Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ
Όταν λέμε «γενιά του Πολυτεχνείου» τι εννοούμε; Γενιά του Πολυτεχνείου ήταν όσοι πήραν μέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα; Ή όσοι, οι νέοι της εποχής ουσιαστικά, μπήκαν μαζικά μετά τη μεταπολίτευση στις πολιτικές νεολαίες;
Πρώτη εκδοχή: γενιά του Πολυτεχνείου ήταν όσοι πήραν μέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα. Ωστόσο, πολλοί αγνοούν ότι, πρώτον, το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα κράτησε απελπιστικά λίγο, ουσιαστικά έναν χρόνο, αν το τραβήξουμε φθάνει τους 18-20 μήνες. Συνεπώς, δεν πρόλαβε να χάσει την «αθωότητά» του. Δεύτερον, η ιδέα των μεγάλων αριθμών είναι ένας από τους μύθους της μεταπολίτευσης. Όσοι συμμετείχαν ενεργά, δεν ήταν πολλοί, ήταν λίγοι — πολλαπλασιάστηκαν μεν απότομα τις ημέρες της κατάληψης, αλλά ουδέποτε θα μάθουμε τι θα συνέβαινε αν δεν είχε υπάρξει η βίαιη καταστολή. Τέλος, κυρίως δεν ευθύνεται για το φωτοστέφανο «ήρωες». Ο χαρακτηρισμός επινοήθηκε στη μεταπολίτευση, τον αποδέχθηκε μια κοινωνία με ενοχές, και μια ανερχομένη μεσαία τάξη τον απένειμε με περηφάνια στο σπλάγχνο των σπλάγχνων της.
Δεύτερη εκδοχή: η δεύτερη εκδοχή, και μάλλον ορθότερη, θεωρεί ότι «γενιά του Πολυτεχνείου» είναι όλοι οι νέοι της εποχής, οι οποίοι μετά τη μεταπολίτευση στελέχωσαν μαζικά τις πολιτικές νεολαίες. Συμβατικά, το ορόσημο είναι ο ν. 1268/1982, ο οποίος θεμελίωσε τη συμμετοχή των φοιτητών στη διοίκηση των ΑΕΙ. Έκτοτε, συμμετέχει στη διαχείριση της εξουσίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη, πιστεύω, τα εξής: (1) Το φοιτητικό κίνημα έβγαινε από τη δικτατορία με πολύ μεγάλη αίγλη και ισχύ. Δυστυχώς, δεν μπόρεσε να διαχειριστεί αυτή την ισχύ. Δεν αποδίδω κατηγορίες, διαπίστωση κάνω. Ζαλιστήκαμε μάλλον και από την ελευθερία που νιώθαμε και από την ισχύ που διαθέταμε. Έτσι π.χ. σιγά-σιγά η «κατάληψη» καθαγιάστηκε και φτάσαμε εντός και εκτός πανεπιστημίων να έχουμε καταλήψεις (εξωραϊσμένες ως «συμβολικές») με εξουσιοδοτήσεις, καταλήψεις με ένα άτομο στην εξώπορτα ― ένα θλιβερό κακέκτυπο της κατάληψης του Πολυτεχνείου.
(2) Το '74, σωστά γιατί δεν γινόταν αλλιώς, επανήλθαν στα πράγματα πολιτικοί της προδικτατορικής περιόδου, οι οποίοι έρχονταν με τα δικά τους πάθη και απωθημένα, με τις δικές τους ιδέες από το παρελθόν. Αυτοί υπήρξαν οι δάσκαλοι της νεολαίας, με αυτούς έμαθαν πολιτικά γράμματα οι νεολαίοι της εποχής· και ως γνωστόν, «με όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις».
(3) Αυτή η γενιά πρωτίστως φοιτητών, που «έπαιζαν την επανάσταση» όπως έγραψε ο Ραϋμόν Αρόν για τον Γαλλικό Μάη — του οποίου η επιρροή παρεμπιπτόντως στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα ήταν μάλλον αμελητέα —, αποτέλεσε το ύστατο ξέσπασμα πριν τον αποχαιρετισμό στα όπλα: μια πληθωρική αντικαπιταλιστική ρητορεία πριν η επανάσταση και «τα πολλά Βιετνάμ/Πολυτεχνεία» αναβληθούν επ' αόριστον, εδώ και διεθνώς. Παράλληλα, όμως, υπήρξε μια ουσιαστική πολιτισμική ανατροπή, πολλές τελείως συντηρητικές ιδέες εξανεμίστηκαν, και άλλαξαν συμπεριφορές και τρόποι ζωής.
Όσον αφορά τα περί προδοσίας των ιδανικών της εξέγερσης από τη γενιά του Πολυτεχνείου πρόκειται για ηθικολογικές μπούρδες, όταν δεν κρύβουν πολιτική ιδιοτέλεια και νηπιακή πολιτική σκέψη.
• • •
Η ΑΝΟΗΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ
Αν σήμερα ακουστεί ή γραφεί ότι «η χούντα δεν τέλειωσε το '73» μην εκπλαγείτε.
Οι κοινωνίες μεν προοδεύουν, αλλά η ανοησία είναι διαχρονική.
Παραδείγματος χάριν, στον πρώτο εορτασμό του Πολυτεχνείου, στις 24 Νοεμβρίου 1974, ακούστηκε η ουρανομήκης βλακεία «Λαέ ντροπή σου για την εκλογή σου».
• • •
ΓΙΑΤΙ ΕΠΙΜΕΝΕΤΕ;
Ύστερα από αίτημα των δικηγόρων του Τραμπ, μετρήθηκαν οι 2.600 ψήφοι στην κομητεία Φλόιντ που δεν είχαν καταμετρηθεί.
Ο Τραμπ έλαβε 800 ψήφους και ο Μπάιντεν 1.800.
Με τούτα και με τα άλλα, η διαφορά έφθασε στις 5.700.000 ψήφους.
• • •
ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΕΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ
Σύμφωνα με Έκθεση του Κέντρου Κοινωνικο-πολιτικης Έρευνας Πεδίου, τουλάχιστον 256 γυναίκες δολοφονήθηκαν και τουλάχιστον 197 άλλες έχασαν τη ζωή τους υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες στο πρώτο δεκάμηνο του 2020 στην Τουρκία.
Οι πόλεις με τις περισσότερες γυναικοκτονίες είναι η Πόλη, η Σμύρνη και Αττάλεια.
Η Έκθεση δείχνει ότι 37,9% των γυναικών δολοφονήθηκαν από τον πρώην σύζυγό τους, 18,4% από γνωστούς / γονείς και 16% από τον άνδρα με τον οποίο συζούσαν.
Η Έκθεση προσθέτει ότι 37,9% δολοφονήθηκαν με πιστόλι, 27,3% με μαχαίρι, 6,6% με στραγγαλισμό και 3,5% με χτυπήματα, ενώ 3,5% με αδιευκρίνιστο τρόπο.
Η Σύμβαση της Ιστανμπούλ, που υπέγραψε η Τουρκία μαζί με άλλες 33 χώρες, θεωρείται σήμερα η σημαντικότερη συμφωνία όσον αφορά την πάλη κατά της βίας εναντίον των γυναικών. Ο Ερντογάν την είχε μεν χαιρετίσει, αλλά τον περασμένο Αύγουστο δήλωσε ότι «θα την καταργήσουμε αν το θέλει ο λαός». Διόλου τυχαίο ότι η Τουρκία συγκαταλέγεται στις χώρες με τις περισσότερες γυναικοκτονίες.
• • •
ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΤΥΠΩΣΩ
«Το ξέρω, το έχω καταλάβει, το έχω χωνέψει, αλλά δεν μπορώ να το διατυπώσω». Είναι απίθανο να υπάρχει εκπαιδευτικός που δεν έχει ακούσει αυτή τη δικαιολογία μία τουλάχιστον φορά από κάποιον μαθητή του. Υπάρχουν και ουκ ολίγα μεγάλης ηλικίας άτομα που το λένε.
Ιδού η απάντηση του Μισέλ ντε Μονταίνι (Δοκίμια, μετ. Φίλιππος Δρακονταειδής, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Βιβλίο Πρώτο, Κεφάλαιο 26 «Περί της αγωγής των παιδιών», σελ. 234):
Ακούω μερικούς να ζητούν συγνώμη που δεν μπορούν να εκφραστούν και προσποιούνται πως έχουν το κεφάλι τους γεμάτο από αρκετά ωραία πράγματα, αλλά ότι από έλλειψη ευγλωττίας, δεν μπορούν να τα φέρουν στο φως. Είναι αστείο. Ξέρετε, κατά τη γνώμη μου, τι είναι αυτό; Είναι σκιές που τους έρχονται από κάτι όμορφους λογισμούς, που δεν μπορούν να ξεδιαλύνουν και να ξεκαθαρίσουν μέσα τους, ούτε κατά συνέπεια να τους φέρουν στο έξω φως: δεν καταλαβαίνουν καλά-καλά ούτε οι ίδιοι τον εαυτό τους. Κι αν τους δείτε λίγο να τραυλίζουν τη στιγμή της γέννας, καταλαβαίνετε πως το βάσανό τους δεν είναι διόλου στο ξεγέννημα, αλλά στη σύλληψη και ότι δεν κάνουν παρά να γλύφουν αυτή την ατελή ύλη. Από τη μεριά μου, νομίζω — κι ο Σωκράτης το επιβεβαιώνει — ότι όποιος έχει μια ζωντανή και καθαρή σκέψη στο μυαλό του, θα τη φανερώσει, είτε στ' αλαμπουρνέζικα, είτε με χειρονομίες, αν είναι μουγγός: «κι οι λέξεις εύκολα θα ακολουθήσουν, αν ο νους έχει ξεκάθαρα συλλάβει ένα πράγμα».
• • •
ΠΡΟΤΥΠΑ ΟΜΟΡΦΙΑΣ
Είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι μεροληπτούν υπέρ των ατόμων με ωραίο πρόσωπο. Ελκυστικοί άνθρωποι προσλαμβάνονται ευκολότερα, έχουν ευνοϊκότερη μεταχείριση από λιγότερο ελκυστικούς συναδέλφους τους, όχι σπάνια θεωρούνται πιο έξυπνοι και φιλικοί από τους λιγότερο όμορφους. Δύο κλασικές στερεότυπες ιδέες μάλιστα είναι το «όμορφος, άρα καλός» και το «άσχημος, άρα κακός».
Δεν συμπίπτουν τα πρότυπα ομορφιάς σε όλες τις κοινωνίες διαχρονικά, αλλά φαίνεται πως τουλάχιστον στις δυτικές οι διαφορές δεν είναι τεράστιες. Βασικό κριτήριο ανέκαθεν υπήρξε η συμμετρία, δεδομένου ότι όλα τα πρόσωπα είναι ελαφρώς ασύμμετρα.
