«Σινεμάς» είναι, μην τρελαθούμε: Ιστορική μυθοπλασία και ιστορική μνήμη

καλάβρυτα 1943 ταινία Facebook Twitter
Κατανοητές εν μέρει οι ευαισθησίες των ανθρώπων που ζουν σε μια περιοχή την οποία σκιάζει ακόμα έντονα και εξακολουθεί να της προκαλεί φρίκη και δέος ο απόηχος εκείνης της μαζικής σφαγής αθώων.
0

Δεν έχω δει την ταινία «Καλάβρυτα 1943», που πριν ακόμα βγει στις αίθουσες έχει προκαλέσει έντονα εχθρικές αντιδράσεις (και απειλές μηνύσεων) από τοπικούς φορείς και συλλόγους απόγονων των θυμάτων της σφαγής (ή του Ολοκαυτώματος) των Καλαβρύτων, οι οποίοι καταγγέλλουν τους υπευθύνους της ταινίας (που αν μη τι άλλο θα κατοχυρωθεί στα τεφτέρια και ως η τελευταία εμφάνιση του Μαξ Φον Σίντοφ στο πανί) για «παραχάραξη των ιστορικών γεγονότων και αναβίωση μύθων που εξυπηρετούν αλλότριους σκοπούς».

Κύρια αιτία των αντιδράσεων, η αναβίωση μέσω της αφήγησης της ταινίας του μύθου (ο οποίος εν συνεχεία αποδομήθηκε) του καλού Αυστριακού στρατιώτη των Ναζί που ξεκλείδωσε με δική του πρωτοβουλία την πόρτα του φλεγόμενου δημοτικού σχολείου για να σώσει τα γυναικόπαιδα.

Ενδεχομένως τσιγκλάει επίσης το γεγονός ότι στην πλοκή της ταινίας, που ακροβατεί ανάμεσα στο τότε και στο σήμερα, δεσπόζει και ο χαρακτήρας μιας εκπροσώπου της γερμανικής κυβέρνησης που κινείται εναντίον της ελληνικής αξίωσης για τις πολεμικές αποζημιώσεις της κατοχής. 

Κατανοητές εν μέρει οι ευαισθησίες των ανθρώπων που ζουν σε μια περιοχή την οποία σκιάζει ακόμα έντονα και εξακολουθεί να της προκαλεί φρίκη και δέος ο απόηχος εκείνης της μαζικής σφαγής αθώων.

Νομικά πάντως δεν νομίζω ότι μπορεί να έχουν καμία τύχη από τη στιγμή που πρόκειται για ταινία μυθοπλασίας, ασχέτως αν βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα για τα οποία έχει κατοχυρωθεί ένα αφήγημα στην κοινή συνείδηση και συνεπώς οι τυχόν παρεκκλίσεις ενοχλούν, ακόμα κι όταν γίνονται «ποιητική αδεία».

Θυμάμαι ακόμα τις κατάρες των ελληνορθόδοξων ταλιμπάν (που σήμερα, δυστυχώς, μοιάζουν λιγότερο γραφικοί από τότε) έξω από τα σινεμά που έπαιζαν τον Τελευταίο Πειρασμό, ενάντια στον «Αντίχριστο Σκοτσέζε» (ναι, χωρίς ρ, το θυμάμαι το πανό που βαστούσαν κάτι βλοσυροί μοναχοί με σμιχτά φρύδια).

Ελπίζει πάντως κανείς να μην κλιμακωθούν οι αντιδράσεις και να ζήσουμε ευτράπελες καταστάσεις έξω από τις αίθουσες που θα παιχτεί η ταινία του Νικόλα Δημητρόπουλου, αντίστοιχες με εκείνες που είχαν συνοδεύσει κάποτε τις προβολές της («αντικομμουνιστικής») Ελένης (1985) ή του («βλάσφημου») Τελευταίου Πειρασμού (1988), και μπορώ να τις ανακαλέσω από τα βάθη της εφηβείας.

Θυμάμαι ακόμα τις κατάρες των ελληνορθόδοξων ταλιμπάν (που σήμερα, δυστυχώς, μοιάζουν λιγότερο γραφικοί από τότε) έξω από τα σινεμά που έπαιζαν τον Τελευταίο Πειρασμό, ενάντια στον «Αντίχριστο Σκοτσέζε» (ναι, χωρίς ρ, το θυμάμαι το πανό που βαστούσαν κάτι βλοσυροί μοναχοί με σμιχτά φρύδια), παρότι ο διάσημος σκηνοθέτης δήλωνε πάντα καθολικός χριστιανός.  

ο τελευταίος πειρασμός Facebook Twitter
Το συγκεντρωμένο πλήθος στην Ακαδημίας, έξω από τον κινηματογράφο Όπερα, διαμαρτύρεται για τον «βλάσφημο» «Τελευταίο Πειρασμό» του 1988.

Με αφορμή αυτό το «αλλότριους σκοπούς» σχετικά με την ταινία του Νικόλα Δημητρόπουλου, αναζήτησα με κάποια νοσταλγία την (προβλέψιμα απολαυστική) ανακοίνωση  που είχε εκδώσει το μακρινό 1985 η ΚΝΕ κατά της προβολής της ταινίας «Ελένη», η οποία είχε βασιστεί στο ομώνυμο μπεστ σέλερ του Ελληνοαμερικανού δημοσιογράφου Νικόλα Γκατζογιάννη (Νικ Γκέιτζ), με «βάση» την τραγική μοίρα της μάνας του στον εμφύλιο (στην ταινία, που είχε σκηνοθετήσει ο Πίτερ Γιέιτς, πρωταγωνιστεί ο Τζον Μάλκοβιτς στο ρόλο του ίδιου του Γκατζογιάννη).

Ανέφερε λοιπόν τότε, μεταξύ άλλων, η ανακοίνωση και τα εξής πατριωτικά:       

«…Το γεγονός ότι [η ταινία] γυρίστηκε και ότι "λυτοί και δεμένοι’"μπήκαν στο "χορό" της υποστήριξής της δείχνει ότι ήταν πολιτική απόφαση αντιδραστικών κέντρων να παιχτεί αυτή η ταινία στην Ελλάδα… Οι Αμερικανοί, όπως με τα Ράμπο και τα Ρόκι επιδιώκουν να φουντώσουν τον ψυχρό πόλεμο, έτσι και με την "Ελένη" προωθούν τον αντικομμουνισμό στην πιο χυδαία του μορφή. Η ΚΝΕ καλεί τους νέους αγωνιστές του σήμερα να αποκαλύψουν την πολιτική πρόκληση της "Ελένης" και να πουν όχι στην υποτέλεια των υποστηρικτών της. Η αντίθεση στην "Ελένη" της συμμορίας Ρίγκαν – Γκέιτζ είναι αγώνας ενάντια στους Αμερικανούς και τις πολιτιστικές βάσεις τους». 

Και η (κωμικοτραγική) πλάκα είναι ότι τέσσερις δεκαετίες αργότερα, είναι τέτοιο το κλίμα νεο-σκοταδισμού, εχθροπάθειας και παλινδρόμησης σε έριδες, πάθη και μισαλλοδοξίες του περασμένου αιώνα, που δεν μοιάζουν και τόσο vintage, γραφικές και παρωχημένες τέτοιες αντιδράσεις ενάντια σε προϊόντα καλλιτεχνικής μυθοπλασίας, ασχέτως του ιστορικού τους περιβλήματος.

Daily
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το Netflix ανακοίνωσε τις ταινίες και τις σειρές του που έχουν απαγορευτεί σε διάφορα μέρη του πλανήτη

TV & Media / Το Netflix ανακοίνωσε τις ταινίες και τις σειρές του που έχουν απαγορευτεί σε διάφορα μέρη του πλανήτη

Ανάμεσα στις χώρες που έχουν πετύχει να απομακρυνθούν συγκεκριμένα προγράμματα από το περιεχόμενο της πλατφόρμας είναι η Σιγκαπούρη, το Βιετνάμ, η Σ. Αραβία αλλά και η Γερμανία!
10 βιβλία που απαγορεύτηκαν στην Ελλάδα

Βιβλίο / 10 βιβλία που απαγορεύτηκαν στην Ελλάδα

10 επιλογές από τη θλιβερή ιστορία της εκδοτικής ελευθερίας, βιβλία που κυκλοφόρησαν με εμπόδια στη χώρα τα τελευταία 90 χρόνια και γνώρισαν, σε μεγάλο ή μεγαλύτερο βαθμό, την μήνιν των ελέω Θεού «προστατών» μας.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«The Gentlemen»: Επτά ώρες συναρπαστικής και άμυαλης ξεγνοιασιάς στο σύμπαν του Γκάι Ρίτσι 

Daily / «The Gentlemen»: Επτά ώρες συναρπαστικής και άμυαλης ξεγνοιασιάς στο σύμπαν του Γκάι Ρίτσι 

Η σειρά του Netflix είναι οτιδήποτε θα περίμενε κανείς –και με το παραπάνω– από μια τυπική δημιουργία του Άγγλου σκηνοθέτη, περιέργως όμως το πράγμα λειτουργεί μια χαρά, παρά το άπλωμα της ιστορίας σε οχτώ επεισόδια. 
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Στη μνήμη του κορυφαίου σύγχρονου θεωρητικού και ιστορικού του σινεμά, Ντέιβιντ Μπόρντγουελ

Daily / Στη μνήμη του κορυφαίου σύγχρονου θεωρητικού και ιστορικού του σινεμά, Ντέιβιντ Μπόρντγουελ

Πέθανε πριν από λίγες μέρες στα 76 του ο επιφανής Αμερικανός πανεπιστημιακός που επί δεκαετίες καθοδηγούσε τους σπουδαστές κινηματογράφου ανά την υφήλιο με τα βιβλία του και με τον ακατάβλητο ενθουσιασμό του για το μέσο.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Δεν μας άξιζε ο Γιάννης Αντετονκούμπο, αλλά θα είναι πάντα και δικός μας

Daily / Δεν μας άξιζε ο Γιάννης Αντετονκούμπο, αλλά θα είναι πάντα και δικός μας

Το ντοκιμαντέρ «Giannis: The Marvelous Journey» είναι μια καλοφτιαγμένη και κατά τόπους συγκινητική καταγραφή της παραμυθένιας διαδρομής του αναιμικού παιδιού από το αθηναϊκό «γκέτο», που κατέκτησε την κορυφή του κόσμου.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Οι «προφητείες» του Έντουαρντ Σαΐντ για το Παλαιστινιακό έχουν επαληθευτεί με τον χειρότερο τρόπο 

Daily / Οι «προφητείες» του Έντουαρντ Σαΐντ για το Παλαιστινιακό έχουν επαληθευτεί με τον χειρότερο τρόπο 

Δύο δεκαετίες μετά τον θάνατό του, τα γραπτά του επιφανούς Παλαιστινιο-Αμερικανού πανεπιστημιακού, συγγραφέα και στοχαστή μοιάζουν πιο επίκαιρα από ποτέ, όπως επιβεβαιώνουν ακόμα και σκόρπια σπαράγματα από το πλούσιο και βαρυσήμαντο έργο του. 
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τη χώρα, το φάντασμα του «woke»

Daily / Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τη χώρα, το φάντασμα του «woke»

Ζούμε την ιδεολογική ηγεμονία μιας βαθιά σκοτεινής και καχύποπτης δεξιάς, ασχέτως του αν στην καθοδηγούμενη συχνά και προμελετημένη υστερία κατά της πανίσχυρης δήθεν woke κουλτούρας, σιγοντάρει κάθε καρυδιάς καρύδι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ