Τα σενάρια αμέτρητα και τα ονόματα που ακούγονται προέρχονται και πάλι έξω από το σκληρό πυρήνα των ξακουστών ποιητών και συγγραφέων. Παρότι τα προγνωστικά διαμορφώνονται με βάση τα μεγάλα γραφεία στοιχημάτων-κυρίως το Ladbrokes που είναι και το πιο έγκυρο-ωστόσο οι περισσότεροι επισημαίνουν ότι τις περισσότερες φορές τα πρακτορεία διαψεύδονται πανηγυρικά στις προβλέψεις τους. Εδώ και δυο χρόνια το όνομα που φιγουράρει στις προτιμήσεις των πρακτορείων είναι πάντως αυτό της ακτιβίστριας συγγραφέως και δημοσιογράφου Σβετλάνα Αλεξίεβιτς από τη Λευκορωσία με το περιοδικό New Yorker να της αφιερώνει από πέρυσι ειδικές σελίδες ποντάροντας δυναμικά στο όνομα της. Η Αλεξίεβιτς- βιβλία της οποίας έχουν μεταφραστεί επίσης και στα ελληνικά- με το βιβλίο της "Μολυβένιοι Στρατιώτες" είχε αποκαλύψει όλη την αλήθεια για τον άγνωστο δεκαετή πόλεμο των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν. Όχι τυχαία το βιβλίο της είχε απαγορευτεί σε πολλές χώρες και είχε προκαλέσει μεγάλο θόρυβο γύρω από το όνομα της γνωστής εκπροσώπου της αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας. Η Αλεξίεβιτς επέστρεψε στη πρώτη γραμμή των αποκαλύψεων το 1993 με το "Γοητευμένοι από τον θάνατο" εστιάζοντας στις αυτοκτονίες που σημειώθηκαν στην πρώην Σοβιετική Ένωση μετά την πτώση του κομμουνισμού. Συνεχίζοντας στο ίδιο μήκος κύματος το 1996 δημοσιεύει το βιβλίο της "Τσέρνομπιλ-Ένα χρονικό του μέλλοντος" με συγκλονιστικές πληροφορίες για το πυρηνικό ατύχημα που συγκλόνισε τον κόσμο και τη χώρα μας. Προκειμένου να συλλέξει πληροφορίες η δημοσιογράφος τόλμησε μάλιστα να ζήσει για δυο ολόκληρα χρόνια στην Απαγορευμένη Ζώνη θέτοντας σε κίνδυνο την ίδια της τη ζωή.
Ο βραβευμένος δεν αρκεί να είναι καλός τεχνίτης, αφηγητής, λογοτέχνης ή story teller. Οφείλει να διαθέτει καθολικό όραμα.
Για όλους αυτούς τους λόγους από πέρυσι κιόλας το όνομα της Αλεξίεβιτς φιγουράρει στην κορυφή των προγνωστικών λαμβάνοντας υπόψη και την πολιτική συγκυρία που πάντα παίζει κορυφαίο ρόλο στην τελική επιλογή. Ωστόσο δεδομένου ότι το Νόμπελ σχεδόν ποτέ δεν απευθύνεται σε εκφραστές του λεγόμενου δοκιμιακού λόγου-non fiction-θεωρείται αρκετά αβέβαιο να γίνει εξαίρεση για χάρη της 68χρονης δημοσιογράφου και συγγραφέως. Αντιθέτως το Νόμπελ αγαπάει ιδιαίτερα την ποίηση και υπάρχουν βάσιμοι λόγοι-ακόμα και πολιτικοί-να προτιμηθεί ένα όνομα που θεωρείται εδώ και χρόνια σχεδόν πάντα από τα επικρατέστερα: αυτό του πιο εμβληματικού και σπουδαίου ποιητή της Συρίας, του Άδωνη. Βέβαια κανείς δεν ξεχνάει το μεγάλο φαβορί που είναι ο Ιάπωνας Χαρούκι Μουρακάμι-κι αν το πάρει θα είναι ο τρίτος Ιάπωνας που θα κερδίζει το Νόμπελ μετά τον Γιασουνάρι Καβαμπάτα και τον Κενζαμπούρο Όε. Δίπλα στον Μουρακάμι δεν σταματάει να δεσπόζει σταθερά, εδώ και δυο χρόνια, το δυσπρόφερτο όνομα του Νγκούγκι Γουά Θιόνγκο από την Κένυα. Ο λογοτεχνικός κόσμος βέβαια δεν παύει να ελπίζει ότι οι Σουηδοί διαψεύδοντας τους πάντες θα επιλέξουν τελικά, για μια ακόμα φορά, από την καθαρόαιμη ομήγυρη σπουδαίων ονομάτων όπως ο Τζον Μπάνβιλ-αυτού του εξαιρετικού στυλίστα της γραφής που είναι μεταξύ των υποψηφίων. Αλλά οι φαν του Φίλιπ Ροθ που τόσα χρόνια φωνάζουν για την ύψιστη αδικία, δεν το βάζουν κάτω και περιμένουν να δουν μήπως η Ακαδημία καταδεχθεί να ρίξει επιτέλους ένα βλέμμα προς την άλλη πλευρά του Ατλαντικού καθώς είναι γνωστή η απέχθεια της για την αμερικανική παράδοση και λογοτεχνία. Βέβαια κάθε φορά που τίθεται εκ νέου το ζήτημα του Ροθ οι πιο κακεντρεχείς παραπέμπουν στο αιτιολογικό που συνοδεύει το βραβείο του Νόμπελ που δεν είναι άλλο από το ότι ο λογοτέχνης που λαμβάνει την ύψιστη αυτή τιμή οφείλει να "έχει προσφέρει στο πεδίο της λογοτεχνίας το εξοχότερο έργο προς μια ιδανική κατεύθυνση". Οπότε δεν αρκεί να είναι καλός τεχνίτης, αφηγητής, λογοτέχνης ή story teller. Ο βραβευθείς οφείλει να διαθέτει καθολικό όραμα.
Βάσει αυτού προτιμώνται στις λίστες των προγνωστικών τα ονόματα ακτιβιστών αλλά και οραματιστών συγγραφέων όπως αυτό του σπουδαίου Ούγγρου Λάζλο Κραζναχορκάι-το τελευταίο βιβλίο του "Πόλεμος και Πόλεμος" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις- ο οποίος μπορεί να έχει κερδίσει ήδη το Μπούκερ αλλά δεν παύει να θεωρείται ένα διαπρέπον όνομα στο χώρο-με υποδειγματική γραφή και ρηξικέλευθο λόγο. Παίζει και αυτός δυναμικά στις λίστες του Λάντμπροκς όπως και ο Κο Ουν, ένας ποιητής από την Κορέα που λένε ότι μπορεί να ποντάρει στο Νόμπελ με πολύ μεγαλύτερες προσδοκίες από ο,τι η δική μας Κική Δημουλά στο πρόσφατο παρελθόν. Ήταν τότε που οι Έλληνες έτρεφαν υψηλές προσδοκίες επειδή κάποιος εισβολέας είχε εντοπίσει την ποιητική συλλογή της Δημουλά στο γραφείο κάποιου από τα μέλη της επιτροπής. Να θυμίσουμε ότι η αρχική λίστα του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας περιλαμβάνει περί τα 20 ονόματα από τα οποία εξάγεται μια μικρότερη με πέντε ονόματα ως καταληκτική-κι αυτό λαμβάνει χώρα στο τέλος της Άνοιξης ώστε τα μέλη να έχουν μπροστά τους όλο το καλοκαίρι για να εντρυφήσουν στους υποψηφίους. Εννοείται πως η διαδικασία επιλογής είναι δύσκολη και είναι ιδιαίτερα σπάνιο ο νικητής για να κερδίσει το βραβείο με ηχηρή πλειοψηφία-πόσο μάλλον απόλυτη. Στόχος βέβαια πάντα για την Ακαδημία είναι να τεθεί και πάλι στο επίκεντρο όχι μόνο η λογοτεχνία αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος. Όπως είχε πει ο κορυφαίος μας Νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης στην ιστορική εκείνη ομιλία του "Σ'αυτό τον κόσμο που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει να αναζητήσουμε τον άνθρωπο όπου κι αν βρίσκεται". Υπομονή μέχρι την Πέμπτη.
σχόλια