Το φαινόμενο της τηλεπάθειας έχει συζητηθεί, μελετηθεί και απεικονιστεί ευρέως –κυρίως σε κινηματογραφικά θρίλερ– τον τελευταίο αιώνα, αλλά τον τελευταίο καιρό έχει αγγίξει επίπεδα πρωτοφανούς δημοτικότητας εξαιτίας ενός αμερικανικού podcast.
Το The Telepathy Tapes, ένα podcast που δημιουργήθηκε από την ντοκιμαντερίστρια Κάι Ντίκενς και υποστηρίζει ότι ορισμένα παιδιά με μη λεκτικό αυτισμό μπορούν να διαβάσουν τη σκέψη, βρίσκεται εδώ και μήνες στη λίστα με τα podcasts με τη μεγαλύτερη ακροαματικότητα στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αν και η επιστημονική του ακρίβεια είναι αμφισβητήσιμη, το podcast έχει αναβιώσει τον μύθο που συνδέει τον αυτισμό με εξαιρετικές ικανότητες και δείχνει ότι το υπερφυσικό δεν έχει χάσει τίποτα από τη δύναμή του να εξάπτει την φαντασία μας.
Η Ντίκενς αφηγείται την ιστορία διάφορων αμερικανικών οικογενειών που ισχυρίζονται ότι τα παιδιά τους είναι σε θέση να διαβάζουν τη σκέψη των άλλων ανθρώπων, και ειδικά των ίδιων των γονέων τους. Το podcast συνδυάζει προσωπικές μαρτυρίες, ψευδοεπιστημονικούς ισχυρισμούς και καταγραφές πειραμάτων, στηρίζοντας την υπόθεση ότι τα παιδιά αυτά επικοινωνούν μέσω ενός καναλιού ή μιας διάστασης άγνωστης στους υπόλοιπους από εμάς. Σε κάθε επεισόδιο, η Ντίκενς διεξάγει και παρατηρεί τεστ τηλεπάθειας. Συνήθως είναι απλά: ο γονιός κοιτάζει έναν αριθμό ή μια λέξη που το παιδί καλείται να μαντέψει. Το ποσοστό επιτυχίας καταγράφεται ως εξαιρετικά υψηλό.
Το podcast «The Telepathy Tapes» εγκαινιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2024 και σημείωσε άμεση επιτυχία. Τον Ιανουάριο, έγινε το podcast με τις περισσότερες ακροάσεις στις ΗΠΑ. Αν και οι πλατφόρμες δεν αποκαλύπτουν ακριβή στοιχεία, εκτιμάται ότι εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ακούσει τις εκπληκτικές αποκαλύψεις του.
Τα αποτελέσματα αυτών των πειραμάτων παρουσιάζονται στον ακροατή ως αδιάσειστη απόδειξη τηλεπάθειας. Το podcast φτάνει στο σημείο να ισχυρίζεται ότι όλα τα παιδιά με μη λεκτικό αυτισμό μπορούν να διαβάσουν το μυαλό. Καθώς η σειρά εξελίσσεται, αυτά τα εκπληκτικά κατορθώματα πολλαπλασιάζονται. Πέρα από το πεδίο της ανάγνωσης της σκέψης, η σειρά ισχυρίζεται ότι ορισμένα από αυτά τα παιδιά διαθέτουν μαντικές ικανότητες, επικοινωνούν με τους νεκρούς, αλληλεπιδρούν μεταξύ τους στα όνειρά τους και συναντιούνται σε ένα είδος τηλεπαθητικού chat room που ονομάζεται The Hill («Ο λόφος»). Όλα αυτά τα φαινόμενα παρουσιάζονται σε σοβαρό τόνο. Παρόλο που η Ντίκενς παραδέχεται ότι τα αποτελέσματα που συζητούνται στο podcast δεν ανταποκρίνονται στα πρότυπα των παραδοσιακών «επιστημονικών αποδείξεων», κατηγορεί επίσης τους «στενόμυαλους» επιστήμονες που αμφισβητούν τα πειράματά της.
Το podcast εγκαινιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2024 και σημείωσε άμεση επιτυχία. Τον Ιανουάριο, έγινε το podcast με τις περισσότερες ακροάσεις στις ΗΠΑ. Αν και οι πλατφόρμες δεν αποκαλύπτουν ακριβή στοιχεία, εκτιμάται ότι εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ακούσει τις εκπληκτικές αποκαλύψεις του. Η ανταπόκριση ήταν τέτοια ώστε στα τέλη του ίδιου μήνα, το γνωστό πρακτορείο United Talent Agency ανακοίνωσε ότι εφεξής θα εκπροσωπεί την Ντίκενς και το podcast της παγκοσμίως. Πιθανές προσαρμογές σε άλλα μέσα, όπως μια ταινία μεγάλου μήκους, εξετάζονται ήδη. Ακόμη και ο Τζο Ρόγκαν –πιθανότατα ο podcaster με την υψηλότερη ακροαματικότητα στον κόσμο– κάλεσε την Dickens στην εκπομπή του, όπου είχαν μια συζήτηση διάρκειας δυόμισι ωρών. Ο ίδιος χαρακτήρισε τη δουλειά της «πραγματικά συναρπαστική» και δήλωσε ότι πιστεύει ότι «κάποια τηλεπάθεια είναι πραγματική».
Όμως η σειρά έχει κατηγορηθεί ότι εκμεταλλεύεται τα παιδιά με μη λεκτικό αυτισμό και ότι δημιουργεί ψεύτικες ελπίδες στις οικογένειές τους. Η Sara Linuesa, ψυχολόγος στην Ομοσπονδία Αυτισμού Μαδρίτης, προειδοποιεί ότι το ντοκιμαντέρ ενισχύει ένα επικίνδυνο κλισέ: ότι τα αυτιστικά άτομα έχουν εξαιρετικές ή εξωπραγματικές ικανότητες. Όπως εξηγεί, ο αυτισμός χαρακτηρίζεται κυρίως από διαφορές στην επικοινωνία, την κοινωνική αλληλεπίδραση και την ευελιξία της σκέψης. Αλλά «μπορεί να υπάρχουν και άλλες συναφείς καταστάσεις», επισημαίνει. «Για παράδειγμα, ο αυτισμός μπορεί να συνυπάρχει με νοητική αναπηρία, με υψηλές διανοητικές ικανότητες ή με μια μέση γνωστική ανάπτυξη. Ο ισχυρισμός ότι όλα τα αυτιστικά άτομα έχουν φανταστικές ικανότητες στερείται επιστημονικής βάσης και έχει ήδη καταρριφθεί», λέει.
Τι κρύβεται λοιπόν πίσω από το εκπληκτικά υψηλό επίπεδο των σωστών απαντήσεων στα τεστ που παρουσιάζονται στο podcast; Μοιάζει απίθανο να λένε σκόπιμα ψέματα όλες οι οικογένειες που παίρνουν μέρος. Η Linuesa επισημαίνει επίσης ότι τα παιδιά με μη λεκτικό αυτισμό συχνά δυσκολεύονται να πουν ψέματα επειδή δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν διφορούμενες ή αμφιλεγόμενες κοινωνικές καταστάσεις ή να αναγνωρίσουν πότε είναι σκόπιμο να τροποποιήσουν την αλήθεια. Προσθέτει όμως: «Αντί για συνειδητή εξαπάτηση, θα μπορούσε να πρόκειται για μια δυναμική που βασίζεται στην πλήρη εμπιστοσύνη προς το πρόσωπο που τα στηρίζει – τους γονείς τους, δηλαδή, στην προκειμένη περίπτωση».
Ακόμη κι αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι γονείς εξαπατούν σκοπίμως. Μια άλλη υπόθεση υποστηρίζει ότι, ακούσια, γονείς και παιδιά επικοινωνούν μέσω ανεπαίσθητων σημάτων που θα μπορούσαν να είναι είτε οπτικά, είτε ακουστικά, είτε σωματικά, εκμεταλλευόμενοι τη βαθιά συναισθηματική σύνδεση μεταξύ τους. Με 17 χρόνια εμπειρίας στην εργασία με αυτιστικά παιδιά, η θεραπεύτρια María Ángeles Carrera προσθέτει ότι αυτή η πολύ ιδιαίτερη σχέση γίνεται καλύτερα κατανοητή όταν γνωρίζει κανείς τη δύσκολη διαδικασία που περνούν οι οικογένειες όταν λαμβάνουν τη διάγνωση του αυτισμού και την ελπίδα που τους δίνει το γεγονός ότι τα παιδιά τους είναι «ξεχωριστά». «Υπάρχουν γονείς που αφομοιώνουν τη διάγνωση μέσα σε μια εβδομάδα, άλλοι όμως δεν την αποδέχονται ποτέ», λέει.
Με στοιχεία από El Pais
