Ήταν 27 Φεβρουαρίου του 1953, όταν στο Λονδίνο επετεύχθη η συμφωνία ακύρωσης του μισού χρέους της μεταπολεμικής Γερμανίας. Αυτή η ακύρωση και ο τρόπος που έγινε, ήταν ζωτικής σημασίας για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης (όπως ειπώθηκε) από τον πόλεμο. Παρουσιάζει ωστόσο έντονη αντίθεση με τα δεινά των πολιτών της Νότιας Ευρώπης σήμερα, στο όνομα του χρέους.
Με τις μνήμες της ναζιστικής θηριωδίας ακόμη νωπές, πολλές χώρες ήταν απρόθυμες να προσφέρουν τόσο γενναιόδωρη ανακούφιση χρέους στη Γερμανία. Αλλά οι ΗΠΑ έπεισαν τους ευρωπαίους συμμάχους της, όπως η Ελλάδα, να παραιτηθούν από την αποπληρωμή του χρέους και ορισμένες αποζημιώσεις, προκειμένου να οικοδομηθεί μια σταθερή Δυτική Ευρώπη.
Μέχρι το 1953, η Γερμανία είχε επίσης χρέη με βάση τα δάνεια ανοικοδόμησης που πήρε αμέσως μετά το τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Πιστωτές της Γερμανίας ήταν η Ελλάδα και η Ισπανία, το Πακιστάν και η Αίγυπτος, καθώς και οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία.
Βγαίνοντας από το 2ο παγκόσμιο πόλεμο, οι Γερμανοί εξακολουθούσαν να έχουν χρέη από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Δηλαδή τις αποζημιώσεις που επιβλήθηκαν στη χώρα, μετά τη διάσκεψη ειρήνης των Βερσαλλιών το 1919. Πολλοί, συμπεριλαμβανομένου του John Maynard Keynes, υποστήριξαν ότι το εν λόγω ανεξόφλητο χρέος και οι οικονομικές πολιτικές που συνεπάγεται οδήγησαν στην άνοδο των Ναζί και τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο.
Μέχρι το 1953, η Γερμανία είχε επίσης χρέη με βάση τα δάνεια ανοικοδόμησης που πήρε αμέσως μετά το τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Πιστωτές της Γερμανίας ήταν η Ελλάδα και η Ισπανία, το Πακιστάν και η Αίγυπτος, καθώς και οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία.
Οικονομικές απαιτήσεις από τη Γερμανία είχαν 70 χώρες και το 1953 το συνολικό χρέος της χώρας ανερχόταν σε 30 δισ. μάρκα (σχεδόν 15,3 δισ. ευρώ) και αντιστοιχούσε μόλις στο 23% του ΑΕΠ. Το μισό χρέος αφορούσε την προπολεμική και το υπόλοιπο τη μεταπολεμική περίοδο.
Την εποχή εκείνη σύμφωνα με τον Guardian, η Ευρώπη χρειαζόταν μια ισχυρή Δυτική Γερμανία ως προπύργιο ενάντια στον κομμουνισμό. Έτσι οι πιστωτές της χώρας συναντήθηκαν στο Λονδίνο και έδειξαν ότι έχουν κατανοήσει ότι έπρεπε να βοηθήσουν μια χώρα να ανακάμψει από την καταστροφή. Έδειξαν επίσης κατανόηση στο γεγονός ότι το χρέος δεν μπορεί ποτέ να θεωρηθεί ευθύνη του οφειλέτη και μόνο. Η Ελλάδα πήρε μέρος οικειοθελώς σε μια συμφωνία για να συμβάλλει στη δημιουργία μιας σταθερής και ευημερούσας Δυτικής Ευρώπης, παρά τα εγκλήματα πολέμου, που οι Γερμανοί κατακτητές είχαν προκαλέσει μόλις λίγα χρόνια πριν.
Η ακύρωση του χρέους για τη Γερμανία ήταν άμεση, τα μέτρα ανακούφισης ελήφθησαν πριν από μια πραγματική κρίση. Η συμφωνία για την ακύρωση του 50% του χρέους κάλυπτε όλες τις οφειλές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων προς τους ιδιώτες. Για το υπόλοιπο χρέος προβλέφθηκε η μακροπρόθεσμη αναδιάρθρωσή του.
Ίσως το πιο καινοτόμο χαρακτηριστικό της συμφωνίας του Λονδίνου ήταν ένας όρος που ανέφερε ότι η Δυτική Γερμανία θα πλήρωνε για τα χρέη της από το εμπορικό της πλεόνασμα και οποιαδήποτε αποπληρωμή θα περιοριζόταν στο 3% των εσόδων από τις εξαγωγές της κάθε χρόνο. Αυτό σήμαινε ότι οι χώρες εκείνες στις οποίες χρωστούσε η Γερμανία, θα έπρεπε να αγοράζουν τα εξαγώγιμα προϊόντα της, ώστε να τους καταβληθεί το χρέος αυτό. Έτσι η Δυτική Γερμανία θα πλήρωνε μόνο από καθαρά κέρδη, χωρίς προσφυγή σε νέα δάνεια ενώ οι πιστωτές της θα είχαν όφελος από την ανάπτυξη της χώρας και την άνθηση της οικονομία της. Με τις ρυθμίσεις, η αποπληρωμή του γερμανικού χρέους έγινε δυνατή πολύ νωρίτερα από το προβλεπόμενο. Μετά την πλήρη εφαρμογή του σχεδίου (1958) το χρέος έπεσε στο 6% του ΑΕΠ. Το 1960 η Γερμανία απαλλάχτηκε από τοκοχρεολυτικές υποχρεώσεις.
Μετά τη συμφωνία του Λονδίνου, η Δυτική Γερμανία παρουσίασε ένα «οικονομικό θαύμα» όπως το χαρακτήρισε, με το πρόβλημα του χρέους να έχει επιλυθεί. Κάτι που θα έπρεπε να γίνει εδώ και 30 χρόνια στις χώρες με μεγάλο χρέος. Αντ 'αυτού, η πρακτική από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 ήταν να διασώσει τους δανειστές, δίνοντας νέα δάνεια και αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να εφαρμόσουν μέτρα λιτότητας.
Δείτε όλη τη συμφωνία του Λονδίνου εδώ
Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στο LIFO.gr το 2015 από την Α. Κολοβού. © LIFO 2015
