Αγάλματα ακούνητα, αμίλητα και αμφιλεγόμενα

Αγάλματα ακούνητα, αμίλητα και αμφιλεγόμενα Facebook Twitter
Δεν χρειαζόταν άλλο ένα άγαλμα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, σαν αυτό που εγκαινίασε στον Πειραιά ο Άδωνις Γεωργιάδης ανήμερα του Αγίου Πνεύματος, σε μια χουντικού ύφους τελετουργία.
0



ΑΚΙΝΗΤΑ, ΣΤΙΒΑΡΑ, ΕΠΙΒΛΗΤΙΚΑ
(με το ζόρι) και «αφύσικα», τα αγάλματα έμοιαζαν πάντα προορισμένα να τα χέζουν πουλιά και να τα κατουράνε σκύλοι ως στοιχειώδη απόκριση του ζωικού κόσμου στην ανθρώπινη έπαρση. Ανέκαθεν, επίσης, προκαλούσαν την επιθυμία βανδαλισμού τους είτε για πολιτικούς/ιδεολογικούς λόγους είτε απλώς επειδή δεσπόζουν στον δημόσιο χώρο, λειτουργώντας ως δοχεία αντικοινωνικής εκτόνωσης και κωλοπαιδισμού. Από τους πρωτοπόρους του είδους υπήρξε, άλλωστε, ο Αλκιβιάδης –αιρετικός, εικονοκλάστης και χαρισματικό κωλόπαιδο–, ο οποίος, μαζί με το «crew» του, τους Ερμοκοπίδες, είχε καταδικαστεί στην κλασική Αθήνα για την καταστροφή των αγαλμάτων του Ερμή.


Τα αγάλματα και οι ανδριάντες ιστορικών προσωπικοτήτων ανέκαθεν αποτελούσαν πεδίο αντιπαράθεσης σχετικά με το ποιες φιγούρες δικαιούνται να στέκονται αγέρωχα σε δημόσια και παντοτινή θέα ως σύμβολα ιστορικής μνήμης, τούτο τον καιρό όμως μοιάζουν να λειτουργούν ως αλεξικέραυνα των έντονων τάσεων ανατροπής και αναθεώρησης που επικρατούν ανά τον πλανήτη. Το hashtag #statuesmustfall «τρεντάρει» αγρίως τις τελευταίες μέρες.


Όλο αυτό το θέμα που ανακινήθηκε στις ΗΠΑ με την αποκαθήλωση των αγαλμάτων αμφιλεγόμενων και διχαστικών προσωπικοτήτων –από τον Κολόμβο ως τους επιφανείς δουλεμπόρους και ηγέτες της Συνομοσπονδίας κατά τον Αμερικανικό Εμφύλιο– και στη συνέχεια πέρασε και στην Ευρώπη, προκαλώντας αντίστοιχες εκδηλώσεις και αναταραχές, με έκανε να παρατηρήσω με πιο εξεταστική ματιά τα αγάλματα της ευρύτερης γειτονιάς μου εδώ στην Αθήνα.

 Η Αθήνα είναι γεμάτη αγάλματα, ελάχιστα από αυτά όμως θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν σύμβολα μίσους, καταπίεσης, διχασμού και εχθροπάθειας, αν και συχνά αυτό δεν έχει να κάνει με τον βαθμό και τη συχνότητα βανδαλισμού τους μέσα στα χρόνια (δεν μπορώ να σκεφτώ πιο πολύπαθο άγαλμα από το γλυπτό του αιωνίως στοχαστικού Παλαμά στον περίβολο του Πνευματικού Κέντρου).


Καταρχάς, στην πλατεία Μαβίλη, η οποία διαθέτει τρία «εμβληματικά» και μάλλον διακριτικά μνημεία: το άγαλμα της «γυναίκας μετά τον μόχθο» και τις προτομές του ποιητή Λορέντζου Μαβίλη και της Αλίκης Βουγιουκλάκη. Δύσκολο να χαρακτηριστεί κάποιο από τα τρία «αμφιλεγόμενο», παρότι στην περίπτωση της Αλίκης είχαν σημειωθεί κάποιες περίεργες παρεμβάσεις (κάτι με μια σιδερώστρα θυμάμαι) μετά την ανέγερσή του.


Πιο πέρα, μετά τον μεγαλοπρεπή Βενιζέλο, προστάτη των σκεϊτάδων του πάρκου Ελευθερίας, υπάρχει δίπλα στο Χίλτον, στη συμβολή των οδών Μιχαλακοπούλου και Χατζηγιάννη Μέξη, ένα «περίεργο» άγαλμα που μοιάζει κυριολεκτικά εκτός τόπου και χρόνου: ο ανδριάντας του ιδρυτή της ανεξάρτητης Ουρουγουάης, Χοσέ Χερβάσιο Αρτίγας, ο οποίος εμφανίζεται ξαφνικά μπροστά σου εκεί που περπατάς ανέμελος, με πλήρη περιβολή σπαγγέτι γουέστερν (μπότες, σπιρούνια, πόντσο).

Στην απέναντι μεριά του δρόμου σχεδόν δεσπόζει ένα εντελώς διαφορετικής αντίληψης μνημείο, στο οποίο συνωστίζονται τέσσερις μικροί μαθητές που κοιτάζουν με προσήλωση έναν άντρα με κουστούμι, που στο ένα χέρι κρατάει βιβλίο και με το άλλο δείχνει μια επιγραφή η οποία λέει: «Κλείσε στην ψυχή σου την Ελλάδα και θα αισθανθής μέσα σου να λαχταρίζη κάθε είδος μεγαλείου». Πρόκειται για το «μνημείο του Έλληνα δασκάλου», μια πρόσφατη κατασκευή, παρότι θυμίζει αρκετά μνημείο αισθητικής σοσιαλιστικού ρεαλισμού.


Η Αθήνα είναι γεμάτη αγάλματα, ελάχιστα από αυτά όμως (ίσως κάποιοι βασιλείς, κάποιοι στρατιωτικοί με ανάμειξη στον Εμφύλιο ή το άγαλμα του Τρούμαν) θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν σύμβολα μίσους, καταπίεσης, διχασμού και εχθροπάθειας, αν και συχνά αυτό δεν έχει να κάνει με τον βαθμό και τη συχνότητα βανδαλισμού τους μέσα στα χρόνια (δεν μπορώ να σκεφτώ πιο πολύπαθο άγαλμα από το γλυπτό του αιωνίως στοχαστικού Παλαμά στον περίβολο του Πνευματικού Κέντρου). Κάποια είναι κακόγουστα και παρωχημένα, πολλά θα μπορούσαν να λείπουν (ψηφίζω τους «τρεις τραγωδέρος» δίπλα στην είσοδο του Εθνικού Κήπου), δύσκολο πάντως να σκεφτείς κάποια περίπτωση αντίστοιχη με αυτή των επιφανών εκπροσώπων της αποικιοκρατίας και του σκλαβοπάζαρου.

Εντάξει, λοιπόν, ας μην μπούμε κι εμείς απαραίτητα στη λογική της ακύρωσης και αποκαθήλωσης αμφιλεγόμενων μνημείων. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να παραμείνουμε στη συντηρητική κοσμάρα μας, ούτε και χρειαζόταν άλλο ένα άγαλμα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, σαν αυτό που εγκαινίασε στον Πειραιά ο Άδωνις Γεωργιάδης ανήμερα του Αγίου Πνεύματος, σε μια χουντικού ύφους τελετουργία, προκειμένου να τιμήσουμε, όπως δήλωσε κρώζοντας από το μικρόφωνο, «την εθνική και θρησκευτική μας κληρονομιά, τον ελληνισμό και τον χριστιανισμό».

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

 

Το νέο τεύχος της LIFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ

Στήλες
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Θοδωρής Αντωνόπουλος / Για την έκφραση «Επάγγελμα ομοφυλόφιλος»

Αν θεωρήσουμε την ομοφυλοφιλία επάγγελμα, αξιότιμε κ. συνήγορε, τότε σίγουρα αυτό θα πρέπει να ενταχθεί στα βαρέα ανθυγιεινά. Τουλάχιστον για όσο μπορούν να δηλητηριάζουν τον δημόσιο λόγο κακοποιητικές απόψεις, αντιλήψεις και πρακτικές, σαν αυτές που είτε εκφέρετε είτε ενθαρρύνετε.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος / Γιατί το επίπεδο του δημοσίου διαλόγου είναι τόσο απελπιστικά χαμηλό;

Αντί να διαφωνήσουμε για το ένα ή το άλλο θέμα, όπως και είναι θεμιτό και αναμενόμενο σε μια δημοκρατία διαλόγου, το μόνο που ξέρουμε να κάνουμε είναι να εξευτελιζόμαστε οι ίδιοι και να εξευτελίζουμε τους άλλους, ωσάν να ήταν οι χειρότεροι εχθροί μας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
O βούρκος των ημερών

Στήλες / O βούρκος των ημερών

Σήμερα: Μηνύματα στο αλεξίπτωτο • • • βουλευτική ηπιότητα • • • περιβαλλοντικη καταστροφή στο Ισραήλ • • • δύσκολες μέρες για τον Μακρόν • • • εμβολιαστική ευνοιοκρατία • • • ένας γενναιόδωρος πρώην οδηγός νταλίκας • • • η περιπέτεια της «μυστικής ομιλίας»
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Αρετή Γεωργιλή / Ψάχνοντας τις ευθύνες, ξεχάσαμε τους κακούς

Γιατί όλη αυτή η πολιτική χυδαιότητα που αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη από το πραγματικό πρόβλημα και στρέφει τη συζήτηση σε μια στείρα κομματική αντιπαράθεση, στις πλάτες όλων αυτών των παιδιών, που το μόνο που ζητούν είναι δικαίωση και γαλήνη;
ΑΡΕΤΗ ΓΕΩΡΓΙΛΗ
Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Τι διαβάζουμε σήμερα: / Το δίλλημα με τον Κουφοντίνα

Σήμερα: Τα Ζεν της Βαϊκάλης • • • νίκη μεγαλοψυχίας • • • η βία δεν πτοεί (ακόμη) τους Βιρμανούς • • • μια πρώτη δικαίωση • • • οι επίμονοι Ινδοί αγρότες • • • δημοκρατία και πίτσα • • • ένας τιτάνας
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ