Μετά από οκτώ χρόνια σχεδιασμού και κατασκευής, το νέο Κέντρο Ισλαμικού Πολιτισμού (CISC) στην Τασκένδη ετοιμάζεται να ανοίξει τις πύλες του στις αρχές του 2026. Πρόκειται για ένα πολυδιάστατο έργο που λειτουργεί ταυτόχρονα ως μουσείο και ερευνητικό κέντρο, με στόχο να αναδείξει τον ιστορικό ρόλο του Ουζμπεκιστάν ως κοιτίδα ισλαμικής επιστήμης και πολιτισμού.
Το τριώροφο συγκρότημα, ύψους 65 μέτρων και κόστους 150 εκατ. δολαρίων, είναι σχεδόν τέσσερις φορές ψηλότερο από το Hollywood Sign και περίπου επτά φορές μεγαλύτερο από τον Λευκό Οίκο. Όπως δήλωσε ο διευθυντής του CISC, Φιρντάβς Αμπντουκαλίκοφ, στόχος είναι να παρουσιαστεί η επιρροή των μεγάλων στοχαστών της περιοχής «με τρόπο σύγχρονο και ελκυστικό για τις νεότερες γενιές».
Ένα κέντρο που συνδυάζει τεχνολογία και παράδοση
Κατά τη διάρκεια της οκταετούς κατασκευής, περισσότεροι από 1.500 ειδικοί από 40 χώρες συμμετείχαν στον σχεδιασμό των επιστημονικών και πολιτιστικών στοιχείων του κτιρίου. Το αποτέλεσμα είναι ένας χώρος που ενσωματώνει τεχνολογίες VR, AR και τεχνητής νοημοσύνης, με «ζωντανά πορτρέτα» ιστορικών μορφών, διαδραστικές εκπαιδευτικές ζώνες και ψηφιακές εφαρμογές που στοχεύουν να φέρουν τους επισκέπτες κοντά στην αστρονομία, τη λογοτεχνία, την ιατρική και τις τέχνες.
Ο δεύτερος όροφος έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά για έρευνα, προσφέροντας πρόσβαση σε πάνω από 200.000 τίτλους, ενώ η αρχιτεκτονική του κτιρίου αντλεί έμπνευση από την εποχή των Τιμουριδών, με χαρακτηριστικές μπλε τρούλες και περίτεχνα μωσαϊκά.
Ιστορία που επιστρέφει στον τόπο της
Αν και το Ουζμπεκιστάν σήμερα είναι κοσμικό κράτος, το Ισλάμ αποτελεί θεμελιώδες κομμάτι της πολιτιστικής ταυτότητάς του. Από τον 7ο αιώνα, η περιοχή εξελίχθηκε σε κέντρο επιστημών και τεχνών, ενώ πόλεις όπως η Σαμαρκάνδη και η Μπουχάρα αποτέλεσαν κομβικούς σταθμούς του Δρόμου του Μεταξιού, συμβάλλοντας σε μια πρώιμη μορφή «παγκοσμιοποίησης».
Στο νέο κέντρο εκτίθενται σπάνια αντικείμενα: από τον Κορανικό κώδικα του 7ου αιώνα που αποδίδεται στον Οθμάν, μέχρι 114 χειρόγραφα και έργα καλλιγράφων από διαφορετικές εποχές. Οι υπεύθυνοι του κέντρου έχουν ήδη ανακτήσει περίπου 2.000 κομμάτια πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω διεθνών δημοπρασιών, προσπαθώντας να επαναφέρουν στην πατρίδα όσα χάθηκαν κατά τη σοβιετική περίοδο.
Το CISC φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον. «Το κτίριο είναι μόνο η πλατφόρμα· το τι θα γίνει πάνω σε αυτή είναι το κρίσιμο», τονίζει ο ιστορικός Φαρχάν Νιζάμι του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, επισημαίνοντας ότι η πραγματική πρόκληση βρίσκεται στη βιώσιμη εκπαιδευτική και ερευνητική του λειτουργία.
Παρά τις κριτικές για το κόστος και τον τρόπο χρηματοδότησης —θέματα για τα οποία το CISC δεν σχολιάζει— το έργο ολοκληρώθηκε παρά μια πυρκαγιά στην κατασκευή τον Σεπτέμβριο, που καθυστέρησε την έναρξη λειτουργίας του.
Με το 60% του πληθυσμού του Ουζμπεκιστάν κάτω των 35 ετών, το κέντρο στοχεύει να εμπνεύσει τις επόμενες γενιές μέσα από καινοτομία, γνώση και πολιτισμό. «Πρέπει να τους δείξουμε την ιστορία μας με τρόπο δημιουργικό και σύγχρονο», σημειώνει ο Αμπντουκαλίκοφ.
Το Κέντρο Ισλαμικού Πολιτισμού αναμένεται να ανοίξει επίσημα τον Μάρτιο του 2026.
Με πληροφορίες από CNN