Δυο μέτρα και σταθμά

Δυο μέτρα και σταθμά Facebook Twitter
Αν οι προβολές και τα συναισθήματα των κοινοτήτων και των παρατάξεων είναι αναπότρεπτα, μπορούμε τουλάχιστον να αμφισβητούμε τα πιο επίπλαστα και ανούσια σχήματα. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΑΣ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΧΤΟΥΜΕ εκ προοιμίου για να μην έχουμε αυταπάτες: δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από ιδεολογικές «προκαταλήψεις» και είναι αδύνατο να μιλάμε και να κρίνουμε τα φαινόμενα με την ουδετερότητα του φυσικού επιστήμονα (που κι αυτή δεν είναι βέβαιη). Αξίζει τον κόπο, όμως, να μη βυθιζόμαστε για τα καλά μέσα στην ιδεολογία αγνοώντας όλα τα υπόλοιπα, τις αντίθετες ενδείξεις και τα άλλα επιχειρήματα.

Σε αυτό, ας πούμε, που έχει ονομαστεί παλαιστινιακό ζήτημα είναι φανερό ότι έχουμε μια χρόνια ιδεολογική υπερεπένδυση. Κατασκευάζεται η εικόνα του Ισραήλ ως Δύσης και των Παλαιστινίων και των συμμάχων τους ως εχθρών της Δύσης.

Η κατασκευή αυτή δεν είναι αυθαίρετη αφού πατάει, εν μέρει, σε πολιτικά και ιστορικά δεδομένα, λ.χ. στη γνωστή σχέση των κυβερνήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών με το κράτος του Ισραήλ και την προστασία του. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τις σχέσεις που είχαν αναπτύξει πολλές παλαιστινιακές οργανώσεις (από παλιά) με την τότε Σοβιετική Ένωση ή τώρα με χώρες και δυνάμεις που είναι αντίπαλοι της Δύσης.

Η αλληλεγγύη δεν μπορεί να σημαίνει τύφλωση, αυτολογοκρισία ή σκόπιμη υποβάθμιση των όσων βλέπουμε χάριν μιας «ιδέας» που μάς είναι πολύτιμη. Και αυτό ισχύει για όλες τις πλευρές.

Τέτοιες ωστόσο κατασκευές, όση αλήθεια κι αν διαθέτουν, μας παραπλανούν και μας οδηγούν σε λάθος στάσεις. Για παράδειγμα, η ταύτιση του Ισραήλ με την «ουσία της δυτικής αποικιοκρατίας» οδηγεί αριστερά και ριζοσπαστικά κινήματα στις δυτικές χώρες σε συνειδητή υποβάθμιση του χαρακτήρα και του σχεδίου που έχει η Χαμάς, η Χεζμπολάχ, το Ιράν, η Συρία κ.λπ.

Από την άλλη πλευρά, η δικαιολογημένη απέχθεια για την τρομοκρατία ή για τους τζιχαντισμούς που εξάγονται στην Ευρώπη οδηγεί πολλούς κεντρώους ή «φιλελεύθερους» πολίτες σε μια στάση άκριτου υπερασπιστή της ισραηλινής οπτικής για την περιοχή.

Στις αμερικάνικες πανεπιστημιουπόλεις έχουν φτάσει να βλέπουν το Ισραήλ ως «λευκό προνόμιο» και τους Παλαιστινίους ως Μαύρους (εκφραστές του Παγκόσμιου Νότου στην εξέγερσή του κατά των προνομιούχων του Πρώτου Κόσμου). Στην Ελλάδα, πιο κλασική στις αναφορές της, ακούγονται διαρκώς συγκρίσεις με τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες κατά του κατακτητή, με την Επανάσταση του '21 ή το ΕΑΜ ΕΛΑΣ. Στη Γαλλία ή στη Γερμανία κυριάρχησαν τα συνθήματα κατά του σιωνισμού και του ιμπεριαλισμού, αν και εκεί υπάρχει πια μια ισχυρή συνιστώσα που κρίνει τα πάντα υπό την οπτική της «επίθεσης στους Μουσουλμάνους».

Στην πλευρά που στέκεται με το Ισραήλ (stand with Israel) η ιδεολογική έξαρση συνυπάρχει με μια πιο οριοθετημένη ευαισθησία. Υπάρχουν κείμενα και δημοσιεύματα που καταφεύγουν εύκολα στη θέση για πόλεμο πολιτισμών και βλέπουν το Ισραήλ ως προμαχώνα κατά της ισλαμιστικής πλημμυρίδας. Βλέπει κανείς όμως και εκδηλώσεις που μένουν περισσότερο στα θύματα μιας τρομοκρατικής επίθεσης και νοιάζονται για την τύχη του Ισραήλ ως κράτους με όρους ασφάλειας και δικαιοσύνης.

Αν, όπως είπαμε, οι προβολές και τα συναισθήματα των κοινοτήτων και των παρατάξεων είναι αναπότρεπτα, μπορούμε τουλάχιστον να αμφισβητούμε τα πιο επίπλαστα και ανούσια σχήματα. Το να βλέπει κανείς πίσω από τη Χαμάς κάποιου είδους επανάσταση κατά του «λευκού αποικιακού προνομίου» ή του ιμπεριαλισμού είναι σαν να θεωρεί στα σοβαρά το καθεστώς του Ιράν ή το Κόμμα Δικαιοσύνης του Ερντογάν μέρος της Αριστεράς. Η ίδια απουσία κρίσης είναι το να στιγματίζει κανείς κάθε σιωνισμό ως ρατσισμό ενώ την ίδια στιγμή να αθωώνει ή να ωραιοποιεί εμμέσως ακραία αντιδραστικές και καταπιεστικές ιδεολογίες μέσα στον αραβομουσουλμανικό κόσμο.

Και φυσικά είναι γελοίο το να λογαριάζει κανείς ως υπερασπιστή της ελευθερίας και του πολιτισμού μια συγκεκριμένη ισραηλινή ακροδεξιά που έχει υπονομεύσει κάθε προοπτική παλαιστινιακής ανεξαρτησίας. Φάνηκε άλλωστε τα τελευταία χρόνια, αυτή η ακροδεξιά βρέθηκε στη δίνη της διαφθοράς και διαφόρων θεσμικών και συνταγματικών εκτροπών μέσα στο ίδιο το Ισραήλ.

Όπως και σε άλλα μέτωπα της σκέψης και της πολιτικής, τα συναισθήματα, οι εξηγήσεις, οι δικαιολογήσεις θα διαφέρουν και θα αντιπαλεύουν για τον νου και την καρδιά μας. Δεν μπορούμε να συμπέσουμε ούτε καν στην υπεράσπιση της ζωής των αμάχων ή σε άλλα τέτοια ζητήματα αίματος (διαπιστώσαμε πως οι περισσότεροι κρίνουν με διαφορετικά σταθμά το ένα και το άλλο αίμα).

Μπορούμε, παρ’ όλα αυτά, να αποφύγουμε τα πρόχειρα ιδεολογικά μπαζώματα που πάνε απλώς να λύσουν άλλους λογαριασμούς στην πλάτη των θυμάτων. Η αλληλεγγύη δεν μπορεί να σημαίνει τύφλωση, αυτολογοκρισία ή σκόπιμη υποβάθμιση των όσων βλέπουμε χάριν μιας «ιδέας» που μάς είναι πολύτιμη. Και αυτό ισχύει για όλες τις πλευρές.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πολύ δραματικοί αυτοί οι Παλαιστίνιοι»: Όταν ο σαρκασμός είναι πιο αποτελεσματικός από τις αναλύσεις

Daily / «Πολύ δραματικοί αυτοί οι Παλαιστίνιοι»: Όταν ο σαρκασμός είναι πιο αποτελεσματικός από τις αναλύσεις

Viral απ’ άκρη σ’ άκρη στον πλανήτη έγινε η συνέντευξη του Αιγύπτιου κωμικού (και όχι μόνο) Μπάσεμ Γιουσέφ στον Πιρς Μόργκαν, αποδεικνύοντας ότι κάποιες φορές η πικρή σάτιρα μπορεί να μεταδώσει την ουσία πολύ πιο αποτελεσματικά από τους πιο επιφανείς αναλυτές.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές για halal και kosher στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
EPEJERGAS HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οπτική Γωνία / HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οι κρίσιμοι σταθμοί μιας δύσκολης πορείας που ξεκίνησε το 1981, οπότε πιστοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα HIV, μέχρι σήμερα, που στόχος πια είναι η πλήρης ύφεση της νόσου, με ορίζοντα την επίτευξη της ίασης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Επιστρατεύοντας το ύστατο μέσο πίεσης, ο Πάνος Ρούτσι ζητά δικαιοσύνη για τα Τέμπη και άδεια για να ξεθάψει το παιδί που έχασε στο μοιραίο τρένο, ώστε να ταυτοποιηθεί και να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τα drones μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Οπτική Γωνία / Από τα drones μέχρι το AI: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Πώς η στρατιωτική άνοδος της Κίνας και η στρατηγική σύμπλευση με τη Ρωσία διαμορφώνουν τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες προκλήσεις για την ασφάλεια; Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν πιο διχασμένες από ποτέ; Και πού οφείλεται η άνοδος της πολιτικής βίας; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αντιδράσεις στην Πάρο για την τουριστική επένδυση στις Κολυμπήθρες ή Συλλογή υπογραφών κατά της στρατηγικής επένδυσης στην Πάρο

Ρεπορτάζ / Στις Κολυμπήθρες της Πάρου θα χτιστεί ένα τεράστιο ξενοδοχείο. Γιατί;

Η τοπική κοινωνία αντιδρά στην κατασκευή μεγάλου τουριστικού συγκροτήματος, προειδοποιώντας για αλλοίωση του τοπίου και επιβάρυνση των ήδη πιεσμένων υποδομών του νησιού.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Βασιλική Σιούτη / Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Στην Ελλάδα η κοινή γνώμη έχει τη χειρότερη άποψη για τα πολιτικά κόμματα της χώρας, αλλά αυτό δεν μοιάζει να πτοεί κανέναν, παρά τον υπαρκτό κίνδυνο απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο…

Ακροβατώντας / Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο και ο κάθε Γιάννης

Σαν αυτόν υπάρχουν χιλιάδες ακόμα άνθρωποι που ζουν στη χώρα μας, πολλές χιλιάδες «καταραμένοι» που για διάφορους λόγους έφτασαν και φτάνουν ως εδώ με κάτι καρυδότσουφλα, σε μια προσπάθεια να επιβιώσουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ρεπορτάζ / Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ενώ τα πορίσματα της Πυροσβεστικής δεν εντοπίζουν στοιχεία εμπρησμού, δύο φοιτητές εξακολουθούν να κρατούνται προσωρινά για τη φωτιά στην περιοχή του Γηροκομείου Πατρών, με την υπόθεση να ξυπνά μνήμες από παλαιότερες δικαστικές πλάνες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ