Στην κυκλική κίνηση της μόδας, μαζί με τάσεις από τη δεκαετία του ’90 επανεμφανίστηκαν τους τελευταίους μήνες και καυτά αξεσουάρ από τα 2000s, μια δεκαετία όπου οι τσάντες πρωταγωνιστούσαν στις συλλογές και στοίχειωναν το κοινό ωσότου τις αποκτήσει. Μοντέλα που εκείνη την εποχή αποτελούσαν υλικό ομαδικών φαντασιώσεων λανσαρίστηκαν ξανά φέτος, μία ή και δύο δεκαετίες μετά τον πρώτο τους έρωτα με το κοινό, με τη γοητεία τους αλώβητη και με μια εντυπωσιακή δύναμη να επαναφέρουν μνήμες και να διαπερνούν γενιές.
Όταν ο Mάικλ Ράιντερ, ο νέος σχεδιαστής της Celine, έβγαλε στην πασαρέλα τη Phantom Bag, εμείς που την πρωτοείδαμε το 2011, όταν τα τζιν ήταν ακόμα θεόστενα και φοριούνταν με κοντά μαύρα δερμάτινα και ψηλές γόβες, νοσταλγήσαμε την εποχή που τα social ακόνιζαν τα τρυφερά τους δόντια με άτεχνες selfies και οι επιθυμίες για ένα αντικείμενο μόδας μάς πάθιαζαν ακόμα. Το νέο της όνομα, New Luggage, κλείνει το μάτι στην ιστορία αυτού του σχεδίου, που πρωτοπαρουσιάστηκε ως Luggage bag το 2009 από τη Phoebe Philo, με έμπνευση βαλίτσες Celine από τα ’70ς, και εξελίχθηκε δυο χρόνια αργότερα στην πιο ευρύχωρη Phantom, με τα διπλά στιβαρά χερούλια, ένα τετραγωνισμένο σώμα με πλαϊνά που άνοιγαν σαν φτερά δημιουργώντας το east-west style (το μακρόστενο σχήμα δηλαδή) και ένα πολύ χαρακτηριστικό εξωτερικό φερμουάρ.
Αρκεί ένας πρωτότυπος σχεδιασμός κι ένα nonchalant ύφος που ξεπερνά την εποχή του, συναντώντας μια ανάγκη του κοινού που μόλις έχει εκδηλωθεί, για να γίνει μια τσάντα σύμβολο;
Με τη Phantom, η Philo προίκισε τη συλλογική ιστορία της μόδας με μια σιλουέτα τολμηρή, όχι τόσο λαμπερή όσο απροσποίητη, που ταίριαζε σε κουλ γυναίκες που δείχνουν κομψές ακόμα και με ένα τζιν και ένα μπλουζάκι. Το Χόλιγουντ τη λάτρεψε. Ακόμα κι αν δεν ήσουν άνθρωπος της μόδας, την αναγνώριζες από τις παπαρατσικές φωτογραφίες της Κιμ Καρντάσιαν, της Γκουίνεθ Πάλτροου ή της Αλεσάντρα Αμπρόζιο. Πατώντας στον μύθο της, ο Rider υπερτόνισε τα στοιχεία της Phantom (για παράδειγμα, το φερμουάρ «τραβήχτηκε» σε ένα χαμόγελο), παραδίδοντάς μας την εμβληματική Celine σε μια εκδοχή για το 2026.
Η Phantom υπήρξε η δεύτερη πιο ποθητή τσάντα που σχεδίασε η Βρετανή σχεδιάστρια. Στην πενταετία της θητείας της στην Chloé είχε υπογράψει και την περίφημη Paddington (Spring/Summer 2005), μια καθαρόαιμη it-bag που κι αυτή επέστρεψε πέρσι, με το ίδιο μαλακό δέρμα, αλλά μακρύτερα χερούλια και πιο τετραγωνισμένη φόρμα. Πανέμορφη, κάπως τραχιά και αρκετά άβολη (λόγω των κοντών straps) στην αρχική της εκδοχή, με σκόρπια χρυσά studs και ένα βαρύ λουκέτο να τραβάει τα βλέμματα (ένα στοιχείο ασφαλείας κοινό στις τσάντες της εποχής, που όμως σε αυτό το μοντέλο αποτέλεσε μέρος του ντιζάιν), η Paddington εξέφρασε μοναδικά την indie sleaze περίοδο της μόδας, εκείνο το φλερτ με τη μουσική κουλτούρα των ’70ς που η κομψότητα προέκυπτε αβίαστη και ληθαργική. Η ανέμελη Paddington έγινε η τσάντα που κρατούσαν σφιχτά κάτω από τη μασχάλη τους σταρ κάθε βεληνεκούς σε κάθε περίπτωση, από μια βόλτα στην αγορά μέχρι τη βραδινή τους έξοδο. Η αναγέννησή της από τα αρχεία ήταν θέμα χρόνου.
Αρκεί ένας πρωτότυπος σχεδιασμός κι ένα nonchalant ύφος που ξεπερνά την εποχή του, συναντώντας μια ανάγκη του κοινού που μόλις έχει εκδηλωθεί, για να γίνει μια τσάντα σύμβολο; Η διαχρονική αξία των μοντέλων της Philo αυτό υποδηλώνει. Το επιχείρημα, όμως, καταρρίπτεται άμα τη εμφανίσει μιας κλασικής Hermès Birkin, μιας τσάντας σε σχήμα τραπέζιο με ένα μικρό καπάκι και λουκέτο, που αρχικά (τo 1984) σχεδιάστηκε σαν πρακτική χειραποσκευή για την Τζέιν Μπέρκιν, πάνω σε μια ιδέα της ίδιας (η πρωτότυπη πουλήθηκε πέρσι στο Sotheby’s έναντι 7 εκατ. ευρώ). Κι επίσης δεν εξηγεί γιατί η Birkin και η Kelly ανέβηκαν στο βάθρο, όχι τα εκατοντάδες άλλα μοντέλα που έχει λανσάρει μέσα στα χρόνια ο γαλλικός οίκος.
Στην περίπτωση της Motorcycle Bag του οίκου Balenciaga επί εποχής Nicolas Ghesquière, το κλασικό με το εκκεντρικό συνδυάστηκαν σε ένα μοντέλο που αψήφησε τις μέχρι τότε δομημένες σιλουέτες στις τσάντες, λανσάροντας, το 2001, ένα στυλ με αίσθηση vintage, χωρίς ορατό branding, αλλά πολύ αναγνωρίσιμο χαρακτήρα: μια souple τσάντα από ελαφρώς «σπασμένο» δέρμα, ενσωματωμένο καθρέφτη και διπλά χερούλια (για να χρησιμοποιείται ως τσάντα χειρός και ως τσάντα ώμου) που έφερε αιχμή στην πολυτέλεια και αγαπήθηκε από όλες τις free-spirited μούσες του Χόλιγουντ. Η τσάντα αυτή μετατράπηκε σε ένα κινούμενο μανιφέστο της ταυτότητας και της επιρροής του brand Balenciaga, και σίγουρα αποτελεί ένα αυθεντικό σύμβολο της κουλτούρας των αρχών του 2000s. Από τη στιγμή που κυκλοφόρησε, έγινε γνωστή ως City bag και σύντομα μετονομάστηκε σε Le City, τονίζοντας τον καθημερινό της χαρακτήρα. Το μοντέλο ποτέ δεν «πάλιωσε», φέτος όμως μοιάζει σαν να ζει ένα δεύτερο λανσάρισμα, διατηρώντας το look και τη γοητεία του, με ανεπαίσθητες αλλαγές στα μεταλλικά του στοιχεία και νέους χρωματικούς κωδικούς. Ο Πιερπάολο Πιτσιόλι, μάλιστα, την αποθέωσε στην πρώτη του καμπάνια Balenciaga, στα τέλη Οκτωβρίου, σε λήψεις στις οποίες η τσάντα επισκίαζε τα ίδια τα μοντέλα.
Μια διαχρονική τσάντα-τρόπαιο με ακόμα βαθύτερο παρελθόν που φθάνει πίσω στα 1930s είναι η Speedy Bag της Louis Vuitton. Και αυτό το μοντέλο προτάθηκε αρχικά ως ταξιδιωτική tote που μέσα στα χρόνια «πολλαπλασιάστηκε» σε εκδοχές διαφορετικών μεγεθών και φρεσκαρίστηκε χάρη σε εντυπωσιακές συνεργασίες, πάντα με το μονόγραμμα του οίκου (τα αρχικά LV κι ένα άνθινο μοτίβο) να τη συνδέει με την πολυτέλεια της χειροποίητης κατασκευής. Στις αρχές των 2000s, επί καλλιτεχνικής διεύθυνσης Mαρκ Τζέικομπς, o Tακάσι Mουρακάμι –ο πρώτος από τη μακρά σειρά καλλιτεχνικών συνεργασιών της Louis Vuitton– ζωγράφισε το μονόγραμμα LV σαν ένα technicolor ουράνιο τόξο πάνω στη Speedy, αναβαθμίζοντάς την σε μια it-bag της δεκαετίας, με εμφανίσεις σε celebrities, ταινίες και λίστες αναμονής σε όλον τον κόσμο. Είκοσι χρόνια αργότερα, η Speedy ζει δεύτερη νιότη –ιδίως στην Ασία- με το μοντέλο Speedy Bandoulière 25 από την επετειακή συλλογή Louis Vuitton Χ Takashi Murakami, με άνθη κερασιάς σκορπισμένα ανάμεσα στο μονόγραμμα. Την ίδια στιγμή, γνωστοί second hand ιστότοποι καταγράφουν αύξηση στις αγορές original μοντέλων Speedy σε υπερβολικά υψηλές τιμές, επιβεβαιώνοντας την ανθεκτικότητα της τσάντας στον χρόνο.
H Lady Dior, μια τσάντα με αδιάκοπη παρουσία στις συλλογές Dior και διαρκείς μεταμορφώσεις από τους εκάστοτε σχεδιαστές του οίκου, αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση it-bag, σε limbo κατάσταση σήμερα, εν αναμονή της αναγέννησής της.
Η τσάντα αυτή προσφέρθηκε από την Μπερναντέτ Σιράκ, τότε πρώτη κυρία της Γαλλίας, στη Λαίδη Νταϊάνα τον Σεπτέμβριο του 1995 σε κλασικό μαύρο χρώμα. Το μοντέλο λεγόταν Chouchou και δεν είχε βγει ακόμα στην κυκλοφορία. Η εμμονή της Lady Di με τη μικρή boxy τσάντα με τα ρομβοειδή ανάγλυφα ήταν τέτοια ώστε ο οίκος τη μετονόμασε προς τιμήν της.
Την εποχή του Γκαλιάνο, η Lady Dior διένυσε την πιο ευφάνταστη φάση της, με πειραματισμούς σε φινιρίσματα και υλικά. Στο σύντομο πέρασμα του Ραφ Σίμονς από τον οίκο έγινε έργο τέχνης, ενώ η Mαρία Γκράτσια την επανέφερε στην κλασική καταγωγή της, με μικρές εκκεντρικότητες προς το τέλος της θητείας της. Αυτήν τη στιγμή, όλοι περιμένουν το χρυσό άγγιγμα του Τζόναθαν Άντερσον στη Lady Dior, για να ξαναγίνει ποθητή (άλλωστε είναι ο σχεδιαστής με το εντυπωσιακότερο record σε τσάντες-σουξέ στην Loewe αλλά και το προσωπικό του brand). Εκείνος επιστράτευσε από τα τέλη Σεπτεμβρίου τον Ντέιβιντ Σιμς και τρία φρέσκα πρόσωπα –τη Μία Γκοθ, τη Μάικι Μάντισον και την Γκρέτα Λι– για το λανσάρισμα μιας ανανεωμένης Lady Dior, με το στοιχείο του καπιτονέ να στρογγυλεύει ή να δίνει τη θέση του σε ένα πυκνό στρώμα από ανάγλυφες μαργαρίτες. Πρόλαβε, μάλιστα, να λανσάρει και μια συνεργασία με την textile artist Σίλα Χικς: μαζί φαντάστηκαν την εμβληματική Lady Dior ως ένα μποέμ αξεσουάρ με μαλακή υφή και παιχνιδιάρικη κίνηση, παρουσιάζοντας στην πασαρέλα μια τσάντα (που κρατιέται στον ώμο ή κάτω από το μπράτσο) με πυκνές φούντες να λικνίζονται αγέρωχα, δηλώνοντας την αγάπη του Άντερσον για τη χειροτεχνία, στην οποία, απ’ ό,τι φαίνεται, θα συνεχίσει να επενδύει και στον Dior.
Μιλώντας για αναβίωση κλασικών μοντέλων, οι πιστοί της Chanel αδημονούν για τις κινήσεις του Matthieu Blazy: θα ασχοληθεί με τις θρυλικά δημοφιλείς τσάντες του οίκου, την Classic 11.12 και την Boy Bag, προτείνοντας μια νέα σιλουέτα για τα ’2020s;
Κάθε it-bag περικλείει στο σχήμα της τις προσδοκίες μιας συγκεκριμένης γενιάς, την αισθητική και τις αξίες της, κι εν τέλει την ενέργεια μιας εποχής. Το status της δεν πρέπει να αναζητηθεί σε τεχνικά χαρακτηριστικά, στη σπανιότητα των υλικών ή στα επώνυμα πρόσωπα που την κράτησαν. Αυτό που τη διακρίνει είναι ο συγχρονισμός με την εποχή της, έτσι ώστε να μην καταχωρίζεται στο συλλογικό λεξιλόγιο του στυλ απλώς ως ένα αξεσουάρ, αλλά ως ένα οπτικό μνημείο μιας συγκεκριμένης στιγμής. Η Birkin ανακαλεί τη γοητεία της μπουρζουαζίας, η Paddington το αναιδές χάος των παπαράτσι, η Lady Dior την αγέρωχη θηλυκότητα των ’90s…
Είναι ανακριβές, επομένως, να μιλάμε για αυθεντικές it-bags το 2025, μια εποχή που οι σχεδιαστές είναι αυτοαναφορικοί, οι τιμές απρόσιτες για τη μεγάλη πλειονότητα και η πολυτέλεια βυθισμένη σε εσωστρέφεια. Μας διαφεύγει η σύλληψη μιας τσάντας ικανής να συνδεθεί με μια γενιά, οπότε μείναμε εδώ να περιμένουμε την επανέκδοση κάποιου αρχειακού κομματιού που θα μας συγκινήσει.
