίπλων art nouveau, Louis Majorelle, ο Jacques αποδείχθηκε δεξιοτέχνης στις διακοσμητικές τέχνες. Αρκετές από τις ζωγραφισμένες στο χέρι πόρτες και τα έπιπλα μαρκετερί που δημιούργησε διατηρήθηκαν από τον Saint Laurent και τον Bergé στο χολ της εισόδου και στο κεντρικό σαλόνι της βίλας. Πολύ αργότερα, το 2011, ο Bergé μετέτρεψε το ατελιέ ζωγραφικής του Majorelle, στο ισόγειο της βίλας, σε Μουσείο Βερβερικών Τεχνών. Στο μεταξύ, στο estate είχαν προστεθεί εστιατόριο, βιβλιοπωλείο και κατάστημα δώρων με εξαιρετικά είδη από ντόπιους τεχνίτες.
2. Michel Albin, «Les paradis secrets d’Yves Saint Laurent et de Pierre Bergé», Pierre Passebon, «Jacques Grange: Recent Work»
