Η Μαριάμ ήταν φίλη μου
Το Ισραήλ σκότωσε αυτήν και τέσσερις άλλους δημοσιογράφους της Γάζας [Houssam al-Masri, Mohammad Salama, Moaz Abou Taha, Ahmad Abou Aziz].
Μετά την αεροπορική επιδρομή στο νοσοκομείο Νάσερ, η έκκλησή μας είναι πιο επείγουσα από ποτέ: οι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι χρειάζονται διεθνή προστασία τώρα, αλλιώς η φωνή της Γάζας θα σιγήσει.
Ruwaida Amer
972Magazine - 27 Αυγούστου 2025
Η Ruwaida Amer είναι ανεξάρτητη δημοσιογράφος από τη Χαν Γιούνις.
Η Μαριάμ Αμπού Ντάκα ήταν φίλη μου. Ήταν φωτορεπόρτερ και μητέρα. Τη Δευτέρα, σκοτώθηκε από τον ισραηλινό στρατό σε μια επίθεση "διπλού χτυπήματος" στο νοσοκομείο Νάσερ, μαζί με τέσσερις άλλους δημοσιογράφους. Ήταν 32 ετών.
Γνώρισα τη Μαριάμ για πρώτη φορά το 2015, σε ένα μάθημα φωτογραφίας στο ιταλικό κέντρο της πόλης της Γάζας, όπου ήταν μία από τις εκπαιδευόμενες. Με τράβηξε η ενέργειά της. Θυμάμαι ότι σκέφτηκα πόσο γρήγορα μιλούσε, σαν να είχε περισσότερες ιδέες από ό,τι χρόνο για να τις εκφράσει.
Κατάγονταν από το Αμπασάν, ανατολικά της Χαν Γιούνις, μια αγροτική πόλη φημισμένη για τα φρούτα, τα λαχανικά και την υπέροχη μαγειρική της. Όποτε έκανα ρεπορτάζ για τη γεωργία εκεί, ήξερα ότι μπορούσα να απευθυνθώ σε αυτήν. Ήταν πάντα έτοιμη να βοηθήσει και οι φωτογραφίες της από το χωριό και τους κατοίκους του δεν έπαυαν να με εμπνέουν.
Στην αρχή, δεν ήξερα ότι η Μαριάμ ήταν μητέρα. Μια μέρα πριν από τον πόλεμο, ενώ δούλευα στο Αμπασάν, άκουσα ένα αγόρι να την φωνάζει: "'Μαμά!" Ξαφνιάστηκα. Εκείνη γέλασε και μου σύστησε τον γιο της. "Αυτός είναι ο Γκάιθ", είπε με υπερηφάνεια. "Είναι ο άντρας μου και θα με προστατεύει όταν μεγαλώσει". Μου είπε ότι όλη η δουλειά της ήταν για εκείνον.
Από την αρχή του πολέμου, είχα δει τη Μαριάμ πολλές φορές στο πεδίο. Πάντα χαιρετιόμασταν και βεβαιωνόμασταν ότι ήμασταν και οι δύο καλά, αλλά δεν μιλούσαμε πολύ. Ήμασταν πάντα κουρασμένες και αγχωμένες. Οι μόνες στιγμές που είχαμε για να τα πούμε ήταν στα νοσοκομεία στη Χαν Γιούνις, όπου ερχόταν συχνά για να κάνει ρεπορτάζ.
Θυμάμαι που τη συνάντησα κατά τη διάρκεια της ισραηλινής επίθεσης στη Ράφα τον Μάιο του 2024. Ο καμεραμάν μου αναγκάστηκε να φύγει βόρεια, στο Ντεϊρ αλ-Μπαλάχ, αφήνοντάς με να γυρίζω μόνη με το κινητό μου. Η Μαριάμ εμφανίστηκε στην εντατική του Ευρωπαϊκού Νοσοκομείου, όπου έπαιρνα συνέντευξη από έναν Αμερικανό γιατρό. Βλέποντάς με να δυσκολεύομαι με την κάμερά μου, αμέσως με βοήθησε να ρυθμίσω τις παραμέτρους και μου έδωσε μερικές συμβουλές. Φαινόταν εξαντλημένη και με δυσκολία περπατούσε. Ήταν μια πλευρά της που δεν είχα συνηθίσει να βλέπω.
Πριν φύγει, την αγκάλιασα και της ζήτησα να είναι προσεκτική. Φοβόμουν για εκείνη. Ήξερα ότι λίγες εβδομάδες νωρίτερα είχε εργαστεί στις επικίνδυνες ανατολικές περιοχές της Χαν Γιούνις. Την τελευταία φορά που την είδα ήταν τον Απρίλιο, στο νοσοκομείο Νάσερ — το ίδιο μέρος όπου, μήνες αργότερα, θα σκοτωνόταν από τον ισραηλινό στρατό.
Την ημέρα που η Μαριάμ σκοτώθηκε μαζί με 19 άλλους στην επίθεση στο νοσοκομείο, βρισκόμουν κοντά με την οικογένειά μου στο προσφυγικό στρατόπεδο της Χαν Γιούνις. Μια εκκωφαντική έκρηξη συγκλόνισε το έδαφος. Η μητέρα μου υπέθεσε ότι ίσως είχε χτυπηθεί κάποιο σπίτι, αλλά όταν τελικά βρήκα σήμα στο διαδίκτυο και έψαξα τις ειδήσεις, η αλήθεια έγινε ξεκάθαρη. Η θλίψη ήταν συντριπτική. Αρνιόμουν να το πιστέψω.
Σκέφτηκα τον γιο της, τον Γκάιθ, το αγόρι που κάποτε αποκαλούσε προστάτη της, για τον οποίο νοιαζόταν τόσο πολύ. Σκέφτηκα τον πατέρα της, στον οποίο είχε δωρίσει ένα νεφρό για να του σώσει τη ζωή. Σκέφτηκα τη φίλη μου, τολμηρή, περιπετειώδη, που πάντα νοιαζόταν για τους άλλους.
Δεν υπάρχουν λόγια για να περιγράψουμε αυτό που νιώθουμε
Από τον Οκτώβριο του 2023, το Ισραήλ έχει σκοτώσει τουλάχιστον 230 δημοσιογράφους στη Λωρίδα της Γάζας — περισσότερους δημοσιογράφους από όσους σκοτώθηκαν σε όλο τον κόσμο τα τελευταία τρία χρόνια, σύμφωνα με την Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων. Μόνο τον τελευταίο μήνα, 11 δημοσιογράφοι από τη Γάζα σκοτώθηκαν σε ισραηλινές επιθέσεις, μεταξύ των οποίων και η Μαριάμ.
Στις 10 Αυγούστου, πέντε δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν όταν ο ισραηλινός στρατός έπληξε μια σκηνή δημοσιογράφων ακριβώς έξω από το νοσοκομείο al-Shifa στην πόλη της Γάζας. Εκείνη την ημέρα, καθώς έψαχνα στο κινητό μου για τυχόν νέα σχετικά με κατάπαυση του πυρός, άρχισαν να φτάνουν μηνύματα από συναδέλφους στο εξωτερικό που με ρωτούσαν αν ήμουν καλά. Ανήσυχη, στράφηκα στις ιστοσελίδες ειδήσεων, οι οποίες είχαν κατακλυστεί από τις πρώτες αναφορές για την επίθεση.
Μεταξύ των έξι ονομάτων που αναφέρθηκαν, ένα μου τράβηξε την προσοχή: Άνας αλ-Σαρίφ. Δεν ήμουν στενή φίλη του Άνας, καθώς του είχα μιλήσει μόνο λίγες φορές για τα νέα που έρχονταν από τη βόρεια Γάζα, αλλά ένιωθα ότι τον γνώριζα καλά από τα ρεπορτάζ του.
Αν και ήταν ρεπόρτερ στην τηλεόραση για λιγότερο από δύο χρόνια, η παρουσία του Άνας είχε αφήσει ένα ανεξίτηλο σημάδι. Ο 28χρονος Άνας, σύζυγος και πατέρας δύο παιδιών, περιπλανιόταν ακούραστα στη βόρεια Γάζα, καταγράφοντας τη φωνή των κατοίκων και τεκμηριώνοντας την εξόντωση που εξελισσόταν με αταλάντευτη ειλικρίνεια. Ακόμα και μετά τον θάνατο του πατέρα του σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή τον Δεκέμβριο του 2023, αρνήθηκε να εγκαταλείψει την αποστολή του να λέει την αλήθεια, ενώ υπέμενε τις ίδιες στερήσεις με τους γείτονές του.
Πράγματι, κάθε δημοσιογράφος στη Γάζα τα τελευταία δύο χρόνια έχει αντιμετωπίσει την πείνα, τον εκτοπισμό και την απώλεια του σπιτιού του και των μελών της οικογένειάς του, ενώ προσπαθούσε να μεταδώσει την ωμή πραγματικότητα της Γάζας στον κόσμο. 'Εχω περάσει κι εγώ πολλές ώρες στους δρόμους χωρίς καταφύγιο. Η άρρωστη μητέρα μου, που ακόμα αγωνίζεται να αναρρώσει από χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη, περπατά μαζί μας, με την αδελφή μου κι εμένα, καθώς ψάχνουμε κάπου, οπουδήποτε, να βρούμε ένα μέρος να προστατευτούμε.
Αγαπώ τη δουλειά μου ως δημοσιογράφος, καθώς και τη δουλειά μου ως δασκάλα, αλλά είμαι συντετριμμένη και τρομοκρατημένη. Έχουν περάσει πάνω από 680 ημέρες συνεχούς εργασίας, με συνεχείς διακοπές στο διαδίκτυο, χωρίς κατάλληλη ηλεκτρική ενέργεια, χωρίς ασφαλές καταφύγιο και χωρίς μεταφορικά μέσα. Συνέχισα να κάνω ρεπορτάζ από την αρχή του πολέμου επειδή πιστεύω στην αποστολή του, αλλά το κάνω γνωρίζοντας ότι κάθε μέρα μπορεί να είναι η τελευταία μου. Δεν υπάρχουν λόγια για να περιγράψω αυτό που νιώθουμε ως δημοσιογράφοι με τη διαδοχική απώλεια συναδέλφων μας.
Γιατί το Ισραήλ στοχεύει τους Παλαιστίνιους δημοσιογράφους στη Γάζα; Είναι απλό. Είμαστε οι μόνοι που μπορούμε να καταγράψουμε και να μεταδώσουμε αυτό που πραγματικά συμβαίνει στο έδαφος. Κάθε εικόνα, κάθε μαρτυρία, κάθε εκπομπή που παράγουμε διαπερνά το τείχος της επίσημης αφήγησης του Ισραήλ. Αυτό μας κάνει επικίνδυνους: καταγράφοντας τον εκτοπισμό, την πείνα και τους αδιάκοπους βομβαρδισμούς, εκθέτουμε τις ενέργειες του Ισραήλ στον κόσμο.
Και έτσι, μας επιτίθενται σκόπιμα. Οι κάμερες αντιμετωπίζονται ως όπλα και όσοι τις κρατούν ως μαχητές. Η ίδια η παρουσία μας απειλεί την ικανότητα του Ισραήλ να συνεχίσει την γενοκτονική του πορεία – γι' αυτό και κάνει ό,τι μπορεί για να μας εξοντώσει.
Μια απελπιστική ανάγκη για προστασία
Νωρίτερα αυτό το μήνα, μετά από δύο χρόνια πίεσης από διεθνείς δημοσιογραφικούς οργανισμούς, ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ θα επιτρέψει σε ξένους δημοσιογράφους να εισέλθουν στη Γάζα προκειμένου να γίνουν μάρτυρες των "ανθρωπιστικών προσπαθειών του Ισραήλ" και των "διαδηλώσεων των πολιτών κατά της Χαμάς". Χωρίς λεπτομέρειες ή χρονοδιάγραμμα, είναι δύσκολο να μην το θεωρήσουμε ως ένα ακόμη ψέμα. Αλλά ακόμα και αν επιτρεπόταν στον διεθνή Τύπο η ελεύθερη και ανεμπόδιστη πρόσβαση στη Λωρίδα, τι νόημα θα είχε αν οι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι στη Γάζα παρέμεναν απροστάτευτοι;
Έχουμε κουραστεί να δουλεύουμε συνεχώς για δύο χρόνια χωρίς ανάπαυση ή ασφάλεια, ζώντας σε μια συνεχή κατάσταση άγχους ότι μπορεί να σκοτωθούμε ανά πάσα στιγμή. Και ενώ ζητάμε από τους διεθνείς συναδέλφους μας να εισέλθουν στη Γάζα για να μεταδώσουν τη βίαιη πραγματικότητα στον κόσμο, γνωρίζουμε ότι η αναφορά τους δεν θα διαφέρει από αυτά που έχουμε ήδη καταγράψει.
Όταν μία δημοσιογράφος του CNN συνόδευσε ένα ιορδανικό αεροπλάνο που έριχνε βοήθεια πάνω από τη Γάζα αυτό το μήνα και είδε την περιοχή από το παράθυρο του αεροπλάνου, περιέγραψε μια "ευρύτατη εικόνα του τι έχουν προκαλέσει δύο χρόνια ισραηλινών βομβαρδισμών... μια απόλυτη καταστροφή σε τεράστιες περιοχές της Λωρίδας της Γάζας, μια συγκλονιστική έρημος ερειπίων". Αυτό λέμε κι εμείς από το έδαφος εδώ και σχεδόν δύο χρόνια: η καταστροφή της Γάζας από το Ισραήλ είναι τεράστια και θα συνεχιστεί αν δεν δοθεί τέλος στον πόλεμο.
Όταν ήμουν 9 ετών, το σπίτι μου στο προσφυγικό στρατόπεδο της Χαν Γιούνις καταστράφηκε από μια ισραηλινή μπουλντόζα. Αυτή η εικόνα δεν έφυγε από το μυαλό μου. Και όταν είδα δημοσιογράφους να εργάζονται για να μεταδώσουν στον κόσμο αυτό που συνέβη στο σπίτι μου, αποφάσισα ότι ήθελα να γίνω και εγώ δημοσιογράφος.
Πιστεύω ότι οι δημοσιογράφοι έχουν τεράστια αξία, αλλά στη Γάζα σκοτώνονται μπροστά στα μάτια του κόσμου και κανείς δεν κάνει τίποτα. Φοβόμαστε ότι θα χάσουμε και άλλους συναδέλφους μας και χρειαζόμαστε απεγνωσμένα διεθνή προστασία — πριν το Ισραήλ καταφέρει να σιγήσει τη φωνή της Γάζας.
